Đề tài Ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng Tài chính - Tiền tệ ở Malaixia giai đoạn 1997 - 1998 và bài học cho Việt Nam

n m¹nh vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Ch­¬ng II: Nguyªn nh©n, diÔn biÕn vµ ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Malaixia. Malaixia lµ mét ®Êt n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn t­¬ng ®èi m¹nh ë §«ng Nam ¸ nãi riªng vµ ch©u ¸ nãi chung. BiÓu hiÖn cña ®iÒu ®ã lµ tû gi¸ gi÷a ®ång Ringgit vµ ®ång USD lu«n æn ®Þnh ë møc 2,6 Ringgit/1 USD kÓ tõ sau1986 ®Õn 1996. Nh­ng sau cu«c khñng ho¶ng tiÒn tÖ n¨m 1997, nÒn kinh tÕ Malaixia cã chiÒu h­íng ®i xuèng, ®¸nh dÊu bëi tû gi¸ hèi ®o¸i 4,4350 Ringgit/1 USD vµo n¨m 1998. VËy do ®©u mµ nÒn kinh tÕ Malaixia l¹i khñng ho¶ng trÇm träng nh­ vËy? Qua nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ trªn thÕ giíi ®· rót ra ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh sau: I. Nguyªn nh©n 1.1. Nh÷ng t¸c ®éng tõ bªn ngoµi. * Khñng ho¶ng tµi chÝnh lan truyÒn Víi xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, mçi biÕn ®éng lín vÒ kinh tÕ- chÝnh trÞ cña mét n­íc ®Òu cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c¸c n­íc trong khu vùc thËm chÝ liªn khu vùc. ChÝnh v× vËy khi Th¸i Lan ®ét ngét ph¸ gi¸ ®ång Bath ®· lµm rung chuyÓn nÒn kinh tÕ cña nhiÒu n­íc trong ®ã cã Malaixia. Sù ph¸ gi¸ m¹nh cña ®ång Bath ®· ph¸ vì møc c©n b»ng th­¬ng m¹i vµ lµm t¨ng søc Ðp ph¸ gi¸ tiÒn tÖ t¹i khu vùc. Lµ mét n­íc cã th­¬ng m¹i néi bé vïng §«ng Nam ¸ chiÕm tíi 40,8% ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cña Malaixia n¨m 1995, trong ®ã th­ong m¹i néi bé ASEAN chiÕm tíi 27,3% kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ 19% kim ng¹ch nhËp khÈu cña Malaixia, Malaixia buéc ph¶i ph¸ gi¸ ®ång Ringgit ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro cho ngµnh tµi chÝnh. * §Çu c¬ tiÒn tÖ vµ khñng ho¶ng niÒm tin. Tr­íc khñng ho¶ng ®ång Ringgit ®­îc sö dông rÊt réng r·i ë kh¾p c¸c tØnh l©n cËn biªn giíi cña c¸c n­íc Th¸i Lan vµ In®«nªxia. Tr­íc thµnh c«ng ®ã ®ång Ringgit trë thµnh môc tiªu cña nh÷ng kÎ ®Çu c¬ ngo¹i hèi n­íc ngoµi. N¨m 1994 ®Ó ng¨n chÆn sù tÊn c«ng vµo ®ång Ringgit, ng©n hµng trung ­¬ng Negara ®· ph¶i tung ra 13 tû USD ®Ó vùc ®ång Ringgit khái xuèng gi¸. Ngoµi sù chi phèi cña yÕu tè kinh tÕ th× t©m lý lµ mét nh©n tè ¶nh h­ëng lín ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ tiÒn tÖ (¶nh h­ëng 90% - theo thñ t­íng Mailaixia Hahathir Mohamad). Do ®ång tiÒn d­îc chuyÓn ®æi tù do, n¨ng suÊt lao ®éng vµi n¨m qua kh«ng t¨ng do phÇn lín ®Çu t­ vµo bÊt ®éng s¶n, nªn mäi ng­êi cã xu h­íng ®Çu c¬ tiÒn tÖ ®Ó kiÕm lîi nhuËn cao. Sù gi¶m gi¸ m¹nh cña c¸c ®ång tiÒn §«ng Nam ¸ céng víi khñng ho¶ng niÒm tin cña d©n chóng vµo hÖ thèng tµi chÝnh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu c¬ ngo¹i tÖ tÊn c«ng vµo ®ång Ringgit, ®­a cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ vµo vßng xo¸y lan truyÒn, lµm sôp ®æ nhanh chãng nÒn kinh tÕ. 1.2. Nh÷ng yÕu tè néi t¹i 1.2.1. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ kh«ng hîp lý. *Duy tr× tû gi¸ hèi ®o¸i cøng nh¾c. ViÖc chÝnh phñ Malaixia cè ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i ®Ó b¶o hé cho nhËp khÈu, ®ång thêi khuyÕn khÝch xuÊt khuÈu, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ph¸t triÓn kinh doanh. Tuy nhiªn do gi÷ gi¸ qu¸ l©u trong khi ®ång USD lªn gi¸ liªn tôc ®· t¹o nªn sù lªn gi¸ gi¶ t¹o cña ®ång Ringgit. Nh÷ng ­íc tÝnh vÒ søc mua cho thÊy, ®ång Ringgit thùc sù ®· gi¶m gi¸ kho¶ng 36% kÓ tõ cuèi n¨m 1995. §©y lµ nguyªn nh©n g©y ra xãi mßn søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu, ®­a c¸n c©n th­¬ng m¹i vµo t×nh h×nh tåi tÖ *TÝnh dÔ tæn th­¬ng cña hÖ thèng tµi chÝnh - ng©n hµng. Tõ tr­íc ®Õn nay ë Malaixia, NHTW th­êng ®Ó cho c¸c lùc l­îng thÞ tr­êng tù quyÕt ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång Ringgit, nh»m t¹o søc bËt lín h¬n cho nÒn kinh tÕ. Trong gÇn thËp kû qua, c¸ch thøc huy ®éng vèn cña NHTW Negara chñ yÕu th«ng qua nguån ®Çu t­ gi¸n tiÕp trªn thÞ tr­êng cæ phiÕu. Víi l·i suÊt cho vay liªn ng©n hµng ë Kuala Lumpur cao æn ®Þnh, chØ t¨ng tõ 7,24% vµo th¸ng 11/1996 lªn 7,3% vµo th¸ng 3/1997, luång vèn ng¾n h¹n n­íc ngoµi t¨ng lªn rÊt nhanh do ®Çu c¬ vµo ®ång Ringgit th«ng qua thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ chøng kho¸n. Møc t¨ng tû lÖ vay nî ng©n hµng n¨m 1996 ®¹t 27%/n¨m, n¨m 1997 ®¹t 26%/n¨m vµ tû lÖ vay nî tÝn dông trong GDP t¨ng b×nh qu©n tõ 85% trong giai ®o¹n 1985 - 1989 lªn 120% vµo n¨m 1994 vµ trªn 160% vµo thêi ®iÓm tr­íc khi në ra khñng ho¶ng, cao thø 2 ch©u ¸ sau Philippin. ChØ tÝnh riªng trong th¸ng 6/1997, tèc ®é vay vèn ®· t¨ng 30% so víi møc 29,5% trong th¸ng 5/1997. Møc cung tiÒn tÖ ®¹t 21% trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 1997 vµ l­îng vèn huy ®äng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n Kuala Lumpur t¨ng m¹nh tõ 40 tû Ringgit vµo th¸ng 7/1996 lªn 60 tû Ringgit vµo th¸ng12/1996 vµ 68 tû Ringgit vao ngµy 1/7/n¨m1997. TÝnh chung cho nh÷ng n¨m gi÷a thËp kû 90, kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Kuala Lumpur (KLSE) lµ xÊp xØ 200 tû USD, vµ KLSE lµ thÞ tr­êng lín thø 3 khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng sau Tokyo vµ Hongkong. §©y lµ ®iÒu nguy hiÓm ®èi víi mét nÒn kinh tÕ bëi th©m hôt tµi kho¶n v·ng lai chiÕm tíi 6,3% GDP vµo n¨m 1996, v­ît qu¸ møc cho phÐp 5% GDP cña mét nÒn kinh tÕ lµnh m¹nh. HÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn qu¸ nhanh víi 39 c«ng ty tµi chÝnh vµ 37 ng©n hµng th­¬ng m¹i (qu¸ nhiÒu so víi c¸c n­íc trong khu vùc), vµ tèc ®é cung øng tiÒn tÖ t¨ng m¹nh trong khi chÊt l­îng tÝn dông rÊt thÊp do tËp trung nhiÒu vµo khu vùc cæ phiÕu vµ bÊt ®éng s¶n, ®· lµm cho c¸c kho¶n nî khã ®ßi cña ng©n hµng th­¬ng m¹i t¨ng qu¸ møc cho phÐp. 1.2.2. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi. *Thiªn lÖch trong c¬ cÊu ®Çu t­. TËp trung qu¸ nhiÒu vèn ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ bÊt ®éng s¶n. MÆc dï NHTW Negara ®· h¹n chÕ tÝn dông ®èi víi 2 khu vùc nµy nh­ng cho tíi cuèi n¨m 1998, vèn cho vay khu vùc bÊt ®éng s¶n vÉn t¨ng 8,5%/n¨m, ®­a tæng khèi l­îng d­ nî vµo thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n vµ cæ phiÕu chiÕm 43% tæng d­ nî vµo cuèi n¨m 1996. Tõ cuèi n¨m 1992 cho ®Õn th¸ng 12/1996, tÝn dông dµnh cho khu vùc bÊt ®éng s¶n vµ cæ phiÕu t¨ng tõ 34,24 tû Ringgit lªn 68,32 tû Ringgit, trong khi tÝn dông dµnh cho khu vùc chÕ t¹o chØ t¨ng tõ 25,39 tû Ringgit lªn 47,95 tû Ringgit. T×nh tr¹ng cung v­ît qu¸ cÇu trong kinh doanh bÊt ®éng s¶n ®· d©nc ®Õn hµng lo¹t nh÷ng hiÖu øng d©y chuyÒn tren thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ. *ChiÕn l­îc xuÊt khÈu trªn c¬ së mÊt lîi thÕ so s¸nh. Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 1997, xuÊt khÈu cña Malaixia chØ t¨ng 2% so víi 14% cña cïng kú n¨m tr­íc, ®­a møc th©m hôt ngo¹i th­¬ng cña Malaixia ®¹t 2,7 tû Ringgit (1,08 tû USD) so víi møc th©m hôt 687,8 triÖu Ringgit (275,12 triÖu USD) cïng kú n¨m 1996. XuÊt khÈu gi¶m mét phÇn do chi phÝ tiÒn l­¬ng/s¶n phÈm t¨ng cao trong khu vùc, mét phÇn kh¸c do søc Ðp c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng hµng ho¸ víi Trung Quèc vµ NhËt B¶n. Nhê thu hót ®­îc vèn ®Çu t­ , Trung Quèc t¹o dùng ®­îc mét ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o qu¸ d­ thõa c«ng suÊt. N¨m 1994 Trung Quèc tiÕn hµnh ph¸ gi¸ ®ång NDT trong khi ®ång USD tiÕp tôc lªn gi¸, ®ång Ringgit vÉn gi÷ nguyªn gi¸ lµm cho hµng ho¸ cña Malaixia ®¾t ®á h¬n hµng ho¸ cña Trung Quèc, ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña Malaixia. VÒ hµng ho¸ c«ng nghÖ cao Malaixia chÞu søc Ðp lín tõ NhËt B¶n. N¨m 1995 kim ng¹ch xuÊt khÈu s¶n phÈm ®iÖn vµ ®iÖn tö chiÕm tíi 65,7% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Malaixia, do thÞ tr­êng b·o hoµ c¸c s¶n phÈm ph¶i gi¶m gi¸ 70%buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i gi¶m gi¸ xuÊt khÈu ®Ó duy tr× thÞ phÇn cña hä trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. T¨ng tr­ëng xuÊt khÈu gi¶m ®· ®Èy møc th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n v·ng lai lªn cao. N¨m 1996, th©m hôt tµi kho¶n v·ng lai cña Malaixia lµ -10,5% GDP vµ n¨m 1997 lµ -10,4% GDP, ®¹t con sè -10,23 tû USD n¨m 1997. §Ó bï ®¾p cho nh÷ng thiÕu hôt trªn, Malaixia buéc ph¶i bæ sung b»ng vay nî, chñ yÕu lµ vay nî ng¾n h¹n víi l·i suÊt cao. §©y còng lµ nguyªn nh©n khiÕn cho Malaixia cµng l©m vµo khñng ho¶ng trÇm träng h¬n. II. DiÔn biÕn cña cuéc khñng ho¶ng ®ång Ringgit Malaixia Sau cuộc suy thoái kinh tế năm 1985-1986 đồng Ringit Malaixia luôn ở mức giá ổn định, bình quân là 2,6 Ringit/USD tính đến cuối năm 1996. Sự tăng giá thường xuyên của đồng Ringit từ mức 2,53 Ringit/USD vào tháng 12 năm 1996 lên mức 2,479 Ringit/USD vào tháng 3 năm 1997 đã đem lại những đánh giá khả quan về sức mạnh cuả đồng Ringit trong khu vực Đông Nam Á. Nền kinh tế Malaixia luôn tăng trưởng ở mức 8% trong giai đoạn 1990-1996 và cán cân thương mại luôn thặng dư tính đến cuối năm 1996. Với chính sách tiền tệ tương đối linh hoạt, Ngân hàng Trung ương Negara thực sự đã ổn định được giá trị đồng Ringit, tạo nên giá cả và lạm phát thấp. Kể từ cuộc khủng hoảng đồng Bath Thái Lan ngày 2 tháng 7, đồng Ringit Malaixia bắt đầu có chiều hướng giảm so với đồng Đô la Mỹ. Ngày 2/7/1997, đồng Ringit ổn định ở mức giá 2,5242 Ringit/USD, nhưng đến ngày 30/7/1997 đồng Ringit đã mất giá 5%. Khi đồng Ringit phá giá ở mức 2,7525 Ringit/USD vào ngày 11/8/1997, chính phủ Malaixia đã buộc phải tuyên bố thả nổi đồng tiền này. Tính đến ngày 31/12/1997, 1 USD đổi được 3,8903 Ringit, và đồng Ringit mất giá 54% trong vòng 5 tháng cuối. Vào những ngày cuối tháng 1 năm 1998, tỷ giá giữa đồng Ringit với đồng USD là 4,4350 Ringit/USD và đồng Ringit đã mất giá 70% so với ngày 2/7/1997. Những kế hoạch cải tổ trọn gói nền kinh tế Malaixia công bố vào ngày 25/3/1998 đã đem lại sự bình ổn tạm thời cho đồng Ringit ở mức giá 3,78 đến 3,85 Ringit/USD tính đến cuối tháng 5 năm 1998. Malaixia hy vọng sẽ bình ổn được tỷ giá đồng nội tệ của mình so với đồng Đô la Mỹ ở mức 3,59 Ringit ăn 1 USD vào cuối năm 1998. Tuy nhiên sự suy thoái kinh tế ở Nhật Bản và sự giảm giá đột ngột, liªn tục cuả đồng Yên Nhật Bản kể từ giữa tháng 5 năm 1998 và các đồng tiền ASEAN khác kể từ tháng 7 năm 1997 đã tác động đáng kể đến đồng Ringit Malaixia. Kể từ ngày 10/6/1998 đến ngày 30/8/1998, đồng Ringit tiếp tục rơi vào sự mất giá ở mức 4,5-4,1 Ringit/USD, giảm 8% so với những ngày đầu tháng 5 năm 1998. Những diễn biến phức tạp của đồng Ringit Malaixia cho thấy đất nước này đã không đủ khả năng bảo vệ đồng tiền của mình trước cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ châu Á, và nền kinh tế Malaixia đã rơi vào suy thoái trầm trọng. III. ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng ®ång ringit ®èi víi nÒn kinh tÕ Malaixia Tác động nặng nề của khủng hoảng tài chính Malaixia dẫn đầu ở các lĩnh vực sau: Tốc độ tăng trưởng kinh tế giảm sút. Năm 1997 tỷ lệ tăng trưởng GDP chỉ đạt 7,7% so với 8,2% của dự báo trước đó và so với 8,6% của năm 1996. Năm 1998, tăng trưởng GDP ở Malaixia đạt mức -8,6% so với kế hoạch 3% của chính phủ. Trong 6 tháng đầu 1999. GDP của Malaixia tăng trưởng -1,5% đến -2%.Trong cơ cấu ngành kinh tế, ngành công nghiệp chế tạo giảm 2,4%, ngành công nghiệp xây dựng giảm 10% do các dự án xây dựng buộc phải trì hoãn và ngành nông nghiệp giảm 2,8% trong 3 tháng đầu năm 1998. Nền kinh tế lâm vào khủng hoảng nợ. Sự phá giá đồng Ringit 54% trong năm 1997 và 70% tính đến cuối quý 1 năm 1998 đã làm tăng chi phí sản xuất do giá nhập khẩu tăng, lãi suất và lạm phát tăng, sức mua giảm và làm tăng gánh nặng nợ nần tính bằng ngoại tệ. Năm 1997, nợ nước ngoài của Malaixia chiếm 44,4% GDP so với 42,3% GDP năm 1996, đạt con số 41 tỷ USD. Nợ nước ngoài ngắn hạn cũng chiếm 28,6% tổng số nợ so với 26,8% của năm 1996. Sự phá sản hang loạt các công ty kinh doanh bất động sản và cổ phiếu đã làm tăng món nợ trên vốn cổ phần của công ty lên mức bình quân 160 % so với 24 % trước khủng hoảng tài chính. Tỷ lệ nợ tư nhân dài hạn ở Malaixia là cao nhất ASEAN, chiếm 98 % tổng nguồn quỹ cổ phần. Tỷ lệ nợ khó đòi của các công ty tăng từ 11 % trong tổng số nợ năm 1996 lên 23 % vào cuối năm 1997. Các khoản tiền vay không sinh lãi tăng từ 15% vào cuối năm 1997 lên 60 % tính đến tháng 6 năm 1999. Tỷ giá hối đoái tăng vọt. Ngày 11/8/1997, Malaixia tuyên bố thả nổi tỷ giá, đánh dấu sự bung nổ khủng hoảng ở Malaixia. Tỷ giá hối đoái lập tức tăng vọt từ mức trên 2,5 Ringit/USD vào tháng 7 năm 1997 lên 3,5 Ringit/USD vào tháng 11 năm 1997 và đạt cao điểm 4,39 Ringit/USD vào tháng 1 năm 1998. Tức là tỷ giá hối đoái tăng 75,5% trong vòng 6 tháng. 3.4. Xuất khẩu giảm nghiêm trọng và thâm hụt thương mại tăng cao. Một nước với 90 % GDP phụ thuộc vào buôn bán với nước ngoài, thì xuất khẩu giảm sút là mối lo ngại rất lớn đối với Malaixia. Theo các chuyên gia kinh tế thì việc đồng Ringit mất giá so với đồng USD có thể giúp hang xuất khẩu của Malaixia cạnh tranh được với các nước láng giềng trong thời gian ban đầu. Tuy nhiên trên thực tế sự tăng trưởng xuất khẩu của Malaixia vẫn tiếp tục giảm từ năm 1996 trong khi đồng Ringit đang lên giá. Mặc dù việc phá giá đồng tiền là để tăng khả năng cạnh tranh xuất khẩu, nhưng đứng trước cuộc khủng hoảng tài chính cấp vùng và sức ép cạnh tranh về giá cả với hang hóa Trung Quốc về chất lượng và giá cả với hang hóa Nhật Bản khi đồng Yên cũng giảm giá mạnh, thì việc phá giá đồng Ringit chỉ là một lợi thế tình huống, chứ không phải là lợi thế cơ bản và lâu dài. Những lợi thế tình huống này còn phụ thuộc rất nhiều vào mức cầu tại các thị trường nước ngoài. Với trên 1/2 kim ngạch xuất khẩu của Malaixia là hang điện, điện tử, và các bạn hang chủ chốt của Malaixia là Nhật Bản, ASEAN, NIEs chiếm tới 54,3 % kim ngạch xuất khẩu cuả Malaixia năm 1997, thì đồng Ringit giảm giá sẽ không giúp Malaixia phục hồi được xuất khẩu. Năm 1997 lãi suất 3 tháng lien ngân hang ở Malaixia là 8,7 %, thời điểm cao nhất là 14,2 % (tháng 4 năm 1997). Năm 1998 lãi suất tuy có hạ nhưng vẫn đạt 6,44 %. Trong 6 tháng đầu năm 1997 xuất khẩu hang hoá giảm 1,087 tỷ USD. Trong 6 tháng đầu năm 1998 tăng trưởng xuất khẩu của Malaixia là -9,75% và trong cả năm 1998 kim ngạch xuất khẩu của Malaixia đạt 73,22 tỷ USD, giảm 5,8 tỷ USD so với năm 1997. Năm 1998 cán cân thương mại thặng dư 14,92 tỷ USD, sau khi đã thâm hụt ở các mức -16 tỷ USD năm 1997 và -0.09 tỷ USD năm 1996. Tuy nhiên xuất khẩu các hang hóa chủ chốt ở Malaixia giảm nghiêm trọng. Tình hình xuất khẩu của Malaixia năm 1996 - 1998 1996 1997 1998 1. Xuất khẩu (FOB, tỷ USD) Tỷ lệ tăng trưởng (%) 2. Nhập khẩu (FOB, tỷ USD) Tỷ lệ tăng trưởng 3. Cán cân thương mại (tỷ USD) 4. Tỷ lệ trong xuất khẩu của thế giới (%) 5. Xuất khẩu theo nước/khu vực (%) Nhật Bản NIEs ASEAN4 Trung Quốc Mỹ EU Các nước khác 6. Xuất khẩu hàng điện, điện tử (tỷ lệ tăng trưởng, %) 7. Xuất khẩu ô tô (tỷ lệ tăng trưởng %) 8. Xuất khẩu hàng dệt may (%) 78,33 6,2 (25,5) 78,42 1,2 (30,0) -0,09 1,5 - - - - - - - 3,1 (31,1) - 6,3 78,96 0,5 79,12 0,2 -0,16 1,4 13,5 34,1 6,7 2,2 17,2 14,3 14 -3,5 12,1 -2,2 73,22 -10,0 58,30 -26,4 14,92 - 11,3 29,3 5,9 2,5 21,2 15,6 14 -5,1 -68,2 -12,2 Các ngân hàng không có khả năng cung cấp vốn cho các hoạt động doanh nghiệp. Trong khu vực Đông Nam Á, Malãiia là nước có quá nhiều nhân hàng.sự mất giá của đồng Ringitvà sự sụt giá cổ phiếu đã đưa rất nhiều công ty ,kể cả các công ty lớn vay vốn từ ngân hàng đã không trả được các khoản vay từ nguồn tiền mặt của họ .tình hình đó trở lên tồi tệ hơn khi lãi suất tăng lên và thời hạn các khoản nợ khó đòi bị rút ngắn lại.Bởi giá trị các cổ phiếungân hàng cũng bị xấu đi,cho nên các khách hàng của ngân hàng Malaixia đã chuyển tiền sang gửi các ngân hàng nước ngoài ở Malaixia hoặc gửi đồng Ringgit vào các ngân hàng ở nước ngoài. Điều đó đã khiến các ngân hàng Malai không có khả năng cung cấp vốn cho các hoạt động doanh nghiệp.Trong khi đó,tỷ lệ phần trăm của các khoản nợ không thể hoàn trả tăng ,còn vốn ngân hàng thì giảm đi đáng k Lạm phát tăng cao và thất nghiệp tràn lan. Trong 3 tháng đầu năm 1998, tỷ lệ vay nợ các công ty vẫn tăng 20 %, và luồng vốn ngắn hạn vẫn bị thất thoát nặng nề (14,2 tỷ RM). Trong khi sản lượng các ngành kinh tế và kim ngạch xuất khẩu giảm liên tục, giá cả hàng hóa tăng đã dẫn đến lạm phát cao và nạn thất nghiệp tràn lan. Năm 1997, lạm phát ở Malaixia là 2,9 %, năm 1998 đã là 5,1 %. Trong tháng 1 năm 1998 giá cả hàng hóa thiết yếu tăng 10 % so với cùng kỳ năm 1997, và trong tháng 2 năm 1998, giá cả hàng hóa tăng cao 20 %. Tuy xu hướng đầu tư vào các ngành chế tạo vẫn có chiều hướng tích cực trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 4 năm 1998, với việc chính phủ thong qua 296 dự án đầu tư với tổng số vốn là 3562,7 triệu USD, trong đó 48 % là đầu tư nước ngoài, tạo thêm được 29236 việc làm mới, song khủng hoảng tài chính đã dẫn tới nạn thất nghiệp ở Malaixia. Từ 1 nước tương đối thiếu lao động, năm 1997 số người thất nghiệp đã tăng lên đạt 15000 người vào 6 tháng cuối năm và dự báo trong năm 1998 số người thất nghiệp sẽ là 560000 người, đưa tỷ lệ thất nghiệp lên mức 6,4 % so với 2,7 % của năm 1997. Trước mắt, Malaixia đã phải ngừng các hợp đồng lao động đối với người nước ngoài và thải 200000 người nhập cư ra khỏi lãnh thổ Malaixia. Sự suy giảm kinh tế đã đẩy mức nghèo đói của Malaixia tăng từ 6,7 % trong năm 1997 lên 8,5 % trong năm 1998. Các chỉ số kinh tế của Malaixia năm 1997 – 1998 Chỉ số sản xuất công nghiệp Tỷ lệ thất nghiệp Chỉ số giá tiêu dùng Lãi suất liên ngân hàng (3 tháng) Tỷ giá hối đoái Chỉ số giá chứng khoán (KLSE) 1995 1996 1997 (cả năm) + 10/1997 + 11/1997 + 12/1997 1998: +1/1998 + 2/1998 + 3/1998 + 4/1998 + 5/1998 + 6/1998 + 7/1998 + 8/1998 13,2 12,3 12,4 11,4 10,9 10,6 2,7 -6,7 -1,9 -6,0 -11,8 -9,0 -13,1 -13,8 2,8 2,5 2,7 3,5 3,4 3,5 2,7 2,7 2,6 2,9 3,4 4,4 5,1 5,6 5,4 6,2 5,8 5,6 6,82 7,32 8,60 8,22 8,50 8,60 9,35 10,80 10,90 11,00 11,04 11,07 10,97 10,14 2,5442 2,529 3,892 3,437 3,501 3,888 4,545 3,675 3,643 3,737 3,879 4,175 4,125 4,220 995,2 1275,3 594,4 664,7 545,4 594,4 569,5 745,4 719,5 626,0 538,2 455,6 402,7 302,9 3.7. Nhiều doanh nghiệp đã phá sản Kể từ khi cuộc khủng hoảng tiền tệ nổ ra ở Malai,hoạt đông của khu vực doanh nghiệp của Malai đã suy thoái nghiêm trọng.không chỉ các công ty vừa và nhỏ lâm vào sự phá sản nặng nề bởi đồng Ringit mất giá 70% kéo theo sự mất mát 70% lợi nhuận của công ty, mà cả các tập đoàn kinh doanh lớn nổi tiếng cũng lâm vào tình trạng nợ nần khốn đốn.Chỉ số nợ /vốn cổ phần của tập đoàn công nghiệp viẽn thông và hàng không malai xiado Tạiudin Ramli làm chủ tịch là 153%,đạt 9,6 tỉ Ringit.chỉ số nợ ?vốn cổ phần của tập đoàn đóng tàu quốc tế Mian do con trai thủ tướng Mohamad làm chủ tịch là 298%,với số nợ là 1,7 tỉ Ringit.tập đoàn Renong-một tập doàn lớn gồm 11 công ty con,chủ yếu kinh doanh ở lĩnh vực cơ sở hạ tầng –do halim Sâd làm chủ tịch cũng phải gánh chịu 4,1 tỉ ringit tiền nợ, tăng dần gấp dôi số nợ trước khi đồng ringit phá giá ,do ngành xây dựng đình đốn 3.8. Khủng hoảng đồng Ringit đã làm thay đổi vị trí cạnh tranh của nền kinh tế Malai trên thị trường thế giới .Theo đánh giá của viện nghiên cứu quốc tế phát triển thị trường (IMI),vị trí cạnh tranh của Malai tụt xuống từ hàng thứ 17 trên thế giới vào năm 1997 xuống hàng thứ 20 thế giới vào năm 1998. Ch­¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p tho¸t khái khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ vµ phôc håi nÒn kinh tÕ Khi míi x¶y ra khñng ho¶ng chÝnh phñ Malaixia cho r»ng, nguyªn nh©n chñ yÕu cña cuéc khñng ho¶ng lµ do hiÖu øng lan truyÒn tõ c¸c nÒn kinh tÕ trong khu vùc, do hËu qu¶ cña ®Çu c¬ tiÒn tÖ vµ chøng kho¸n dùa trªn mét sè chØ sè kinh tÕ vÜ m« yÕu kÐm nh­ nî n­íc ngoµi cao, th©m hôt tµi kho¶n v·ng lai cao vµ kÐo dµi. V× vËy, chÝnh phñ Malaixia ®· thi hµnh chÝnh s¸ch th¾t chÆt kinh tÕ sau khi c¸c biÖn ph¸p can thiÖp vµo thÞ tr­êng tiÒn tÖ lóc míi x¶y ra khñng ho¶ng kh«ng cã hiÖu qu¶. C ¸c biÖn ph¸p cô thÓ nh­ sau: 1. Can thiÖp vµo thÞ tr­êng tiÒn tÖ ®Ó ng¨n chÆn sù ®Çu c¬, phôc håi l¹i lßng tin thÞ tr­êng. Sau khi cã dÊu hiÖu khñng ho¶ng, chÝnh phñ Malaixia ®· tiÕn hµnh mét sè biÖn ph¸p tr­íc m¾t ®Ó ng¨n chÆn t¸c ®éng lan réng cña sù ph¸ gi¸ ®ång Ringgit. Trong hai ngµy 2/8 ®Õn 3/8/1997, NHTW Negara ®· ban hµnh mét sè quy ®Þnh míi vÒ h­íng dÉn giao dÞch gi÷a c¸c NHTM vµ kh¸ch hµng n­íc ngoµi vÒ ®ång Ringgit. Theo quy ®Þnh nµy, c¸c ng©n hµng Malaixia kh«ng ®­îc phÐp b¸n ®ång Ringgit cho mçi nhãm kh¸ch hµng n­íc ngoÇi qu¸ møc quy ®Þnh lµ 2 triÖu Ringgit, ®ång thêi chÝnh phñ ®· tung ra 1,5 tû USD ®Ó mua ®ång Ringgit vµo. Gi¶i ph¸p nµy ®· n©ng ®ång Ringgit lªn møc 2,6010 Ringgit/1USD so víi 2,6260 Ringgit/1USD trong 24h sau, t¹m thêi ng¨n chÆn ®­îc giíi ®Çu c¬ tÊn c«ng vµo ®ång Ringgit. Ngµy 7/1/1998, khi ®ång Ringgit mÊt gi¸ ë møc 4,8 Ringgit/1USD, NHTW Negara ®· tung mét l­îng tiÒn trÞ gi¸ tõ 200 ®Õn 300 triÖu USD ®Ó mua ®ång Ringgit vµo t¹m thêi æn ®Þnh thÞ tr­êng tiÒn tÖ. 2. Can thiÖp vµo thÞ tr­¬ng chøng kho¸n b»ng c¸ch ra lÖnh cÊm b¸n mét sè chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng Kuala Lumpur vµo ngµy 27/8/1986. Ngµy 3/9/1997 thñ t­íng Malaixia ra kÕ ho¹ch thu hót kho¶ng 20 tû USD ®Ó chèng ®ì cho thÞ tr­êng chøng kho¸n. Gi¶i ph¸p trªn ®· t¹m thêi gi÷ cho chØ sè chøng kho¸n khái tôt gi¸ qu¸ møc. Ngµy 10/8/1997 chØ sè chøng kho¸n gi¶m 29% so víi th¸ng 3/1997, ®¹t 894 ®iÓm. Tuy nhiªn vµo cuèi n¨m 1997, chØ sè chøng kho¸n gi¶m 50%. 3. N©ng l·i suÊt cho vay 3 th¸ng liªn ng©n hµng lªn møc 16,4%/th¸ng vµo ngµy 14/7/1997 so víi møc 7,35%/th¸ng vµo ngµy ®Çu th¸ng 5/1997 vµ 8 – 10%/th¸ng vµo ngµy 1/7/1997. L·i suÊt cao ®ét ngét nh­ vËy cã t¸c dông h¹n chÕ t¸c h¹i s©u s¾c cña l¹m ph¸t buéc c¸c nhµ ®Çu c¬ ph¶i sím thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng©n hµng, ng¨n chÆn sù tÊn c«ng h¬n n÷a vµo ®ång Ringgit. 4. C¶i tæ hÖ thèng ng©n hµng. ë Malaixia, NHTW Negara ®· cã chÝnh s¸ch hîp nhÊt ng©n hµng trong 12 n¨m qua. ViÖc hîp nhÊt nµy lµ ®Ó cøu v·n t×nh h×nh nî khã ®ßi cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. ChÝnh phñ ®· thµnh lËp tæ chøc Danaharta ®Ó mua l¹i c¸c kho¶n nî kh«ng thÓ hoµn tr¶ cña c¸c ng©n hµng, vµ kiÓm so¸t viÖc thu l¹i c¸c kho¶n nî nµy còng nh­ sù phôc håi cña c¸c c«ng ty bÞ ¶nh h­ëng. §Ó cñng cè vèn cho c¸c ng©n hµng, Danamodal ®­îc thµnh lËp, víi 16 tû Ringgit vèn ban ®Çu. Salomon Smith Barney – mét ng©n hµng quèc tÕ hµng ®Çu ®­îc chØ ®Þnh lµm cè vÊn cho viÖc qu¶n lý Danamodal vµ quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng rãt vèn cho c¸c ng©n hµng trªn c¬ së xem xÐt thËn träng. Ngoµi ra, Uû ban c¬ cÊu l¹i nî c«ng ty (CDRC) còng ®­îc thµnh lËp víi môc ®Ých gióp cho c¸c c«ng ty Malaixia tho¸t khái t×nh tr¹ng ph¸ s¶n do hËu qu¶ cña khñng ho¶ng. Tõ ngµy 23/4/1998, viÖc c¶i tæ hÖ thèng ng©n hµng vµ tµi chÝnh ®­îc chÝnh phñ thùc hiÖn nh­ sau: + S¸t nhËp 39 c«ng ty tµi chÝnh thµnh 8 c«ng ty lín + Giíi h¹n tèc ®é vay vèn ë møc 15%, gi¶m 1/2 so víi møc cña n¨m 1997. + Quy ®Þnh chÆt chÏ h¬n vÒ lo¹i vèn vay kh«ng ®­îc tr¶ l·i suÊt + Níi láng giíi h¹n së h÷u ng©n hµng vµ c«ng ty tµi chÝnh cña ng­êi n­íc ngoµi. HiÖn nay møc së h÷u cña ng­êi n­íc ngoµi trong c¸c ng©n hµng vÉn duy tr× ë møc 30%. 5. æn ®Þnh ®ång Ringgit vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh. Khi ®ång Ringgit l©m vµo khñng ho¶ng, ph­¬ng ph¸p t¨ng tû lÖ l·i suÊt vµ h¹n chÕ t¨ng tr­ëng tÝn dông IMF ®­îc ¸p dông tõ khi b¾t ®Çu khñng ho¶ng chØ lµm cho t×nh h×nh kinh tÕ tåi tÖ h¬n, ®ång thêi lµm cho c¸c nhµ dÇu t­ mÊt niÒm tin ®­a vèn trë l¹i. Tr­íc t×nh h×nh ®ã ®Ó t¨ng c­êng søc m¹nh cña ®ång Ringgit, chÝnh phñ ®· thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: Lùa chän chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i thÝch hîp trong ph¹m vi ng©n s¸ch. Gi¶m sù phô thuéc vµo ®ång USD trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cña Malaixia víi c¸c n­íc kh¸c. T¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ Ýt nhÊt ®ñ chi tr¶ cho 5 th¸ng nhËp khÈu, b»ng c¸ch gi÷ v÷ng sù c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n vµ tµi kho¶n hiÖn hµnh. Vµ mét sè biÖn ph¸p kh¸c nh»m dù tr÷ ngo¹i tÖ lµ khuyÕn khÝch c¸c c¸ nh©n vµ c«ng ty Malaixia b¸n rÎ c¸c tµi kho¶n cña hä ë n­íc ngoµi. Thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch l·i suÊt hîp lý. TiÕn hµnh biÖn ph¸p gi¶m l·i suÊt ®Ó thóc ®Èy thanh to¸n trong hÖ thèng ng©n hµng. tuy nhiªn møc l·i suÊt nµy cÇn cao h¬n møc l¹m ph¸t. C¶i thiÖn thÞ tr­êng vèn b»ng c¸ch t¨ng c­êng hÖ thèng gi¸m s¸t vµ c«ng bè yÕu kÐm cña nh÷ng ng­êi tham gia thÞ tr­êng vèn. 6. Hç trî xuÊt khÈu, c¶i hiÖn c¸n c©n th­¬ng m¹i. §Ó tr¸nh nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng ®ång Ringgit ®èi víi sù t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu, ngµy 14/5/1998 chÝnh phñ Malaixia ®· thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ thanh to¸n hµng ®æi hµng trong néi bé ASEAN nãi riªng vµ c¸c n­íc trong khu vùc nãi chung, kÓ c¶ Trung Quèc vµ NhËt B¶n. §iÒu nµy gãp phÇn gi¶m sù phô thuéc cña ®ång Ringgit vµo ®ång USDvµ t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu. 7. Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, t¹o niÒm tin khu vùc kinh tÕ. Më réng c¸c quan hÖ c¬ héi viÖc lµm, do tû lÖ th©t nghiÖp t¨ng tõ 2,7% (1997) lªn 6,4% (1998) chÝnh phñ tiÕp tôc ®Çu t­ h¬n n÷a cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp xuÊt khÈu cÇn nhiÒu lao ®éng kü thuËt cao. KiÓm so¸t dßng lao ®éng n­íc ngoµi nhËp c­ b»ng c¸ch xem xÐt l¹i c¸c chÝnh s¸ch, c¸c chiÕn l­îc vÒ lao ®éng n­íc ngoµi, håi h­¬ng c¸c lao ®éng n­íc ngoµi kh«ng s¾p xÕp ®­îc c«ng viÖc. TiÕp tôc quan t©m ®Õn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc víi môc tiªu biÕn Malaixia thµnh trung t©m gi¸o dôc cao trong khu vùc. ChÝnh phñ tiÕn hµnh më cöa 183 tr­êng trung häc vµ tiÓu häc míi, x©y dùng 1217 tr­êng míi kh¸c Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p mµ chÝnh phñ Malaixia ®· thùc hiÖn thµnh c«ng vµ ®· ®­a nÒn kinh tÕ Malaixia tho¸t khái khñng ho¶ng. Ch­¬ng IV: Bµi häc kinh nghiÖm cña ViÖt Nam sau cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ - tµi chÝnh Malaixia Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ Malaixia nãi riªng vµ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ch©u ¸ nãi chung chóng ta rót ra mét sè bµi häc sau: Bµi häc 1: §Ó c¸c doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× l·i suÊt vèn vay ®Ó ®Çu t­ ph¶i t­¬ng ®­¬ng hoÆc nhá h¬n kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp NÕu l·i suÊt trªn thÞ tr­êng tÝn dông ®­îc h×nh thµnh qua quan hÖ cung cÇu vèn,th× kh«ng thÓ x¶y ra t×nh tr¹ng lµ h