Đề tài Các công cụ gián tiếp của chính sách tiền tệ đặc biệt là hoạt động trên thị trường mở của ngân hàng Trung Ương

Công cụ tài chính được sử dụng trong nghiệp vụ này đó là những chứng khoán của kho bạc và của ngân hàng Trung ương như tín phiếu, trái phiếu kho bạc. Bên cạnh đó còn có một số công cụ nợ ngắn hạn khác như: thương phiếu, giấy tờ có giá ngắn hạn, hợp đồng mua lại. do các định chế tài chính và cả công ty phát hành. Mỗi loại công cụ này lại được lựa chọn sao cho phù hợp nhất với các điều kiện của thị trường. Ba khu vực để hoạt động thị trường mở có hiệu quả là thị trường chứng khoán chính phủ và ngân hàng Trung ương, thị trường liên ngân hàng và thị trường các công cụ nợ ngắn hạn (222 Báo thị trường tài chính – tiền tệ số 13 – tháng 7/2000.). Các công cụ được sử dụng phải là các công cụ có tính linh hoạt, được sử dụng rộng rãi, khả năng thanh toán cao, thích hợp với các hình thức giao dịch khác nhau. Ví dụ như dưới hình thức đấu thầu các loại chứng khoán trên thị trường sơ cấp của kho bạc hay

ngân hàng Trung ương, nếu các khoản tiền thu được không dành riêng cho chỉ tiêu chính phủ thì nó sẽ được coi là một nghiệp vụ tiền tệ. Ở một số nước có thị trường tài chính phát triển, thị trường đối với chứng khoán. Chính phủ thoả mãn các điều kiện đòi hỏi của nghiệp vụ thị trường mở, Ngân hàng Trung ương các nước này thực hiện phần lớn các nghiệp vụ thị trường mở thông qua thị trường này. Tuy nhiên để duy trì một thị trường lành mạnh cần phải có những điều kiện chính trị xã hội ổn định, khi đó các loại chứng khoán của chính phủ được bảo đảm như vậy rủi ro tín dụng với loại công cụ này coi như không có và nó trở thành phương tiện tốt nhất cho hoạt động thị trường mở. Nếu hoạt động mua bán các công cụ nợ phát triển mạnh trên thị trường sơ cấp thì đó cũng là yếu tố khuyến khích thị trường thứ cấp hoạt động mạnh mẽ. Vì vậy ngân hàng Trung ương luôn luôn nắm vững các thông tin và biến động thị trường sao cho thị trường sơ cấp hoạt động đạt hiệu quả. Nếu như nói thị trường sơ cấp là điều kiện cần thị trường thứ cấp sẽ là điều kiện đủ để hoàn thiện toàn bộ hệ thống thị trường của các công cụ nợ. Trên thị trường thứ cấp, nghiệp vụ thị trường mở được tiến hành linh hoạt với các loại chứng khoán11. Tạp chí Ngân hàng số 8/2000

1. Tạp chí Ngân hàng số 3+4 tháng 2 năm 1999 được xếp loại tín nhiệm cao, chủ yếu dưới dạng hợp đồng mua lại và hợp đồng mua lại đảo chiều (1). Ngược lại với các nghiệp vụ, mua bán đứt- hình thức mua bán thông qua đấu thầug rọng rãi – hợp đồng mua lại hay hợp đồng hay hợp đồng mua lại đảo chiều được sử dụng khi cần bổ sung tăng hoặc giảm dự trữ tạm thời Ngân hàng Trung ương tham gia trực tiếp kí hợp đồng với các nhà môi giới, nó có thể được thực hiện qua đêm hoặc trên cơ sở gọi là thời hạn xác định thường là 7 ngày(2). Các khoản nợ ngắn hạn của tư nhân, kể cả các công cụ nợ trên thị trường liên ngân hàng kém phù hợp cho các giao dịch trên thị trường mở. Trước hết là do nó chứa đựng nhiều rủi ro tính dụng thêm vào đó nó còn có thể đẩy các ngân hàng trung ương

vào tình thế khó khăn khi phải lựa chọn. Vì vậy nó ít được sử dụng vào nghiệp vụ này. Trên thế giới, hiện nay có rất ít nước có được thị trường lý tưởng- là điều kiện cho hoạt động thị trường mở. Vì vậy, các công cụ cần được kết hợp với nhau phụ thuộc vào chiến lược cụ thể áp dụng cho từng thời kỳ và cho từng quốc gia. Vậy nghiệp vụ thị trường mở có mối quan hệ như thế nào với các công cụ khác!