Đề tài Các giải pháp tăng cường khả năng cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam để tham gia hội nhập kinh tế tài chính khu vực và thế giới

ng với các NH nước ngoài, từ đó sử dụng tốt hơn nguồn tiền gửi ngoại tệ đang có ở nước ngoài cũng như hỗ trợ một cách có hiệu quả hơn nữa cho các doanh nghiệp Việt Nam xâm nhập vào các thị trường mới. (VD: Thị trường Mỹ). -Có điều kiện chia sẻ thông tin, trao đổi nghiệp vụ, tiếp cận thị trường mới cũng như tranh thủ được công nghệ NH, trình độ quản lý tiên tiến từ các quốc gia có nền kinh tế phát triển. -Thông qua việc hợp tác mà dành cho nhau những ưu đãi trong tín dụng, trong mức phí dịch vụ NH, trong đào tạo nguồn nhân lực. -NHTM sẽ thuận lợi hơn trong việc tiếp cận các nguồn vốn quốc tế nhất là các nguồn vốn dài hạn và các trợ giúp kỹ thuật quốc tế cần thiết khác. -Hội nhập quốc tế còn là động lực thúc đẩy công cuộc đổi mới và cải cách hệ thống NHTM phải tiến hành nhanh hơn, quyết liệt hơn,từ đó nâng cao được sức cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, nâng cao được năng lực quản trị điều hành tương xứng với chuẩn mực của hệ thống NH quốc tế. Bên cạnh những thuận lợi trên NHTM cũng đang phải đối mặt với những thách thức hết sức lớn cần phải giải quyết cấp bách như: -Thực trạng tài chính yếu kém thể hịên ở vốn tự có thấp, vốn tự có trên tài sản có có điều chỉnh theo tỷ lệ rủi ro trong giai đoạn 1996-2001 thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn quốc tế là 8% nên hạn chế khả năng mở rộng hoạt động kinh doanh-đầu tư, nợ xấu phát sinh từ thời bao cấp và những năm đầu chuyển sang nền kinh tế thị trường đã lên tới hàng ngàn tỷ đồng mà NHTM không thể tự bản thân mình giải quyết xong trong một thời gian ngắn; trong khi đó lộ trình mở cửa trị trường tài chính-tiền tệ theo các hiệp định quốc tế đã đựoc Chính Phủ thông qua và theo thời gian, các "rào cản"trong lĩnh vực tài chính-NH sẽ dần được dỡ bỏ. Tiềm lực tài chính yếu kém là đặc điểm chung của hệ thống NHTM Việt Nam nhưng đây lại là thế mạnh của hệ thống NH nước ngoài nhất là với các NH Mỹ. -Nguồn vốn trung, dài hạn chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn nên hạn chế việc tham gia đầu tư vào các công trình trọng điểm của quốc gia, của ngành và địa phương; trong khi thực tiễn cho thấy rằng việc đầu tư vào các lĩnh vực được Nhà nước khuyến khích thì rủỉ ro sẽ thấp hơn đầu tư thông thường, bởi lẽ các dự án đầu tư này thường có sự hỗ trợ và ưu đãi của Chính Phủ về thuế và vốn, về kỹ thuật, tiền thuê đất,vv.. -NHTM có nguồn vốn tiền gửi ngoại tệ lớn và chủ yếu bằng USD, nhưng vốn để đầu tư trong nước chiếm tỷ trọng nhỏ, còn đa số là gửi ở NH nước ngoài nên dễ bị tác động bởi các yếu tố về chính sách tiền tệ tỷ giá hối đoái của nước ngoài mà đặc biệt là của Mỹ. Nguồn tiền gửi ngoại tệ lớn nhưng chưa linh hoạt trong chuyển đổi sử dụng nên đã có nhiều lúc xảy ra nghịch lý"vốn ngoại tệ thừa" trong khi "tiền đồng Việt Nam " đã làm hạn chế hoạt động kinh doanh. -Trình độ công nghệ NH còn thấp, việc ứng dụng còn nhiều bất cập, cơ cấu sản phẩm dịch vụ NH chưa đa dạng. -Trình độ quản trị điều hành chung về các mặt chỉ mới ở mức trung bình nếu so với hệ thống NH quốc tế. -NHTM chưa có chi nhánh ở nước ngoài trong khi đó nhiều NH nước ngoài đã có chi nhánh và đang ngày một mở rộng hoạt động tại Việt Nam. 2.3 Những nội dung chủ yếu trong cạnh tranh của các NHTM khi tham gia hội nhập kinh tế quốc tế. Từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI tháng 12 năm 1986 Đảng ta có chủ trương đổi mới kinh tế ,phát triển kinh tế thị trường có định hướng của Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Đảng ta động viên toàn dân cố gắng phát riển sức mạnh nội lực sẵn có trong nước và đẩy mạnh các quan hệ hợp tác kinh tế với bên ngoài , tham gia quá trình toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Từ đó nền kinh tế nước ta đã phát triển mạnh mẽ, nhất là trong thập niên 90. Đại hội ần thứ chín vừa qua lại một lần nữakhẳng định và nhấn mạnh hơn là phải chủ động hội nhập kinh tế quốc tế. Hội nhập kinh tế quốc tế không phải là mục tiêu mà là phương tiện chúng ta lợi dụng các nguồn lực bên ngoài để xây dựng một nền kinh tế độc lập tự chủ, đáp ứng yêu cầu của nước ta trong quá trình phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đưa nước ta thàh nước công nghiệp hiện đại giàu mạnh. Với chiến lược phát triển kinh tế xã hội trong 10 năm tới của nước ta là đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng XHCN, xây dựng nền tảng để năm 2010 nứoc ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp với mục tiêu là đưa nước ta thoát khỏi tình trạng kém phát triển , nâng cao rõ rệt đời sống vật chất và văn hóa tinh thần của nhân dân ta. Nhằm đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế phù hợp với ý tưởng của Đảng, với công cuộc đổi mới kinh tế của nước ta, toàn bộ hệ thống NH Việt Nam đã được đổi mới cơ cấu lại mạnh mẽ, chuyển từ hệ thống NH một cấp sang hệ thống NH hai cấp, mọi hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ NH phải tuân thủ luật NH và luật các tổ chức tín dụng cũng như các quy định khác của quốc tế.. Vậy nên hiểu những nội dung chủ yếu trong cạnh tranh của các ngân hàng thương mại là gì? Việc đầu cần làm là: Cơ cấu lại hệ thống NH Việt Nam nhằm mục đích nâng cao hiệu quả hoạt động của NH. Đó là việc khôi phục lại khả năng trả nợ và khả năng thu lợi nhuận, nâng cao chức năng trung gian tài chính giữa các tổ chức và cá nhân trong nền kinh tế. Nói một cách đơn giản, việc cải cách hệ thống NH là cố gấng khôi phục tính cân đối giữa các danh mục của bảng cân đối tái sản của NH. Cố gắng từ nay đến năm 2005 giải quyết dứt điểm các khoản nợ bị rủi ro không đòi được và lhông để phát sinh nợ quá hạn.Bằng mọi phương pháp để nâng cao vốn điều lệ lên ngang tầm mức của ngân hàng khu vực và toàn cầu, muốn vậy phải có sự hỗ trợ của Nhà nước.Nâng cao năng lực tài chính, phấn đấu nâng chỉ số CAR đạy 6- 8% tổng tích sản vào năm 2005, với tốc độ tăng trưởng nguồn vốn bình quân trên 18% năm. Việc thứ hai là: Sắp xếp cơ cấu lại bộ máy tổ chức và nâng cao năng lực bộ máy quản trị điều hành ngân hàng. Phải đổi mới cơ chế điều hành tổ chức, các phòng ban bộ phận cho phù hợp với ý tưởng một ngân hàng hiện đại. Tiến hành từ hội sở chính đến các chi nhánh, nói một cách khác là kiện toàn cả hệ thống. Có như vậy mới đáp ứng được mục tiêu kinh doanh và hội nhập. Xây dựng mô hình quản lý từ trung ương đến cơ sở thoáng do phân cấp quản lý nhưng lại chặt chẽ theo các quy chế và pháp luật. Bên cạnh đó mở rộng các mạng lưới đến các tỉnh có tiềm năng phát triển kinh tế để cân đối được giữa hai nguồn vốn nội tệ và ngoại lệ. Việc thứ ba là: châm lo đội ngũ cán bộ, đào tạo cán bộ đủ trình độ một ncách kịp thời để hoàn thành các yêu cầu của nhiệm vụ. Bên cạnh những cán bộ đã có trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững vàng đáp ứng được yêu cầu, cần tiếp tục đào tạo mới và bổ trợ các kiến thức, kỹ năng vận hành, nghệ thuật kinh doanh nghiệp vụ kinh doanh, sáng tạo các sản phẩm mới để khi hội nhập quốc tế không bị động. Việc thứ tư là: Hoàn thiện khuân khổ pháp lý, quản lý và giám sát; các quy chế an toàn cùng vơi sự giám sát hiệu quả phù hợp với các quy định đó là rất cần thiết để đảm bảo vận hành hệ thống NH hoạt động một cách có hiệu quả trong tương lai. có rất nhiều các quy định về việc gửi tiền, giao dịch ngoại tệ, bảo hiểm tiền gửi, về các điều kiện cho phép can thiệp vào các NH( bao gồm việc xác định phạm vi và trách nhiệm của ban thanh tra của NH Nhà nước đã được ban hành tuy nhiên còn nhiều việc cần làm, như về lĩnh vực phân loại các khỏan vay trích lập rủi ro để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và tính công khai, chính xác của báo cáo tài chính tại các NH. tăng cường khả năng giám sát của các NHTƯ là yếu tố quan trọng đẩy mạnh các NH hoạt động hiệu quả. Các tiêu chuẩn kế toán phản ánh trung thực tình hình tài chính của NH là điều kiện tiên quyết để giám sát mọi cách có hiệu quả. Việc giám sát cần dựa trên các rủi ro và thanh tra tại chỗ cũng như kiểm tra gián tiếp thông qua hệ thống kế toán và kiểm toán. Để đảm bảo việc này các tiêu chuẩn kế toán Việt Nam cần phù hợp với các tiêu chuẩn kế toán quoóc tế (IAS) để đảm bảo thông tin trung thực và chính xác về tình hình tài chính của NH. Đặc biệt, việc phân loại các khoản vay và trích lập quỹ dự phòng rủi ro của các NH cần phản ánh rủi ro Tín dụng cho các khoản vay nhưng quy định về kế toán hiện hành không cho phép đìêu đó. Việc cải thiện hơn nữa khung pháp lý cũng lên kế hoạch để giải quyết các khoản nợ có vấn đề. Việc thứ tư là tạo môi trường bình đẳng cho tất cả các NH: các chương trình cải cách của chính Phủ nhằm tăng khả năng cạnh tranh giữa các NH, nhưng dự kiến sẽ tiến hành từ từ và có quản lý điều tíêt. các NH đã thực hiện được phép cạnh tranh qua giá cho vay bởi lãi suất đã được thả nổi trong thời gian cho phép. Qua thực tế cần khẳng định rằng: Việt Nam đẫ đứng vững trước những ảnh hưởng của các cuộc khủng hoảng khu vực. Điều đó có được là nhờ Việt Nam trong tiến trình thực hiện cơ cấu lại hệ thống NH đã luôn thận trọng, xây dựng được kế hoạch ngắn hạn và dài hạn cho cuộc cải cách, phát huy mọi chính sách kinh tế tầm vi và vĩ mô, không mạo hiểm để đạt được mức tăng trưởng cao nên đã tránh được khủng hoảng về cán cân thanh toán, ngân sách và NH. Nó là điều kịên thuận lợi cho Việt Nam trong tiến trình cải cách hệ thống NH, là bài học kinh nghiệm quá báu để chúng ta có thể vạch ra được hướng đi tốt cho hệ thống NH quốc gia. Chương II Thực trạng cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay 1.Thực trạng hoạt động của các NHTM Việt Nam hiện nay. Hệ thống NH Việt Nam đã được đổi mới một cách đáng kể trong quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung sang nền kinh tế thị trường có điều tiết vĩ mô của Nhà nước. Từ mô hình hệ thống NH của nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung chuyển sang mô hình NH của nền kinh tế thị trường, mô hình tổ chức có sự thay đổi căn bản đó là cách biệt chức năng quản lý hoạt động tiền tệ, Tín dụng với chức năng kinh doanh tiền tệ, đa dạng hóa các loại hình NH, từng bước xoá bỏ độc quyền chuyển sang cạnh tranh có sự quản lý của Nhà nước. Kể từ đầu năm 90 hệ thông các NHTM đã không ngừng phát triển về loại hình và nghiệp vụ, góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng kinh tế đất nước. Bên cạnh hai NH Ngoại thương và NH Đầu tư phát triển được hình thành từ trước đã có thêm hai NH chuyên doanh NH Nông nghiệp và Ngân hàng công thương Việt Nam, có bốn NHTM quốc doanh; ngan hàng Ngoại thương, Ngân hàng công thương, NH Đầu tư và phát triển, NH Nông nghiệp và phát triển nông thôn. Đây là những NHTM lớn của VIệt Nam. Trong giai đoạn đầu, các NHTM quốc doanh phải hoạt động trong môi trường khó khăn: gánhchịu việc xử lý các tồn đọng nặng nề của cơ chế cũ, tình hình tài chính mất cân đối nợ quá hạn, khê đọng khó đòi cao do các tổ chức kinh tế làm ăn thua lỗ, lạm phát cao, lãi suất thực âm, tỷ giá ngoại tệ còn bao cấp. Đến đầu năm 1990, cả nước đã có tới 15 NHTM cổ phần và các hợp tác xã Tín dụng do các cấp chính quyền thành lập ở cả thành thị và nông thôn. Trong môi trường chưa ổn định, các tổi chức tín dụng này đều còn non nớt, tình trạng mất khả năng chi trả của nhiều tổ chức tín dụng đã làm mất lòng tin của dân chúng. Đến quý I 1990 với 791 tỷ đồng đã cho vay thì 510 tỷ đồng quá hạn và đến quy III năm 1990 hầu hết các tổc chức tín dụng lâm vào tình trạng mất khả năng chi trả. Tháng 5 năm 1990, hai pháp lệnh NH( phấp lệnh NHNN, pháp lệnh NH hợp tác xã Tín dụng và công ty tài chính) ra đời là bước ngoặt quan trọng trong hoạt động của hệ thống NH. Hai pháp lệnh NH đã khẳng định hệ thống NH là NH hai cấp bao gồm NH NN và NHTM, hợp tác xã tín dụng, công ty tài chính...vv... pháp lệnh đã khẳng định tính đa hình thức sở hữu, đa loại hình đa thành phần và kinh doanh đa năng của hệ thống NHTM. Pháp lệnh đã mở đường cho quả trình phát triển các loại hình NH tại Việt Nam, bao gồm NH quốc doanh, NHTM cổ phần, NH liên doanh giữa Việt Nam và nước ngoài, chi nhánh NH nước ngoài tại Việt Nam. Được xây dựng từ năm đầu chuyển đổi cơ chế, pháp lệnh đã không thể đáp ứng yêu cầu phát triển của hệ thống tài chính ở Việt Nam trong giai đoạn nửa sau của những năm 90. Trước tình hình đó, Quốc hội đã thông qua luật về NHNN và luật về các tổ chức tín dụng. Luật các tổ chức tín dụng đã tạo mội trường pháp lý mới cho sự phát triển của các NH. Các NHTM mở rộng đối tượng phục vụ cho mọi thành phần kinh tế, mở rông thị trường. Nhiều nghiệp vụ NH mới bước đầu được thực hiện như nghiệp vụ cầm đồ, chiết khấu các giấy tờ có giá , tài trợ bán hàng trả góp, Tín dụng thuê mua, đấu thầu tín phiếu kho bạc, hùn vốn mua cổ phần các doanh nghiệp vv.... Nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, các NHTM bỏ giần các cấp trung gian, tách biệt giàn các hoạt động chính sách và hoạt động thương mại, tăng tính độc lập tương đối cho các chi nhánh, mạnh giạn đổi mới công nghệ phù hợp với yêu cầu quản lý kinh doanh nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng, bước đầu tạo lập các công ty con triển khai nhiệm vụ mới. Từ năm 1994 trở về trước, NHTM vừa làm nhiệm vụ kinh doanh, vừa làm công tác cấp phát , cho vay ưu đãi vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước là không hợp lý. Bắt đầu từ năm 2000, thực hiện nghị định43/1999/NĐ-CP, để đảm bảo thống nhất về cơ chế cho vay, đầu mối cho vay được tập truntg tại Qỹu hỗ trợ phát triển. Nhưng thực tế, hiện nay vẫn tồn tại 5 đầu mối cho vay là: Quỹ hỗ trợ phát triển và 4 ngân hàng thương mại Nhà nước. Điều này đã làm cho cơ chế vay trả không hoàn toàn giống nhau, dẫn đến việc không có một đầu mối nào tổng hợp, phân tích, định hướng phát triển trong quá trìng thực hiện. bên cạnh đó hệ thống NHTM Việt Nam cũng có một số mặt hạn chế khác nữa: 1.1 Quy mô vốn của các NHTM Việt Nam. Một cách khái quát có thể đánh giá về tình hình tài chính của các NHTM Việt Nam như sau: Thứ nhất: Năng lực tài chính bị hạn chế. Năng lực tài chính của các NHTM trước hết phải thể hiện ở các điều lệ của các ngân hàng. Nhưng ở các NHTM Việt Nam ,kể cả ở các ngân hàng NHTM quốc doanh, vốn này còn quá nhỏ so với tổng tài sản của từng ngân hàng so với" thông lệ quốc tế" . Tính đến năm 1999, NHTM quốc doanh kớn nhất của Việt Nam là ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn, vốn điều lệ chỉ có 2200 tỷ VND, còn các NHTM QD khác chỉ kà 1100 tỷ VND. Nếu lấy tỷ giátại thời điểm này 1USD = 14000VND thì vốn điều lệ của NHTM trên chỉ tương đương với 157,14 triệu USD và 78,57 USD, còn các NHTMCP thì vốn điều lệ chỉ tương đương 3 triệu USD. Dó là một số vốn qua nhỏ so với một vài NHTM trung bình của các nước trong khu vực và thế giới. Vốn tự có của một số NHTM trung bình trên thế giới: Public Bank Malayxia 964 triệu USD ; Hôngkông Shanghai Banking Corporation 25,78 tỷ USD Citibank 21 tỷ USD...(Nguồn :NHVN qua các giai đoạn lịch sử-TL hội thảo khoa học- viện NCKHNH/2001). Theo thông lệ quốc tế, để đánh giá sự an toàn về tài chính của NH, người ta so sánh giữa vốn tự có với tổng tài sản có. Tỷ trọng này phải đạt tối thiểu là 8%. Nhưng ổ Việt Nam tỷ trọng này là rất thấp. TT Các Ngân Hàng Thương Mại Quốc doanh %Vốn tự có/tổng TS có 1 Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn 5,5 2 Ngân hàng Đầu tư và Phát triển 2,6 3 Ngân hàng Công thương 2,4 4 Ngân hàng Ngoại thương 2,2 (Nguồn: báo cáo của NHNNVN năm 1999) Như vậy với nhiệm vụ kinh doanh tên phạm vi cả nước với yêu cầu của sự phát triển và hội nhập, thì năng lực tài chính của các NHTM Việt Nam còn quá nhỏ bé. Khản năng về an toàn Tài chính là chưa cao. Thứ hai: chất lượng tài sản có còn thấp. Có nhiều chỉ tiêu đánh giá chất lượng tài sản có.Nhưng chỉ tiêu trực quan nhất là "dư nợ tín dụng". Trong những năm vừa qua, cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế "dư nợ tín dụng" của các NHTM cũng tăng lên đáng kể. Đó là một biểu hiện khích lệ. Tuy nhiên phân tích thực trạng "dư nợ tín dụng", thì có thể thấy ngay những cảnh báo đáng lo ngại, đó là: -Tỷ trọng nợ quá hạn trong tổng dư nợ cho vay còn lớn. Tổng dư nợ của cả hệ thống NHTM hiện nay có khoảng 140 000 tỷ VND, trong đó nợ quá hạn khoảng 20.000 tỷ VND chiếm trên 14%. Trong số này nợ khó đòi và không có khả năng thanh toán khoảng trên 9.000 tỷ VND, chiếm 45% tổng dư nợ quá hạn. Khả năng sinh lời của các khoản tín dụng trên là tháp, nhuq vậy chất lượng tín dụng của các NHTM là chưa cao. -Các NHTM chủ yếu là NHTMQD, bị các DNNH chiếm dụng vốn nhiều. Hiện tại tổng số vốn của DNNH vốn vay ngân hàng chiếm 85%. Nhưng trong tổng số dư nợ nêu trên, thì nợ quá hạn của DNNH chiếm 68%. Như vậy các DNNH sử dụng vốn của các NHTMQD kinh doanh, nhưng lại không trả được nợ, như vậy sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế là chưa có hiệu quả. -Chính phủ còn can thiệp quá sâu vào hoạt động tín dụng của các NHTMQD. Vì vậy mà có nhiều khoản mà ngân hàng phải cho vay "không đảm bảo", phục vụ các chính sách của Nhà nước, như cho vay người nghèo, cho vay tôn nền, làm nhà trên cọc( Đồng bằng sông Cửu long ), cho vay khắc phục hậu quả lũ lụt, cho vay sinh viên nghèo, cho vay giảm lãi suất với vùng núi, hải đảo...Tổng số các đối tượng cho vay nêu trên, tính đến 31/12/1999 của NHNo đã phải dùng vốn kinh doanh để cho vay chính sách, thực chất là mang tính cấp phát tài chính. Khoản dư nợ này chắc chắn còn "treo" tương đối dài tên bảng cân đối tài sản của NHNo. Chất lượng tín dụng đơn cử như trên, rõ ràng đã góp một phần không tích cực vào tình trạng ANTC trong hoạt động của các tổ chức TDNH 1.2. Các dịch vụ ngân hàng; Ngân hàng là một doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cho công chúng và doanh nghiệp. Thành công của ngân hàng phụ thuộc vào năng lực xác định các dịch vụ tài chính mà xã hội có nhu cầu, thực hiện các dịch vụ đó một cách có hiệu quả. 1.2.1. Mua bán ngoại tệ Một trong những dịch vụ ngân hàng đầu tiên được thực hiện đó là trao đổi (mua bán) ngoại tệ- một ngân hàng đứng ra mua bán một loại tiền này lấy một loại tiền khác và hưởng phí dịch vụ. Trong thị trường tài chính hiện nay, mua bán ngoại tệ thường do các ngân hàng lớn nhất thực hiện bởi vì những giao dịch như vậy có độ rủi ro cao, đồng thừi yêu cầu phải có chuyên môn cao. 1.2.2Nhận tìên gửi. Cho vay được coi là hoạt động sinh lời cao, do đó các NH đã tìm mọi cách để huy động được tiền. Một trong nhuẽng nguồn quan trọng là các khoản tiền gửi(thanh toàn và tiết kiệm của khách hàng ). NH mở dịch nhận tiền gửi để bảo quản hộ người có tiền vay với cam kết hoàn trả đúng hạn. Trong cuộc cạnh tranh để tìm và dành được các khoản tiền gửi, các NH đã trả lãi cho tiền như là phần thưởng cho khách hàng về việc sẵn sàng hy sinh nhu cầu tiêu dùng trước mắt và cho phép ngân hàng sử dụng tạm thời để kinh doanh. Trong lịch sử đã có những kỷ lục về lãi suất 16% một năm để thu hút các khoản tiếtư kiệm nhằm mục đích cho vay đối với các chủ tàu ở Địa Trung Hải với lãi suất gấp đôi hay gấp ba lãi suất tiết kiệm. 1.2.3 Cho vay. + Cho vay thương mại. Ngay ở thời kỳ đầu các ngân hàng đã chiết khấu thương phiếu mà thực tế là cho vay đối với người bán (người bán chuyển các khoản phải thu cho ngân hàng để lấy tiền trước ). Sau đó là chuyển tiếp từ triết khấu thương phiếu sang cho vay trực tiếp đối với các khách hàng ( là người mua ) , giúp họ có vốn để mua hàng dự trữ sản xuất kinh doanh. +Cho vay tiêu dùng. Trong giai đoạn đầu hầu hết các NH không tích cực cho vay đối với cá nhân và hộ gia đình bởi vì họ tin rằng các khoản cho vay tiêu dùng rủi ro vỡ nợ tương đối cao. Sự gia tăng thu nhập của người tiêu dùng và cạnh tranh trong cho vay đã buộc các NH phải hướng tới người tiêu dùng như là một khách hàng tiềm năng. Sau chiến tranh thế giới lần thứ hai, tín dụng tiêu dùng đã trở thành một trong những loại tín dụng tăng trưởng nhanh nhất ở các nước có nền kinh tế phát triển. +Tài trợ cho dự án Bên cạnh cho vay truyền thống là cho vay ngắn hạn, các ngân hàng ngày càng trở nên năng động trong việc tài trợ cho xây dựng nhà máy mới đặc biệt là trong các ngành công nghệ cao. Độ rủi ro trong loại hình Tín dụng này nói chung là cao song lãi suất lại lớn. Một số ngân hàng còn cho vay đầu tư vào đất. 1.2.4 Bảo quản vật có giá. Các ngân hàng thực hiện việc lưu giữ vàng và các vật có giá khác cho khách hàng trong kho bảo quản. Ngân hàng giữ vàng và giao cho khách tờ biên nhận( giấy chứng nhận do NH phát hành ). Do khả năng chi trả bất cứ lúc nào cho giấy chưng nhận, nên giấy chứng nhận đã được sử dụng như tiền-dùng để thanh toán các khoản nợ trong phạm vi ảnh hưởng của NH phát hành. Lợi ích của việc sử dụng phương tiện thanh toán bằng giấy thay cho bằng kim loại đã khuyến khích khách hàng gửi tìn vào NH để đổi lấy giấy chứng nhận của NH. Đó là hình tbhức đầu tiên của giấy bạc NH. Ngày nay, vật có giá được tách khỏi tiền gửi và khách hàng phải trả chi phí bảo quản. 1.2.5 Cung cấp các tài khoản giao dịch và thực hịên thanh toán. Khi các doanh nhân gửi tiền vào NH, họ nhận thấy NH không chỉ bảo quản mà còn thực hiện các lệnh chi trả cho khách hnàg của họ. Thanh toán qua NH đẫ mổ đầu cho thanh toán không dùng tiền mặt, tức là người gửi tiền không cần phải đến NH để lấy tiền mà chỉ phải viết giấy chi trả cho khách hàng (còn gọi là SEC), khách hàng mang giấy đến NH để nhận được tìên. Các tiện ích của than toán không dùng tiền mặt( an toàn, nhanh chóng chính xác, tiết kiệm chi phí) đã góp phần rút ngắn thời gian kinh doanh và nâng cao thu nhập cho doanh nhân. Khi NH mở chi nhánh thanh toán qua NH được mở rông phạm vi, càng tạo nhiều tiện ích cho các doanh nhân. Điều này đã khuyến khích cho các doanh nhân gửi tiền vào NH để nhờ thanh toán hộ. Như vậy, một dịch vụ mới, quan trọng nhất được phát triển đó là tài khoản tiền gửi để giao dịch (demand deposit), cho phép người gửi tiền viết SEC thanh toán cho việc mua hàng hoá và dịch v. Việc đưa ra loại tài khoản tiền gửi mới này được xem là một trong những bước đi quan trọng nhất trong nghiệp NH. Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, nhiều thể thức thanh toán được phát triển như Uỷ nhiệm chi, nhờ thu, L/C, thanh toán bằng điện, vv... 1.2.6 Quản lý ngân quỹ. Các NH mở tài khoản và dữ tiền của phần lớn các doanh nghiệp và cá nhân. Nhờ đó, NH thường có mối liên hệ chặt chẽ với nhiều khách hàng. Do có kinh nghiệm trong quản lý ngân quỹ và khả năng trong việc thu nhân, nhiều NH đã cung cấp cho khách hàng dịch vụ quản lý ngân quỹ, trong đó NH đồng ý quản lý việc thu và chi cho một công ty kinh doanh và tiến hành đầu tư phần thặng dư tiền mặt tạm thời vào các chứng khoán sinh lợi và tín dung ngắn hạn cho đến khi khách hàng cần tiền mặt để thanh toán. 1.2.7 Tài trợ các hoạt động của Chính phủ. Khả năng huy động và cho vay với khối lượng lớn của NH đã trở thành trọng tâm chú ý của các Chính phủ. do nhu cầu chi tiêu lớn và thường là cấp bách trong khi thu không đủ, Chính phủ các nước đều muốn tiếp cận với các khoản cho vay của NH. Trong điều kiện các NH tư nhân không muốn tài trợ cho Chính phủ vì rủi ro cao, Chính phủ thường dùng một số đặc quyền trao đổi lấy các khoản vay của những NH lớn. Khi NH trung ương thành lập, Chính phủ đều tìm cách tham dự, hoặc trực tiếp can thiệp để có được những khoản tín dụng lớn. Ngày nay Chính phủ dành quyền cấp giấy phép hoạt động và kiểm soát các NH. Các NH được cấp giấy phép thành lập với điều kiện là họ cam kết thực hiện với mức độ nào đó các chính sách của Chính phủ và tài trợ cho Chính phủ. Các NH phải mua trái phiêú Chính phủ theo một tỷ lệ nhất định trên tổng lượng tiền gửi mà NH huy động được; hoặc phải cho văy với điều kiện ưu đãi cho các doanh nghiệp của Chính Phủ. 1.2.8 Bảo lãnh. Trong những năm gần đây nghiệp vụ bảo lãnh ngày càng đa dạng và phát triển mạnh.NH thường bảo lãnh cho khách hàng của mình mua chịu hàng hoá và trang thiết bị, phát hành chứng khoán, vay vốn của tổ chức tín dụng khác vv... 1.2.9 Cho thuê thiết bị trung và dài hạn. Nhằm dể bán được các thiết bị, đặc biệt là các thiết bị có giá trị lớn nhiều hãng sản xuất và thương mại đã cho thuê(thay vì bán) các thiết bị. Cuối hợp đồng thuê, khách hàng có thể mua (do vậy còn gọi là hợp đông thuê mua). Rất nhiều NH tích cực cho khách hàng kinh doanh quyền lựa chọn thuê các thiết bị, máy móc cần thiết thông qua hợp đồng thuê mua, trong đó NH mua thiết bị và cho khách hàng thuê. Hợp đồng cho thuê thường phải đảm bẩo yêu cầu khách hàng phải trả tới 2/3 giá trị tài sản cho thuê. Do vậy, cho thuê của NH cũng có nhiều điểm giống như cho vay và được xếp vào tín dụng trung và dài hạn. 1.2.10 Cung cấp dịch vụ uỷ thác và tư vấn. Do hoạt động trong lĩnh vực tài chính các NH có rất nhiều chuên gia về quản lý tài chính. Vì vậy , nhiều cá nhân và doanh nghiệp đã nhờ NH quản lý tài sản và quản lý hoạt động tài chính hộ. Dịch vụ uỷ thác phát triển sang cả uỷ thác vay hộ, uỷ thác cho vay hộ, uỷ thác phát hành, uỷ thác đầu tưvv...thậm chí, các NH đóng vai trò là người dược uỷ thác trong di chúc, quản lý tài sản cho khách hàng đã qua đời bằng cách công bố tài sản, bảo quản các tài sản có giá. Nhiều khách hàng còn coi NH như một chuyên gia tư vấn tài chiónh. NH sẵn sàng tư vấn về đầu tư, về quản lý tài chính, về thành lập mua bán, sáp nhập doanh nghiệp. 1.2.11 Cung cấp dịch vụ môi giới đầu tư chứng khóan. Nhiều NH đang phấn đấu cung cấp đủ các dịch vụ tài chính cho phép khách hàng thoả mãn mọi nhu cầu. Đây là một trong những lý do chính khiến các NH bắt đầu bán các dịch vụ mộ giới chứng khoán, cung cấp cho khách hàng cơ hội mua cổ phiếu, trái phiếu và các chứng khoán khác mà không phải nhờ đến người kinh doanh chứng khoán khác. Trong môt vài trường hợ