Đề tài Định hướng và các giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế nông thôn tại tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2003 - 2010

nghiệp trong nông thôn đa số còn nằm trong tình trạng lạc hậu về công nghệ nên năng suất lao động không cao, chất lượng sản phẩm thấp. -Kinh tế hợp tác và HTX ở nông thôn còn yếu, nhiều nơi vẫn là hình thức, hoạt động chưa có hiệu qủa, chưa đáp ứng được yêu cầu giúp đỡ kinh tế hộ phát triển. -Cơ sở vật chất và hạ tầng nông thôn được hình thành từ nhiều năm nay, nhưng chưa đồng bộ, phát triển thiếu quy hoạch. Một bộ phận đã xuống cấp hoặc lạc hậu không đảm bảo cho yêu cầu phát triển lâu dài. Hệ thống giao thông nông thôn phần lớn các tuyến đường đều nhỏ hẹp rất khó khăn cho lưu thông hàng hoá và đi lại của nhân dân. -Khu dân cư nông thôn, các thị trấn, thị tứ ở nhiều nơi phát triển mang tính tự phát, thiếu quy hoạch, không đảm bảo yêu cầu kiến trúc không gian cảnh quan và kiến trúc xây dựng. -Một bộ phận trong nhân dân đời sống còn khó khăn, lao động thiếu việc làm đang là vấn đề gay gắt. II - Thực trạng về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế nông thôn ở tỉnh Bắc Ninh: 1. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành chung: 1.1 - Chuyển dịch cơ cấu ngành theo GDP: Trong những năm qua dưới sự lãnh đạo của Tỉnh uỷ, HĐND, sự chỉ đạo điều hành của UBND, sự nỗ lực của các cấp, các ngành và các tầng lớp nhân dân, cơ cấu kinh tế nông thôn tỉnh Bắc Ninh đã có sự chuyển dịch theo hướng tích cực, nó được thể hiện qua bảng dưới đây: Bảng 1: Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế nông thôn theo GDP ở Bắc Ninh giai đoạn 1997-2002(theo giá cố định 1994) ĐVT 1997 1998 1999 2000 2001 2002 I.Tổng GDP + NN + CN + DV II. Cơ cấu GDP + NN + CN + DV Tỷ. đ Tỷ. đ Tỷ. đ Tỷ. đ % % % % 1421,8 762,6 276,2 383 100 53,6 19,4 26,9 1528,6 810,9 313,7 404 100 53,1 20,5 26,4 1744,1 865,4 443,9 434,8 100 49,6 25,5 24,9 2007,7 937,4 582,7 485,6 100 46,7 29 24,3 2259,9 970,2 697,5 592,2 100 42,9 30,9 26,2 2545,6 1017,0 843,9 684,0 100 40 33,1 26,9 Nguồn: Niên gián thống kê-Cục thống kê Bắc Ninh Qua bảng 1, ta thấy tỷ trọng ngành nông nghiệp có xu hướng giảm tương đối trong giai đoạn 1997-2002 (từ 53,6% xuống còn 40%), đây là một xu hướng tích cực trong quá trình CNH-HĐH nông thôn, tạo tiền đề phát triển cho các ngành công nghiệp và dịch vụ nông thôn phát triển. Tuy vậy, nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu kinh tế nông thôn( 40% năm 2002), điều này gây trở ngại cho quá trình CNH-HĐH nông thôn Bắc Ninh. Tỷ trọng ngành công nghiệp có xu hướng tăng rất nhanh qua các năm: năm 1997 tỷ trọng của ngành công nghiệp là 19,4% nhưng đến năm 2002 tỷ trọng này lên tới 33,1%. Như vậy có thể khẳng định rằng ngành công nghiệp nông thôn càng phát huy hơn vai trò đầu tầu của mình để thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế ở nông thôn theo hướng CNH, HĐH. Đối với ngành dịch vụ nông thôn, nhìn chung trong giai đoạn 1997-2002 tỷ trọng của ngành trong cơ cấu kinh tế nông thôn không có xu hướng tăng lên, đặc biệt từ năm 1997 đến năm 2000 lại có xu hướng giảm đi, điều này một mặt do tỷ trọng của ngành công nghiệp tăng lên với tốc độ khá nhanh đã lấn áp tỷ trọng của ngành dịch vụ, mặt khác có thể do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính khu vực đã ảnh hưởng tới ngành dịch vụ. Từ năm 2000 đến nay tỷ trọng của ngành dịch vụ đã có xu hướng tăng lên từ 24,3% lên 26,9%. Tuy tỷ trọng của ngành nông nghiệp giảm, ngành dịch vụ không tăng. Nhưng GDP của hai ngành này vẫn tăng khá nhanh qua các năm và nó được thể hiện qua bảng tốc độ tăng trưởng kinh tế của các ngành kinh tế nông thôn: Bảng 2: Tốc độ tăng trưởng của các ngành kinh tế nông thôn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 1997 - 2002. Đơn vị: % Năm Ngành 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Bình quân Nông nghiệp 7 6,3 6,7 8,3 3,5 4,9 6,1 Công nghiệp 12 13,6 41,6 31,1 19,7 2,1 23,2 Dịch vụ 13,8 5,4 7,6 12,1 21,5 15,5 12,7 Nguồn: Niêm giám thống kê Cục thống kê Bắc Ninh Qua bảng trên ta thấy tốc độ tăng GDP của ngành công nghiệp và dịch vụ nhanh hơn so với tốc độ tăng GDP cuả ngành nông nghiệp, đây là một xu thế phù hợp với quá trình phát triển. Như vậy, cơ cấu kinh tế nông thôn Bắc Ninh đã có sự chuyển dịch theo xu hướng tiến bộ, tuy nhiên vẫn còn chậm. Ngành nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng cao, đồng thời ngành dịch vụ vẫn chiếm tỷ trọng thấp trong cơ cấu kinh tế nông thôn, đây là những hạn chế mà tỉnh cần phải có giải pháp khắc phục. 1.2 - Chuyển dịch cơ cấu ngành theo góc độ lao động: Sự chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế nông thôn cũng được biểu hiện qua sự chuyển dịch cơ cấu lao động phân bổ cho các ngành Bảng 3 : Chuyển dịch cơ cấu lao động phân bổ cho các ngành kinh tế khu vực nông thôn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 1997 - 2002. 1997 1998 1999 2000 2001 2002 *Tổng số LĐ (ng) -Nông nghiệp -Công nghiệp -Dịch vụ *Cơ cấu LĐ ( %) -Nông nghiệp -Công nghiệp -Dịch vụ 451.797 398.937 31.174 21.686 100 88,3 6,9 4,8 453.636 399.649 30.387 23.601 100 88,1 6,7 5,2 465.123 398.412 40.657 26.054 100 85,7 8,7 5,6 472.879 392.076 50.081 30.722 100 82,9 10,6 6,5 483.108 383.602 64.667 34.839 100 79,4 13,4 7,2 492.770 369.459 83.420 39.891 100 75 16,9 8,1 Nguồn: Niên giám thống kê Cục thống kê Bắc Ninh Qua biểu 3 ta thấy cơ cấu lao động theo ngành kinh tế khu vực nông thôn tỉnh Bắc Ninh đã chuyển dịch xu hướng tích cực. Trong nông nghiệp do áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nên năng suất lao động trong nông nghiệp đã tăng lên, từ đó lao động trong nông nghiệp được giải phóng và chuyển sang khu vực công nghiệp và dịch vụ. Mặt khác các ngành công nghiệp và dịch vụ ngày càng phát triển đa dạng, nhu cầu về lực lượng lao dộng ngày càng cao nên đã thu hút được một lực lượng đông đảo từ khu vực nông nghiệp sang. Bên cạnh đó, các ngành nghề phụ ở các địa phương, đặc biệt là c ác ngành nghề truyền thống của tỉnh như nghề đỗ gỗ thủ công mỹ nghệ, nghề làm giấy, gốm, tơ tằm vv... đã được khơi dậy và đang phát triển. Điều này đã thu hút một phần lao động nông nghiệp nông nhàn. Chính vì vậy, từ năm 1997 đến năm 2002 tỷ trọng lao động trong nông nghiệp đã có xu hướng giảm từ 88,3% xuống còn 75%. Đồng thời tỷ trọng lao động trong công nghiệp tăng từ 6,9 % lên 16,9%, ngành dịch vụ tăng từ 4,8% lên 8,1%. 2 - Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp ( theo nghĩa rộng). 2.1 - Chuyển dịch cơ cấu toàn ngành nông nghiệp ( theo nghĩa rộng). Ngành nông nghiệp ( theo nghĩa rộng) bao gồm các ngành: Nông nghiệp ( theo nghĩa hẹp), lâm nghiệp và thuỷ sản. Sự chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp ( nghĩa rộng ) được biểu hiện qua bảng sau: Bảng 4 : Cơ cấu giá trị sản xuất ngành nông nghiệp tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 1997 - 2002 ( Theo giá cố định - 1994). ĐVT 1997 1998 1999 2000 2001 2002 I - Giá trị sản xuất -Nông nghiệp -Lâm nghiệp -Thuỷ sản II - Cơ cấu -Nông nghiệp -Lâm nghiệp -Thuỷ sản III - Tốc độ phát triển -Nông nghiệp -Lâm nghiệp -Thuỷ sản Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ % % % % % % % % 1271019 1218104 9347 43568 100 95,83 0,74 3,43 109,9 109,1 71,7 150,2 1356213 1293885 9646 52682 100 95,4 0,71 3,89 106,7 106,2 103,2 120,9 1468430 1402439 9825 56166 100 95,51 0,67 3,82 108,3 108,4 101,9 106,6 1657901 1587856 11916 58129 100 95,77 0,72 3,51 112,9 113,2 121,3 103,5 1754359 1670904 11605 71850 100 95,24 0,66 4,1 105,8 105,2 97,4 123,6 1865545 1772012 12025 81508 100 94,99 0,64 4,37 106,3 106,1 103,6 113,4 Nguồn: Niêm giám thống kê Cục thống kê Bắc Ninh Qua bảng 4, ta thấy giá trị sản xuất ngành nông nghiệp tăng nganh qua các năm. Năm 1997 tổng giá trị sản xuất ngành nông nghiệp ( theo nghĩa rộng) đạt 1271019 triệu đồng, đến năm 2002 đạt 1865545 triệu đồng, tốc độ phát triển bình quân trong 6 năm đạt 108,3%. Tỷ trọng giá trị sản xuất ngành nông nghiệp ( nghĩa hẹp) đã có xu hướng giảm đi từ 95,83 % năm 1997 xuống còn 94,99% năm 2002, nhưng giá trị sản xuất của ngành vẫn tăng từ 1218104 triệu đồng năm 1997 lên 1772012 triệu đồng năm 2002, tốc độ phát triển bình quân trong 6 năm đạt 108%. Về ngành lâm nghiệp, là ngành có cơ cấu giá trị sản xuất so với tổng giá trị sản xuất ngành nông nghiệp ( nghĩa rộng ) là rất nhỏ ( 0,64% năm 2002). Tuy giá trị sản xuất của ngành lâm nghiệp có tăng lên, nhưng tỷ trọng giá trị sản xuất của ngành lại có xu hướng giảm đi từ 0,74% năm 1997 xuống còn 0,64% năm 2002. Về ngành thuỷ sản, tỷ trọng giá trị sản xuất tuy còn rất nhỏ nhưng nó đã có sự chuyển dịch tích cực. Năm 1997 giá trị sản xuất của ngành chiếm 3,43%, đến năm 2002 chiếm 4,37%. Giá trị sản xuất của ngành cũng tăng lên đáng kể: năm 1997 đạt 43568 triệu đồng đến năm 2002 đạt 81508 triệu đồng, tốc độ phát triển bình quân đạt 119,7%/ năm. Như vậy, từ năm 1997 đến năm 2002 ngành nông nghiệp ( theo nghĩa rộng) nói chung đã có sự chuyển dịch tích cực nhưng còn rất chậm. Ngành nông nghiệp ( theo nghĩa hẹp) vẫn chiếm tỷ trọng lớn, còn ngành lâm nghiệp và thuỷ sản chiếm tỷ trọng rất nhỏ, đặc biệt là cơ cấu ngành lâm nghiệp có xu hướng giảm đi. Đây là vấn đề đặt ra cho tỉnh cần phải có giải pháp để nâng cao việc khai thác tiềm năng của ngành lâm nghiệp và thuỷ sản để nâng tỷ trọng của hai ngành lên trong cơ cấu toàn ngành. 2.2 - Chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp ( theo nghĩa hẹp): *Chuyển dịch cơ cấu toàn ngành: Trong cơ cấu ngành nông nghiệp ( theo nghĩa hẹp) bao gồm hai ngành chính là trồng trọt và chăn nuôi. Bên cạnh đó đã xuất hiện ngành dịch vụ nông nghiệp hỗ trợ việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cho 2 ngành chính. Thực trạng về chuyển dịch cơ cấu toàn ngành nông nghiệp ( theo nghĩa hẹp) được thể hiện qua bảng sau: Bảng 5 : Cơ cấu giá trị sản xuất ngành nông nghiệp ( theo nghĩa hẹp) tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 1997 - 2002 ( theo giá cố định - 1994). ĐVT 1997 1998 1999 2000 2001 2002 I - Giá trị sản xuất -Trồng trọt -Chăn nuôi -Dịch vụ nông nghiệp II - Cơ cấu -Trồng trọt -Chăn nuôi -Dịch vụ nông nghiệp III - Tốc độ phát triển -Trồng trọt -Chăn nuôi -Dịch vụ nông nghiệp Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ % % % % % % % % 1218104 840999 338543 38562 100 6,9 27,8 3,2 109,1 106,8 115,3 109,5 1293885 882658 368634 42593 100 68,2 28,5 3,3 106,2 105,0 108,9 110,5 1402439 982836 373124 46479 100 70,1 26,6 3,3 108,4 111,3 101,2 109,1 1587856 1085592 452084 50180 100 68,4 28,4 3,2 113,2 110,5 121,2 108,0 1670904 1078970 535117 56817 100 64,6 32 3,4 105,2 99,4 118,4 113,2 1772012 1116368 584575 70880 100 63 33 4 106,1 103,5 109,2 91,2 Nguồn: Niêm giám thống kê Cục thống kê Bắc Ninh Trong cơ cấu toàn ngành nông nghiệp thì ngành trồng trọt vẫn chiếm tỷ trọng cao ( 63% năm 2002). Từ năm 1999 đến năm 2002 tỷ trọng ngành trồng trọt đã có xu hướng giảm xuống (từ 70,1% xuống còn 63%), giá trị sản xuất của ngành trồng trọt tăng từ 840999 triệu đồng ( 1997) lên 1116368 triệu đồng ( năm 2002) với tốc độ phát triển bình quân là 106,1%/năm. Ngành chăn nuôi chiếm tỷ trọng thấp hơn so với ngành trồng trọt nhưng nó đang có xu hướng tăng lên, đặc biệt là từ năm 1999 trở lại đây đã tăng lên rất nhanh ( từ 26,6 % lên 33%). Đây là một xu hướng tích cực. Từ năm 1997 đến năm 2002 giá trị sản xuất của ngành chăn nuôi đã tăng từ 338543 triệu đồng lên 584575 triệu đồng, với tốc độ phát triển bình quân là 112,4%/ năm. Ngành dịch vụ nông nghiệp do mới được phát triển nên vẫn chiếm tỷ trọng rất nhỏ ( 4% năm 2002) và bắt đầu có xu hướng tăng lên từ năm 2000 trở lại đây. Giá trị sản xuất của ngành dịch vụ nông nghiệp tăng từ 38562 triệu đồng ( 1997) lên 70880 triệu đồng ( 2002). Như vậy, từ năm 1997 đến năm 2002 cơ cấu ngành nông nghiệp đã có sự chuyển dịch theo xu hướng tích cực, trong đó tỷ trọng ngành trồng trọt giảm dần đồng thời tỷ trọng ngành chăn nuôi tăng dần. *Chuyển dịch cơ cấu ngành trồng trọt: Thực trạng về cơ cấu và quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành trồng trọt được thể hiện qua bảng 6 . Bảng 6: Cơ cấu giá trị sản xuất ngành trồng trọt giai đoạn 1997 -2002 ( theo giá cố định - 1994). ĐVT 1997 1998 1999 2000 2001 2002 I - Giá trị sản xuất -Cây lương thực -Cây thực phẩm -Cây công nghiệp -Cây ăn quả -Cây khác -Giá trị sản phẩm phụ II - Cơ cấu -Cây lương thực -Cây thực phẩm -Cây công nghiệp -Cây ăn quả -Cây khác -Giá trị sản phẩm phụ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ % % % % % % % 840999 554022 137852 14591 48903 1567 84064 100 65,9 16,4 1,7 5,8 0,2 10,0 882658 598035 131274 16367 48562 101 88319 100 67,7 14,9 1,9 5,5 0,01 10,0 982836 664959 151979 16660 49714 297 99227 100 67,6 15,5 1,7 5,5 0,03 10,0 1085592 747766 162264 20491 48347 385 106339 100 68,9 14,9 1,9 4,5 0,04 98 1078970 718928 194090 22113 40931 390 102518 100 66,6 18,0 2,0 3,8 0,04 9,5 1116368 747967 195364 24560 34607 413 113457 100 67 17,5 2,2 3,1 0,04 10,1 Nguồn: Niêm giám thống kê Cục thống kê Bắc Ninh Trong cơ cấu của ngành trồng trọt thì cây lương thực vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất ( 67% năm 2002) và nó không có xu hướng tăng hay giảm. Từ năm 1997 đến năm 2002 giá trị sản xuất của cây lương thực tăng từ 554022 triệu đồng lên 747967 triệu đồng. Tỷ trọng của cây thực phẩm cũng không có xu hướng tăng lên rõ rệt, mà nó chỉ tăng rồi lại giảm qua các năm, nhưng giá trị sản xuất của cây thực phẩm vẫn tăng lên ( từ 137852 triệu đồng lên 195364 triệu đồng). So với cây lương thực thì tốc độ phát triển bình quân của cây thực phẩm lớn hơn. Cây công nghiệp chiếm tỷ trọng nhỏ nhất trong cơ cấu ngành trồng trọt: năm 1997 chiếm 1,7% đến năm 2002 chiếm 2,2%. Như vậy cây công nghiệp đang có xu hướng tăng lên. Giá trị sản xuất tăng từ 14591 triệu đồng ( năm 1997) lên 24560 triệu đồng ( năm 2002) với tốc độ phát triển bình quân là 111,2% cao hơn so với tốc độ phát triển của cây lương thực và cây thực phẩm. Cây ăn quả cũng chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong cơ cấu ngành trồng trọt và đang có xu hướng giảm dần : năm 1997 chiếm 5,8% đến năm 2002 giảm xuống còn 3,1%, đồng thời giá trị sản xuất cũng giảm từ 48903 triệu đồng xuống còn 34607 triệu đồng. Đây là một dấu hiệu tiêu cực trong chuyển dịch cơ cấu ngành trồng trọt. Như vậy, cơ cấu ngành trồng trọt đã có sự chuyển dịch nhưng chưa rõ rệt. Trong cơ cấu ngành trồng trọt cây lương thực vẫn chiếm tỷ trọng lớn và không có xu hướng giảm đi, những cây có giá trị kinh tế cao như cây ăn quả lại có xu hướng giảm đi. Đây là vấn đề mà tỉnh cần phải có biện pháp khắc phục nhằm tăng diện tích những cây có giá trị kinh tế cao, giảm diện tích những cây có giá trị kinh tế thấp. *Chuyển dịch cơ cấu ngành chăn nuôi: Cơ cấu ngành chăn nuôi giai đoạn 1997 - 2002 được thể hiện qua bảng sau: Bảng 7a: Cơ cấu giá trị sản xuất ngành chăn nuôi giai đoạn 1997 - 2002 ( theo giá cố định - 1994). ĐVT 1997 1998 1999 2000 2001 2002 II- Giá trị sản xuất -Gia súc -Gia cầm -Chăn nuôi khác -SP không qua giết thịt II - Cơ cấu -Gia súc -Gia cầm -Chăn nuôi khác -SP không qua giết thịt Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ % % % % % 338543 211081 55515 52197 19750 100 62,6 16,4 15,2 5,8 368634 226016 66157 57436 19025 100 61,3 17,9 15,6 5,2 373124 231700 65746 55889 19789 100 62,1 17,6 15 5,3 452089 278688 94607 58694 20095 100 61,6 20,9 13 4,5 535117 316161 107343 65647 45966 100 59,1 20,1 12,2 8,6 584575 341976 120117 65778 56704 100 58,5 20,5 11,3 9,7 Nguồn: Niêm giám thống kê Cục thống kê Bắc Ninh Trong các năm từ 1997 đến 2002 trong cơ cấu giá trị sản xuất ngành chăn nuôi thì chăn nuôi gia súc chiếm tỷ trọng lớn nhất và có xu hướng giảm dần ( từ 62,6% xuống 58,5%), chăn nuôi gia cầm có xu hướng tăng dần (từ 16,4% lên 20,5%). Giá trị sản xuất của đàn gia súc tăng từ 211081 triệu đồng ( năm 1997) lên 341967 triệu đồng ( năm 2002); gia cầm tăng từ 55515 triệu đồng ( năm 1997) lên 120117 triệu đồng ( năm 2002). Tóm lại, trong 6 năm 1997 - 2002 cơ cấu ngành chăn nuôi đã có sự chuyển dịch đúng hướng, chăn nuôi gia súc chiếm tỷ trọng cao nhưng đang có xu hướng giảm dần. Tỷ trọng các loại con có giá trị kinh tế thấp giảm, đồng thời tỷ trọng con có giá trị kinh tế cao tăng dần. Tuy nhiên sự chuyển dịch này còn rất chậm và trong cơ cấu vẫn nặng về chăn nuôi lợn. Bảng 7b: Bảng số lượng đàn chăn nuôi qua các năm ( 1997 - 2002) Đơn vị : Con Chỉ tiêu 1997 1998 1999 2000 2001 2002 -Đàn lợn -Đàn trâu -Đàn bò -Đàn gia cầm và chăn nuôi khác 332060 19583 36969 2830000 386814 19103 39137 2623000 398480 18257 40740 2584000 419685 17065 42647 3037000 417500 12727 41989 3406000 428420 11672 42536 3907000 Nguồn: Niêm giám thống kê Cục thống kê Bắc Ninh Về số lượng sản phẩm chỉ có sản phẩm thịt trâu hơi là giảm còn lại đều tăng, đặc biệt là ngành chăn nuôi gia cầm và chăn nuôi bò sản lượng thịt bình quân tăng với tốc độ khá cao ( 110,6% và 165,9%). Sau 6 năm tổng sản phẩm chăn nuôi tăng 22764 tấn với tốc độ bình quân là 13%/năm. 2.3 - Chuyển dịch cơ cấu ngành lâm nghiệp: Ngành lâm nghiệp của tỉnh Bắc Ninh là ngành không được phát triển do diện tích rừng của tỉnh rất ít và chủ yếu là rừng trồng. Diện tích rừng hiện có năm 1997 là 500 ha, năm 2002 là 722 ha. Do diện tích trồng rừng nhỏ và chủ yếu trồng cây phân tán nên tổng giá trị sản xuất ngành lâm nghiệp cũng đạt giá trị thấp và đang có xu hướng giảm dần. Trong cơ cấu ngành lâm nghiệp bao gồm 3 ngành chủ yếu: một là trồng rừng và nuôi rừng, hai là ngành khai thác lâm sản, ba là thu nhặt lâm sản, ngành dịch vụ lâm nghiệp hầu như chưa được phát triển. Thực trạng về cơ cấu và chuyển dịch cơ cấu ngành lâm nghiệp thể hiện qua bảng 8. Bảng 8: Cơ cấu giá trị sản xuất ngành lâm nghiệp giai đoạn 1997 - 2002 ( theo giá cố định - 1994) ĐVT 1997 1998 1999 2000 2001 2002 II- Giá trị sản xuất 1 -Trồng và nuôi rừng Trong đó: trồng cây phân tán. 2 - Khai thác lâm sản Trong đó: - Gỗ -Củi -Tre, luồng các loại 3 - Thu nhặt sản phẩm II - Cơ cấu 1 -Trồng và nuôi rừng Trong đó: trồng cây phân tán. 2 - Khai thác lâm sản Trong đó: - Gỗ -Củi -Tre, luồng các loại 3 - Thu nhặt sản phẩm Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ % % % % % % % % 9347 1610 1283 7716 3410 81 4225 18 100 17,2 13,7 82,3 36,5 0,9 45,2 0,2 9646 2160 1326 7466 3472 91 3900 20 100 22,4 13,7 77,4 36,0 0,9 40,4 0,2 9825 1750 1282 8055 3410 92 4550 20 100 17,8 13,0 82,0 34,7 0,9 40,4 0,2 11916 1870 1299 9857 4209 188 5454 189 100 15,7 10,9 82,7 35,3 1,6 45,8 1,6 11605 1735 1081 9662 4247 193 5213 208 100 15,0 9,3 83,3 36,6 1,7 44,9 1,7 12025 1696 1070 10113 4509 216 5387 216 100 14,1 8,9 84,1 37,5 1,8 44,8 1,8 Nguồn: Niêm giám thống kê Cục thống kê Bắc Ninh Qua bảng 8, ta thấy trong cơ cấu giá trị sản xuất ngành lâm nghiệp thì khai thác lâm sản chiếm tỷ trọng lớn nhất( 82,3%-84,1%), còn nuôi trồng rừng chiếm tỷ trọng nhỏ(14,1%-17,2%). Điều này dẫn đến hậu quả là diện tích rừng ở Bắc Ninh ngày càng giảm. Từ năm 1997 đến năm 2002 tỷ trọng trồng và nuôi rừng có xu hướng giảm từ 17,2% xuống còn 14,1%, đồng thời giá trị sản xuất cũng không tăng. Còn tỷ trọng khai thác lâm sản có xu hướng tăng từ 82,3% lên 84,1%, đặc biệt là từ năm 1998 trở lại đây. Giá trị sản xuất ngành lâm nghiệp tăng lên chủ yếu là do khai thác lâm sản. Thu nhặt lâm sản chiếm tỷ trọng không đáng kể trong cơ cấu ngành lâm nghiệp, nhưng từ năm 1999 trở lại đây đã có xu hướng tăng lên. Như vậy, cơ cấu ngành lâm nghiệp đã có sự chuyển dịch nhưng theo xu hướng không tích cực, giữa nuôi trồng và khai thác, mất cân đối vì vậy trong mấy năm qua diện tích rừng của tỉnh đã bị giảm sút. Vấn đề đặt ra cho tỉnh là cần phải có giải pháp nhằm tăng diện tích trồng và nuôi rừng để cân đối với việc khai thác rừng, đồng thời tăng cường công tác thu nhặt lâm sản. 2.4 - Chuyển dịch cơ cấu ngành thuỷ sản: Thuỷ sản Bắc Ninh chỉ có thuỷ sản nước ngọt, trong mấy năm qua nhờ áp dụng một số thành tựu khoa học - công nghệ trong công tác cải tạo giống mới trong ngành thuỷ sản đã làm cho ngành thuỷ sản Bắc Ninh có nhiều khởi sắc. Hiện nay tỉnh đang mở rộng diện tích nuôi trồng các loại con có giá trị kinh tế cao như cá rô phi lưỡng tính, tôm càng xanh, cá chim trắng. Các địa phương đang tích cực lập quy hoạch và triển khai thực hiện các dự án chuyển đổi một số diện tích ruộng trũng thành diện tích nuôi thả cá, từ đó đã làm cho ngành thuỷ sản ngày càng tăng trong cơ cấu kinh tế nông thôn. Thực trạng về cơ cấu và sự chuyển dịch cơ cấu ngành thuỷ sản được thể hiện qua bảng sau: Bảng 9: Cơ cấu giá trị sản xuất ngành thuỷ sản giai đoạn 1997 -2002 ( theo giá cố định - 1994) ĐVT 1997 1998 1999 2000 2001 2002 I - Giá trị sản xuất -Thuỷ sản nước ngọt khai thác -Nuôi trồng thuỷ sản -Dịch vụ thuỷ sản II - Cơ cấu -Thuỷ sản nước ngọt khai thác -Nuôi trồng thuỷ sản -Dịch vụ thuỷ sản Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ % % % % 43568 8369 32102 3097 100 19,2 73,7 7,1 52682 9260 40097 3375 100 17,6 76,0 6,4 56166 9115 42949 4102 100 16,2 76,5 7,3 58129 8850 45033 4246 100 15,2 77,5 7,3 71850 9190 58164 4496 100 12,7 81,0 6,3 81508 9129 66918 5461 100 11,2 82,1 6,7 Nguồn: Niêm giám thống kê Cục thống kê Bắc Ninh Từ năm 1997 đến năm 2002 tổng giá trị sản xuất của ngành thuỷ sản tăng lên với tốc độ bình quân khá cao ( 19,7%). Trong cơ cấu ngành thuỷ sản thì ngành nuôi trồng thuỷ sản chiếm tỷ trọng cao nhất và có xu hướng tăng dần ( 73,7% lên 82,1%), giá trị sản xuất của ngành này cũng tăng với tốc độ khá cao ( 21,9%). Ngành khai thác chiếm tỷ trọng nhỏ và có xu hướng giảm dần ( 19,2% xuống 11,2%). Ngành dịch vụ thuỷ sản là ngành mới được phát triển bởi vậy chỉ chiếm một tỷ trọng rất nhỏ và cũng chưa có xu hướng tăng lên, tuy nhiên giá trị sản xuất của ngành dịch vụ thuỷ sản vẫn không ngừng tăng lên với tốc độ là 12,3%/năm. Như vậy ngành thủy sản Bắc Ninh đã có sự chuyển địch đúng hướng với tốc độ khá nhanh, trong đó tỷ trọng ngành nuôi trồng đang có xu hướng tăng lên rất nhanh, ngành khai thác có xu hướng giảm dần. Tuy nhiên tổng giá trị sản xuất ngành thuỷ sản vẫn còn thấp và chiếm tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu toàn ngành nông nghiệp ( 4,37% năm 2002). Vì vậy cần phải có giải pháp phát triển nhanh ngành thuỷ sản nhằm nâng cao tỷ trọng của ngành thuỷ sản trong cơ cấu kinh tế nông thôn. 3 - Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp nông thôn: Trong giai đoạn 1997 - 2002, Tỉnh uỷ, HĐND tỉnh, UBND tỉnh đã chỉ đạo đầu tư xây dựng htêm một số doanh nghiệp mới, xây dựng đầu tư mở rộng quy mô một số doanh nghiệp hiện có. Triển khai xây khu công nghiệp Từ Sơn, khu công nghiệp Quế Võ, đồng thời có những giải pháp khuyến khích phát triển các làng nghề truyền thống trong nông thôn Bắc Ninh, ban hành quy định ưu đãi khuyến khích đầu tư trên địa bàn. Do đó công nghiệp trên địa bàn nói chung, trên địa bàn nông thôn nói riêng phát triển với nhịp độ nhanh. Đặc biệt khu vực liên doanh với nước ngoài đã có dự án đi vào sản xuất, đóng góp quan trọng trong việc tăng thêm năng lực mới, tăng thêm giá trị sản xuất công nghiệp và tạo nên bức tranh công nghiệp trên địa bàn có đủ các thành phần kinh tế hoạt động sản xuất kinh doanh. Công nghiệp nông thôn tỉnh Bắc Ninh bao gồm các ngành chủ yếu sau: Ngành công nghiệp chế biến nông - lâm - thuỷ sản; ngành khai thác và sản xuất vật liệu xây dựng; ngành dệt, da, may mặc; ngành công nghiệp cơ khí điện tử. Thực trạng về cơ cấu và sự chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp nông thôn được thể hiện qua bảngu sau: Bảng 10: Cơ cấu giá trị sản xuất ngành công nghiệp nông thôn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 1997 - 2002 ( theo giá cố định - 1994) ĐVT 1997 1998 1999 2000 2001 2002 I - Giá trị sản xuất 1 -CN chế biến N-L- TS 2 - CN khai thác và SXVLXD 3 - Ngành dệt, da, may mặc 4 - Ngành cơ khí, điện tử 5 - Các ngành CN khác II - Cơ cấu: 1 -CN chế biến N-L- TS 2 –SXVLXD 3 - Ngành dệt, da, may mặc 4 - Ngành cơ khí, điện tử 5 - Các ngành CN khác Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ Tr.đ % % % % % % 376930 186696 126650 22542 39422 1620 100 45,5 33,6 6,0 10,5 0,4 420378 208302 140544 26690 43557 1285 100 49,6 33,4 6,3 10,4 0,3 862763 299336 359020 37407 154172 12828 100 34,7 41,6 4,3 17,9 1,5 138168 421109 673212 45603 219181 22163 100 30,5 48,7 3,4 15,9 1,6 1713868 499475 766605 67773 354754 25261 100 29,1 44,7 4,0 20,7 1,5 2214589 593509 1025355 77511 489424 28789 100 26,8 46,3 3,5 22,1 1,3 Nguồn: Niên giám thống kê Cục thống kê Bắc Ninh Qua bảng 10, ta thấy trong giai đoạn 1997-2002 tổng giá trị sản xuất ngành công nghiệp nông thôn tỉnh Bắc Ninh đã tăng lên rất nhanh (từ 376930 triệu đồng lên 2214589 triệu đồng), tốc độ tăng bình quân hàng năm đạt 46%. Nổi bật nên trong ngành công nghiệp nông thôn là sự tăng lên rất nhanh của ngành sản xuất vật liệu xây dựng và ngành công nghiệp cơ khí, điện tử. Để phân tích quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp nông thôn Bắc Ninh, ta sẽ đi sâu phân tích từng ngành trong cơ cấu giá trị sản xuất của toàn ngành công nghiêp. 3.1 -Đối với những ngành đang có xu hướng tăng lên: Trong giai đoạn 19