Đề tài Hành động của Vedan xét dưới góc độ đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội

BÀI THẢO LUẬN-HÀ CÔNG TY VEDAN: Công ty thực phẩm Vedan, 100% vốn của Đài Loan, xây dựng nhà máy năm 1991 tại huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, cách TP HCM 75 km. Đến nay, các hạng mục đã đưa vào sản xuất gồm có: nhà máy Xút - Clo, nhà máy bột ngọt, nhà máy tinh bột, nhà máy tinh bột biến đổi, nhà máy lysine... Ngày 13-9-2008, Cục Cảnh sát môi trường (C36) Bộ Công an cho biết vừa phối hợp với Đoàn kiểm tra liên ngành của Bộ Tài nguyên – Môi trường bắt quả tang nhà máy của Công ty cổ phần Hữu hạn Vedan Việt Nam (gọi tắt là Công ty Vedan, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai) xả một lượng nước thải lớn chưa qua xử lý ra sông Thị Vải. Đặc biệt hơn Vedan từng là đơn vị có “lịch sử” liên quan việc xả nước thải chưa qua xử lý ra sông. Năm 1994 ngay sau khi đi vào hoạt động, công ty đã thải chất gây ô nhiễm môi trường xuống sông Thị Vải làm thủy sản chết hàng loạt. Công ty Vedan đã lắp đặt một “hệ thống xử lý” có chủ ý: hệ thống bơm nhiều tầng nấc có các van đóng - mở linh hoạt và dẫn ra một đường ống “bí mật” được cắm sâu trong lòng đất trực chỉ ra sông Thị Vải. Chỉ cần một cái lắc tay nhẹ nhàng, toàn bộ nước thải, lẽ ra đi vào hệ thống vận hành, sẽ đổ thẳng xuống dòng sông vô tội, mà bằng mắt thường khó mà phát hiện được. Theo dư luận người dân quanh khu vực, hầu như hệ thống này chỉ làm việc vào quá nửa khuya, lúc mọi người đã yên giấc.  Năm 2005, Vedan đã đồng ý đền bù nông dân nuôi trồng thủy sản Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu 15 tỷ đồng. Năm 2006, đoàn kiểm tra của Bộ Tài nguyên - môi trường từng “hỏi thăm” đột xuất Công ty Vedan. Vào thời điểm này, Công ty Vedan có ba hệ thống xử lý nước thải khác nhau: hệ thống xử lý nước thải chế biến tinh bột biến tính bằng công nghệ UASB (gọi tắt là hệ thống UASB), xử lý nước thải chế biến tinh bột bằng hệ thống hồ sinh học tự nhiên, hệ thống xử lý nước thải sinh học sản xuất lysin từ mật rỉ đường. dù có xây dựng 3 hệ thống xử lý và xả thải “hiện đại”, nhưng tất cả là nhằm đối phó, đúng hơn là ngụy trang với cơ quan chức năng Trung ương và địa phương. Theo nhận định của đoàn thanh tra, hệ thống này không đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật cần thiết cho việc xử lý kỹ th uật, nếu không nói là làm cho có.  Vì thế nước thải sau xử lý của hệ thống UASB còn lưu lại hàm lượng cyanure ở mức vượt tiêu chuẩn cho phép thấp nhất là bảy lần và cao nhất 34 lần, trong khi tiêu chuẩn VN giới hạn hàm lượng loại chất độc hại này có trong nước thải sau xử lý phải nhỏ hơn 0,1 mg/lít. Mức độ nguy hại cho môi trường chưa dừng lại ở đó. Trong nước thải sau xử lý của hệ thống hồ sinh học ở Công ty Vedan, cơ quan chức năng còn phát hiện có mẫu nước thải mà hàm lượng chất cyanure chứa trong đó vượt tiêu chuẩn VN đến 5.600 lần - một mức gây ô nhiễm độc hại rất lớn. Trong nước thải sau hệ thống xử lý này, nhiều chất ô nhiễm khác như BOD (nhu cầu oxy sinh học), COD (nhu cầu oxy hóa học), amoniac… đều vượt tiêu chuẩn cho phép rất nhiều lần. Riêng tiêu chuẩn về vi sinh vật gây bệnh vượt tiêu chuẩn (mức cao nhất) đến 1.460 lần. Ngoài ra, nước thải sau xử lý của hệ thống xử lý nước thải sản xuất lysin còn hàm lượng cyanure, BOD, COD… vượt tiêu chuẩn một vài lần. Cũng tại đợt kiểm tra trong năm 2006 của Bộ Tài nguyên - môi trường, đoàn kiểm tra đã phát hiện ở Công ty Vedan có hiện tượng xả trực tiếp nước thải không qua xử lý vào sông Thị Vải. Sau khi phân tích nước thải tại cống thoát nổi thuộc bộ phận sản xuất phân vi sinh của Công ty Vedan, cơ quan chức năng đánh giá tuy khối lượng nước thải nhỏ nhưng hàm lượng các chất ô nhiễm rất cao. Như cyanure vượt tiêu chuẩn 76 lần, trong khi nhiều chất gây ô nhiễm khác vượt tiêu chuẩn từ vài chục đến hàng trăm lần… Năm 2008 Vedan lại bị phát hiện xả chất thải chưa qua xử lý vào sông Thị vải với 1 hệ thống đường ống chằng chịt như trận đồ bát quái, với thủ đoạn tinh vi nên phải sau rất nhiều tháng theo dõi Cục cảnh sát môi trường mới bắt được quả tang được hành vi này. HÀNH ĐỘNG CỦA VEDAN XÉT DƯỚI GÓC ĐỘ ĐẠO ĐỨC KINH DOANH VÀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI Đạo đức kinh doanh: Rõ ràng, với những hành vi của Công ty Vedan, vấn đề đạo đức kinh doanh đã hoàn toàn bị bỏ qua. Hay nói cách khác, vì mục tiêu lợi nhuận, Vedan đã sẵn sàng chà đạp lợi ích của cộng đồng, gây hại cho cộng đồng. Nghịch lý là ở chỗ, cộng đồng lại chính là cái nôi nuôi sống Vedan và các doanh nghiệp, là nguồn cung cấp nguyên liệu và là người tiêu dùng sản phẩm của họ. Vì vậy, như một tờ báo đã nói, phản bội lợi ích của cộng đồng cũng có nghĩa là Vedan tự tìm cho mình con đường diệt vong ở Việt Nam. Qua vụ việc trên đây cho thấy việc công ty Vedan vi phạm đã rõ. Song, xét về mặt đạo đức trong kinh doanh có thể nhận thấy Vedan là một doanh nghiệp lớn nhưng chưa phải là doanh nghiệp có thiện trí trong đạo đức kinh doanh vì việc xả chất thải độc hại ra môi trường là vi phạm pháp luật nhưng họ vẫn làm đến khi bị phát hiện bắt quả tang thì việc khắc phục hậu quả và bồi thường thiệt hại cho người dân họ lại “cò cưa” từng tí một. Chúng ta nhìn lại vụ công ty BP của Mỹ sau khi bị sự cố vụ tràn dầu ngoài ý muốn vừa qua. Song họ đã rất hợp tác với chính quyền cũng như người dân để khắc phục hậu quả sau sự cố. Hành động của Vedan đã vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc và chuẩn mực của đạo đức kinh doanh: 1.Tính trung thực: Hành đọng xả nước thải không qua xử lý cuae vedan là hành đông gian dối, xảo trá với thủ đoạn tinh vi: thiết kế hệ thống xả thải như 1 trận đồ bát quái với các đường ống nổi chìm với các van đóng mở linh hoạt và 2 trụ bơm được cắm sâu xuống sông thị vải, chất thải được tuồn xuống sông vào ban đêm. Qua hành đọng này theo tính toán, Vedan đã “ăn không” tiền phí bảo vệ môi trường khoảng 127 tỷ đồng, không phải bỏ ra chi phí đầu tư ban đầu khoảng 143 tỷ đồng để xử lý dịch thải và nước thải có nồng độ ô nhiễm cao cũng như chi phí vận hành hằng năm để các hệ thống xử lý này hoạt động đúng quy chuẩn là 210 tỷ đồng… Vedan trốn tránh trách nhiệm bảo vệ môi trường, kiếm lợi 1 cách bất chính. Ngoài ra còn gian dối trong việc tự đăng kí lượng chất thải loại B trong khi thực tế chất lượng nước thải qua hệ thống xử lý của họ không đạt mức đó Công ty không lập hồ sơ đăng kí phát sinh ami ăng( là chất thải nguy hại) với cơ quan quản lý Năm 2006 khi thanh tra cục bảo vệ môi trường- Bộ tài nguyên và Môi trường trong lần kiểm tra hàng loạt DN trên địa bàn được cho là đã xả thải ra sông Thj vải phát hiện vedan dù có xây dựng 3 hệ thống xử lý và xả thải hiện đại nhưng không đảm bảo tiêu chuẩn kĩ thuật, tất cả chỉ là nhằm đối phó đúng hơn là ngụy trang với cơ quan chức năng và địa phương, chỉ là làm cho có 2.Tôn trọng con người: Hành đọng xả nước thải chưa qua xử lý của Vedan đã bỏ qua đạo đức kinh doanh, đã kiếm lời trên sức khỏe của người dân, chà đạp lên lợi ích của cộng đồng, gây hại cho cộng đồng. Nghịch lý là ở chỗ, cộng đồng lại chính là cái nôi nuôi sống Vedan là nguồn cung cấp nguyên liệu và là người tiêu dùng sản phẩm của họ, người dân ở đây là lao động của họ Bằng chứng: Theo các nhà khoa học thì với sản phẩm là bột ngọt, tinh bột, nước đường, xút (NaOH), axit (HCl), phân bón… thì chất thải độc hại nhất, đáng sợ nhất mà Vedan thải ra chính là CYANURE. Theo khoa học chứng minh Cyanure là một trong các chất độc có tác dụng nhanh nhất và dễ gây chết người nhất. Hít cyanure có thể gây tử vong trong vòng vài phút. cyanua là một hợp chất hoá học có độc tính xếp trong Bảng A. Một liều nhỏ vài mg  có thể giết chết một người lớn. Bình thường, cyanua tồn tại ở dạng tinh thể muối. Nhưng tính chất nguy hiểm, khiến nó được đánh giá ở mức độ 8/10, là do tính dễ hòa tan trong nước. Đây là một hoá chất cấm sử dụng nhưng đang được dùng tràn lan làm chất tẩy rửa, trong đó có ngành công nghiệp chế biến. Một biến thể của nó là Kali Cyanua gây độc bằng cách ngăn chặn sự trao đổi chất của tế bào khi nó tạo liên kết hóa học với các heme trong máu (như hemoglobin), làm cho các tế bào không lấy được Oxy và bị hủy hoại. Theo tiêu chuẩn Việt Nam, giới hạn hàm lượng loại chất cực độc này có trong nước thải sau xử lý phải nhỏ hơn 0,1 mg/lít khi những nghiên cứu khoa học cho thấy, cyanua có thể là tác nhân gây đột biến gen như chất độc da cam/diôxin. Đó chính là chất cực độc mà Vedan đã thải ra môi trường Việt Nam trong nhiều năm qua. Những kết quả điều tra cho thấy có những mẫu nước thải mà Vedan đầu độc dòng Thị Vải có chứa hàm lượng chất cyanua vượt tiêu chuẩn tới 76 lần. Các chất ô nhiễm khác như BOD (ảnh hưởng tới nhu cầu oxy sinh học), COD (nhu cầu oxy hóa học), amoniac… đều vượt tiêu chuẩn cho phép rất nhiều lần. Riêng đối với tiêu chuẩn về vi sinh vật gây bệnh, các chất độc mà Vedan thải ra, đã vượt tiêu chuẩn thậm chí đến 1.460 lần. Hình ảnh đáng sợ nhất tại dòng sông Thị Vải, dài chỉ 78km, là suốt 15km đi qua Vedan, đến ngay cả rong rêu cũng không sống được. Hệ thực vật bên sống biến đổi một cách khác thường. Và dòng nước ngầm ở độ sâu 50m dưới sông Thị Vải chứa quá nhiều thành phần vượt mức cho phép để có thể dùng làm nước sinh hoạt. Cục phó Cục Tài nguyên nước, ông Lê Bắc Huỳnh có lần đã phát biểu đầy chua chát: Thị Vải đã trở thành dòng sông chết. Ô nhiễm nhất trong toàn bộ lưu vực đó là sông Thị Vải, trong đó có một đoạn sông dài trên 10 km gọi là “dòng sông chết”. Đây là đoạn sông từ sau khu vực hợp lưu Suối Cả - sông Thị Vải khoảng 2 km đến khu công nghiệp Mỹ Xuân. Tại đây, nước bị ô nhiễm hữu cơ trầm trọng, có màu nâu đen và bốc mùi hôi thối cả ngày lẫn đêm, cả khi thủy triều. Theo kết quả khảo sát của Bộ Tài nguyên và Môi trường, giá trị DO ở đây thường xuyên dưới 0,5 mg/l, có nơi chỉ 0,04 mg/l. Với giá trị DO gần như bằng 0 như vậy, các loài sinh vật hầu như không còn khả năng sinh sống, các nhà khoa học đã gọi đoạn sông này là “đặc sệt sự chết!”.Theo tính toán sơ bộ của các nhà chuyên môn, với tổng lượng nước thải hàng ngày vào khoảng hơn 4.000 m3 của một công ty sản xuất tầm cỡ như Vedan, nếu “không thèm” xử lý một ngày, có thể bỏ túi hàng trăm triệu đồng. Đó là sai phạm cả về đạo lý, có thể coi là tội ác trong kinh doanh. Bởi lẽ, một vụ giết người, có thể gây ra cái chết của một người, hai người…và thủ phạm dưới bàn tay nghiệp vụ của cơ quan điều tra, có thể điểm mặt chỉ tên. Nhưng sự ô nhiễm trầm trọng dẫn đến cái chết của một dòng sông làm tổn hại sức khoẻ, thẩm thấu và di truyền bệnh tật cho biết bao con người, bao thế hệ của cả một vùng đất, chưa ai có thể thống kê và hình dung hết được, Hành động của Vedan là hành động kiếm lời trên sức khỏe của người dân. Hàng chục ngàn nông dân khốn khổ. Và không ít những con người tật bệnh trong một môi trường đến giấc mơ cũng có mùi của cyanua. Ví dụ về ảnh hưởng đến cs của người dân Ngô Thanh Phong, người nuôi tôm ở Phước An, Long Thành cho biết: "Ở đây chả ai lưu bất cứ giấy tờ gì liên quan đến mua bán tôm cả. Giờ có được đền bù cũng chả chứng minh được mình đã mua vào bao nhiêu, lúc chết thiệt hại thế nào". Những gì Phong nói minh chứng cho thực trạng phổ biến hiện nay của người dân nuôi chồng thủy sản ở khu vực Long Thành. Họ hoàn toàn không lưu giữ bất cứ thông tin, giấy tờ nào liên quan đến việc làm ăn của mình và chỉ đến khi gặp chuyện mới chẳng biết đường nào mà đền bù. Trên thực tế, Phong cùng 2 anh em họ đã đầu tư 4 đầm tôm. Trong năm 2007, chỉ vì một sơ xuất trong việc cho nước vào đầm đã khiến 3 đầm tôm chết trắng. Toàn bộ số vốn dồn cho vụ Tết đã đi theo con nước. Nhưng cả 3 anh em vẫn chỉ coi đó là "số đen" nên chẳng có bất cứ biện pháp gì tìm hiểu đòi đền bù. Ngay cả khi xã gọi lên làm thống kê đền bù, những người nuôi tôm này cũng chẳng có đủ giấy tờ chứng minh thiệt hại. Mặc dù đã được xã hứa xem xét nhưng cho đến nay đã gần 1 năm vẫn chẳng 1 đồng nào đến tay người bị thiệt hại. Đầm tôm cũng theo đó bỏ không mất gần nửa năm. Nhưng thế vẫn chưa hết, Tí, một chủ đầm tôm gần đó không chịu bó tay. Anh tiếp tục làm sạch đầm, đợi gần nửa năm rồi tiếp tục thả tôm giống. Tôm sống được hai tháng thì tiếp tục nổi trắng đầm. Lần này thì toàn bộ vốn liếng của Tí ra đi, tính sơ sơ tiền giống đã lên đến gần 100 triệu. Quá nản, Tí bỏ không đầm tôm đã thuê lại của xã rồi về thành phố kiếm việc làm sống qua ngày. Theo Tí, không thể đếm hết số đầm tôm hiện đang bỏ hoang ở Phước An hiện nay vì có quá nhiều. Thiệt hại chung thì cứ cưa đầu người ra mỗi đầm 30 triệu thì cũng đã ra con số hàng gần tỉ. Đó là chưa tính công sức, tiền thức ăn, sức khỏe người dân bị ảnh hưởng. Nhưng Tí cũng phải thừa nhận, khu Phước An cách Vedan khá xa mà nước còn bị ảnh hưởng như vậy thì quanh khu công nghiệp làm gì có loại cá gì sống cho nổi 3.Gắn lợi ích DN với lợi ích với lợi ích của khách hàng và XH, hiệu quả gắn với trách nhiệm xã hội: Hành động của Vedan ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích của xã hội: Việc hồi sinh dòng sông Thị Vải đã được tính toán là phải mất tới 15 năm và chi phí lên tới hàng trăm tỷ đồng.trong khi doanh nghiệp “ tiết kiệm” chi phí cho mình lại gây ra hậu quả không lường cho xã hội. và 1 câu hỏi được đặt ra là số tiền dung để cứu song thị vải chúng ta phải lấy ở đâu? XÉT DƯỚI GÓC ĐỌ TRÁCH NHIỆM XH: Khía cạnh kinh tế: Phần này tớ chưa nghĩ ra Khía cạnh pháp lý: vi phạm nghiêm trọng luật bảo vệ môi trường . Vedan đã phải ký nhận vào một văn bản hành chính, theo đó thừa nhận 10 hành vi vi phạm của mình: 1. Xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp thải lượng thải từ 50m3/ngày đến dưới 5.000 m3/ngày đối với Nhà máy sản xuất tinh bột biến tính của Công ty; vi phạm khoản 11, Điều 10, nghị định số 81/2006/NĐ-CP ngày 9/8/2006 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. 2. Xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp thải lượng nước thải từ 50m3/ngày đến dưới 5.000m3/ngày đối với các Nhà máy sản xuất bột ngọt và Lysin của Công ty; vi phạm khoản 8 Điều 10, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 3. Xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp thải lượng nước thải từ 50m3/ngày đến dưới 5.000/ngày đối với các nhà máy khác của Công ty; vi phạm khoản 8, Điều 10, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 4. Nộp không đầy đủ các số liệu điều tra, khảo sát, quan trắc và các tài liệu liên quan khác cho cơ quan lưu trữ dữ liệu thông tin về môi trường theo quy định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; vi phạm khoản 4, Điều 27, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 5. Không đăng ký cam kết bảo vệ môi trường với cơ quan quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường đối với trại chăn nuôi heo; vi phạm khoản 3, Điều 8, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 6. Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường mà đã xây dựng và đưa công trình vào hoạt động đối với Dự án đầu tư nâng công suất đối với phân xưởng sản xuất Xút- Axít từ 3.116 tấn/ tháng lên 6.600 tấn/ tháng; vi phạm khoản 3, Điều 9, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 7. Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường mà đã xây dựng và đưa công trình vào hoạt động đối với Dự án đầu tư nâng công suất đối với các Nhà máy bột ngọt từ 5.000tấn/ tháng lên 15.000 tấn/tháng; tinh bột biến tính từ 2.000 tấn/ tháng lên 4.000 tấn/tháng; Lysin từ 1.200 tấn/tháng lên 1.400 tấn/ tháng; bột gia vị cao cấp 20 tấn/tháng; PGA 700 tấn/năm; phân Vedagro 70.000 tấn/năm (rắn); 280.000 tấn/ năm (lỏng) về cảng 12.000 tấn; vi phạm khoản 3, Điều 9, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 8. Thải mùi hôi thối, mùi khó chịu trực tiếp vào môi trường không qua thiết bị hạn chế môi trường; vi phạm điểm b, khoản 1, Điều 11, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 9. Quản lý chất thải nguy hại không đúng quy định về bảo vệ môi trường, vi phạm khoản 3, Điều 15, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP. 10. Công ty xả nước thải vào nguồn nước không đúng vị trí quy định trong giấy phép; vi phạm khoản 4, Điều 9, Nghị dịnh 34/2005/NĐ- CP ngày 17/3/2005 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong tài nguyên nước. Việc vi phạm có hệ thống của Vedan xét ở góc độ pháp lý, chúng ta hoàn toàn có đủ cơ sở để xử lý hình sự. Điều 183 Bộ luật Hình sự quy định: “1.Người nào thải vào nguồn nước... hoá chất độc hại, chất phóng xạ quá tiêu chuẩn cho phép, các chất thải... đã bị xử phạt hành chính mà cố tình không thực hiện các biện pháp khắc phục theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. 2. Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm. 3. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ năm năm đến mười năm. ..”. Khía cạnh đạo đức: Vedan làm trái cam kết Vedan từng là đơn vị có “lịch sử” liên quan việc xả nước thải chưa qua xử lý ra sông. Đây là việc làm cố tình, vì khoảng tháng 8-2007 tại hội đồng thẩm định báo cáo xin cấp phép xả thải được tổ chức tại Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên - môi trường), Vedan đều cam kết xả nước thải đã qua hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn cho phép rồi mới được xả thải ra nguồn tiếp nhận. Nhưng tại thời điểm này, việc Vedan bị bắt quả tang xả nước thải không qua xử lý tức là Vedan đã bỏ qua tất cả những điều đã cam kết. Công ty bột ngọt Vedan lén lút xả thải độc hại không qua xử lý trong 14 năm làm bức tử sông Thị Vải gây thiệt hại lớn cho hàng ngàn hộ nông dân. Rõ ràng đó là hành vi thiếu đạo đức trong kinh doanh. Ban đầu, khi phát hiện sự việc, phía Đoàn kiểm tra liên hệ làm việc thì lãnh đạo Công ty Vedan tỏ rõ thái độ bất hợp tác. Trước sự kiên quyết của Đoàn kiểm tra, Công ty Vedan đành miễn cưỡng thực hiện. Sau khi sự thật bị phát giác phơi bày ra trước bàn dân thiên hạ, thêm một lần nữa doanh nghiệp bất chấp đạo đức khi từ chối bồi thường cho các nạn nhân theo đúng mức thiệt hại mà nạn nhân phải gánh chịu, và vẫn ngang nhiên "mặc cả" cho hành vi của mình. Việc từ chối bồi thường thỏa đáng cho nông dân minh chứng Vedan – một thương hiệu nổi tiếng coi thường yếu tố đạo đức kinh doanh. Hành vi phá hoại môi trường của Vedan luôn là đề tài làm nóng dư luận xã hội. Nóng vì mức độ trầm trọng và nóng hơn nữa là cách hành xử vô trách nhiệm trong việc khắc phục hậu quả. Tội ác này Vedan đã gây ra suốt 15 năm và tiếp tục gây ra trong suốt 2 năm "ngồi họp" khi họ đóng vai trò con buôn, dù là thủ phạm, để chây ì, để mặc cả, để kéo nông dân tới ngày cuối của thời hiệu khởi kiện. Một tội ác phải bị trừng phạt thông qua một phiên tòa hình sự, chứ không phải chỉ là chuyện hàng chục cuộc họp bàn "căng thẳng" trong suốt hai năm, kể từ khi việc xả thải của Vedan bị bắt quả tang "hai năm rõ mười", để cãi nhau xem là "Hỗ trợ" hay "Bồi thường", là 87, hay 92, hay 100% mức thiệt hại. Việc buộc được Vedan phải bồi thường 100% yêu cầu, trong khi 100% yêu cầu chưa chắc đã phải là 100% thiệt hại do những yếu tố vô hình không tính được, vì thế, thực ra cũng chẳng có gì đáng coi là chiến thắng. Vedan, là một trong 3 DN có vốn đầu tư lớn nhất vào Đồng Nai với 442 triệu USD. Nhưng nếu chỉ vì sợ mất lòng nhà đầu tư lớn, nếu hôm nay những tội ác của họ được xử lý một cách "nhân đạo" bằng việc tổ chức các cuộc cãi vã để đòi bồi thường, thì liệu ngày mai, sẽ còn bao nhiêu Vedan khác tiếp tục xả thải, khi mà những khoản "trăm tỷ" này còn rẻ hơn nhiều so với những chi phí mà đáng lẽ họ phải bỏ ra để xử lý nước thải, nếu không phải ở Việt Nam? Hay như câu chuyện đời thật mới đây, gã khổng lồ BP nhanh nhảu gập đầu hối lỗi và không đợi đo lường hậu quả đã chấp nhận chi 20 tỉ USD làm quỹ bồi thường thiệt hại cho người dân Mỹ do sự cố tràn dầu ngoài khơi vịnh Mexico, dù phải bán tháo tài sản. Kẻ gây thiệt hại phải bồi thường thiệt hại. Đó là văn hóa ứng xử, là đạo đức kinh doanh, là đạo lý ở đời. Đại gia bột ngọt Vedan VN thì sao? Cách đây 15 năm, Vedan đã một lần nhận lỗi và cò kè bớt một thêm hai trước khi bấm bụng bồi thường cho người dân TP.HCM, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu 15 tỉ đồng dưới danh nghĩa “hỗ trợ ngư nghiệp”. Miệng nói “hỗ trợ ngư nghiệp” nhưng Vedan lại thò tay mở van đường ống ngầm để giết sông Thị Vải, xua cá ra biển, giết tôm trong đầm khiến người dân phải cuốn lưới gác dầm lên bờ mưu sinh nghề khác. Bị bắt quả tang với chứng cứ rành rành, không đường chối cãi thì Vedan lại mở miệng tiếp tục “hỗ trợ” và trả giá với người dân từng con cá, con sò. Đại diện của nông dân nhiều lần đem đạo lý giản dị ở đời ra nói nhưng Vedan “không hiểu”, chẳng nghe. Cách hành xử như thế khác nào Vedan đang mặc cả với uy tín thương hiệu, với đạo đức kinh doanh và đạo lý ở đời của chính mình! Qua vụ việc trên đây cho thấy việc công ty Vedan vi phạm đã rõ. Song, xét về mặt đạo đức trong kinh doanh có thể nhận thấy Vedan là một doanh nghiệp lớn nhưng chưa phải là doanh nghiệp có thiện trí trong đạo đức kinh doanh vì việc xả chất thải độc hại ra môi trường là vi phạm pháp luật nhưng họ vẫn làm đến khi bị phát hiện bắt quả tang thì việc khắc phục hậu quả và bồi thường thiệt hại cho người dân họ lại “cò cưa” từng tí một. Chúng ta nhìn lại vụ công ty BP của Mỹ sau khi bị sự cố vụ tràn dầu ngoài ý muốn vừa qua. Song họ đã rất hợp tác với chính quyền cũng như người dân để khắc phục hậu quả sau sự cố. Khía cạnh nhân văn: Không những không nâng cao được chất lượng cuộc sống của người dân mà còn làm cho cuộc sống của người dân càng them lao đao khốn khổ: Không những không san sẻ được gánh nặng cho chính phủ mà còn làm gia tăng gánh nặng đó: dự kiến để cứu sông thị vải thì phải mất 15 năm và hàng trăn tỷ đồng Kết luận:hành động của Vedan đã hoàn toàn loại bỏ đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội. Hậu quả: Vụ việc Vedan thải chất độc hại gây ô nhiễm môi trường không còn trong phạm vi một doanh nghiệp với nông dân 3 tỉnh nêu trên mà ảnh hưởng đến tất cả mọi người. Sự chây ỳ, cò kè, ngã giá bộc lộ bản chất "con buôn" của doanh nghiệp Vedan tạo nên sự bất bình trong cộng đồng các doanh nghiệp và toàn xã hội. Mới đây nhất, để tỏ thái độ phản đối, 50 điểm bán và 15 đầu mối phân phối bán lẻ của nhiều siêu thị ngừng kinh doanh và trưng bày các sản phẩm do Vedan sản xuất. Cụ thể, từ ngày 5-8-2010, toàn bộ hệ thống siêu thị Co.op Mart trên toàn quốc không bày bán các sản phẩm của Vedan như bột ngọt, hạt nêm… đồng thời yêu cầu doanh nghiệp này phải có biện pháp thu hồi sản phẩm cho đến khi khắc phục xong sự cố và giải quyết xong trách nhiệm với bà con nông dân. Ông Nguyễn Thành Nhân, Phó Tổng giám đốc Sài Gòn Co.op Mark tuyên bố, đơn vị chỉ ưu tiên thu mua và phân phối sản phẩm của những nhà cung cấp có đầu tư hệ thống xử lí chất thải đạt tiêu chuẩn môi trường và được các cơ quan chức năng chứng nhận. Tương tự, bà Dương Quỳnh Trang, Giám đốc quan hệ đối ngoại của Siêu thị Big C cho biết, chuỗi siêu thị này ở miền Bắc và miền Trung cũng đã tạm ngưng kinh doanh các mặt hàng của Vedan; Fivimat Hà Nội và Fivimat Hoàng Quốc Việt cũng không còn bày bán sản phẩm của Vedan và đưa ra thời hạn từ 3-6 tháng nếu sản phẩm này không đạt hiệu quả nhà sản xuất phải thu hồi sản phẩm… Khảo sát tại các chợ bán lẻ, nhiều nơi người tiêu dùng cũng "quay lưng" với sản phẩm của Vedan. Chị Bành Thị Ngọc Liên, giảng viên Trường Cao đẳng Nội vụ thẳng thắn: "Về chất lượng các sản phẩm của Vedan không có vấn đề gì, nhưng nhà máy sản xuất nó lại thải chất độc hại ra môi trường làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng nên tôi không sử dụng sản phẩm đó". Còn bà Đinh Thị Mỹ Dung, cán bộ Bộ Thương mại về hưu giãi bày: "Mấy hôm nay các phương tiện thông tin đại chúng nói nhiều về việc nông dân 3 tỉnh kiện Vedan, ở xa xôi quá, không giúp đỡ gì được, chỉ còn cách là tẩy chay sản phẩm của Vedan để ủng hộ". Nhiều sạp hàng khô tại các chợ cũng vắng bóng những sản phẩm của Vedan. Chị Lương Quý bán hàng tại chợ Mơ cho biết: "Mấy ngày nay mì chính Vedan bán rất chậm, dù giá rẻ hơn mì chính Ajinomoto". Còn chủ quầy hàng khô số 42 tại chợ đầu mối Long Biên thấy sản phẩm mì chính, bột nêm của Vedan tiêu thụ không chạy cũng chủ động giảm lượng hàng nhập, thay thế bằng những sản phẩm tương tự của các hãng khác để bảo đảm doanh Ai cũng biết, một sản phẩm được hình thành và đưa ra thị trường là kết tinh của nhiều giá trị, ngoài công sức còn mang những thông điệp khác về chất lượng. Tức là doanh nghiệp phải đưa ra những sản phẩm sạch vừa có chất lượng cao, vừa bảo đảm an toàn cho người sử dụng, vừa thân thiện với môi trường, thể hiện được ý thức trách nhiệm với cộng đồng và xã hội. Thực hiện đạo đức trong kinh doanh chính là hướng đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Nhưng Vedan lại chọn cách làm ngược lại khi đặt ra mục tiêu thu nhiều lợi nhuận gian dối, bất chấp đạo đức kinh doanh. Khi sự việc xảy ra, những người điều hành Vedan lại tìm mọi cách để đối phó, càng làm cho hình ảnh của doanh nghiệp này xấu đi một cách tệ hại trong mắt người tiêu dùng và cả cộng đồng xã hội. Việc sản phẩm Vedan bị tẩy chay trên thị trường là sự trả giá cho cách hành xử vô trách nhiệm của chính công ty này