Đề tài Hoàn thiện hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm với việc tăng cường quản lý chi phí tại Công ty Dược liệu Trung ương I

K 154, 631, 621, 622, 627) B¶ng kª sè 5: TËp hîp chi phÝ b¸n hµng (TK 641), chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (TK 642) vµ chi phÝ ®Çu t­ XDCB (TK 241) B¶ng kª sè 6: tËp hîp chi phÝ tr¶ tr­íc (TK 142) vµ chi phÝ ph¶i tr¶ (TK 335) B¶ng kª sè 8: NhËp xuÊt tån kho thµnh phÈm (TK 155), hµng ho¸ (TK 156). B¶ng kª sè 9: B¶ng tÝnh gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm, hµng ho¸. B¶ng kª sè 10: B¶ng kª hµng göi ®i b¸n (TK 157) B¶ng kª sè 11: B¶ng kª thanh to¸n víi ng­êi mua. (iii) Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n (iv) ThÎ vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc NhËt ký - chøng tõ ®­îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: Chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng ph©n bæ ThÎ vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt NhËt ký chøng tõ B¶ng kª B¶ng tæng hîp chi tiÕt Sæ c¸i B¸o c¸o tµi chÝnh Ghi chó: : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : §èi chiÕu, kiÓm tra b) HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n hiÖn nay c«ng ty ®ang ¸p dông bao gåm c¸c tµi kho¶n tæng hîp, c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong ®¬n vÞ, néi dung ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n lu«n tu©n theo nh÷ng quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh. c) HÖ thèng B¸o c¸o tµi chÝnh B¸o c¸o tµi chÝnh lµ nh÷ng b¸o c¸o tæng hîp nhÊt vÒ t×nh h×nh tµi s¶n, nguån vèn chñ së h÷u vµ c«ng nî còng nh­ t×nh h×nh tµi chÝnh, kÕt qu¶ kinh doanh trong kú cña doanh nghiÖp. Nãi c¸ch kh¸c, b¸ c¸o kÕ to¸n tµi chÝnh lµ ph­¬ng tiÖn tr×nh bµy kh¶ n¨ng sinh lêi vµ thùc tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cho nh÷ng ng­êi quan t©m (chñ doanh nghiÖp, nhµ ®Çu t­, ®¬n vÞ cho vay, c¬ quan thuÕ, vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c...). Tu©n theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cña Bé Tµi chÝnh th× C«ng ty D­îc liÖu Trung ­¬ng I lËp tÊt c¶ 4 b¸o c¸o gåm (i) B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n; (ii) B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh; (iii) B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ; vµ (iv) ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. Cô thÓ nh­ sau: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n: kÕt cÊu d­íi d¹ng c©n ®èi sè d­ c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n vµ s¾p xÕp c¸c trËt tù chØ tiªu theo yªu cÇu qu¶n lý cña c«ng ty. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®­îc chia lµm 2 phÇn lµ phÇn Tµi s¶n vµ Nguån vèn. B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh: ph¶n ¸nh tãm l­îc c¸c kho¶n doanh thu, chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh vµ t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc cña c«ng ty trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thu vµ chi tiÒn trong kú cña doanh nghiÖp. ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh: lµ b¸o c¸o nh»m thuyÕt minh vµ gi¶i tr×nh b»ng lêi, b»ng sè liÖu mét sè chØ tiªu kinh tÕ - tµi chÝnh ch­a ®­îc thÓ hiÖn trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ë trªn. PhÇn II: Thùc tr¹ng vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty D­îc liÖu Trung ­¬ng I 2.1. §Æc ®iÓm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý 2.1.1. §Æc ®iÓm vµ viÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng ty bao gåm nhiÒu lo¹i víi néi dung vµ tÝnh chÊt kh¸c nhau, ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n vµ tÝnh nhËp chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm còng kh¸c nhau. khi ph¸t sinh chi phÝ tr­íc hÕt biÓu hiÖn theo yÕu tè råi míi biÓu hiÖn thµnh kho¶n môc gi¸ thµnh khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, ®ång thêi thÊy ®­îc t×nh h×nh chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc nhÊt ®Þnh, vµ theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ kh¸c nhau, chi phÝ s¶n xuÊt ë c«ng ty ®­îc ph©n theo néi dung, tÝnh chÊt cña chi phÝ bao gåm 3 kho¶n môc chÝnh: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô mµ sau qu¸ tr×nh chÕ biÕn sÏ cÊu thµnh nªn c¬ së vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm nh­ c¸c lo¹i Vitamin B1, B6... - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: gåm c¸c tiÒn l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l­¬ng. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: gåm chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. 2.1.2. Yªu cÇu vÒ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ Trong qua tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n quan t©m ®Õn viÖc qu¶n lý chi phÝ v× mçi mét chi phÝ kh«ng hîp lý ®Òu lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. C«ng ty D­îc liÖu trung ­¬ng I lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh thuèc ®«ng, t©y y, ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c«ng ty lu«n tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c tiªu chuÈn vÒ kü thuËt chÊt l­îng s¶n phÈm do Bé Y tÕ ®Æt ra. C«ng ty kh«ng thÓ sö dông chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch l·ng phÝ hay qu¸ tiÕt kiÖm, do vËy c«ng ty ®· x©y dùng ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiÕn hµnh qu¶n lý theo ®Þnh møc cña tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt nh­ vËy sÏ gióp cho c«ng ty h¹n chÕ ®­îc nh÷ng l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt vÒ chi phÝ s¶n xuÊt, ®ång thêi ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó qu¶n lý vµ kiÓm tra chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ, tÝnh to¸n ®­îc kÕt qu¶ tiÕt kiÖm chi phÝ ë tõng bé phËn s¶n xuÊt vµ toµn c«ng ty. C«ng ty ®· tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh theo h­íng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt, kÕt hîp víi viÖc kinh doanh tæng hîp. ChÝnh nhê ­u ®iÓm trong viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt mµ c«ng ty ®· ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ trong viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.2. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt X¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Æc biÖt quan träng trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch chÝnh x¸c. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm ë C«ng ty D­îc liÖu Trung ­¬ng I lµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. C«ng ty cã 3 ph©n x­ëng s¶n xuÊt chÝnh, t­¬ng øng víi mçi ph©n x­ëng cã nhiÖm vô s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh cô thÓ lµ: ë ph©n x­ëng ®«ng d­îc chuyªn s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i r­îu thuèc, ë ph©n x­ëng thuèc viªn chuyªn s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i thuèc viªn, ë ph©n x­ëng ho¸ chÊt chuyªn s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i thuèc ho¸ chÊt. C¸c ph©n x­ëng nµy hoµn toµn ®éc lËp víi nhau vµ cã quy tr×nh c«ng nghÖ ®Ó s¶n xuÊt mçi lo¹i s¶n phÈm ë tõng ph©n x­ëng lµ kh¸c nhau. C¨n cø vµo ®Æc thï riªng ®ã mµ ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ë c«ng ty lµ tËp hîp theo tõng ph©n x­ëng s¶n xuÊt. §Ó phï hîp vµ thÝch øng víi ®èi t­îng ®ã, ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®­îc tËp hîp theo tõng ph©n x­ëng, ®ång thêi c¸c chi phÝ ®ã l¹i ®­îc kÕ to¸n c¸c ph©n x­ëng h¹ch to¸n cô thÓ, chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng lo¹i s¶n phÈm cña ph©n x­ëng ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú mét c¸ch t­¬ng øng. Cô thÓ trong b¸o c¸o chuyªn ®Ò nµy em sÏ tr×nh bµy phÇn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thuèc Vit©min B1 t¹i ph©n x­ëng thuèc viªn cña c«ng ty. 2.3. Néi dung h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ë C«ng ty D­îc liÖu trung ­¬ng I 2.3.1. HÖ thèng tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ theo kho¶n môc chi phÝ Do c«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, nªn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt c«ng ty sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi tiÕt: TK 6211 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cña PX ®«ng d­îc TK 6212 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cña PX thuèc viªn TK 6213 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cña PX ho¸ d­îc TK 622 - chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi tiÕt: TK 6221 - chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cña PX ®«ng d­îc TK 6222 - chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cña PX thuèc viªn TK 6223 - chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cña PX hoa d­îc TK 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi tiÕt: TK 6271 - chi phÝ san xuÊt chung cña PX ®«ng d­îc TK 6272 - chi phÝ s¶n xuÊt chung cña PX thuèc viªn TK 6273 - chi phÝ s¶n xuÊt chung cña PX ho¸ d­îc TK 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang (CPSXKD dë dang) Chi tiÕt: TK 1541 - CPSXKD dë dang cña PX ®«ng d­îc TK 1542 - CPSXKD dë dang cña PX thuèc viªn TK 1543 - CPSXKD dë dang cña PX ho¸ d­îc 2.3.2. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Trong C«ng ty D­îc liÖu TWI, mçi ph©n x­ëng cã nhiÖm vô s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau, v× thÕ nguyªn vËt liÖu sö dông trong c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt còng kh¸c nhau. §Ó qu¶n lý b¶o qu¶n tèt c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu ®¸p øng mét c¸ch nhanh chãng kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ cho c¸c ®èi t­îng sö dông, nguyªn vËt liÖu ®­îc qu¶n lý theo c¸c kho riªng vµ ®­îc ph©n lo¹i theo môc ®Ých, c«ng dông cña chóng. Cô thÓ nguyªn vËt liÖu dïng ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i r­îu thuèc, r­îu bæ ®­îc qu¶n lý ë kho Ngµ, nguyªn vËt liÖu dïng ®Ó s¶n xuÊt c¸c lo¹i thuèc viªn ®­îc qu¶n lý ë kho N÷, nguyªn vËt liÖu dïng ®Ó chiÕt xuÊt ra thuèc viªn sèt rÐt ®­îc qu¶n lý ë kho L©m. Nguyªn vËt liÖu trong c¸c kho cña c«ng ty bao gåm nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau vµ nã chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt (chiÕm kho¶ng 80 - 90%). §Ó theo dâi sù biÕn ®éng cña nguyªn vËt liÖu, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 152 - nguyªn liÖu, vËt liÖu (NLVL) vµ nã ®­îc më chi tiÕt theo vai trß vµ t¸c dông cña nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt nh­ sau: TK 1521 - Nguyªn vËt liÖu chÝnh (Vitamin, th¶o d­îc, Ampixilin, Aminazin, Ephedrin) TK 1522 - Nguyªn vËt liÖu phô (bét s¾n, ®­êng, bét tan, nh·n m¸c, b«ng mì, v¶i sîi, cån...) TK 1523 - Nhiªn liÖu ®éng lùc (x¨ng, dÇu, than ®¸) TK 1524 - Phô tïng thay thÕ (vßng bi, d©y cuaroa) TK 1525 - VËt liÖu cho x©y dùng c¬ b¶n (xi m¨ng, s¾t thÐp) TK 1531 - C«ng cô dông cô TK 1532 - Bao b× ®ãng gãi Chi phÝ nguyªn vËt liÖu do kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu theo dâi vµ ph¶n ¸nh hµng ngµy th«ng qua phiÕu nhËp, xuÊt kho nguyªn vËt liÖu. Khi nguyªn vËt liÖu xuÊt kho dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho ®­îc h¹ch to¸n theo trÞ gi¸ thùc tÕ nhËp kho - tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, kÕ to¸n ph©n x­ëng ghi theo trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho dïng vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm ë ph©n x­ëng m×nh ®Ó theo dâi. TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ xuÊt kho = §¬n gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho x Sè l­îng nguyªn vËt liÖu thùc tÕ xuÊt kho Cuèi th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, c¸c sæ chi tiÕt xuÊt kho vËt liÖu, c«ng cô dông cô ë tõng kho, kÕ to¸n lËp b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô vµo ®èi t­îng sö dông. Sè liÖu ë b¶ng ph©n bæ nµy ®­îc kÕ to¸n tËp hîp l¹i theo kho¶n môc vµ sö dông ®Ó lËp B¶ng kª sè 4 vµ vµo NhËt ký chøng tõ sè 7. §èi víi kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®­îc kÕ to¸n ®Þnh kho¶n nh­ sau: Nî TK 621: 1.005.252.166 (Chi tiÕt: Ph©n x­ëng ®«ng d­îc: 126.541.677 Ph©n x­ëng thuèc viªn: 515.263.226 Ph©n x­ëng ho¸ d­îc: 363.447.263) Cã TK 152: 1.005.252.166 (Xem phÇn vµo sæ cô thÓ ë B¶ng sè 4 vµ B¶ng sè 5, cuèi bµi) Toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp xuÊt dïng cho s¶n xuÊt trùc tiÕp ®­îc kÕt chuyÓn vµo TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµo cuèi kú. Nî TK 154 (chi tiÕt theo ®èi t­îng):1.005.252.263 Cã TK 621 (chi tiÕt theo ®èi t­îng): 1.005.252.263 (Xem phÇn vµo sæ cô thÓ ë B¶ng sè 4 vµ B¶ng sè 5, cuèi bµi) 2.3.3. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ toµn bé chi phÝ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp nh­ tiÒn l­¬ng, phô cÊp... TiÒn l­¬ng lµ bé phËn quan träng ®Ó cÊu thµnh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Cho nªn, viÖc tÝnh vµ ph©n bæ chÝnh x¸c tiÒn l­¬ng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gãp phÇn h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. C«ng ty lu«n quan t©m ®Õn viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm vµ khèi l­îng s¶n phÈm nh»m ®¸p øng nhu cÇu trong vµ ngoµi n­íc. §ång thêi c«ng ty còng rÊt chó träng ®Õn viÖc tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ coi ®ã lµ ®ßn bÈy tÝch cùc nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ tiÒn l­¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®­îc tËp hîp theo tõng ph©n x­ëng vµ viÖc tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®­îc c«ng ty ¸p dông theo h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm víi c¸ch tÝnh nh­ sau: TiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong th¸ng = S §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm i s¶n xuÊt trong th¸ng x Khèi l­îng s¶n phÈm i sx hoµn thµnh trong th¸ng Trong ®ã i lµ lo¹i s¶n phÈm mµ mçi ph©n x­ëng tiÕn hµnh s¶n xuÊt trong th¸ng Ngoµi tiÒn l­¬ng c¬ b¶n, c«ng nh©n viªn cßn ®­îc h­ëng c¸c kho¶n phô cÊp, th­ëng, trî cÊp lÊy tõ quü cña c«ng ty. §èi víi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng th× c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng, b¶ng thanh to¸n hîp ®ång s¶n xuÊt, b¶ng thanh to¸n l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi, b¶ng kª khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh, kÕ to¸n tiÒn l­¬ng lËp b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH cho tõng ph©n x­ëng. Cuèi th¸ng chuyÓn toµn bé ®ã cho kÕ to¸n gi¸ thµnh ®Ó tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trong gi¸ thµnh, sè liÖu trªn b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH ®­îc dïng lµm c¨n cø ®Ó ghi vµo B¶ng kª sè 4. §Ó h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶ TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Dùa vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng s¶n phÈm cña c¸c ph©n x­ëng, kÕ to¸n ghi: Nî TK 622: 106.119.000 (Chi tiÕt: Ph©n x­ëng ®«ng d­îc: 21.362.500 Ph©n x­ëng thuèc viªn: 49.084.450 Ph©n x­ëng ho¸ chÊt: 35.672.050) Cã TK 334: 106.119.000 (Xem phÇn vµo sæ cô thÓ ë B¶ng sè 4 vµ B¶ng sè 5, cuèi bµi) §èi víi c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng, theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc, kho¶n trÝch theo l­¬ng hiÖn nay lµ 25% l­¬ng. Trong ®ã, 19% trÝch vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú bao gåm 15% BHXH, 2% BHYT, 2%KPC§, vµ 6% ng­êi lao ®éng ph¶i nép. Nh­ng thùc tÕ, C«ng ty D­îc liÖu TW I thùc hiÖn trÝch 20% tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong ®ã: 15% BHXH, 3%BHYT trªn quü l­¬ng c¬ b¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn vµ 2% trªn quü l­¬ng thùc tÕ. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n tiÒn l­¬ng lËp b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH. (Cô thÓ xem b¶ng sè 2, cuèi bµi) B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH (trÝch) Th¸ng 3 n¨m 2003 STT Ghi cã TK Ghi nî TK TK 334-Ph¶i tr¶ CNV TK 338-Ph¶i tr¶ nép kh¸c L­¬ng Phô cÊp Tæng cã TK 334 TK 3382 (2%) TK 3383 (15%) TK 3384 (3%) Tæng cã TK 338 1 TK622- CPNCTT PX ®«ng d­îc PX thuèc viªn PX ho¸ chÊt 94.670.808 19.237.500 43.685.161 31.748.147 11.448.192 2.125.000 5.399.289 3.923.903 106.119.000 21.362.500 49.084.450 35.672.050 2.122.380 427.250 981.689 713.441 3.685.500 787.500 1.480.500 1.417.500 737.100 157.500 296.100 283.500 6.554.980 1.327.250 2.758.289 2.414.441 Sè liÖu ë b¶ng nµy ®­îc lÊy lµm c¨n cø ®Ó ghi vµo B¶ng kª sè 4 vµ NhËt ký chøng tõ sè 7. Víi c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, kÕ to¸n ®Þnh kho¶n nh­ sau: Nî TK 622: 6.544.980 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 1.372.250 PX thuèc viªn: 2.758.289 PX ho¸ chÊt:2.414.441) Cã TK 338:6.544.980 (Chi tiÕt: TK 3382: 2.122.380 TK 3383: 3.685.500 TK 3384: 737.100) (Xem phÇn vµo sæ cô thÓ ë B¶ng sè 4 vµ B¶ng sè 5, cuèi bµi) 2.3.4. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn vËtliÖu trùc tiÕp vµ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©m x­ëng cña c«ng ty. Tµi kho¶n dïng ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ TK 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung, vµ ®­îc chi tiÕt nh­ sau: TK 6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng TK 6272 - Chi phÝ vËt liÖu TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt TK 6274 - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh TK 6277 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: a) ChÝ phÝ tiÒn l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng ë C«ng ty D­îc liÖu TWI, chi phÝ tiÒn l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng bao gåm chi phÝ tiÒn l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng thñ kho cña ph©n x­ëng, gi¸m ®èc nh©n viªn tiÕp liÖu. §èi víi l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, c«ng ty ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo hÖ sè l­¬ng cÊp bËc. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: L­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý = 210.000 x hÖ sè l­¬ng Ngoµi ra, nh©n viªn qu¶n lý cßn ®­îc h­ëng c¸c lo¹i phô cÊp tr¸ch nhiÖm ®­îc tÝnh b»ng 1% l­¬ng chÝnh vµ c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp kh¸c. C¨n cø vµo ®ã phßng lao ®éng tiÒn lËp b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, sau ®ã c¨n cø vµo sè liÖu trªn b¶ng nµy kÕ to¸n ®­a vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ tÝnh to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng (xem b¶ng sè 2, cuèi bµi). C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH kÕ to¸n ®Þnh kho¶n nh­ sau: Nî TK 6271: 24.975.660 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 5.446.700 PX thuèc viªn: 11.678.340 PX ho¸ chÊt: 7.850.620 Cã TK 334: 24.975.660 Vµ Nî TK 6271: 1.368.913,2 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 297.934 PX thuèc viªn: 649.366,8 PX ho¸ chÊt: 421.612,4) Cã TK 338: 1.368.913,2 (Chi tiÕt: TK 3382: 499.513,2 TK 3383: 724.500 TK 3384: 144.900 (Xem phÇn vµo sæ cô thÓ ë b¶ng sè 4 vµ b¶ng sè 5, cuèi bµi) b) Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô C¨n cø vµo phiÕu xuÊt vËt liÖu, c«ng cô dông cô sö dông cho s¶n xuÊt chung kÕ to¸n ghi vµo sæ chi tiÕt xuÊt kho vËt liÖu, c«ng cô dông cô. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sæ chi tiÕt xuÊt kho vËt liÖu, c«ng cô dông cô ®Ó lËp b¶ng ph©n bæ vËt liÖu, c«ng cô dông cô (xem b¶ng sè 1, cuèi bµi). C¨n cø vµo b¶ng nµy, kÕ to¸n ®Þnh kho¶n: BT1: Nî TK 6272: 39.761.188 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 13.452.723 PX ho¸ chÊt: 26.308.465) Cã TK 152: 39.761.188 BT2: Nî TK 6273: 9.368.388 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 371.826 PX ho¸ chÊt: 8.996.562) Cã TK 153: 9.368.388 (Xem phÇn vµo sæ cô thÓ ë b¶ng sè 4 vµ 5, cuèi bµi) c) Chi phÝ kh©u hao tµi s¶n cè ®Þnh Tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) lµ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng gnhÖ dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm t¹i c«ng ty, lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín, cã thêi gian sö công l©u dµi. Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt TSC§ bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ hao mßn nµy ®­îc chuyÓn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm ra d­íi h×nh thøc trÝch khÊu hao. V× vËy, viÖc qu¶n lý chÆt chÏ TSC§ lµ vÊn ®Ò v« cïng cÇn thiÕt vµ ph¶i ®­îc coi träng. C«ng ty trÝch khÊu hao hµng th¸ng vµ c¸ch tÝnh lµ trÝch theo tû lÖ phÇn tr¨m quy ®Þnh ®èi víi tõng lo¹i TSC§ theo quyÕt ®Þnh sè 166/1999/Q§/BTC ngµy 30/12/1999 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh. Hµng th¸ng møc khÊu hao c¬ b¶n ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Møc khÊu hao TSC§ = Nguyªn gi¸ TSC§ x Tû lÖ khÊu hao 12 Tõ ®ã kÕ to¸n phÇn hµnh lËp b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§. (Xem cô thÓ ë b¶ng sè 3, cuèi bµi) §Ó theo dâi t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña TSC§, kÕ to¸n sö dông TK 214 - hao mßn TSC§ (HMTSC§). C¸c chi phÝ khÊu hao TSC§ ®­îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo bªn Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung, vµ ®­îc më chi tiÕt cho 3 ph©n x­ëng. §èi víi TSC§ sö dông cho bé phËn b¸n hµng, kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo TK 6414 - chi phÝ khÊu hao TSC§ b¸n hµng, TSC§ sö dông cho toµn doanh nghiÖp ®­îc kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo TK 6424 - Chi phÝ khÊu hao TSC§ bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp. §èi víi mçi ph©n x­ëng s¶n xuÊt trong th¸ng nÕu s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng kh¸c nhau th× chi phÝ khÊu hao TSC§ ®­îc ph©n bæ cho tõng mÆt hµng theo giê c«ng s¶n xuÊt mÆt hµng ®ã. KÕ to¸n c«ng ty ¸p dông c«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: Chi phÝ KHTSC§ ph©n bæ cho mÆt hµng i = CPKHTSC§ trong th¸ng _____________________________________________ S Sè giê c«ng sx trong th¸ng x Sè giê c«ng s¶n xuÊt mÆt hµng i Trong ®ã: i lµ mÆt hµng s¶n xuÊt C¨n cø vµo b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§, kÕ to¸n chi phÝ khÊu hao TSC§ ®Þnh kho¶n nh­ sau: BT1: Nî TK 6274: 49.228.112 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 1.973.545 PX thuèc viªn: 33.396.334 PX ho¸ chÊt: 13.858.233) Cã TK 214: 49.228.112 BT2: Nî TK 6414: 6.403.151 Cã TK 214: 6.403.151 BT3: Nî TK 6424: 11.999.849 Cã TK 214: 11.999.849 (Xem phÇn vµo sæ cô thÓ ë b¶ng sè 4 vµ 5, cuèi bµi) d) Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c lµ c¸c chi phÝ nh­ tiÒn ®iÖn, n­íc, dÞch vô kh¸c cña tõng ph©n x­ëng, c¸c chi phÝ nµy ®­îc ph¶n ¸nh trªn NhËt ký chøng tõ sè 5 (Ghi Cã TK 331). KÕ to¸n ®Þnh kho¶n nh­ sau: Nî TK 6277: 10.568.700 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 3.125.400 PX thuèc viªn: 4.578.250 PX ho¸ chÊt: 2.865.050) Cã TK 331: 10.568.700 §èi víi chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c c¨n cø vµo NKCT sè 1 vµ NKCT sè 2, kÕ to¸n ghi: Nî TK 6278: 18.860.288 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 12.324.000 PX thuèc viªn: 6.536.288) Cã TK 112: 18.860.288 (Xem phÇn vµo sæ cô thÓ ë b¶ng sè 4 vµ 5, cuèi bµi) Hµng th¸ng, c¨n cø vµo kÕ ho¹ch c«ng ty thùc hiÖn trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Tµi kho¶n dïng ®Ó h¹ch to¸n kho¶n chi phÝ nµy lµ TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶. Nh­ng thùc tÕ c«ng ty l¹i sö dông TK 142 - Chi phÝ tr¶ tr­íc. Khi ®ã, ®èi víi kho¶n trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ theo kÕ ho¹ch tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi: BT1: Nî TK 627: 17.000.000 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 4.756.900 PX thuèc viªn: 6.017.890 PX ho¸ chÊt: 6.225.210) Cã TK 142: 17.000.000 BT2: Nî TK 641: 8.563.000 Nî TK 642: 7.870.500 Cã TK 142: 16.433.500 (Xem phÇn vµo sæ cô thÓ ë b¶ng sè 5, cuèi bµi) 2.4. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp vµ c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. 2.4.1. H¹ch to¸n tËp hîp chi phi s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp Cuèi th¸ng c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ë tõng ph©n x­ëng ®­îc kÕt chuyÓn vµo bªn Nî TK 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty vµ ®­îc ph¶n ¸nh chi tiÕt cho tõng ph©n x­ëng. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 154: 1.289.047.395,2 (Chi tiÕt: TK 1541: 191.025.455 TK 1542: 629.962.433,8 TK 1543: 486.059.506,4) Cã TK 621: 1.005.252.166 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 126.541.677 PX thuèc viªn: 515.263.226 PX ho¸ chÊt: 363.447.263) Cã TK 622: 112.663.980 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 22.734.750 PX thuèc viªn: 51.842.739 PX ho¸ chÊt: 38.086.491) Cã TK 627: 171.131.249,2 (Chi tiÕt: PX ®«ng d­îc: 41.749.028 PX thuèc viªn: 62.856.468,8 PX ho¸ chÊt: 66.525.752,4) (Xem phÇn vµo sæ cô thÓ ë b¶ng sè 4 vµ sè 5, cuèi bµi) Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo B¶ng ph©n bæ sè 1 (b¶ng ph©n bæ nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô), b¶ng ph©n bæ sè 2 (b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH), B¶ng ph©n bæ sè 3 (b¶ng tÝnh ph©n bæ khÊu hao TSC§), c¸c b¶ng kª liªn quan, NCKT sè 1, NKCT sè 2, NKCT sè 5, kÕ to¸n tæng hîp lËp b¶ng kª sè 4 (TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph©n x­ëng) vµ sau ®ã ghi vµo NKCT sè 7 (tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp) 2.4.2. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cßn ®ang n»m trong quy tr×nh s¶n xuÊt, gia c«ng chÕ biÕn, ch­a tr¶i qua hÕt nh÷ng giai ®o¹n cña quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt. ë C«ng ty D­îc liÖu TWI, s¶n phÈm dë dang lµ thuèc pha chÕ nh­ng ch­a dËp viªn, ®ãng gãi hoÆc ®ãng vµo chai, lä. V× vËy, muèn tÝnh ®­îc gi¸ thµnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho trong th¸ng ®­îc chÝnh x¸c, kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. §Ó viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®­îc chÝnh x¸c vµ hîp lý ®èi víi s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú, cuèi th¸ng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i tiÕn hµnh thèng kª vµ kiÓm kª s¶n l­îng lµm dë ë mçi quy tr×nh s¶n xuÊt t¹i c¸c ph©n x­ëng. C¨n cø vµo nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong lo¹i s¶n phÈm ®ã. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, cßn c¸c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung th× tÝnh c¶ cho gi¸ thµnh phÈm chÞu. C«ng thøc ®­îc tÝnh nh­ sau: Dck = D®k + Cvl ____________________ Stp + Sd x Sd Trong ®ã: D®k, Dck: lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú, cuèi kú Cvl: lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú Stp: lµ sè s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú Sd: lµ sè s¶n phÈm lµm dë cuèi kú VÝ dô minh häa: Trong th¸ng 3 n¨m 2003 t¹i ph©n x­ëng thuèc viªn tiÕn hµnh ¶n xuÊt mÆt hµng thuèc Vitamin B1 nh­ sau: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu th¸ng (®· ®­îc ®¸nh gi¸ theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp) lµ 7.200.000 Chi phÝ s¶n xuÊt trong th¸ng ®· tËp hîp ®­îc: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ s¶n xuÊt chung 63.654.000 19.692.288 25.460.659 Cuèi th¸ng s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho 20.664.000 viªn (thµnh phÈm), cßn 298.818 viªn lµm dë. V× vËy, ¸p dông c«ng thøc trªn, s¶n phÈm dë dang nµy ®­îc tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp nh­ sau: Chi phÝ s¶n phÈm Vitamin B1 dë dang cuèi kú lµ: 7.200.000 + 63.654.000 _____________________________________________ 20.664.000 + 298.818 x 298.818 = 1.010.000 Sau khi tÝnh ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang cuèi kú cña tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm cña ph©n x­ëng thuèc viªn, kÕ to¸n lËp b¶ng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph©n x­ëng thuèc viªn nh­ sau: B¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú PX thuèc viªn (trÝch) Th¸ng 3 - 2003 STT S¶n phÈm dë dang §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng Sè tiÒn 1 Amocixilin 0,25 Viªn ... ... 2 Ampicilin 0,50 Viªn ... ... 3 Paracetamol 0,10 VØ ... ... 4 Vitamin B1 Viªn 298.818 1.010.000 5 Vitamin C Viªn ... ... ... ... ... ... ... Tæng ... ... 2.5. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty D­îc liÖu TWI 2.5.1. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh ë C«ng ty D­îc liÖu TWI, do ®Æc ®iÓm kü thuËt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ë tõng ph©n x­ëng lµ kiÓu chÕ biÕn liªn tôc gåm nhiÒu giai ®o¹n