Đề tài Hoàn thiện hạch toán qúa trình tiêu thụ thành phẩm theo chế độ kế toán tài chính hiện nay

GT trong ph¹m vi doanh thu cña m×nh. ViÖc h¹ch to¸n tiªu thô theo ph­¬ng thøc nµy ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: * Thø nhÊt: H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ giao ®¹i lý (chñ hµng). Sè hµng ký göi vÉn thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp cho ®Õn khi chÝnh thøc tiªu thô. Riªng sè tiÒn hoa hång ph¶i tr¶ cho ®¹i lý ph¶i ®­îc tÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng. Tr×nh tù h¹ch to¸n nh­ sau: - Khi giao hµng cho ®¹i lý c¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ, kÕ to¸n ghi: Nî TL 157: Gi¸ vèn hµng göi b¸n. Cã TK 155: XuÊt kho thµnh phÈm. Cã TK 154: XuÊt trùc tiÕp t¹i ph©n x­ëng kh«ng qua kho. - Khi nhËn ®­îc b¸o c¸o b¸n hµng cña c¸c ®¹i lý, kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm mµ ®¹i lý b¸n ®­îc ®Ó ghi nhËn gi¸ vèn : Nî TK 632 Cã tK 157: Gi¸ vèn hµng göi b¸n ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n. - Ghi nhËn doanh thu khi c¸c ®¹i lý nép b¸o c¸o b¸n hµng. Tr­êng hîp doanh nghiÖp tÝnh tiÒn hoa hång cho c¸c c¬ së ®¹i lý theo tõng b¸o c¸o b¸n hµng: Nî TK 111, 112: Sè tiÒn ®¹i lý nép. Nî TK 131: Sè tiÒn ®¹i lý nî. Nî TK 641: TiÒn hoa hång. Cã TK 511: Tæng doanh thu hµng ®· b¸n. Cã TK 333 (33311): Sè thuÕ GTGT ph¶i nép. Tr­êng hîp doanh nghiÖp tÝnh tiÒn hoa hång cho c¸c c¬ së ®¹i lý theo tõng b¸o c¸o b¸n hµng. Nî TK 111, 112, 131: Tæng gi¸ b¸n c¶ thuÕ. Cã TK 511: Tæng doanh thu ®· b¸n. Cã TK 333 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép. Cuèi kú x¸c ®Þnh tiÒn hoa hång ph¶i tr¶ cho c¸c c¬ së ®¹i lý kÕ to¸n ghi: Nî TK 641: Hoa hång tr¶ cho ®¹i lý ký göi. Cã Tk 111, 112: Tr¶ b»ng tiÒn. Cã TK 131 (chi tiÕt ®¹i lý): Sè tiÒn nî ®¹i lý. C¸c bót to¸n cßn l¹i ®­îc h¹ch to¸n t­¬ng tù nh­ c¸c ph­¬ng thøc tiªu thô trªn. * Thø 2: H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ nhËn b¸n hµng ®¹i lý: Khi bªn lµm ®¹i lý b¸n hµng ®óng gi¸ bªn chñ hµng quy ®Þnh th× kh«ng ph¶i nép thuÕ GTGT ®èi víi kho¶n hoa hång b¸n ®¹i lý trªn. - Khi nhËn hµng cña bªn giao ®¹i lý, c¨n cø vµo l­îng hµng vµ gi¸ b¸n quy ®Þnh, kÕ to¸n ghi: Nî TK 003: Hµng nhËn b¸n hé. - NÕu tiÒn hoa hång tÝnh theo tõng b¸o c¸o b¸n hµng th× khi b¸n hµng ®­îc nhËn ký göi, kÕ to¸n c¸c ®¹i lý ghi: Nî TK 003: Hµng nhËn b¸n hé. - NÕu tiÒn hoa hång tÝnh theo tõng b¸o c¸o b¸n hµng th× khi b¸n hµng th× b¸n hµng ®­îc nhËn ký göi, kÕ to¸n c¸c ®¹i lý ghi: Nî TK 111, 112, 131: Thu tiÒn b¸n hµng theo gi¸ quy ®Þnh. Cã TK 331: ph¶i tr¶ cho bªn giao ®¹i lý. Cã TK 511: TiÒn hoa hång ®­îc h­ëng. Khi nép tiÒn cho ®¹i lý ghi: Nî Tk 331: Sè tiÒn hµng ®· thanh to¸n. Cã TK 111, 112: Sè ®· thanh to¸n. - NÕu tiÒn hoa hång ®­îc tÝnh theo kú h¹ch to¸n th× khi b¸n ®­îc hµng kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112, 131: Thu tiÒn b¸n hµng theo gi¸ quy ®Þnh. Cã TK 331: Ph¶i tr¶ cho bªn giao ®¹i lý. Khi nép tiÒn kÕ to¸n ghi t­¬ng tù nh­ trªn: Nî Tk 111, 112, 331 Cã TK 511: TiÒn hoa hång ®­îc h­ëng. C¸c tr­êng hîp ®¹i lý mua, b¸n hµng theo ph­¬ng thøc mua ®øt b¸n ®o¹n kh«ng theo ®óng gi¸ quy ®Þnh vµ c¸c h×nh thøc kh¸c th× ph¶i tÝnh, nép thuÕ GTGT ®èi víi hµng ho¸ mua vÒ vµ b¸n ra. - Ngay khi b¸n ®­îc hµng kÕ to¸n ghi: Cã TK 003: TrÞ gi¸ sè hµng b¸n ®­îc. - Ngoµi ra c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn doanh thu, kÕt chuyÓn chi phÝ, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng nhËn b¸n hµng ®¹i lý ®­îc h¹ch to¸n t­¬ng tù nh­ c¸c phÇn ®· tr×nh bµy ë trªn. S¬ ®å h¹ch to¸n b¸n hµng ®¹i lý, ký göi KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn Hoa hång b¸n hµng ®­îc h­ëng TK 911 TK 511 TK 111, 112, 131 TK 331 TK 003 Thanh to¸n tiÒn hµng cho ng­êi giao ®¹i lý Ph¶i tr¶ chñ hµng - B¸n - Tr¶ l¹i - NhËn d. H¹ch to¸n tiªu thô theo ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp: Trong tr­êng hîp kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n mét lÇn th× doanh nghiÖp cÇn xem xÐt cô thÓ tõng kh¸ch hµng ®Ó cã thÓ b¸n hµng theo ph­¬ng thøc tr¶ gãp. B¸n hµng tr¶ gãp lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn nhiÒu lÇn. Ng­êi mua sÏ thanh to¸n lÇn ®Çu t¹i thêi ®iÓm mua. Sè tiÒn cßn l¹i ng­êi mua chÊp nhËn tr¶ dÇn c¸c kú tiÕp theo vµ ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i suÊt nhÊt ®Þnh. Th«ng th­êng, sè tiÒn tr¶ ë c¸c kú tiÕp theo b»ng nhau, trong ®ã bao gåm mét phÇn doanh thu gèc vµ mét phÇn l·i tr¶ chËm. VÒ thùc chÊt, chØ khi nµo ng­êi mua thanh to¸n hÕt tiÒn hµng th× doanh nghiÖp míi hÕt quyÒn së h÷u. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, khi hµng b¸n tr¶ gãp giao cho ng­êi mua th× l­îng hµng chuyÓn giao ®­îc coi lµ tiªu thô. Khi xuÊt hµng giao cho ng­êi mua, kÕ to¸n ph¶n ¸nh: Bt 1) TrÞ gi¸ vèn cña hµng tiªu thô: Nî TK 632 Cã TK 154: XuÊt trùc tiÕp tõ ph©n x­ëng kh«ng qua kho. Cã TK 155: XuÊt kho thµnh phÈm. Cã TK 156: XuÊt kho hµng ho¸. Bt 2) Sè thu cña hµng b¸n tr¶ gãp: Nî TK 111, 112 ...: sè tiÒn ng­êi mua thanh to¸n lÇn ®Çu. Nî TK 131: Tæng sè tiÒn cßn ph¶i thu ë ng­êi mua. Cã TK 511: Doanh thu tÝnh theo gi¸ tr¶ mét lÇn khi thanh to¸n ngay. Cã TK 333 (33311): ThuÕ GTGT tÝnh trªn gi¸ b¸n mét lÇn. Cã TK 711: Tæng sè lîi tøc tr¶ chËm. Cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn toµn bé chi phÝ vµ doanh thu thuÇn trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶. Trong c¸c kú sau, khi ng­êi mua thanh to¸n th× kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112 Cã Tk 131 (chi tiÕt ®èi t­îng) S¬ ®å h¹ch to¸n b¸n hµng tr¶ gãp TK1 911 TK 511 TK 111,112 KÕt chuyÓn DT thuÇn DT theo gi¸ b¸n thu tiÒn ngay Sè tiÒn ng­êi mua tr¶ (kh«ng kÓ thuÕ GTGT) lÇn ®Çu t¹i thêi ®iÓm TK 3331 mua hµng ThuÕ GTGT ph¶i nép tÝnh trªn gi¸ b¸n thu tiÒn ngay TK 131 TK 711 T¨ng sè tiÒn Thu tiÒn ë ng­êi Lîi tøc tr¶ chËm cßn ph¶i thu mua c¸c kú sau ë ng­êi mua e. Mét sè h×nh thøc tiªu thô kh¸c: Ngoµi c¸c h×nh thøc tiªu thô ®· ®­îc tr×nh bµy ë trªn, doanh nghiÖp cßn cã thÓ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cña m×nh theo mét sè h×nh thøc kh¸c nh­ sau: - H×nh thøc 1- hµng ®æi hµng: Khi doanh nghiÖp dïng s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô cña m×nh ®Ó trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô kh¸c cña ng­êi mua th× doanh thu tÝnh theo gi¸ b¸n trªn thÞ tr­êng cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô cïng lo¹i hoÆc t­¬ng ®­¬ng t¹i thêi ®iÓm trao ®æi. Khi b¸n hµng thµnh phÈm, thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ ®æi lÊy vËt t­, hµng ho¸ ®Ó sö dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu theo gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT. * Ph¶n ¸nh gi¸ trao ®æi cña hµng ho¸ ®em ®i: Nî Tk 131: Tæng gi¸ thanh to¸n theo gèc cña hµng mang ®i ®æi. Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng tÝnh theo ch­a cã thuÕ. Cã TK 333(33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép. * Khi nhËn vËt t­, hµng ho¸ trao ®æi vµ cã ho¸ ®¬n thuÕ GTGT, kÕ to¸n ghi: Nî Tk 152, 153, 156, 211, ... Gi¸ mua ch­a cã thuÕ. Nî TK 133 91331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ. Cã TK 131. * Tr­êng hîp hµng nhËn vÒ kh«ng cã ho¸ ®¬n GTGT (hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng chÞu thuÕ GTGT) kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña hµng nhËn ®æi vÒ theo gi¸ thanh to¸n: Nî TK 152, 153, 156, 221 ... Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 131 * C¸c bót to¸n kÕt chuyÓn t­¬ng tù. - H×nh thøc 2 - h¹ch to¸n tiªu thô néi bé: * Tr­êng hîp tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi nhau hay gi÷a ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi ®¬n vÞ cÊp trªn. VÒ nguyªn t¾c, viÖc h¹ch to¸n t­¬ng tù nh­ h¹ch to¸n tiªu thô bªn ngoµi. Cô thÓ, khi cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp trong c«ng ty, tæng c«ng ty... kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n sau: Bt 1) Ph¶n ¸nh gi¸ vèn: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n. Cã TK 154: Cã TK 155: Bt 2) Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô néi bé: Nî TK 111, 112: TiÒn hµng ®· thu. Nî TK 136 (1368): Sè tiÒn hµng ph¶i thu néi bé. Cã tk 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé. Cã TK 333 (3331): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép. C¸c bót to¸n cßn l¹i (chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng ho¸, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn cuèi kú) gièng nh­ tiªu thô bªn ngoµi. * Tr­êng hîp hµng do ®¬n vÞ cÊp trªn xuÊt b¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n phô thuéc. + H¹ch to¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ cÊp trªn: Khi xuÊt hµng chuyÓn giao cho c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc (c¸c chi nh¸nh cöa hµng), kÕ to¸n ph¶i lËp phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé. C¨n cø vµo ®ã kÕ to¸n ghi nhËn gi¸ vèn hµng chuyÓn giao: Nî TK 157 Cã TK 154: XuÊt trùc tiÕp t¹i ph©n x­ëng s¶n xuÊt. Cã TK 155: XuÊt kho thµnh phÈm. Cã Tk 156: XuÊt kho hµng ho¸. C¨n cø vµo b¶ng kª ho¸ ®¬n b¸n hµng do ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc lËp vµ chuyÓn ®Õn cïng víi sè tiÒn hµng, kÕ to¸n ph¶i lËp ho¸ ®¬n GTGT ph¶n ¸nh hµng tiªu thô néi bé göi cho c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc. C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT kÕ to¸n ghi nhËn doanh thu: Nî TK 111, 112, 136 (3611): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép ®ång thêi kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô néi bé Nî TK 632 Cã TK 157 Tr­êng hîp ®¬n vÞ cÊp trªn kh«ng muèn sö dông phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé mµ sö dông ngay ho¸ ®¬n GTGT th× khi xuÊt hµng giao cho c¸c ®¬n vÞ phô thuéc, kÕ to¸n ghi nhËn gièng nh­ tr­êng hîp tiªu thô néi bé tr­íc ®· nªu trªn. + H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc : Khi nhËn hµng ho¸ do cÊp trªn chuyÓn ®Õn, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ cã liªn quan kÕ to¸n ghi nhËn sè hµng theo gi¸ b¸n néi bé b»ng bót to¸n: Nî TK 156 Cã Tk 336: Ph¶i tr¶ cÊp trªn theo gi¸ b¸n né bé. Khi b¸n hµng kÕ to¸n ph¶i lËp ho¸ ®¬n GTGT cña hµng ®· b¸n theo gi¸ quy ®Þnh, ®ång thêi ghi nhËn doanh thu: Nî TK 111, 112, 131 ... Cã TK 511 Cã Tk 333 (33311) Theo ®Þnh kú quy ®Þnh, kÕ to¸n ®¬n vÞ phô thuéc ph¶i lËp b¶ng kª ho¸ ®¬n b¸n ra vµ chuyÓn cho cÊp trªn. Khi cÊp trªn chuyÓn ho¸ ®¬n GTGT vÒ hµng tiªu thô néi bé ®· b¸n kÕ to¸n ®¬n vÞ phô thuéc ghi: Nî TK 111, 112, 131 ... Cã TK 511 Cã TK 333 (33311) Theo ®Þnh kú quy ®Þnh, kÕ to¸n ®¬n vÞ phô thuéc ph¶i lËp b¶ng kª ho¸ ®¬n b¸n ra vµ chuyÓn cho cÊp trªn. Khi cÊp trªn chuyÓn ho¸ ®¬n GTGT vÒ hµng tiªu thô néi bé ®· b¸n kÕ to¸n ®¬n vÞ phô thuéc ghi: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng néi ®Þa ®· b¸n. Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu ra ®­îc khÊu trõ. Cã TK 156: Gi¸ vèn (gi¸ b¸n néi bé) cña hµng ®· b¸n. Trong tr­êng hîp ®¬n vÞ phô thuéc ®· kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô né bé (nî TK 632/Cã TK 156) th× sè thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ sÏ ghi b»ng bót to¸n: Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ. Cã TK 632: Sè thuÕ t­¬ng øng. NÕu ®¬n vÞ cÊp trªn kh«ng lËp phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé mµ lËp ho¸ ®¬n GTGT ®¬n vÞ phô thuéc khi nhËn hµng vµ ho¸ ®¬n kÕ to¸n ghi: Nî TK 156: Gi¸ mua néi bé (ch­a cã thuÕ GTGT). Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ. Cã TK 336: Gi¸ thanh to¸n né bé cßn ph¶i thu. Cã Tk 111, 112: Gi¸ thanh to¸n né bé ®· thu b»ng tiÒn. * C¸c tr­êng hîp ®­îc coi lµ tiªu thô néi bé kh¸c: + NÕu s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô dïng biÕu tÆng, ho¹t ®éng dÞch vô s¶n xuÊt kinh doanh chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ nh­ biÕu tÆng ®¹i biÓu dù héi nghÞ kh¸ch hµng, héi nghÞ c«ng nh©n viªn chøc, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu theo gi¸ ch­a cã thuÕ. Nî TK 641, 642, 627: TÝnh vµo chi phÝ kinh doanh. Cã TK 512: Doanh thu hµng t­¬ng ®­¬ng. §ång thêi ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ph¶i nép ®­îc khÊu trõ. Nî TK 133 (1331) Cã TK 333 (3331) + NÕu biÕu tÆng phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép kh«ng ®­îc khÊu trõ. Nî TK 62: Phôc vô cho s¶n xuÊt. Nî TK 641: Chi phÝ b¸n hµng. Nî TK 642: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Cã TK 512: Doanh thu néi bé. Cã Tk 333 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép. + C¸c tr­êng hîp sö dông s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ®Ó chi phÝ tr¶ l­¬ng, th­ëng, ph©n phèi thu nhËp, cøu trî nh©n ®¹o: Nî TK 334: Tr¶ cho c«ng nh©n viªn. Nî TK 642: Cøu trî nh©n ®¹o. Nî TK 421: Ph©n phèi thu nhËp. Cã TK 511: Doanh thu cña hµng t­¬ng ®­¬ng. Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép. + Tr­êng hîp biÕu tÆng thuéc quü khen th­ëng, phóc lîi: Nî TK 431: TÝnh theo tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 512: Doanh thu cña hµng t­¬ng ®­¬ng. Cã Tk 333 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép. - H×nh thøc 3: doanh nghiÖp nhËn gia c«ng vËt t­, hµng ho¸ cho kh¸ch hµng: Khi s¶n phÈm gia c«ng xong, chuyÓn giao hµng cho ng­êi ®Æt hµng, nÕu chê kiÓm nhËn, kÕ to¸n ph¶n ¸nh chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn: Nî TK 157 Cã TK 154, 155 Khi ng­êi ®Æt hµng chÊp nhËn, ghi gi¸ trÞ gia c«ng chÕ biÕn cña sè hµng bµn giao: Nî TK 632 Cã Tk 157: NÕu kiÓm nhËn t¹i cÇu c¶ng, s©n ga... Cã TK 154, 155: NÕu kiÓm nhËn trùc tiÕp t¹i doanh nghiÖp. Ph¶n ¸nh sè thu vÒ gia c«ng, chÕ biÕn: Nî TK 111, 112, 131 ... Tæng sè thu vÒ gia c«ng. Cã Tk 333 (33311) thuÕ GTGT ph¶i nép vÒ hµng gia c«ng. TrÞ gi¸ vËt t­ n»m trong sè hµng gia c«ng cho ng­êi ®Æt hµng ®· bµn giao theo ®Þnh møc ghi cã TK 002: C¸c bót to¸n kÕt chuyÓn ph¶n ¸nh t­¬ng tù c¸c ph­¬ng thøc tiªu thô kh¸c. 2.2.2. H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô tiªu thô theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn trong doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT b»ng ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc ®èi víi mÆt hµng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hay thuÕ xuÊt khÈu: 2.2.2.1. Nguyªn t¾c chung: Trong nh÷ng doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp viÖc h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô tiªu thô theo c¸c nguyªn t¾c sau: - Gi¸ vèn hµng b¸n ®­îc ph¶n ¸nh khi cã s¶n phÈm tiªu thô tøc lµ ph¶i ghi nhËn cïng víi doanh thu. Nã ®­îc h¹ch to¸n t­¬ng tù nh­ doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ chØ kh¸c gi¸ thùc tÕ vËt t­ xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo. - Ghi nhËn doanh thu b¸n hµng lµ gi¸ b¸n gåm c¶ thuÕ GTGT (hoÆc thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hay thuÕ xuÊt khÈu) ph¶i nép. - C¸c kho¶n ghi nhËn vÒ gi¶m gi¸ hµng ho¸, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i còng bao gåm c¶ thuÕ trong ®ã. - Sè thuÕ GTGT cuèi kú ph¶i nép ®­îc ghi nhËn vµo chi phÝ qu¶n lý; thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu ®­îc trõ vµo doanh thu b¸n hµng ®Ó tÝnh doanh thu thuÇn. 2.2.2.2. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: Bt 1) Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng tiªu thô: Nî Tk 632: Tiªu thô trùc tiÕp. Nî TK 157: Tiªu thô theo ph­¬ng thøc chuyÓn hµng ký göi ®¹i lý. Cã TK 154, 155 Bt 2) Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô: Nî TK 111, 112. 131 ...: Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 512: Doanh thu tiªu thô néi bé theo gi¸ thanh to¸n. Bt 3) Ph¶n ¸nh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép: Nî TK 511, 512 Cã TK 333 (3333): ThuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép. Cã Tk 333 (3332): ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép. Bt 4) C¸c kho¶n chiÕt khÊu, gi¶m gi¸, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i thùc tÕ ph¸t sinh: Nî TK 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n thùc tÕ ph¸t sinh. Nî TK 811: ChiÕt khÊu b¸n hµng chÊp nhËn cho ng­êi mua. Nî TK 531: Doanh thu cña hµng ho¸ bÞ tr¶ l¹i. Cã TK: 111, 112, 131, 136 (1368). §ång thêi ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i nÕu cã: Nî TK 155, 157... Cã TK 632 Bt 5) Ph¶n ¸nh thuÕ GTGT ph¶i nép cuèi kú: Nî TK 642, (6425). Cã Tk 333 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép Bt 6) Ph¶n ¸nh sè thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®­îc hoµn tr¶ l¹i b»ng tiÒn hay trõ vµo thuÕ ph¶i nép kú sau (nÕu cã): Nî TK 111, 112: Sè thuÕ ®· ®­îc hoµn l¹i. Nî TK 333 (3332): Trõ vµo thuÕ xuÊt nhËp khÈu ph¶i nép trong kú. Cã TK 511: Sè thuÕ cña hµng tr¶ l¹i. C¸c bót to¸n cßn l¹i ®­îc h¹ch to¸n t­¬ng tù nh­ c¸c doanh nghiÖp kh¸c. 2.2.3. H¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô ë c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: 2.2.3.1. Tµi kho¶n sö dông: §èi víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: + TK 155 "Thµnh phÈm": TK nµy ®­îc sö dông ®Ó theo dâi gi¸ vèn thµnh phÈm tån kho (®Çu kú hay cuèi kú). Bªn nî: TrÞ gi¸ thµnh phÈm tån kho cuèi kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn thµnh phÈm tån kho ®Çu kú. D­ nî: TrÞ gi¸ vèn thµnh phÈm tån kho t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª. + Tµi kho¶n 157 "Hµng göi b¸n": Dïng ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vèn cöa hµng göi b¸n, hµng ký göi, ®¹i lý ch­a b¸n ®­îc t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª. Bªn nî: Gi¸ vèn hµng göi b¸n cuèi kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng göi b¸n ®Çu kú. D­ nî: Gi¸ vèn hµng göi b¸n ch­a b¸n ®­îc t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª. + TK 632 "Gi¸ vèn hµng b¸n": Dïng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng tiªu thô. Bªn nî:- Gi¸ vèn hµng ch­a tiªu thô ®Çu kú. - Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú. Bªn cã:- KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña hµng ch­a tiªu thô cuèi kú. - KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú. TK 632 cuèi kú kh«ng cã sè d­: + C¸c TK kh¸c nh­: TK 511, 512, 531 ... cã néi dung ph¶n ¸nh t­¬ng tù nh­ ë ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. 2.2.3.2. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô vÒ tiªu thô thµnh phÈm chØ kh¸c víi doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn trong viÖc ®Þnh gi¸ vèn thµnh phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh, nhËp kho vµ tiªu thô, cßn viÖc ph¶n ¸nh doanh thu (gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ GTGT) hoµn toµn gièng. V× vËy, trong phÇn nµy xin tr×nh bµy sù kh¸c biÖt ®ã: Bt 1) §Çu kú kinh doanh, kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng ch­a tiªu thô Nî TK 632 Cã Tk 155: Gi¸ vèn hµng tån kho ®Çu kú. Cã TK 157: Gi¸ vèn hµng göi b¸n ch­a b¸n ®­îc ®Çu kú. Bt 2) Trong kú kinh doanh, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ ph¶n ¸nh nhËp, xuÊt tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n sau: C¸c bót to¸n ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô, chiÕt khÊu thanh to¸n, gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: ghi gièng nh­ ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Riªng ®èi víi gi¸ vèn cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i nÕu xö lý båi th­êng, b¸n thu b»ng tiÒn tÝnh vµo chi phÝ bÊt th­êng hay trõ vµo quü dù phßng tµi chÝnh, th× kÕ to¸n ph¶n ¸nh nh­ sau: Nî TK 138 (1381): C¸ nh©n båi th­êng. Nî Tk 334: Trõ vµo l­¬ng. Nî TK 821: TÝnh vµo CFBT. Nî TK 415: Trõ vµo quü dù phßng tµi chÝnh. Nî TK 111, 112: B¸n phÕ liÖu thu b»ng tiÒn. Cã Tk 632: Gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ®Ó xö lý. Bt 3) Cuèi kú, kÕ to¸n kÕt chuyÓn toµn bé c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu, c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn kh¸c gièng nh­ ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Riªng ®èi víi viÖc x©y dùng gi¸ vèn hµng b¸n, kÕ to¸n ph¶n ¸nh c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn sau: - Gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú nhËp kho, göi b¸n hay tiªu thô trùc tiÕp: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng ho¸. Cã TK 631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. - Gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô ch­a tiªu thô cuèi kú: Nî TK 155: Thµnh phÈm tån kho cuèi kú Nî Tk 157: Hµng ®ang göi b¸n, ký göi, ®¹i lý Cã TK 632: Gi¸ vèn hµng ch­a tiªu thô cuèi kú. - KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n ®· x¸c ®Þnh tiªu thô: TrÞ gi¸ vèn TrÞ gi¸ vèn Tæng gi¸ thµnh TrÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô = hµng ch­a + SP,DV s¶n xuÊt - hµng ch­a TT trong kú TT ®Çu kú Trong kú cuèi kú Nî Tk 911 Cã TK 632: TrÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú. C¸c bót to¸n kÕt chuyÓn toµn bé c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô trong kú h¹ch to¸n t­¬ng tù ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. 2.2.4. H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: 2.2.4.1. Kh¸i niÖm: - Chi phÝ b¸n hµng lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô trong kú nh­ chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ c«ng cô b¸n hµng, chi phÝ qu¶ng c¸o, chi phÝ giíi thiÖu s¶n phÈm v.v... - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan chung ®Õn toµn bé ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp mµ kh«ng t¸ch riªng ra ®­îc cho bÊt kú mét ho¹t ®éng nµo. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh, vµ chi phÝ chung kh¸c. 2.2.4.2. Tµi kho¶n sö dông: * TK 641- Chi phÝ b¸n hµng (CFBH) TK nµy ®­îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm, hµng ho¸, dÞch vô. Bªn nî : Chi phÝ b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. Bªn cã : - C¸c kho¶n ghi gi¶m CFBH. - KÕt chuyÓn CFBH ph¸t sinh trong kú. TK nµy kh«ng cã sè d­ cuèi kú vµ ®­îc chi tiÕt thµnh c¸c tiÓu kho¶n. - TK 6411 "Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng": Theo dâi sè tiÒn ph¶i tr¶ cho nh©n viªn b¸n hµng, ®ãng gãi s¶n phÈm nh­ tiÒn l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp kh¸c cho nh©n viªn b¸n hµng. - TK 6421 "Chi phÝ vËt liÖu bao b×": Theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ vËt liÖu bao b× xuÊt dïng cho b¸n hµng. - Tk 6413 “Chi phÝ dông cô ®å dïng" - TK 6414 '"Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh": Theo dâi gi¸ trÞ hao mßn cña t¶i s¶n cè ®Þnh ë bé phËn b¸n hµng biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh­ khÊu hao nhµ cöa, ph­¬ng tiÖn , kho tµng ... - TK 6415 "Chi phÝ b¶o hµnh" - Tk 6417 "Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi": Theo dâi sè tiÒn dïng ®Ó tr¶ cho bªn cung cÊp dÞch vô cho kh©u b¸n hµng nh­ thuª ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn bèc dì ... - Tk 6418 "Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c": C¸c kho¶n chi phÝ ch­a tÝnh vµo c¸c yÕu tè trªn nh­ chi phÝ giao dÞch, chi phÝ chµo hµng, chi phÝ giíi thiÖu s¶n phÈm ... * TK 642- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (CPQLDN). Bªn nî: TËp hîp toµn bé CPQLDN ph¸t sinh trong kú. Bªn cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m CPQLDN. KÕt chuyÓn CPQLDN. TK 642 cuèi kú kh«ng cã sè d­ vµ nã còng ®­îc chi tiÕt gièng nh­ TK 641 (TK 6421, 6422, 6423, 6424, 6427, 6428), ngoµi ra cã TK 6425 "ThuÕ, chi phÝ vµ lÖ phÝ" vµ TK 6426 "chi phÝ dù phßng". 2.2.4.3. Néi dung tæ chøc h¹ch to¸n CFBH vµ CPQLDN ®­îc tr×nh bµy trªn s¬ ®å sau : TK1 334,338 TK 641,642 TK 911 Chi phÝ l­¬ng nh©n viªn Gi¸ trÞ ghi gi¶m CPQLDN vµ CPBH KÕt chuyÓn chi phÝ QLDN vµ CPBH TK 152,153 Chi phÝ vËt liÖu, dông cô TK 1422 Chi phÝ chê CP kÕt chuyÓn TK 214 kÕt chuyÓn vµo kú sau Chi phÝ khÊu hao TSC§, thiÕt bÞ Trõ vµo kÕt qu¶ kinh TK 335,1421 doanh trong kú Chi phÝ theo dù to¸n TK 333 ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ ph¶i nép TK 139,159 TrÝch lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi vµ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho (chØ ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n 642) TK 331,111,112 Chi phÝ phôc vô mua ngoµi vµ chi b»ng tiÒn kh¸c 2.2.5. H¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm : KÕt qu¶ ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu b¸n hµng thuÇn víi gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Doanh thu Gi¶m gi¸ Doanh thu ThuÕ TT§B b¸n hµng = b¸n hµng - hµng b¸n - hµng b¸n - thuÕ xuÊt khÈu thuÇn bÞ tr¶ l¹i (nÕu cã) KÕt qu¶ Doanh thu Gi¸ vèn Chi phÝ Chi phÝ tiªu thô = b¸n hµng - hµng b¸n - b¸n hµng - QLDN thµnh phÈm thuÇn + §Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm kÕ to¸n sö dông TK 911 "X¸c ®Þnh kÕt qu¶" vµ TK 421 "L·i ch­a ph©n phèi". Hai tµi kho¶n nµy cã kÕt cÊu nh­ sau: N TK 911 C - Chi phÝ SXKD liªn quan ®Õn hµng tiªu thô - Tæng doanh thu thuÇn vÒ ho¹t ®éng trong kú thu nhËp - Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt th­êng thuÇn vÒ H§ tµi chÝnh vµ H§ bÊt th­êng - KÕt chuyÓn lç tõ ho¹t ®éng kinh doanh - KÕt chuyÓn CPBH, CPQLDN kú tr­íc trõ vµo kÕt qu¶ kú nµy. - KÕt chuyÓn lç tõ ho¹t ®éng kinh doanh N TK 421 C - Sè lç trong kú kinh doanh - Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng SXKD - Sè ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh - Xö lý lç D: Sè lç hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp D: Lîi nhuËn hiÖn cßn cña doanh nghiÖp 2.3. Tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh tiªu thô §Ó cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n mét c¸ch toµn diÖn cho chñ doanh nghiÖp vÒ qu¸ tr×nh tiªu thô doanh nghiÖp, kÕ to¸n kh«ng nh÷ng ph¶i n¾m v÷ng c¸c nguyªn t¾c vµ tr×nh tù h¹ch to¸n cña tõng nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh mµ ph¶i t¹o ra c¸c mèi liªn hÖ kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n qu¸ tr×nh tiªu thô nãi riªng vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung mét c¸ch cã hÖ thèng, theo ®óng chÕ ®é vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ®¬n vÞ m×nh. Hµng ngµy c¸c nghiÖp vô tiªu thô ph¸t sinh ®­îc ph¶n ¸nh vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n mét c¸ch rêi r¹c vµ kh«ng cã hÖ thèng. C¸c chøng tõ nµy chØ ®­îc tæng hîp thµnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ cña qu¸ tr×nh tiªu thô b»ng c¸ch ghi chÐp vµo c¸c sæ kÕ to¸n theo c¸c ph­¬ng thøc kh¸c nhau vµ tuú theo h×nh thøc sæ kÕ to¸n mµ doanh nghiÖp ¸p dông. 2.3.1. C¸c chøng tõ th­êng ®­îc sö dông trong qu¸ tr×nh tiªu thô lµm c¨n cø cho ghi sæ kÕ to¸n : - Ho¸ ®¬n GTGT : §èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ khi b¸n thµnh phÈm ph¶i sö dông ho¸ ®¬n GTGT theo mÉu 01/GTKT-3LL hoÆc 01/GTKT-2LN. §èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× sö dông ho¸ ®¬n GTGT theo mÉu 02/GTTT-3LL hoÆc 02/GTTT-2LN NÕu ®iÒu chuyÓn hµng ®i b¸n ë cöa hµng cña doanh nghiÖp nh­ng ë tØnh kh¸c hoÆc khi giao hµng cho ®¹i lý, ký göi doanh nghiÖp còng ph¶i lËp ho¸ ®¬n GTGT. - B¶ng kª b¶n lÎ hµng ho¸- dÞch vô (mÉu sè 05/GTGT) sö dông khi b¸n lÎ hµng ho¸ dÞch vô cho ng­êi tiªu dïng cã gi¸ trÞ thÊp d­íi møc quy ®Þnh ph¶i lËp ho¸ ®¬n GTGT. - B¶ng thanh to¸n hµng ®¹i lý, ký göi (mÉu sè 14-Bh) - ThÎ quÇy hµng (mÉu sè 15-BH) sö dông ®Ó theo dâi sè l­îng vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh nhËn vµ b¸n t¹i quÇy hµng. - PhiÕu thu mÉu 01-TT vµ phiÕu chi mÉu sè 02-TT ®­îc sö dông khi thu tiÒn b¸n hµng hay chi tiÒn cho qu¸ tr×nh tiªu thô. 2.3.2. C¸c sæ kÕ to¸n chuyªn dïng : Trong h×nh thøc NhËt ký - Chøng tõ (NK-CT), viÖc h¹ch to¸n thµnh phÈm tr­íc khi ghi vµo sæ c¸i ®­îc thùc hiÖn trªn c¸c tµi liÖu sau: - NhËt ký chøng tõ sè 8 : Ghi cã c¸c tµi kho¶n 155, 156, 157, 159, 131, 511, 512, 531, 532, 632, 641, 642, 711, 721, 811, 821, 911. - B¶ng kª sè 8 : Dïng ®Ó tæng hîp t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho thµnh phÈm, hµng ho¸ theo gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n. C¬ së ®Ó lËp b¶ng kª sè 8 lµ c¸c chøng tõ, ho¸ ®¬n nhËp, xuÊt hµng ho¸ (thµnh phÈm) vµ c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan. Sè d­ ®Çu kú ph¶n ¸nh sè tån kho ®Çu kú ®­îc lÊy tõ sè d­ ®Çu kú cña TK 155 vµ TK 156 (chi t