Đề tài Hoạt động thanh toán bằng tín dụng chứng từ tại ngân hàng đầu tư và phát triển ( BIDV) chi nhánh Đông Đô

Ëp (nÕu cã) vµ chuyÓn l¹i cho TTV ®Ó bæ sung, söa ch÷a. B­íc 5: Hoµn tÊt giao dÞch vµ l­u hå s¬ ChuyÓn chøng tõ - ChuyÓn cho kh¸ch hµng mét b¶n cã ®ãng dÊu Issued vµ mét giÊy b¸o nî. - Bé phËn kÕ to¸n mét b¶n gèc giÊy b¸o nî. L­u hå s¬ ph¸t hµnh L/C - Hå s¬ ®Ò nghÞ ph¸t hµnh L/C cña kh¸ch hµng. - GiÊy phª duyÖt nguån vèn thanh to¸n ®Ó më L/C. - GiÊy b¸o nî L/C. - C¸c giÊy tê liªn quan. B­íc 6: Theo dâi L/C - Theo dâi t×nh tr¹ng cña L/C ®· ph¸t hµnh. - L­u ®iÖn/ th­ x¸c nhËn cña ng©n hµng th«ng b¸o (nÕu cã). B­íc 7: §ãng L/C - Sö dông ch­¬ng tr×nh TF - SIBS ®Ó nhËp d÷ liÖu huû L/C. - §Èy giao dÞch vµo hµng ®îi duyÖt khi hoµn tÊt viÖc nhËp d÷ liÖu. B­íc 8: KiÓm tra - KiÓm so¸t viªn kiÓm tra l¹i d÷ liÖu mµ TTV ®· nhËp. B­íc 9: Tõ chèi hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n Phª duyÖt - Phª duyÖt nÕu chÊp nhËn viÖc huû L/C vµ d÷ liÖu mµ TTV ®· nhËp. - In chøng tõ. - ChuyÓn hå s¬ ®· phª duyÖt tíi TTV. Tõ chèi - Tõ chèi nÕu kh«ng chÊp nhËn hå s¬ vµ d÷ liÖu TTV nhËp. - Ghi râ lÝ do tõ chèi, g¹ch chÐo b¶n nh¸p mµ TTV nhËp (nÕu cã) vµ chuyÓn l¹i cho TTV ®Ó bæ sung, söa ch÷a. B­íc 10: KÕt thóc - Tíi kh¸ch hµng mét b¶n gèc th«ng b¸o huû L/C vµ giÊy b¸o nî (nÕu cã). - Tíi kÕ to¸n mét b¶n gèc giÊy b¸o nî. - L­u hå s¬ ®· huû vµ c¸c giÊy tê cã liªn quan. 2. Quy tr×nh thanh to¸n L/C xuÊt khÈu B­íc 1: TiÕp nhËn L/C do ng©n hµng ph¸t hµnh - KiÓm tra tÝnh x¸c thùc cña L/C nhËn ®­îc. - NÕu ®iÖn ®­îc göi b»ng SWIFT th× ®iÖn SWIFT ®ã ph¶i thÓ hiÖn lµ ®· ®­îc kiÓm tra m· kho¸ ®óng. - NÕu L/C ®­îc göi b»ng TELEX th× ®iÖn ph¶i cã m· kho¸ (testkey) vµ m· kho¸ ®ã ph¶i ®­îc bé phËn b¶o mËt kiÓm tra vµ x¸c nhËn. B­íc 2: KiÓm tra - TÝnh liªn tôc vµ ®Çy ®ñ cña L/C nhËn ®­îc, nÕu cã sai sãt th× b¸o cho ng©n hµng göi ®Ó bæ sung. - KiÓm tra sù râ rµng rµnh m¹ch cña c¸c ®iÒu kho¶n. - Sö dông ch­¬ng tr×nh TF - SIBS ®Ó t¹o giao dÞch th«ng b¸o chÝnh thøc hay th«ng b¸o s¬ bé L/C ®Õn. B­íc 3: Xem xÐt hå s¬ vµ d÷ liÖu - KiÓm so¸t viªn kiÓm tra l¹i d÷ liÖu mµ TTV ®· nhËp. - Sau ®ã th«ng b¸o lai l¹i cho TTV ®Ó kiÓm tra vµ xem l¹i c¸c d÷ liÖu ®· nhËp vµo hÖ thèng H×nh3 : Quy tr×nh th«ng b¸o L/C xuÊt khÈu Phßng TÝn dông Phßng thanh to¸n quèc tª Thanh to¸n Viªn KiÓm so¸t viªn Th«ng b¸o L/C ChÊp nhËn Hoµn tÊt giao dÞch §ãng L/C Tõ chèi Theo dâi L/C KÕt thóc §¨ng kÝ giao dÞch Tõ chèi KiÓm tra KiÓm tra ChÊp nhËn (2) (3) (5) (6) (7) (8) (10) (9a) (9b) (4a) (4b) (Nguån: Phßng Thanh to¸n quèc tÕ cña BIDVchi nh¸nh §«ng §«) B­íc 4: Phª duyÖt vµ tõ chèi Phª duyÖt - Phª duyÖt giao dÞch nÕu chÊp nhËn hå s¬ vµ d÷ liÖu mµ TTV ®· nhËp. - In chøng tõ + Tr­êng hîp th«ng b¸o chÝnh thøc - Th«ng b¸o L/C ®Õn - GiÊy b¸o nî + Tr­êng hîp th«ng b¸o s¬ bé - Th«ng b¸o s¬ bé L/C: 1 b¶n gèc vµ 1 b¶n l­u. - ChuyÓn hå s¬ ®· ®­îc phª duyÖt tíi TTV. Tõ chèi - Tõ chèi giao dÞch nÕu kh«ng chÊp nhËn hå s¬ hoÆc d÷ liÖu TTV nhËp. - Ghi râ lÝ do tõ chèi, g¹ch chÐo b¶n nh¸p TTV ®· nhËp vµ chuyÓn hå s¬ l¹i cho TTV ®Ó bæ sung. B­íc 5: Hoµn tÊt giao dÞch Tr­êng hîp th«ng b¸o chÝnh thøc - Fax th«ng b¸o L/C tíi kh¸ch hµng - ChuyÓn tíi bé phËn kÕ to¸n 1 b¶n gèc giÊy b¸o nî - Giao kh¸ch hµng 1 b¶n gèc th«ng b¸o L/C, b¶n gèc L/C vµ giÊy b¸o nî b¶n dµnh cho kh¸ch hµng (yªu cÇu kh¸ch hµng kÝ nhËn khi nhËn L/C). Tr­êng hîp th«ng b¸o s¬ bé - Fax th«ng b¸o s¬ bé L/C ®Õn kh¸ch hµng - Theo dâi nh¾c nhë ng©n hµng ph¸t hµnh L/C chÝnh thøc. B­íc 6: Theo dâi L/C th«ng b¸o - Theo dâi t×nh tr¹ng cña L/C ®· th«ng b¸o B­íc 7: Huû giao dÞch - Khi kh¸ch hµng vµ ng©n hµng ph¸t hµnh L/C ®ång ý huû, sö dông ch­¬ng tr×nh TF - SIBS ®Ó huû d÷ liÖu L/C ®· th«ng b¸o - §Èy giao dÞch vµ hµng ®îi duyÖt khi hoµn tÊt viÖc nhËp d÷ liÖu B­íc 8 : KiÓm tra - KiÓm tra l¹i hå s¬ vµ d÷ liÖu mµ TTV ®· nhËp. - Th«ng b¸o cho kiÓm so¸t viªn. - KiÓm so¸t viªn xem råi th«ng b¸o l¹i cho TTV. B­íc 9: Phª duyÖt vµ tõ chèi Phª duyÖt - Phª duyÖt giao dÞch nÕu chÊp nhËn viÖc huû L/C vµ d÷ liÖu mµ TTV ®· nhËp. - In chøng tõ. - ChuyÓn hå s¬ ®· phª duyÖt tíi TTV. Tõ chèi - Tõ chèi nÕu kh«ng chÊp nhËn hå s¬ vµ d÷ liÖu TTV nhËp. - Ghi râ lÝ do tõ chèi, g¹ch chÐo b¶n nh¸p mµ TTV nhËp (nÕu cã) vµ chuyÓn l¹i cho TTV ®Ó bæ sung, söa ch÷a. B­íc 10: KÕt thóc - Tíi kh¸ch hµng mét b¶n gèc th«ng b¸o huû L/C vµ giÊy b¸o nî (nÕu cã). - Tíi kÕ to¸n mét b¶n gèc giÊy b¸o nî. II. T×nh h×nh ho¹t ®éng TTQT b»ng L/C t¹i BIDV chi nh¸nh §«ng §« 1. C¬ cÊu mÆt hµng thanh to¸n b»ng L/C t¹i BIDV chi nh¸nh §«ng §« HiÖn nay, c¸c mÆt hµng nhËp khÈu thanh to¸n qua chi nh¸nh chñ yÕu tõ c¸c n­íc §«ng Nam ¸, Trung Quèc, NhËt, Mü…Trong ®ã Singapore chiÕm 27,99%, Hµn Quèc vµ Trung Quèc chiÕm 30,82%; NhËt chiÕm 15,22%; Mü vµ Ph¸p chiÕm 8%. Gi¸ trÞ hµng nhËp tõ thÞ tr­êng Ch©u ¸ chiÕm kho¶ng 70 – 80% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc kü thuËt, ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt nªn c¸c mÆt hµng mµ doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n xuÊt ra ®· phÇn nµo ®¸p øng ®­îc nhu cÇu tiªu dïng cña ng­êi d©n, h¬n n÷a do chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc h¹n chÕ NK nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng, nh÷ng mÆt hµng trong n­íc s¶n xuÊt còng phÇn nµo ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc. ChÝnh v× vËy mµ c¸c mÆt hµng tiªu dïng nhËp khÈu vµo n­íc ta gi¶m dÇn thay vµo ®ã sè l­îng c¸c mÆt hµng m¸y mãc, nguyªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt l¹i t¨ng, do nhu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. H×nh 4 : C¬ cÊu c¸c mÆt hµng NK thanh to¸n b»ng L/C t¹i Chi nh¸nh n¨m 2008 (Nguån: Phßng Thanh to¸n quèc tÕ cña BIDVchi nh¸nh §«ng §«) Cô thÓ n¨m 2008, c¸c mÆt hµng nhËp khÈu thùc hiÖn thanh to¸n qua ng©n hµng cã: nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt nh­ s¾t, thÐp, nhùa, ph©n bãn, x¨ng dÇu chiÕm tíi 50%. C¸c mÆt hµng m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt chiÕm 17%, hµng tiªu dïng chñ yÕu lµ c¸c mÆt hµng ®å ®iÖn gia dông nh­ m¸y b¬m n­íc, tñ l¹nh, ®iÒu hoµ… chiÕm 15%, thuèc còng lµ mÆt hµng nhËp khÈu nhiÒu (chiÕm 5%), cßn l¹i lµ c¸c mÆt hµng kh¸c chiÕm 13%. H×nh 5: C¬ cÊu hµng XK thanh to¸n b»ng L/C t¹i Chi nh¸nh n¨m 2008 (Nguån: Phßng Thanh to¸n quèc tÕ cña BIDVchi nh¸nh §«ng §«) ThÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp thanh to¸n qua ng©n hµng lµ Nga, NhËt, Mü, Hµn Quèc trong ®ã Nga chiÕm 27%; NhËt 20%, Hµn Quèc 10%, Trung Quèc 5% vµ c¸c n­íc nµy chñ yÕu nhËp c¸c mÆt hµng n«ng s¶n thùc phÈm nh­ chÌ, cµ phª chiÕm 18%, g¹o 40%. MÆt hµng gia c«ng chiÕm 17%, ®å gç 10% cßn l¹i lµ c¸c mÆt hµng kh¸c chiÕm 15%. 2. Sè l­îng vµ gi¸ trÞ L/C ph¸t hµnh vµ thanh to¸n 2.1 Sè l­îng vµ gi¸ trÞ L/C nhËp khÈu MÊy n¨m trë l¹i ®©y, n­íc ta dÇn dÇn chuyÓn m×nh vµ ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn nhÊt lµ sau khi tham gia c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­: Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) vµ tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua còng t¨ng ®¸ng kÓ. §iÒu nµy lµ dÊu hiÖu ®¸ng mõng ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. Qua c¸c hÖ thèng Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam nãi chung còng nh­ chi nh¸nh §«ng §« nãi riªng. Cô thÓ qua sè liÖu t¹i chi nh¸nh §«ng §« ta thÊy râ viÖc më vµ thanh to¸n L/C t¨ng mét c¸ch râ rÖt c¶ vÒ sè l­îng lÉn trÞ gi¸. B¶ng 4 : Khèi l­îng më, thanh to¸n L/C nhËp khÈu (§¬n vÞ:USD) N¨m Ph¸t hµnh Thanh to¸n Sè mãn TrÞ gi¸ Sè mãn TrÞ gi¸ 2007 699 109.625 645 98.876 2008 750 170.27 761 185.965 Tæng 1.449 279.645 1.406 284.841 (Nguån: Phßng Thanh to¸n quèc tÕ cña BIDVchi nh¸nh §«ng §«) Qua ch­a ®Çy 2 n¨m 2007 – 2008, chi nh¸nh ®· më ®­îc 1.449 L/C trÞ gi¸ 279.645 USD, trong ®ã thanh to¸n ®­îc 1.380 mãn, trÞ gi¸ 284.841 USD. Sù chªnh lÖch gi÷a sè l­îng L/C më vµ thanh to¸n trong 2007 vµ 2008 lµ do nhiÒu L/C thêi gian më vµ thanh to¸n kh«ng ®ång thêi, L/C ®­îc më vµo cuèi n¨m tr­íc nh­ng sang n¨m sau míi ®­îc thanh to¸n. Mét sè mãn thanh to¸n hµng nhËp Ng©n hµng chØ ®ãng vai trß ng©n hµng thanh to¸n chø kh«ng ph¶i ng©n hµng më L/C. ChÝnh v× vËy mµ tæng gi¸ trÞ L/C ®­îc thanh to¸n lín h¬n tæng gi¸ trÞ L/C ®­îc më. NÕu t¸ch doanh sè më L/C vµ thanh to¸n L/C ®Ó so s¸nh th× ta thÊy khèi l­îng më L/C t¹i chi nh¸nh t¨ng lªn nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. Së dÜ khèi l­îng vµ doanh sè t¨ng chËm nh­ vËy v× n¨m 2008 ®· x¶y ra cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trªn thÕ giíi, c¸c ng©n hµng cña ViÖt Nam nãi chung vµ ng©n hµng BIDV nãi riªng còng gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc, ho¹t ®éng xuÊt khÈu bÞ ®×nh trÖ. Do vËy ®· t¸c ®éng kh«ng nhá tíi ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt khÈu cña BIDV chi nh¸nh §«ng §«. 2.2 Sè l­îng vµ gi¸ trÞ L/C xuÊt khÈu Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã vai trß v« cïng to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ. Nã gióp c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, gãp phÇn ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Vai trß cña xuÊt khÈu ®èi víi c¸c NHTM t¹i ViÖt Nam hiÖn nay còng kh«ng kÐm phÇn quan träng. ChÝnh v× vËy mµ c¸c ng©n hµng ®· kh«ng ngõng hoµn thiÖn m×nh, t×m c¸ch thu hót kh¸ch hµng thanh to¸n hµng xuÊt khÈu. Nh×n chung, c«ng t¸c thanh to¸n hµng xuÊt khÈu t¹i chi nh¸nh §«ng §« trong thêi gian qua ®· cã kÕt qu¶ ®¸ng mõng mÆc dï c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng rÊt gay g¾t. B¶ng 5: Khèi l­îng më, thanh to¸n L/C xuÊt khÈu (§¬n vÞ: USD) N¨m Ph¸t hµnh Thanh to¸n Sè mãn TrÞ gi¸ Sè mãn TrÞ gi¸ 2007 15 229.000 12 187.000 2008 50 1.706.000 68 1.876.000 Tæng 65 1.935.000 80 2.036.000 (Nguån: Phßng Thanh to¸n quèc tÕ cña BIDVchi nh¸nh §«ng §«) Qua b¶ng sè liÖu sau ta thÊy doanh sè thanh to¸n xuÊt khÈu b»ng ph­¬ng thøc TDCT t¹i chi nh¸nh §«ng §« lµ rÊt thÊp so víi sè l­îng, doanh sè më L/C vµ thanh to¸n L/C nhËp. §©y lµ t×nh tr¹ng chung cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam chø kh«ng chØ riªng BIDV chi nh¸nh §«ng §«, v× ViÖt Nam ta vÉn lµ n­íc nhËp siªu, kim ng¹ch nhËp khÈu lín h¬n xuÊt khÈu rÊt nhiÒu. H¬n n÷a c¸c ®¬n vÞ cã hµng xuÊt khÈu lín lµ kh¸ch hµng truyÒn thèng cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. §iÒu nµy sÏ g©y khã kh¨n cho ng©n hµng v× thiÕu ngo¹i tÖ ®Ó thanh to¸n L/C hµng nhËp. Sè liÖu 2 n¨m 2007 vµ 2008, tæng sè th«ng b¸o L/C t¹i chi nh¸nh lµ 65 mãn víi trÞ gi¸ 1.935.000 USD. Thanh to¸n L/C xuÊt khÈu lµ 80 mãn víi trÞ gi¸ lµ 2.036.000 USD. Së dÜ trÞ gi¸ thanh to¸n L/C xuÊt vµ th«ng b¸o L/C chªnh lÖch lµ do trong qu¸ tr×nh thanh to¸n c¸c bªn giao dÞch cã thay ®æi nh­ ng­êi b¸n, ng­êi mua thay ®æi hay ng­êi b¸n kh«ng ®ñ hµng, hay ng­êi b¸n hoÆc ng­êi mua cã nh÷ng tranh chÊp ph¸t sinh. 3. PhÝ thu ®­îc tõ dÞch vô TTQT theo ph­¬ng thøc TDCT PhÝ thu ®­îc tõ dÞch vô thanh to¸n b¨ng L/C ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ vµo doanh thu cua phßng TTQT. Ta cã thÓ thÊy qua biÓu ®å sau: H×nh 6 : PhÝ thu ®­îc tõ dÞch vô thanh to¸n b»ng L/C (§¬n vÞ : triÖu ®ång) (Nguån: Phßng Thanh to¸n quèc tÕ cña BIDVchi nh¸nh §«ng §«) Cô thÓ n¨m 2008 phÝ thu tõ ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ 2.298 triÖu ®ång vµ tõ nhËp khÈu lµ 62 triÖu ®ång gi¶m so víi n¨m 2007 lÇn l­ît lµ 195 triÖu ®ång 334 triÖu ®ång, së dÜ cã møc gi¶m nh­ vËy lµ do trong n¨m 2008 khñng ho¶ng kinh tÕ ®· ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng XNK trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam còng n¨m trong sè ®ã, chÝnh v× vËy doanh sè c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®· gi¶m mét c¸ch ®¸ng kÓ lµm cho phÝ thu tõ thanh to¸n b»ng L/C t¹i c¸c ng©n hµng còng gi¶m theo. Bªn c¹nh ®ã, ta cã thÓ thÊy ®­îc tû träng phÝ dÞch vô thu ®­îc theo ph­¬ng thøc L/C so víi tæng phÝ thanh to¸n quèc tÕ mµ BIDV chi nh¸nh §«ng §« thu ®­îc trong hai n¨m 2007 vµ n¨m 2008 th× phÝ thu tõ dÞch vô thanh to¸n b»ng L/C lu«n lu«m chiÕm tû träng cao nhÊt so víi c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c, cô thÓ n¨m 2007 thu ®­îc 205.882 USD vµ n¨m 2008 lµ 306.734 USD gÊp gÇn 5 lÇn so víi ph­¬ng thøc nhê thu vµ gÊp 4 lÇn so víi ph­¬ng thøc chuyÓn tiÒn. Ta cã thÓ thÊy râ phÝ thu ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ qua b¶ng sè liÖu sau ®©y: B¶ng 6: PhÝ thu tõ dÞch vô thanh to¸n TDCT so víi tæng phÝ thu TTQT (§¬n vÞ: USD) Lo¹i N¨m TDCT Nhê thu ChuyÓn tiÒn Tæng 2007 205.882 47.934 62.354 316.170 2008 306.734 50.872 70.276 427.882 (Nguån: Phßng Thanh to¸n quèc tÕ cña BIDVchi nh¸nh §«ng §«) Trong hai n¨m 2007 – 2008, lîi Ých mµ dÞch vô TTQT b»ng L/C ®· ®em l¹i cho BIDV chi nh¸nh §«ng §« kh«ng ph¶i lµ nhá, gãp phÇn t¨ng lîi nhuËn cho toµn chi nh¸nh. Ho¹t ®éng thanh to¸n b»ng L/C t¹i ng©n hµng th­êng chiÕm h¬n 65% ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ chÝnh v× vËy mµ phÝ dÞch vô thu ®­îc th«ng qua ho¹t ®éng nµy lµ rÊt lín chiÕm 65% – 70% trªn tæng phÝ thu ®­îc th«ng qua ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. 4. Doanh thu tõ ho¹t ®éng thanh to¸n b»ng L/C Trong n¨m 2008, ho¹t ®éng TTQT cña BIDV chi nh¸nh §«ng §« t¨ng tr­ëng v­ît bËc. Doanh sè t¨ng c¶ trong thanh to¸n hµng xuÊt khÈu lÉn hµng nhËp khÈu. VÒ hµng xuÊt, tõ chç doanh sè cßn rÊt nhá 158.786 USD trong n¨m 2007 ®· ®¹t 234.987 USD, trong n¨m 2008 t¨ng gÇn 130% so víi n¨m 2007. Doanh sè hµng nhËp cßn t¨ng víi tèc ®é lín h¬n tõ 109.625 USD n¨m 2007 ®· t¨ng 170.727 USD n¨m 2008 t¨ng 155% so víi 2007. NÕu xÐt theo ph­¬ng thøc thanh to¸n, cã thÓ thÊy thanh to¸n b»ng L/C ®­îc sö dông mét c¸ch réng r·i, chiÕm tØ träng kh¸ cao kho¶ng h¬n xÊp xØ 80%. Sau ®ã lµ ph­¬ng thøc chuyÓn tiÒn vµ cuèi cïng lµ ph­¬ng thøc nhê thu. Cô thÓ, n¨m 2007 ph­¬ng thøc thanh to¸n b»ng L/C chiÕm 79,63% so víi tæng doanh sè TTQT t­¬ng ®­¬ng víi 150.367 USD, ®Õn n¨m 2008 ph­¬ng thøc nµy vÉn tiÕp tôc duy tr× lµ mét ph­¬ng thøc thanh to¸n ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt chiÕm tØ träng 77,62% t­¬ng ®­¬ng víi 168.166 USD. H×nh 7: BiÓu ®å so s¸nh doanh thu thanh to¸n b»ng L/C víi c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c n¨m 2007 – 2008 (§¬n vÞ : USD) (Nguån: Phßng Thanh to¸n quèc tÕ cña BIDVchi nh¸nh §«ng §«) Së dÜ ph­¬ng thøc TDCT ®­îc sö dông réng r·i nh­ vËy lµ do ph­¬ng thøc nµy cã quy tr×nh thanh to¸n chÆt chÏ, h¹n chÕ ®­îc rñi ro cho c¸c bªn giao dÞch. Hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th­êng lµ hµng gia c«ng, nguyªn liÖu th« ch­a qua tinh chÕ, sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng n­íc ngoµi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn ch­a cao. H¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam còng kh«ng cã kªnh th«ng tin ®Ó t×m hiÓu vÒ b¹n hµng n­íc ngoµi cho nªn sö dông ph­¬ng thøc nµy lµ an toµn nhÊt. III. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng TTQT b»ng L/C t¹i BIDV chi nh¸nh §«ng §« 1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc Thùc hiÖn chØ ®¹o cña Gi¸m ®èc chi nh¸nh tõ khi míi thµnh lËp ®Õn nay: Phßng TTQT lµ ®Çu mèi tæ chøc nghiÖp vô TTQT, c¸c nghiÖp vô thu hót ngo¹i tÖ, trong hai n¨m qua phßng ®· tÝch cùc triÓn khai c¸c c«ng t¸c cÇn thiÕt mét c¸ch ®ång bé, chó träng ph¸t triÓn nghiÖp vô TTQT. Tõ nh÷ng nç lùc ®ã bé phËn TTQT ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, ®ãng gãp mét phÇn vµo thµnh c«ng chung. Cô thÓ ho¹t ®éng TTQT theo ph­¬ng thøc L/C ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nh­ sau: 1.1 DÞch vô TTQT theo ph­¬ng thøc L/C gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn kh¸c. Ho¹t ®éng TTQT theo ph­¬ng thøc TDCT khi thùc hiÖn kh«ng chØ ®em l¹i lîi Ých cho BIDV chi nh¸nh §«ng §« th«ng qua phÝ dÞch vô thu ®­îc mµ nã cßn t¸c ®éng vµo rÊt nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c t¹i ng©n hµng. Cô thÓ, c¸c doanh nghiÖp më L/C t¹i chi nh¸nh th­êng mua ngo¹i tÖ cña chi nh¸nh ®Ó thanh to¸n cho nhµ xuÊt khÈu ë n­íc ngoµi. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu th«ng qua chi nh¸nh thu tiÒn hµng vÒ còng b¸n ngo¹i tÖ cho chi nh¸nh, chÝnh v× vËy mµ ho¹t ®éng TTQT theo ph­¬ng thøc L/C ®· thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ cña Chi nh¸nh. Ho¹t ®éng tÝn dông t¹i chi nh¸nh còng ph¸t triÓn h¬n, khi c¸c doanh nghiÖp më L/C, thanh to¸n L/C thùc hiÖn ký quü b»ng vèn vay chi nh¸nh. Hay c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thùc hiÖn chiÕt khÊu chøng tõ t¹i chi nh¸nh. 1.2 T¹o ®­îc niÒm tin cña kh¸ch hµng trong thanh to¸n ®ång thêi thu hót thªm ®­îc nh÷ng kh¸ch hµng míi. Chi Nh¸nh BIDV chi nh¸nh §«ng §« lµ mét ng©n hµng míi ®­îc thµnh lËp, h¬n n÷a l¹i n»m trong ®Þa bµn tËp trung nhiÒu ng©n hµng lín c¹nh tranh rÊt gay g¾t. Nh­ng d­íi sù l·nh ®¹o cña Ban gi¸m ®èc, cïng víi sù nç lùc cña c¸c c¸n bé phßng TTQT, BIDV chi nh¸nh §«ng §« ®· dÇn kh¼ng ®Þnh m×nh, chó träng c«ng t¸c phôc vô kh¸ch hµng, t¹o ®­îc niÒm tin cho kh¸ch hµng tõ ®ã thu hót thªm ®­îc nh÷ng kh¸ch hµng míi. Thùc tÕ cho thÊy, thêi gian ®Çu kh¸ch hµng thùc hiÖn TTQT qua chi nh¸nh chñ yÕu lµ c¸c kh¸ch hµng cña chi nh¸nh Bµ TriÖu, hay nh÷ng kh¸ch hµng cò cña c¸c nh©n viªn tõ Së giao dÞch, chi nh¸nh kh¸c chuyÓn ®Õn. Tuy nhiªn, chØ sau 2 n¨m ho¹t ®éng ®· cã rÊt nhiÒu kh¸ch hµng míi thùc hiÖn thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i chi nh¸nh. NÕu nh­ trong n¨m 2007, thanh to¸n trªn 699 L/C th× ®Õn 2008 con sè nµy ®· lµ 750 mãn. Së dÜ ®¹t ®­îc nh­ vËy lµ do chi nh¸nh ®· hoµn thµnh tèt c«ng viÖc sau: - Phôc vô tèt kh¸ch hµng truyÒn thèng nh­: c«ng ty XNK Tæng hîp, c«ng ty FPT, Tæng C«ng ty L­¬ng thùc miÒn B¾c… - C¸c TTV kh«ng ngõng t×m kiÕm thªm nh÷ng kh¸ch hµng, ®èi t¸c míi, thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ kh¸ch hµng. - Nghiªn cøu vµ triÓn khai øng dông nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô míi nh­ dÞch vô thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n, dÞch vô chi tr¶ kiÒu hèi Western Union, dÞch vô b¶o hiÓm… - T¨ng c­êng ®Çu t­, n©ng cÊp kü thuËt, c«ng nghÖ th«ng tin, triÓn khai thùc hiÖn c¸c dù ¸n hiÖn ®¹i. §æi míi kh«ng ngõng hoµn thiÖn ch­¬ng tr×nh qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n. - Thùc hiÖn chiÕn l­îc thu hót tiÒn göi, chiÕn l­îc cho vay linh ho¹t phï hîp víi kh¸ch hµng. 1.3 Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tù ®µo t¹o, h­íng dÉn nghiÖp vô cho c¸c c¸n bé vµ hç trî cho c¸c chi nh¸nh. C¸c c¸n bé TTQT cña chi nh¸nh phÇn lín ®Òu míi thùc hiÖn nghiÖp vô nµy. §Ó ®¶m b¶o tÝnh an toµn, chÊt l­îng cña dÞch vô, chi nh¸nh ®· ®Ò cao c«ng t¸c tù ®µo t¹o, chÊn chØnh viÖc thùc hiÖn quy tr×nh nghiÖp vô, chi nh¸nh ®· ®Ò cao c«ng t¸c tù ®µo t¹o, chÊn chØnh viÖc thùc hiÖn quy tr×nh nghiÖp vô, c¸c quy ®Þnh, v¨n b¶n cña ngµnh, cña BIDV cho c¸c c¸n bé ®Ó gi¶m thiÓu c¸c sai sãt trong qu¸ tr×nh giao dÞch. Chi nh¸nh th­êng xuyªn th¶o luËn, rót kinh nghiÖm, trao ®æi tµi liÖu tham kh¶o víi c¸c c¸n bé t¹i chi nh¸nh cÊp II, hç trî nhau thùc hiÖn tèt c«ng viÖc. Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh kinh doanh, ph¸t huy vai trß cña chi nh¸nh cÊp I, ®­îc sù chØ ®¹o cña Ban gi¸m ®èc, phßng TTQT th­êng xuyªn cã v¨n b¶n quy ®Þnh h­íng dÉn thùc hiÖn ®Ó ®¶m b¶o sù th«ng suèt gi÷a héi së vµ chi nh¸nh cÊp II. 2. Mét sè h¹n chÕ trong ph­¬ng thøc L/C t¹i BIDV chi nh¸nh §«ng §«2.1 Nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ rÊt ®¸ng khÝch lÖ nªu trªn, cã thÓ nãi ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ b»ng L/C t¹i BIDV chi nh¸nh §«ng §« còng vÊp ph¶i mét sè tån t¹i sau: - Thø nhÊt, gi÷a doanh sè thanh to¸n L/C nhËp khÈu vµ L/C xuÊt khÈu cßn cã sù mÊt c©n ®èi. Qua nh÷ng ph©n tÝch ë trªn ta thÊy quy m« ho¹t ®éng thanh to¸n nhËp khÈu kh¸ ph¸t triÓn nh­ng ho¹t ®éng thanh to¸n L/C xuÊt khÈu t¹i Chi nh¸nh l¹i ch­a cã sù ph¸t triÓn c©n xøng. T×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi nµy khiÕn cho nguån vèn cho thanh to¸n L/C nhËp khÈu kh«ng ®¶m b¶o, lµm ph¸t sinh mét l­îng lín ngo¹i tÖ mµ Chi nh¸nh ph¶i ®¸p øng khiÕn cho ngo¹i tÖ vèn ®· thiÕu hôt l¹i cµng trë nªn khan hiÕm h¬n. H¬n n÷a khi biÕn ®éng vÒ tû gi¸ th× thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng l¹i trë nªn trÇm l¾ng, ng­êi mua nhiÒu h¬n nguêi b¸n. Tuy vËy ®©y kh«ng ph¶i lµ ®Æc ®iÓm riªng cña Chi nh¸nh mµ lµ t×nh tr¹ng nãi chung cña c¸c NHTM ViÖt Nam bëi ViÖt Nam lµ mét n­íc mµ c¸n c©n th­¬ng m¹i th­êng xuyªn r¬i vµo t×nh tr¹ng nhËp siªu. - Thø hai, thiÕu ngo¹i tÖ phôc vô cho TTQT Mét h¹n chÕ lín nhÊt ®èi víi BIDV chi nh¸nh §«ng §« khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng TTQT lµ thiÕu ngo¹i tÖ, kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng khi thanh to¸n qua NH buéc Chi nh¸nh ph¶i mua ngo¹i tÖ bªn ngoµi víi gi¸ cao, ®iÒu nµy sÏ lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña NH. T×nh h×nh cung ngo¹i tÖ cña ng©n hµng xuÊt ph¸t tõ nguyªn nh©n lµ do xuÊt khÈu gi¶m khiÕn nguån cung ngo¹i tÖ tõ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu còng gi¶m theo, vµ ng©n hµng còng gÆp khã kh¨n trong viÖc thu mua ngo¹i tÖ khi mäi ng­êi ®Òu ®ang kú väng gi¸ USD sÏ t¨ng trong thêi gian tíi. Thªm vµo ®ã, do ®ang ®­îc hç trî l·i suÊt tõ chÝnh phñ, nªn hÇu nh­ c¸c doanh nghiÖp ®Òu chän vay b»ng ®ång ViÖt Nam thay v× vay ngo¹i tÖ nh­ tr­íc. C¸c doanh nghiÖp nµy vay ®ång ViÖt Nam mua ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt vµ mua víi sè l­îng lín thay v× r¶i ®Òu trong n¨m nh­ c¸c n¨m tr­íc. - Thø ba, chi nh¸nh míi thµnh lËp nªn tr×nh ®é c¸n bé kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ, uy tÝn ch­a cao, ®iÒu nµy lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ng©n hµng. Víi vÞ thÕ lµ mét chi nh¸nh ®ãng ®Þa bµn t¹i trung t©m lµ n¬i tËp trung nhiÒu ng©n hµng lín kÓ c¶ trong vµ ngoµi n­íc, cã lîi thÕ trong c«ng nghÖ ng©n hµng tiªn tiÕn, tr×nh ®é nh©n viªn còng nh­ tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh. C¸c ng©n hµng nµy cã bÒ dµy kinh nghiÖm vµ uy tÝn trong ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. Tuy trong 4 n¨m qua BIDV chi nh¸nh §«ng §« ®· nç lùc hÕt søc, t¹o ®­îc niÒm tin cho kh¸ch hµng vµ thu hót thªm mét sè kh¸ch hµng míi. Nh­ng kho¶ng thêi gian nµy vÉn ch­a ®ñ ®Ó BIDV chi nh¸nh §«ng §« kh¼ng ®Þnh m×nh mét c¸ch râ nÐt trªn thÞ tr­êng. - Thø t­, h¹n chÕ vÒ s¶n phÈm, c¸c dÞch vô kinh doanh hç trî ph­¬ng thøc L/C ch­a ®a d¹ng, ngay c¶ c¸c lo¹i L/C ®Æc biÖt còng Ýt ®­îc sö dông. C¸c dÞch vô thanh to¸n ®ang triÓn khai cña Chi nh¸nh cßn nghÌo nµn so víi mét sè Chi nh¸nh kh¸c trong hÖ thèng BIDV chi nh¸nh §«ng §« vµ so víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i kh¸c. Ho¹t ®éng TTQT hiÖn nay cña Chi nh¸nh míi chØ giíi h¹n ë mét sè lÜnh vùc c¬ b¶n, cßn nhiÒu dÞch vô ch­a ®­îc triÓn khai nh­ ph¸t hµnh b¶o l·nh n­íc ngoµi, thanh to¸n biªn giíi. Trong lÜnh vùc thanh to¸n biªn giíi, mÆc dï Chi nh¸nh ®· ký kÕt tho¶ thuËn vÒ thanh to¸n biªn giíi víi mét sè Chi nh¸nh kh¸c ë vïng biªn, nh­ng hiÖn nay Chi nh¸nh ch­a tiÕp cËn ®­îc kh¸ch hµng cã nhu cÇu thanh to¸n biªn giíi, ch­a tËn dông ®­îc ­u thÕ vÒ thanh to¸n biªn giíi cña hÖ thèng BIDV chi nh¸nh §«ng §«. - Thø n¨m, ch­a cã chÝnh s¸ch thu hót kh¸ch hµng cô thÓ . Tuy thêi gian qua sè l­îng kh¸ch hµng TTQT qua Ng©n hµng cã t¨ng nh­ng con sè nµy vÉn cßn Ýt so víi thùc lùc cña Ng©n hµng. Kh¸ch hµng hiÖn nay ®a sè lµ kh¸ch hµng thùc hiÖn giao dÞch nhËp khÈu, ch­a cã chÝnh s¸ch ­u ®·i thu hót kh¸ch hµng xuÊt khÈu nh­ gi¶m phÝ, ®ßi tiÒn nhanh, nªn ch­a c¹nh tranh ®­îc víi Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng vµ c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi. Khã kh¨n trong viÖc tiÕp thÞ kh¸ch hµng do kh«ng thÓ ®­a ra c¸c ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cã lîi h¬n c¸c ®iÒu kiÖn mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ®ang ®­îc h­ëng. §©y lµ nguyªn nh©n chÝnh lµm h¹n chÕ sù ph¸t triÓn nghiÖp vô TTQT t¹i chi nh¸nh. - Thø s¸u, ®éi ngò c¸n bé cßn h¹n chÕ c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Riªng vÒ m¶ng nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ, hiÖn t¹i Chi nh¸nh cã 9 c¸n bé ®¶m nhiÖm m¶ng nghiÖp vô nµy. Tuy nhiªn, sè c¸n bé ®­îc ®µo t¹o chÝnh thøc vÒ nghiÖp vô ng©n hµng vµ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng chØ chiÕm 50% sè c¸n bé, cßn l¹i c¸c c¸n bé kh¸c míi chØ cã ®iÒu kiÖn tham gia c¸c líp häc nghiÖp vô ng¾n h¹n, chñ yÕu vÉn lµ tù häc hái kinh nghiÖm lÉn nhau. Tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cña mét sè c¸n bé còng cßn h¹n chÕ. Ngoµi ra, kh¶ n¨ng t­ vÊn cña c¸n bé Chi nh¸nh cho kh¸ch hµng vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cßn h¹n chÕ, nhÊt lµ ë c¸c bé phËn kh«ng trùc tiÕp thùc hiÖn nghiÖp vô (KÕ to¸n, TÝn dông, KÕ ho¹ch). 2.2 Nguyªn nh©n 2.2.1 Nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan: - Hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng thanh to¸n nãi chung vµ thanh to¸n quèc tÕ nãi riªng cßn thiÕu, bÊt cËp. C¸c v¨n b¶n ph¸p lý hiÖn hµnh cßn chång chÐo, hiÖu lùc ph¸p lý ch­a cao, nhiÒu quy ®Þnh thiÕu tÝnh tæng qu¸t, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng “võa thiÕu, võa thõa”, kh«ng ®ñ linh ho¹t ®Ó thÝch nghi víi tÝnh ®a d¹ng phong phó cña c¸c giao dÞch thùc tiÔn. VÒ giao dÞch TDCT c¸c quèc gia ®Òu cã nh÷ng luËt hoÆc c¸c v¨n b¶n d­íi luËt quy ®Þnh trªn c¬ së th«ng lÖ quèc tÕ cã tÝnh ®Õn tÝnh ®Æc thï cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ, tËp qu¸n cña n­íc hä. N­íc ta hiÖn vÉn ch­a cã c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn giao dÞch thanh to¸n XNK ®Ó c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ¸p dông vµo thùc tÕ. - ViÖt Nam vÉn ch­a cã c¸c c¬ quan lµm c«ng t¸c thu thËp th«ng tin, dù b¸o sím nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra, hay cung cÊp th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. Cã thÓ thÊy râ ®iÒu nµy ngay trong BIDV chi nh¸nh §«ng §«, hiÖn t¹i mÆt hµng ph©n bãn ®ang khan hiÕm trªn thÞ tr­êng, BIDV chi nh¸nh §«ng §« cã thÓ t×m c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi cã hµng th× sÏ gióp ng©n hµng l«i kÐo ®­îc c¸c kh¸ch hµng thanh to¸n qua ng©n hµng. Tuy nhiªn, viÖc t×m ®­îc nh÷ng b¹n hµng cã uy tÝn, BIDV chi nh¸nh §«ng §« hiÓu râ lµ rÊt hiÕm vµ gÇn nh­ lµ kh«ng cã. Trong khi còng cã rÊt nhiÒu c«ng ty còng muèn b¸n mÆt hµng nµy nh­ng ng©n hµng kh«ng d¸m lµm v× thiÕu th«ng tin vÒ hä. - Sù am hiÓu cña kh¸ch hµng khi tham gia vµo ho¹t ®éng TTQT cßn rÊt thÊp. §«i khi sù thiÕu am hiÓu nµy dÔ ph¸t sinh rñi ro, t¹o khã kh¨n cho c¸c c¸n bé lµm c«ng t¸c thanh to¸n, hä ph¶i gi¶i thÝch, h­íng dÉn cÆn kÏ cho kh¸ch hµng. Theo sè liÖu cña phßng Th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam, cã tíi 70% Gi¸m ®èc doanh nghiÖp võa vµ nhá ch­a ®­îc ®µo t¹o vÒ nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng vµ TTQT trong khi 80 – 85% sè doanh nghiÖp ®ã tham gia kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hoÆc uû th¸c xuÊt nhËp khÈu. Ngay c¶ ë c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, sè c¸n bé th«ng th¹o quy t¾c TTQT vµ ngo¹i ng÷ (tiÕng Anh) còng kh«ng ph¶i nhiÒu. 2.2.2 Nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan: - Thø nhÊt, h¹n chÕ vÒ c«ng nghÖ HiÖn nay Chi nh¸nh vÉn ®ang ¸p dông hÖ thèng thanh to¸n vµ kÕ to¸n kh¸ch hµng theo kiÓu cò, do ®ã ngoµi ho¹t ®éng kÕ to¸n vµ qu¶n lý ®iÖn SWIFT trong thanh to¸n quèc tÕ, th× c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô kh¸c ®Òu thùc hiÖn vµ qu¶