Đề tài Khảo sát hệ thống thu gom rác thải sinh hoạt và đề xuất giải pháp phân loại tại nguồn tại thành phố Phan Rang tháp chàm tỉnh Ninh Thuận

t thaûi Tieâu huyû taïi caùc BCL Hình 2.1: Sô ñoà caùc bieän phaùp QLCTR ( Phoøng quaûn lyù moâi tröôøng, Vieän TNMT, ÑHQG TP.HCM) SÔ ÑOÀ CUÛA HOAÏT ÑOÄNG THU GOM, VAÄN CHUYEÅN CTRSH Hình thöùc thu gom CTRSH ñöôïc thöïc hieän lieân tuïc 1 laàn/ngaøy, caùc xe thu gom seõ ñeán caùc hoä daân ñeå thöïc hieän coâng ñoaïn thu gom vôùi qui trình thöïc hieän theo töøng tuyeán thu gom, treân caùc tuyeán thu gom ñöôïc phaân thaønh caùc daây thu gom chính. Ngöôøi ñi thu gom coù traùch nhieäm thu gom trong caùc daây thu gom cuûa hoï (do ñöôïc phaân coâng, hôïp ñoàng thu gom, ). Sau ñoù chuyeån ñeán caùc ñieåm heïn (traïm trung chuyeån caùch xa nôi thu gom), hoaëc baõi taäp keát. Töø ñoù, giao CTR cho caùc xe vaän chuyeån chuyeân duïng trong hoaït ñoäng vaän chuyeån CTRSH. Caùc xe naøy coù nhieäm vuï vaän chuyeån ñeán caùc baõi xöû lyù chaát thaûi hoaëc ñeán traïm phaân loaïi taäp trung. (Xem hình 2.2). Nguoàn phaùt sinh Traïm trung chuyeån raùc Xe thoâ sô Xe eùp kín Ñieåm heïn Baõi xöû lyù raùc Traïm eùp kín Xe eùp Thu gom Xuùc vc Thaúng Xe taûi Xe eùp Xe thoâ sô Hình 2.2.: Quy trình thu gom, vaän chuyeån CTRSH (Nguoàn: Tchobanoglous vaø coäng söï, 1993) Ghi chuù: QT: quy trình TC: thu gom VC: vaän chuyeån Xe eùp (QT TG ñöôøng; cô quan; xí nghieäp) XÖÛ LYÙ CTR Sô löôïc caùc coâng ngheä xöû lyù CTR treân theá giôùi Caùc coâng ngheä xöû lyù CTR ñöôïc söû duïng trong heä thoáng QLCTR bao goàm caùc loaïi sau ñaây: Coâng ngheä taùi cheá vaø taùi söû duïng nguyeân lieäu raùc thaûi. Coâng ngheä ñoát CTR vaø thu hoài nhieät naêng. Coâng ngheä uû sinh hoïc. Coâng ngheä choân laáp hôïp veä sinh. Coâng ngheä eùp kieän. 2.6.1.1 Coâng ngheä taùi cheá vaø taùi söû duïng raùc thaûi Coâng ngheä goàm caùc coâng ñoaïn cô baûn sau ñaây: Vaät lieäu ñöôïc taùch ra khoûi CTRÑT ñeå taùi cheá vaø söû duïng laïi. Nhöõng vaät lieäu ñöôïc taùch ra bao goàm: nhoâm, saét, nhöïa, thuyû tinh, chaát thaûi noâng nghieäp, chaát thaûi xaây döïng vaø phaù huyû coâng trình. Xöû lyù sô boä, chaúng haïn nhö phaân loaïi vaø neùn. Vaän chuyeån. Xöû lyù cuoái cuøng. Cung caáp nguyeân lieäu thoâ cho nhaø maùy saûn xuaát. Öu ñieåm cô baûn cuûa coâng ngheä naøy laø tieát kieäm ñöôïc nguoàn taøi nguyeân töï nhieân vaø dieän tích BCL. Tuy nhieân vieäc thu gom vaø vaän chuyeån nguyeân lieäu ñoøi hoûi moät löôïng lôùn naêng löôïng vaø nhaân coâng. Coâng ngheä ñoát CTR vaø thu hoài nhieät naêng Coâng ngheä naøy ñöôïc söû duïng ñeå giaûm thieåu theå tích, khoái löôïng chaát thaûi vaø thu hoài naêng löôïng döôùi daïng nhieät naêng. Nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn treân thaønh phaàn höõu cô cuûa CTRÑT coù theå bò chuyeån hoaù bôûi caùc quaù trình hoaù hoïc vaø sinh hoïc. Quaù trình chuyeån hoaù hoaù hoïc ñöôïc söû duïng phoå bieán nhaát laø ñoát CTR. Coâng ngheä naøy khaù thu huùt do: Theå tích CTR seõ giaûm khoaûng 85 – 95% so vôùi theå tích ban ñaàu. Thu hoài ñöôïc naêng löôïng lôùn döôùi daïng nhieät naêng. Maët duø coâng ngheä ñoát raùc coù nhieàu öu ñieåm nhöng chi phí ñaàu tö thieát bò cao vaø kieåm soaùt oâ nhieãm khoâng khí vaãn laø vaán ñeà chính lieân quan ñeán vieäc thöïc hieän coâng ngheä naøy. 2.6.1.3 Coâng ngheä uû sinh hoïc UÛ sinh hoïc (compost) coù theå ñöôïc coi laø quaù trình oån ñònh sinh hoaù caùc chaát höõu cô ñeå thaønh caùc chaát muøn, vôùi thao taùc saûn xuaát vaø kieåm soaùt moät caùch khoa hoïc, taïo moâi tröôøng toái öu ñoái vôùi quaù trình. Quaù trình uû coi nhö moät quaù trình xöû lyù toát hôn vaø so saùnh vôùi quaù trình leân men yeám khí buøn hoaëc quaù trình hoaït hoaù buøn. Quaù trình uû aùp duïng ñoái vôùi chaát höõu cô ñoäc haïi, luùc ñaàu laø khöû nöôùc, sau ñoù laø xöû lyù cho ñeán khi noù thaønh xoáp vaø aåm. Ñoä aåm vaø nhieät ñoä ñöôïc kieåm tra ñeå giöõ cho vaät lieäu luoân luoân ôû traïng thaùi hieáu khí trong suoát thôøi gian uû. Quaù trình töï taïo ra nhieät rieâng nhôø quaù trình oxi hoaù caùc chaát thoái röõa. Saûn phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình phaân huyû laø CO2, nöùôc vaø caùc hôïp chaát höõu cô beàn vöõng nhö lignin, xenluloâ, sôïi. Coâng ngheä choân laáp hôïp veä sinh Coâng ngheä naøy töông ñoái ñôn giaûn, choân laáp laø phöông phaùp coù theå chaáp nhaän veà khía caïnh moâi tröôøng vaø coù kyõ thuaät nhaát ñeå xöû lyù CTR. Caû nhöõng nöôùc phaùt trieån vaø nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån ñeàu aùp duïng coâng ngheä xöû lyù naøy. Thaäm chí vôùi vieäc thöïc hieän caùc coâng ngheä chuyeån hoaù, taùi cheá, giaûm thieåu chaát thaûi, vieäc ñoå CTR trong nhöõng baõi choân laáp hôïp veä sinh vaãn laø phöông phaùp quan troïng trong lónh vöïc quaûn lyù CTR. Tuy nhieân, khi xaây döïng caùc BCL, chuùng ta caàn quan taâm aûnh höôûng cuûa baõi raùc ñeán moâi tröôøng nhö nöôùc roø ræ vaø khí taïo thaønh trong quaù trình phaân huyû kî khí cuûa baõi raùc.  Coâng ngheä eùp kieän Coâng ngheä eùp kieän ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû toaøn boä raùc thaûi taäp trung thu gom vaøo nhaø maùy. CTR ñöôïc phaân loaïi baèng phöông phaùp thuû coâng treân baêng taûi, caùc chaát trô vaø caùc chaát coù theå taän duïng ñöôïc nhö kim loaïi, nilon, giaáy, thuyû tinh, plastic ñöôïc thu hoài ñeå taùi cheá. Nhöõng chaát coøn laïi seõ ñöôïc baêng taûi chuyeàn qua heä thoáng eùp neùn CTR baèng thuyû löïc vôùi muïc ñích laøm giaûm toái ña theå tích khoái CTR vaø taïo thaønh caùc kieän vôùi tyû soá neùn raát cao. ( Xem hình 2.3). Caùc kieän CTR ñaõ eùp neùn naøy ñöïôc söû duïng vaøo vieäc ñaép caùc bôø chaén hoaëc san laáp nhöõng vuøng truõng sau khi ñöôïc phuû leân caùc lôùp ñaát caùt. Raùc thaûi Baêng taûi raùc Phaân loaïi Pheãu naïp raùc Kim loaïi Thuyû tinh Giaáy Nhöïa Caùc khoái eùp kieän sau khi eùp Baêng taûi thaûi vaät lieäu Maùy eùp raùc (Nguoàn: Phoøng quaûn lyù moâi tröôøng, Vieän TNMT , ÑHQG TP.HCM) Hình 2.3: Coâng ngheä xöû lyù raùc thaûi baèng phöông phaùp eùp kieän Tình hình coâng ngheä xöû lyù CTR ôû Vòeât Nam hieän nay ÔÛ Vieät Nam, do ñieàu kieän kinh teá chöa phaùt trieån, neân haàu heát caùc nôi chöa ñaàu tö thích ñaùng cho vaán ñeà xöû lyù CTR. Nhöõng thaønh phoá lôùn nhö Haø Noäi vaø TP Hoà Chí Minh vaø thò traán Lai Vung tænh Ñoàng Thaùp, tænh Ninh Thuaän ñaõ ñaàu tö xaây döïng nhaø maùy cheá bieán phaân raùc laøm phaân höõu cô. Haàu heát caùc nôi khaùc ñaõ vaø ñang laäp döï aùn BCL hôïp veä sinh cuøng vôùi cheá bieán raùc thaûi laøm phaân höõu cô. 2.6.2.1 Nhaø maùy xöû lyù CTR ôû Hoùc-Moân Tp Hoà Chí Minh Nhaø maùy xöû lyù raùc Hoùc-Moân laø nhaø maùy laøm phaân höõu cô hieáu khí do Ñan Maïch taøi trôï. Coâng ngheä naøy ñöôïc cô khí hoaù cao, söû duïng hai loø uû trong moâi tröôøng boå sung vaø duy trì lieân tuïc khoâng khí vaø ñoä aåm. Tuy nhieân, sau moät thôøi gian hoaït ñoäng, coâng ngheä naøy trôû neân khoâng coøn phuø hôïp nöõa do: Khoâng ñaùp öùng ñöôïc vôùi löôïng raùc ngaøy caøng gia taêng (quaù taûi) Tính chaát vaø thaønh phaàn raùc ngaøy caøng phöùc taïp, khoâng coøn phuø hôïp vôùi coâng ngheä thieát keá ban ñaàu. Nhaø maùy phaân raùc Hoc-Moân söû duïng phöông phaùp uû khí, haàu heát caùc coâng ñoaïn ñeàu thuû coâng. Caùc baõi taäp keát raùc ñöôïc gom thaønh nhöõng ñoáng cao 1.5 – 2.0m vaø ñöôïc khöû baèng moät lôùp voâi boät ñeå khöû muøi. Tuy nhieân, do löôïng raùc gia taêng maïnh, vieäc uû yeám khí khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc do thôøi gian uû quaù laâu, ñoøi hoûi maët baèng phaûi lôùn. 2.6.2.2 Nhaø maùy phaân raùc Caàu Dieãn – Haø Noäi Thuû ñoâ Haø Noäi tieáp nhaän döï aùn vieän trôï cuûa Taây Ban Nha ñaàu tö cho nhaø maùy phaân raùc Caàu Dieãn coâng suaát 200 taán raùc töôi/ngaøy. Nhaø maùy naøy söû duïng coâng ngheä uû hieáu khí, nhaèm ruùt ngaén thôøi gian phaân huyû raùc ñeå ñaùp öùng vôùi löôïng raùc khoång loà. Vieäc uû hieáu khí ôû ñaây ñöôïc thöïc hieän nhôø VSV hieáu khí saün coù trong raùc, coù boå sung theâm VSV phaân laäp vaø nhaân gioáng. Quaù trình uû ñöôïc thöïc hieän trong caùc haàm uû, thoåi gioù cöôõng böùc vaø duy trì ñoä aåm thích hôïp. Coâng ngheä uû raùc ôû Caàu Dieãn laø moät trong nhöõng coâng ngheä tieân tieán nhaát, tuy nhieân noù ñoøi hoûi ñaàu tö lôùn. 2.6.2.3 Nhaø maùy phaân raùc Buoân Meâ Thuoät Nhaø maùy phaân raùc ñöôïc xaây döïng vaø ñi vaøo hoaït ñoäng töø ngaøy 5/1994 taïi Tp Buoân Meâ Thuoät (tænh Ñaéclaéc). Do ñieàu kieän thuaän lôïi veà pheá phaåm noâng saûn höõu cô (voû ñaäu phoäng, voû cafeâ), doài daøo phaân gia suùc, than buøn, nhaø maùy naøy löïa choïn phöông phaùp uû raùc kî khí. Böôùc ñaàu ôû ñaây cho thaáy hieäu quaû kinh teá vaø saûn phaåm coù thaønh phaàn dinh döôõng khaù toát. Nhaø maùy coøn döï ñònh saûn xuaát phaân höõu cô giaøu NPK döïa vaøo saûn phaåm phaân höõu cô cô baûn hieän coù cuûa nhaø maùy. Toång quan veà PLRTTN vaø moät soá döï aùn PLRTTN ôû Vieät Nam 2.7.1 Tình hình PLRTTN ôû TP.Hoà Chí Minh Hieän nay, TP.HCM ñang trong giai ñoaïn trieån khai thöû nghieäm chöông trình phaân loaïi raùc thaûi taïi nguoàn. Ñaây laø moät trong nhöõng chöông trình troïng ñieåm maø thaønh phoá ñeà ra nhaèm caûi thieän moâi tröôøng soáng. Vôùi yù nghóa thieát thöïc, saép tôùi ñaây, chöông trình phaân loaïi raùc thaûi taïi nguoàn seõ ñöôïc trieån khai ñaïi traø khaép caùc quaän huyeän. Theo thoáng keâ cuûa Sôû Taøi nguyeân moâi tröôøng TP. HCM, naêm 2006, moãi ngaøy toaøn thaønh phoá thaûi ra khoaûng 6000 taán raùc. Tuy nhieân laâu nay do khoâng thöïc hieän ñöôïc khaâu phaân loaïi raùc neân taát caû raùc laø chaát thaûi raén, chaát thaûi höõu cô ñeàu ñöôïc thöïc hieän chung moät bieän phaùp xöû lyù duy nhaát laø ñem choân taát caû xuoáng ñaát. Tuy nhieân, choân laáp raùc hieän nay ñöôïc xem laø moät phöông phaùp xöû lyù laïc haäu, laõng phí vaø toán keùm. Vaø laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây oâ nhieãm moâi tröôøng sinh thaùi, moâi tröôøng nöôùc ngaàm vaø nhaát laø moâi tröôøng khoâng khí. Ngoaøi ra noù coøn toán moät quó ñaát raát lôùn maø coù theå söû duïng vaøo muïc ñích khaùc. Theo thoâng tin töø Phoøng quaûn lyù chaát thaûi raén thuoäc Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng, vöøa qua TP. HCM ñaõ ñöa ra döï aùn phaân loaïi raùc thaûi taïi nguoàn. Thôøi gian ñaàu tieân, chöông trình seõ ñöôïc trieån khai ôû moät soá quaän huyeän noäi thaønh nhö quaän 1, 4, 5, 6, 10 vaø huyeän Cuû Chi. Töø ngaøy 11/3/2006, quaän 6 ñaõ chính thöùc toå chöùc phaùt ñoäng chöông trình phaân loaïi raùc taïi nhaø daân. Ñeán nay, quaän 6 ñaõ trieån khai phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn ôû 7/14 phöôøng cuûa quaän. Töø naêm 2007, chöông trình phaân loaïi raùc thaûi taïi nguoàn seõ tieáp tuïc trieån khai ôû caùc quaän coøn laïi. Tö ønaêm 2008, chöông trình seõ ñöôïc trieån khai roäng ôû taát caû caùc quaän, huyeän treân toaøn thaønh phoá. Ñeå thöïc hieän chöông trình phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn ñaït keát quaû cao, raát can söï phoái hôïp töø ngöôøi daân ñeán löïc löôïng thu gom raùc. Taïi quaän 6, caùc hoä gia ñình seõ ñöôïc hoã trôï coâng cuï phaân laoïi raùc trong thôøi gian 6 thaùng goàm: 2 tuùi nilon/ ngaøy vaø 2 thuøng raùc vôùi hai maøu xaøm vaø xanh, trong ñoù thuøng maøu xaùm seõ ñöïng caùc loaïi raùc coù theå taùi cheá ñöôïc nhö chai loï nhöïa, thuyû tinh, nhoâm, Thuøng maøu xanh ñöïng caùc loaïi raùc höõu cô nhö thöùc aên thöøa, thöïc phaåm soáng, xaùc coân truøng. Ñoái vôùi heä thoáng thu gom raùc , UBND quaän 6 ñaõ hôïp ñoàng vôùi caùc nghieäp ñoaøn thu gom raùc daân laäp treân ñaïi baøn caûi tieán laïi toaøn boä heä thoáng xe vaän chuyeån raùc. Moãi xe ngaên thaønh 2 hoäc rieâng bieät. Sau khi thu gom raùc töø nhaø daân, raùc ñöôïc taäp trung veà caùc traïm raùc. Taïi ñaây raùc tieáp tuïc ñöôïc phaân loaïi, phaàn chaát thaûi raén coù theå taùi cheá ñöôïc thì baùn cho caùc cô sôû taùi cheá, nhöõng loaïi raùc khaùc ñöôïc chuyeån veà baõi choân laáp vaø baùn cho caùc nhaø maùy saûn xuaát phaân boùn höõu cô. Phía quaän 6 cuõng ñaõ thöïc hieän caùc buoåi taäp huaán cho caùc löïc löôïng chuû löïc cuûa phöôøng nhö toå tröôûng daân phoá vaø ngöôøi daân ôû töøng khu phoá. Tuy nhieân qua moät thôøi gian trieån khai, theo ñaùnh giaù cuûa UBND quaän 6 thì yù thöùc töï giaùc cuûa ngöôøi daân chöa cao. Do ñoù, coâng taùc naâng cao yù thöùc ngöôøi daân trong phaân loïai raùc laø raát quan troïng. Theo nhaän xeùt cuûa Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng TP.HCM, neáu chöông trình phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn ñöôïc thöïc hieän toát thì thôøi gian tôùi, löôïng raùc cuûa TP.HCM can choân laáp seõ giaûm ñi raát nhieàu. Ñieàu naøy khoâng chæ goùp phaàn giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng noùi chung maø coøn mang laïi lôïi ích thieát thöïc cho chính cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân thaønh phoá. 2.7.2 Moät soá döï aùn PLRTTN ôû Vieät Nam 2.7.2.1 Döï aùn PLRTTN taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh Thay vì vöùt böøa baõi hoaëc boû taát caû vaøo moät nôi thì ngöôøi daân thaønh phoá seõ töï phaân loaïi raùc thaûi khi vöùt boû. Döï aùn phaân loaïi raùc thaûi taïi nguoàn ôû TP. HCM seõ ñöôïc thöïc hieän thí ñieåm taïi quaän 6 töø thaùng 03 naêm 2007, döï ñònh seõ nhaân roäng ra caùc quaän 1, 4, 5, 10 vaø huyeän Cuû Chi. Trong 3 thaùng trieån khai thí ñieåm moãi hoâ gia ñình seõ ñöôïc caáp phaùt mieãn phí thuøng chöùa raùc hai ngaên vaø tuùi nhöïa chöùa raùc. Theo ñoù, ngöôøi vöùt raùc seõ caân nhaéc loaïi raùc naøo seõ ñöôïc boû vaøo thuøng töông öùng. Tuy nhieân, vieäc phaân loaïi raùc thaûi ñaàu nguoàn vaãn coøn nhieàu vieäc phaûi baøn. Baùo caùo keát quaû ñôït thí ñieåm cho thaáy, chæ 45% hoä daân thöïc hieän ñuùng qui caùch, 55% hoä daân coøn laïi ñaõ laøm sai hoaëc khoâng thöïc hieän. Theo Sôû Taøi nguyeân Moâi tröôøng TP.HCM cho raèng, vieäc thöïc hieän thí ñieåm laø ñeå ñaùnh giaù ruùt kinh nghieäm. Qua ñoù cho thaáy coâng taùc tuyeân truyeàn caàn ñöôïc nhaân roäng hôn. Vaø ñeå giuùp ngöôøi daân quen daàn vôùi hoaït ñoäng naøy , cuoái naêm nay, Sôû seõ tieáp tuïc môû roäng thí ñieåm sang nhieàu quaän khaùc trong thaønh phoá. Caùc hoä daân seõ ñöôïc trang bò thuøng raùc to hôn vaø mang raùc töø nhaø ra taän xe chöù khoâng ñeå raùc trong tình traïng chôø treân væa heà. Rieâng caùc doanh nghieäp thu gom raùc , Sôû seõ hoã trôï trang bò phöông tieän thu gom baèng caùch cho vay hoaøn voán trong thôøi haïn 5 naêm khoâng laõi suaát. Xe thu raùc laø loaïi xe ba baùnh coù hai ngaên daønh cho vieäc phaân loaïi raùc. Chaát thaûi raén thoâng thöôøng ñöôïc phaân loaïi theo hai nhoùm: Nhoùm caùc chaát coù theå thu hoài ñeå taùi söû duïng, taùi cheá: caùc thieát bò ñieän, ñieän töû daân duïng; caùc phöông tieän giao thoâng, caùc saûn phaåm phuïc vuï saûn xuaát vaø tieâu duøng ñaõ heát haïn söû duïng, bao bì, kim loaïi,.... Nhoùm caùc chaát thaûi caàn xöû lyù, choân laáp hoaëc laøm phaân: caùc chaát thaûi höõu cô ( caùc loaïi caây, laù caây, rau, thöïc phaåm, xaùc ñoäng vaät,...), caùc saûn phaåm tieâu duøng chöùa hoaù chaát ñoäc haïi ( pin, aéc qui, daàu môû, boâi trôn,..); caùc loaïi chaát thaûi raén khaùc khoâng theå taùi söû duïng. 2.7.2.2 Döï aùn “Saùng kieán 3R” taïi Haø Noäi. Döï aùn “Thöïc hieän saùng kieán 3R taïi Haø Noäi ñeå goùp phaàn phaùt trieån xaõ hoäi beàn vöõng” baét ñaàu töø ngaøy 18/3/2007 ñaõ chính thöùc phaùt ñoäng. Muïc ñích seõ mang laïi söï thay ñoåi trong yù thöùc ngöôøi daân veà “caùch ñoái xöû môùi vôùi raùc thaûi”. Muïc tieâu cuûa döï aùn naøy laø thieát laäp heä thoáng 3R ( Reduce/ Giaûm thieåu – Reuse/ Taùi söû duïng – Recycle/ Taùi cheá) haøi hoaø treân caùc chöông trình phaân loaïi raùc thaûi taïi nhaø, nhaèm naâng cao naêng löïc quaûn lyù vaø xöû lyù raùc hieäu quaû taïi TP. Haø Noäi. Thôøi gian thöïc hieän döï aùn keùo daøi trong 3 naêm, töø nay ñeán heát naêm 2009, vôùi toång soá voán ñaàu tö khoaûng 3 trieäu USD töø nguoàn voán ODA khoâng hoaøn laïi cuûa Chính phuû Nhaät Baûn. Ôû Haø Noäi, döï aùn naøy mang tính chaát thí dieåm phaân loaïi raùc höõu cô taïi nguoàn töø ñoù nhaân roäng ra toaøn thaønh phoá vaø caùc ñòa phöông khaùc. Noäi dung quan troïng cuûa döï aùn laø thöïc hieän caùc hoaït ñoäng giaùo duïc moâi tröôøng, veà 3R vôùi tinh thaàn choáng laõng phí ñoàng thôøi höôùng tôùi vieäc caûi thieän heä thoáng thu gom raùc thaûi raén ñoâ thò. Giai ñoaïn ñaàu cuûa döï aùn taäp trung vaøo coâng taùc tuyeân truyeàn sau ñoù seõ chính thöùc thöïc hieän thí ñieåm taïi 4 phöôøng Phan Chu Trinh, Nguyeãn Du ( quaän Hoaøn Kieám), Thaønh Coâng, Laùng Haï ( quaän Ñoáng Ña) vaøo thaùng 7,8 /2007. Ngöøôi daân ôû khu vöïc naøy seõ ñöôïc phaùt tuùi ñi chôï, loaïi tuùi ñöôïc duøng ñi duøng laïi nhieàu laàn nhaèm giaûm thieåu löôïng raùc thaûi voâ vô. Ñoàng thôøi ñöôïc phaùt hai loaïi tuùi ñeå phaân loaïi taïi nhaø: raùc höõu cô khaùc vôùi raùc voâ cô tröôùc khi ñöa ra xe thu gom cuûa caùc nhaâân vieân moâi tröôøng ñoâ thò. Sau ñoù, thay vì choân laáp hoaëc ñoát, raùc seõ ñöôïc taän duïng trong moät soá hoaït ñoäng coù lôïi ích kinh teá lôùn nhö chaên nuoâi heo, saûn xuaát phaân compost. Ñöôïc bieát, hieän quaù trình ñoùng goùi saûn phaåm vaø vaän chuyeån caùc bao saûn phaåm taïi Nhaø maùy Cheá bieán pheá thaûi Caàu Dieãn coøn raát haïn cheá vaø khoù khaên do caùc khaâu haàu heát ñeàu tieán haønh thuû coâng. CHÖÔNG 3: HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT TAÏI TP PHAN RANG – THAÙP CHAØM 3.1 TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ Taïi TP Phan Rang – Thaùp Chaøm coâng ty chòu traùch nhieäm thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù RTSH laø Coâng ty TNHH Nam Thaønh – Ninh Thuaän. Cô quan quaûn lyù veà veä sinh moâi tröôøng ( thoaùt nöôùc, raùc thaûi) laø coâng ty coâng trình ñoâ thò Ninh Thuaän , coù chöùc naêng vaø nhieäm vuï: Queùt doïn, thu gom, vaän chuyeån raùc töø 50 tuyeán ñöôøng vôùi hôn 20.000 hoä daân, caùc chôï, cô quan, tröôøng hoïc, raùc thaûi sinh hoaït beänh vieän (raùc y teá ñöôïc thu gom rieâng ñoát thieâu huyû) , trong noäi oâ thaønh phoá vaø moät soá xaõ ngoaïi thaønh. Duy tu baûo döôõng heä thoáng caàu ñöôøng, coáng thoaùt nöôùc. Baûo trì quaûn lyù heä thoáng ñieän chieáu saùng thaønh phoá. Quaûn lyù baûo trì heä thoáng coâng vieân caây xanh, nghóa trang. Tænh Ninh Thuaän coù cô sôû tö nhaân laø Coâng ty TNHH Nam Thaønh – Ninh Thuaän ñaûm nhaän vieäc thu gom vaän chuyeån, xöû lyù raùc thaûi sinh hoaït cuûa TP. Phan Rang – Thaùp Chaøm vaø moät soá xaõ thuoäc huyeän Ninh Haûi, Ninh Phöôùc. Chaát thaûi raén töø cô quan, coâng tình coâng coäng Chaát thaûi raén töø ñöôøng phoá Chaát thaûi raén töø gia ñình Thuøng ñöïng CTR coâng coäng Xe ñaåy tay Caùc ñieåm taäp keát Xöû lyù taïi coâng ty Nam Thaønh Xe cô giôùi chuyeân duïng Hình 3.1 : Sô ñoà thu gom CTR taïi TP. Phan Rang – Thaùp Chaøm (Nguoàn: Phaïm Ngoïc Ñaêng, Trung taâm Kyõ thuaät Moâi tröôøng Ñoâ thò vaø Khu coâng nghieäp – ÑH XD Haø Noäi – 2007) 3.1.1 ÑAËC ÑIEÅM CUÛA CTR Phan Rang – Thaùp Chaøm laø thaønh phoá thuoäc vaøo ñoâ thò loaïi III coù soá daân 162.545 ngöôøi. Nguoàn phaùt sinh chaát thaûi chính cuûa thaønh phoá bao goàm caùc nguoàn sau: CTR sinh hoaït töø caùc hoä gia ñình CTR töø caùc coâng trình coâng coäng nhö chôï, coâng vieân CTR trong khaâu queùt doïn ñöôøng phoá CTR töø caùc coâng sôû, tröôøng hoïc, cô quan. CTR töø caùc cô sôû saûn xuaát, nhaø haøng. CTR töø caùc beänh vieän, bao hoàm raùc sinh hoaït, raùc y teá, beänh phaåm ñaõ ñöôïc xöû lyù, . CTR töø caùc coâng trình ñang xaây döïng, phaù huyû ñeå xaây döïng môùi, söõa chöõa naâng caáp, Baûng 3.1: Thaønh phaàn raùc ñoâ thò cuûa TP Phan Rang – Thaùp Chaøm Thaønh phaàn Bao goàm Phaàn traêm(%) Giaáy Saùch, baùo, taïp chí vaø caùc vaät lieäu giaáy khaùc 3.77 Thuyû tinh Thuyû tinh 2.10 Kim loaïi Lon saét, lon nhoâm, hôïp kim caùc loaïi 1.25 Nhöïa Chai nhöïa, bao nilon, caùc loaïi khaùc 6.17 Chaát höõu cô Thöùc aên thöøa, rau traùi, caùc chaát höõu cô khaùc 60.58 Xöông, voû soø, oác Caùc loaïi voû so, oác ø 5.12 Gieû vun Töø may maëc, sinh hoaït 1.85 Caùc chaát khaùc Caønh caây goã, loâng gia suùc, toùc, xaø baàn 17.24 TOÅNG COÄNG 100 (Nguoàn: Keát quaû khaûo saùt phaân tích cuûa CEETIA vaø coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò Ninh Thuaän 2006) Keát quaû treân cho thaáy raùc thaûi cuûa Tp Phan Rang – Thaùp Chaøm cuõng coù moät soá ñaëc tröng nhö caùc thaønh phoá khaùc trong nöôùc, ñoù laø thaønh phaàn raùc thaûi höõu cô chieám tyû leä khaù cao (60.58%). Maët khaùc coøn thaáy thaønh phaàn raùc coù theå taùi söû duïng (nylon, nhöïa, muõ, giaáy, thuyû tinh ) cuõng chieám tyû leä quan troïng. Taïi baõi raùc, coù moät nhoùm chuyeân thu nhaët pheá lieäu cho bieát: CTR khi ñöôïc vaän chuyeån ñeán ñaây cuõng ñaõ bò löïa laïi khaù nhieàu töø luùc taûi CTR treân xe ñaåy tay vaø chuyeån leân xe taûi. Ñieàu naøy cho thaáy löôïng CTR coù theå taùi söû duïng cuûa thaønh phoá khaù cao, vì vaäy caàn phaûi coù coâng taùc quaûn lyù toát trong vieäc thu nhaët pheá lieäu ñeå goùp phaàn mang laïi nhieàu yù nghóa to lôùn cho moâi tröôøng vaø vöøa tieát kieäm ñöôïc nguyeân lieäu Baûng 3.2: Khoái löôïng raùc thaûi thu gom ñöôïc töø 2002 – 2006 Naêm Tp Phan Rang – Thaùp Chaøm (taán/ngaøy) Toång löôïng raùc(taán/naêm) 2002 86,12 31433,8 2003 95,18 34740,7 2004 98,24 35857,6 2005 104,3 38069,5 2006 107,36 39186,4 (Nguoàn: Sôû TNMT Ninh Thuaän, naêm 2006 ) Qua baûng 3.2 cho thaáy löôïng raùc thaûi haøng naêm taêng khoâng ñaùng keå. Löôïng raùc taäp trung taïi khu vöïc chuû yeáu laø raùc höõu cô, thaønh phaàn khoâng phöùc taïp. Löôïng raùc naøy ít taêng laø do löôïng raùc oån ñònh khoâng coù ñoät bieán veà soá löôïng cuõng nhö thaønh phaàn. Theâm vaøo ñoù laø söï oån ñònh cuûa daân cö ñòa phöông, tyû leä taêng daân soá haøng naêm laø raát thaáp. 3.1.2 HIEÄN TRAÏNG HEÄ THOÁNG THU GOM VAØ VAÄN CHUYEÅN. 3.1.2.1 Toå chöùc thu gom CTR ñöôøng phoá, raùc töø caùc nguoàn phaùt sinh treân ñòa baøn Tp Phan Rang – Thaùp Chaøm hieän nay do Coâng ty Nam Thaønh chòu traùch nhieäm thu gom vaø vaän chuyeån. CTRSH ñöôïc thu gom baèng caùc phöông tieän vaän chuyeån chuû yeáu laø baèng caùc thuøng ñaåy tay chöùa raùc loaïi 240l hoaëc thuøng chöùa 660l, xe eùp raùc, Sau khi thu gom raùc töø caùc thuøng ñaåy tay seõ taäp trung ôû ñieåm heïn chôø xe chuyeân duïng chôû ñeán Thoân Keàn Keàn, xaõ lôïi Haûi, huyeän Ninh Haûi . Thôøi gian thu gom ñöôïc chia laøm hai ca: ca chieàu hoaït ñoäng töø 16g30 – 18g, ca saùng hoaït ñoäng töø 06g – 7g30 saùng. Sô ñoà quy trình queùt doïn, thu gom vaø vaän chuyeån RTSH cuûa Tp Phan Rang – Thaùp Chaøm ñöôïc ñöa ra trong hình 2.5 Raùc ñöôøng phoá Xe eùp Hoä daân Cô sôû saûn xuaát Chôï, khaùch saïn, sieâu thò, tröôøng hoïc, cô quan Ñieåm heïn Xe eùp Thuøng 660l Cty Nam Thaønh Hình 3.2: Sô ñoà quy trình queùt doïn, thu gom vaø vaän chuyeån RTSH cuûa Tp Phan Rang – Thaùp Chaøm (Nguoàn: Coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò Ninh Thuaän, naêm 2006) 3.1.2.2 Hình thöùc thu gom Toå thu gom ñöôïc chia thaønh 10 toå nhoû (trong ñoù coù moät toå chôï). Ngöôøi thu gom raùc seõ ñaåy xe thu gom (xe ñaåy tay) töø nôi taäp trung ñeán vò trí laáy raùc ñaàu tieân trong daây thu gom, ñoå raùc töø thuøng chöùa raùc cuûa caùc hoä daân leân xe thu gom vaø traû thuøng raùc roãng veà vò trí cuõ, sau ñoù tieáp tuïc thu gom ôû nhöõng hoä gia ñình keá tieáp, quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän cho ñeán khi xe thu gom khoâng theå chöùa theâm raùc hay hoaøn taát moät daây thu gom. Sau ñoù ñöa raùc veà ñieåm heïn vaø chôø xe chuyeân duïng (loaïi xe eùp 5 taán hoaëc 7 taán) vaän chuyeån raùc ñi ñeán Coâng ty Nam Thaønh. Sau ñoù, tieáp tuïc thöïc hieän daây tieáp theo hoaëc trôû veà vò trí xuaát phaùt ban ñaàu khi ñaõ hoaøn taát daây 3.1.2.3 Lao ñoäng vaø phöông tieän thu gom Toång soá coâng nhaân thu gom raùc tröïc tieáp cuûa toå thu gom raùc ñöôïc trình baøy trong baûng 3.3. Baûng 3.3: Tình hình nhaân söï – lao ñoäng cuûa toå thu gom raùc Ca laøm vieäc Thôøi gian Toå veä sinh Soá nhaân coâng moãi toå Ca saùng 3g – 10g 1 8 2 8 3 8 Ca Tröa 10g – 17g 4 8 5 9 6 9 Ca Toái 17g – 23g 7 9 8 9 9 9 Toå chôï 10 (Nguoàn: Cty TNHH Nam Thaønh - 2006) - Toå chôï do toå veä sinh raùc chôï thu gom goàm 10 coâng nhaân thu gom vaøo ca ñeâm. - Ca ngaøy goàm 32 coâng nhaân laøm coâng vieäc queùt ñöôøng, væa heø (caùch leà 1m), gom raùc hoä daân, cô quan, tröôøng hoïc, quaùn aên , - Ca ñeâm thu gom raùc ñöôøng phoá, raùc chôï, Phöông tieän lao ñoäng cuûa toå thu gom treân ñòa baøn Tp Phan Rang – Thaùp Chaøm laø thuøng 240l vaø thuøng 660l, chaát lieäu chính laø composite (khoâng coù phöông tieän khaùc) vôùi soá löôïng toång coäng laø 250 thuøng (goàm 150 thuøng composite loaïi 660l vaø 100 thuøng loaïi 240l). Taát caû caùc phöông tieän thu gom ñöôïc sôn maøu xanh. Ngoaøi phöông tieän vaän chuyeån baèng thuøng 660l ñaåy tay moãi coâng nhaân trong toå thu gom ñeàu ñöôïc trang bò ñaày ñuû baûo hoä lao ñoäng vaø caùc duïng cuï lao ñoäng nhaèm baûo veä söùc khoeû ngöôøi coâng nhaân cuõng nhö giuùp cho caùc coâng taùc thu gom nhanh choùng vaø hôïp veä sinh. Baûng 3.4: Loaïi, soá löôïng baûo hoä lao ñoäng vaø duïng cuï lao ñoäng ñöôïc caáp phaùt Loaïi Soá löôïng/ngöôøi DUÏNG CUï Choåi 4 caây/ngöôøi/thaùng Ky saét 1 caùi/ngöôøi/naêm Ñeøn baûo 2 caùi/ngöôøi/naêm BAÛO HOÄ LAO ÑOÄNG Ñoàng phuïc 2 boä/naêm Gaêng tay 12 ñoâi/naêm Giaøy 2 ñoâi/naêm Noùn 2 caùi/naêm Aùo möa 1 caùi/naêm Khaåu trang 12 caùi/naêm Aùo phaûn quang 2 caùi/naêm (Nguoàn: CTCTÑT Tp Phan Rang – Thaùp Chaøm, naêm 2006)