Đề tài Luật thuế xuất nhập khẩu Việt Nam trước thềm WTO

lµ chØ cã v­ît qua ®­îc th¸ch thøc th× c¬ héi míi chuyÓn thµnh hiÖn thùc. a.C¬ héi Nh×n chung c¬ héi cña viÖc trë thµnh thµnh viªn cña WTO lµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. Khi ViÖt Nam gia nhËp WTO sÏ cã nhiÒu c«ng ty n­íc ngoµi vµo ho¹t ®éng kinh doanh trong n­íc h¬n vµ viÖc nhËp khÈu gia t¨ng sÏ lµm cho chÊt l­îng hµng ho¸ ®­îc n©ng cao. Mét t¸c ®éng quan träng cña viÖc gia nhËp WTO lµ ®Èy m¹nh c¹nh tranh trong n­íc gióp hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng; gãp phÇn lµm cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh h¬n, t¨ng nhu cÇu lao ®éng nãi chung. Héi nhËp kinh tÕ toµn cÇu sÏ ®­a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trë thµnh mét bé phËn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Thñ t­íng NguyÔn TÊn Dòng ®· ph©n tÝch nh÷ng c¬ héi cña ®Êt n­íc khi gia nhËp WTO nh­ sau: +Gia nhËp WTO, ViÖt Nam ®­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô ë tÊt c¶ c¸c n­íc thµnh viªn víi møc thuÕ nhËp khÈu ®· ®­îc c¾t gi¶m vµ c¸c ngµnh dÞch vô kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö. +Víi viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN vµ thùc hiÖn c«ng khai minh b¹ch c¸c thiÕt chÕ qu¶n lÝ theo quy ®Þnh cña WTO, m«i tr­êng kinh doanh cña ViÖt Nam ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn. +Gia nhËp WTO, ViÖt Nam cã ®­îc vÞ thÕ b×nh ®¼ng nh­ c¸c thµnh viªn kh¸c trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i toµn cÇu, cã c¬ héi ®Ó ®Êu tranh nh»m thiÕt lËp mét trËt tù kinh tÕ míi c«ng b»ng h¬n, hîp lÝ h¬n, cã ®iÒu kiÖn ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña ®Êt n­íc, cña doanh nghiÖp. + Héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi còng thóc ®Èy tiÕn tr×nh c¶i c¸ch trong n­íc, b¶o ®¶m cho tiÕn tr×nh c¶i c¸ch cña ViÖt Nam ®ång bé h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n. +Cïng víi nh÷ng thµnh tùu to lín cã ý nghÜa lÞch sö sau 20 n¨m ®æi míi, viÖc gia nhËp WTO sÏ n©ng cao vÞ thÕ cña ta trªn tr­êng quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam triÓn khai cã hiÖu qu¶ ®­êng lèi ®èi ngo¹i theo ph­¬ng ch©m: ViÖt Nam mong muèn lµ b¹n, lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c n­íc trong céng ®ång thÕ giíi v× hoµ b×nh, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn. b.Th¸ch thøc Trong khi nhËn thøc râ nh÷ng c¬ héi cã ®­îc do viÖc gia nhËp WTO mang l¹i, cÇn thÊy hÕt nh÷ng th¸ch thøc mµ chóng ta ph¶i ®èi ®Çu nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn n­íc ta lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp, qu¶n lÝ nhµ n­íc cßn yÕu kÐm vµ bÊt cËp, doanh nghiÖp vµ ®éi ngò doanh nh©n cßn nhá bÐ. Nh÷ng th¸ch thøc nµy b¾t nguån tõ nh÷ng n¨ng lùc néi sinh cña ®Êt n­íc víi yªu cÇu héi nhËp, tõ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc tiªm tµng cña chÝnh qu¸ tr×nh héi nhËp. + Khi gia nhËp WTO, c¹nh tranh sÏ diÔn ra gay g¾t víi nhiÒu “®èi thñ” h¬n, trªn b×nh diÖn réng h¬n, s©u h¬n. §©y lµ sù c¹nh tranh gi÷a s¶n phÈm cña ta víi s¶n phÈm c¸c n­íc, gi÷a doanh nghiÖp ta víi doanh nghiÖp c¸c n­íc, kh«ng chØ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi mµ ngay trªn thÞ tr­êng n­íc ta. C¹nh tranh cÇn diÔn ra gi÷a nhµ n­íc vµ nhµ n­íc trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch qu¶n lÝ vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn nh»m ph¸t huy néi lùc vµ thu hót ®Çu t­ tõ bªn ngoµi. +Trªn thÕ giíi sù “ph©n phèi” lîi Ých cña toµn cÇu ho¸ lµ kh«ng ®ång ®Òu. Nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn thÊp ®­îc h­ëng lîi Ýt h¬n. ¥ mçi quèc gia, sù “ph©n phèi” lîi Ých còng kh«ng ®ång ®Òu. Mét bé phËn d©n c­ ®­îc h­ëng lîi Ýt h¬n, thËm chÝ cßn bÞ t¸c ®éng tiªu cùc cña toµn cÇu ho¸, nguy c¬ ph¸ s¶n cña mét bé ph©n doanh nghiÖp vµ nguy c¬ thÊt nghiÖp sÏ t¨ng lªn, ph©n ho¸ giµu nghÌo sÏ m¹nh h¬n. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i cã chÝnh s¸ch phóc lîi vµ an sinh x· héi ®óng ®¾n; ph¶i qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn thËt tèt chñ tr­¬ng cña §¶ng: “T¨ng tr­ëng kinh tÕ ®i ®«i víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi ngay trong tõng b­íc ph¸t triÓn”. +Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong mét thÕ giíi toµn cÇu ho¸, tÝnh tuú thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c n­íc sÏ t¨ng lªn. Trong ®iÒu kiÖn tiªm lùc ®Êt n­íc cã h¹n, hÖ thèng ph¸p luËt ch­a hoµn thiÖn, kinh nghiÖm vËn hµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ch­a nhiÒu th× ®©y lµ khã kh¨n kh«ng nhá. +Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò míi trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng, b¶o vÖ an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ vµ truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc, chèng l¹i lèi sèng thùc dông ch¹y theo ®ång tiÒn. Gia nhËp WTO, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ võa cã c¬ héi lín võa ph¶i ®èi ®Çu víi th¸ch thøc kh«ng nhá. C¬ héi kh«ng tù nã biÕn thµnh lùc l­îng vËt chÊt trªn thÞ tr­êng mµ tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng tËn dông c¬ héi cña chóng ta. Th¸ch thøc tuy lµ søc Ðp trùc tiÕp nh­ng t¸c ®éng cña nã ®Õn ®©u cßn phô thuéc vµo nç lùc v­¬n lªn cña chóng ta. C¬ héi vµ th¸ch thøc kh«ng ph¶i “nhÊt thµnh bÊt biÕn” mµ lu«n vËn ®éng chuyÓn ho¸ vµ th¸ch thøc ®èi víi ngµnh nµy cã thÓ lµ c¬ héi cho ngµnh kh¸c ph¸t triÓn. TËn dông ®­îc c¬ héi sÏ t¹o ra thÕ vµ lùc míi ®Ó v­ît qua, ®Èy lïi th¸ch thøc t¹o ra c¬ héi míi lín h¬n. Ng­îc l¹i, kh«ng tËn dông ®­îc c¬ héi th¸ch thøc sÏ trë thµnh nh÷ng khã kh¨n dµi h¹n rÊt khã kh¾c phôc. ë ®©y nh©n tè chñ quan, néi lùc cña ®Êt n­íc tinh thÇn tù lùc tù c­êng cña toµn d©n téc lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt. Víi thµnh tùu to lín sau 20 n¨m ®æi míi, qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn tÝch cùc trong c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ nh÷ng n¨m võa qua cïng víi kinh nghiÖm vµ kÕt qu¶ cña nhiÒu n­íc gia nhËp WTO tr­íc ta cho chóng ta niÒm tin v÷ng ch¾c r»ng chóng ta hoµn toµn cã thÓ tËn dông c¬ héi, v­ît qua th¸ch thøc. Cã thÓ cã mét sè doanh nghiÖp khã kh¨n, thËm chÝ l©m vµo c¶nh ph¸ s¶n, nh­ng phÇn lín c¸c doanh nghiÖp sÏ trô v÷ng vµ v­¬n lªn, nhiÒu doanh nghiÖp míi sÏ tham gia thÞ tr­êng vµ toµn bé nÒn kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn theo môc tiªu vµ ®Þnh h­íng cña chóng ta. II- C¸c cam kÕt cña ViÖt Nam khi gia nhËp WTO liªn quan ®Õn thuÕ xuÊt nhËp khÈu. 1. Cam kÕt vÒ thuÕ xuÊt khÈu Về thuế xuất khẩu ta chỉ cam kết sẽ giảm thuế xuất khẩu đối với phế liệu kim loại đen và màu theo lộ tr×nh, kh«ng cam kết về thuế xuất khẩu của c¸c sản phẩm kh¸c. 2. Cam kết về thuế nhập khẩu: 2.1. Mức cam kết chung: Ta ®ång ý rµng buéc møc trÇn cho toµn bé biÓu thuÕ (10.600 dßng) .Møc thuÕ b×nh qu©n toµn biÓu ®­îc gi¶m tõ møc hiÖn hµnh 17.4% xuèng cßn 13.4% thùc hiÖn dÇn trung b×nh trong 5-7 n¨m. Møc thuÕ b×nh qu©n ®èi víi hµng n«ng s¶n gi¶m tõ møc hiÖn hµnh 23,5% xuèng cßn 20.9% thùc hiÖn trong 5-7 n¨m. Víi hµng c«ng nghiÖp tõ 16.8% xuèng cßn 12.6% thùc hiÖn chñ yÕu trong vßng 5-7 n¨m. 2.1. Mức cam kết cụ thể: Cã kho¶ng h¬n 1/3 sè dßng thuÕ sÏ ph¶i c¾t gi¶m, chñ yÕu lµ c¸c dßng thuÕ suÊt trªn 20%. C¸c mÆt hµng träng yÕu, nh¹y c¶m ®èi víi nÒn kinh tÕ nh­ n«ng s¶n, xi m¨ng, s¾t thÐp, vËt liÖu x©y dùng, « t«-xe m¸y… vÉn duy tr× ®­îc møc b¶o hé nhÊt ®Þnh. Nh÷ng ngµnh cã møc gi¶m thuÕ nhiÒu nhÊt bao gåm: dÖt may, c¸ vµ s¶n phÈm c¸, gç vµ giÊy, hµng chÕ t¹o kh¸c, m¸y mãc vµ thiÕt bÞ ®iÖn - ®iÖn tö. Ta ®¹t ®­îc møc thuÕ trÇn cao h¬n møc ®ang ¸p dông ®èi víi nhãm hµng x¨ng dÇu, kim lo¹i, ho¸ chÊt lµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. Ta còng cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ theo mét sè hiÖp ®Þnh tù do theo ngµnh cña WTO gi¶m thuÕ xuèng 0% hoÆc møc thÊp. §©y lµ hiÖp ®Þnh tù nguyÖn cña WTO nh­ng c¸c n­íc míi gia nhËp ®Òu ph¶i tham gia mét sè ngµnh. Ngµnh mµ ta cam kÕt tham gia lµ s¶n phÈm c«ng nghÖ th«ng tin, dÖt may vµ thiÕt bÞ y tÕ. Ta còng tham gia mét phÇn víi thêi gian thùc hiÖn tõ 3 – 5 n¨m ®èi víi ngµnh thiÕt bÞ m¸y bay, ho¸ chÊt vµ thiÕt bÞ x©y dùng VÒ h¹n ng¹ch thuÕ quan , ta b¶o l­u quyÒn ¸p dông víi ®­êng, trøng gia cÇm, thuèc l¸ vµ muèi. Biểu 1: Diễn giải mức thuế bình quân cam kết B×nh qu©n chung và theo ngành ThuÕ suÊt MFN hiÖn hành (%) ThuÕ suÊt cam kÕt khi gia nhËp WTO (%) ThuÕ suÊt cam kÕt vào cuèi lé tr×nh (%) Møc gi¶m so víi thuÕ MFN hiÖn hành (%) Cam kÕt WTO cña Trung Quèc Møc c¾t gi¶m thuÕ chung t¹i Vßng Uruguay Nø¬c ph¸t triÓn Nø¬c ®ang ph¸t triÓn N«ng s¶n 23,5 25,2 21,0 10,6 16,7 Gi¶m 40% Gi¶m 30% Hàng c«ng nghiÖp 16,6 16,1 12,6 23,9 9,6 Gi¶m 37% Gi¶m 24% Chung màn biÓu 17,4 17,2 13,4 23,0 10,1 Biểu 2: Tổng hợp cam kết cắt giảm thuế nhập khẩu trong đàm phán gia nhập WTO đối với một số nhóm hàng quan trọng Cam kÕt víi WTO TT Ngành hàng/Møc thuÕ suÊt ThuÕ suÊt MFN ThuÕ suÊt khi gia nhËp ThuÕ suÊt cuèi cïng Thêi gian thùc hiÖn I Mét sè s¶n phÈm n«ng nghiÖp - ThÞt bß 20 20 14 5 n¨m - ThÞt lîn 30 30 15 5 n¨m - S÷a nguyªn liÖu 20 20 18 2 n¨m - S÷a thành phÈm 30 30 25 5 n¨m - ThÞt chÕ biÕn 50 40 22 5 n¨m - B¸nh kÑo (thuÕ suÊt b×nh qu©n) 39,3 34,4 25,3 3-5 n¨m Bia 80 65 35 5 n¨m R­îu 65 65 45-50 5-6 n¨m Thuèc l¸ ®iÕu 100 150 135 5 n¨m X× gà 100 150 100 5 n¨m Thøc ¨n gia sóc 10 10 7 2 n¨m 2. Mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp - X¨ng dÇu 0-10 38,7 38,7 - S¾t thÐp (thuÕ suÊt b×nh qu©n) 7,5 17,7 13 5-7 n¨m - Xi m¨ng 40 40 32 2 n¨m - Ph©n ho¸ häc (thuÕ suÊt b×nh qu©n) 0,7 6,5 6,4 2 n¨m - GiÇy (thuÕ suÊt b×nh qu©n) 22,3 20,7 15,1 5 n¨m - Tivi 50 40 25 5 n¨m - §iÒu hoà 50 40 25 3 n¨m - M¸y giÆt 40 38 25 4 n¨m - DÖt may (thuÕ suÊt b×nh qu©n) 37,3 13,7 13,7 Ngay khi gia nhËp (thùc tÕ ®· thùc hiÖn theo hiÖp ®Þnh dÖt may v¬Ý MÜ và EU - Giày dÐp 50 40 30 5 n¨m - Xe «t« con   + Xe tõ 2.500 cc trë lªn, chaþ x¨ng 90 90 52 12 n¨m   + Xe tõ 2.500 cc trë lªn, lo¹i 2 cÈu 90 90 47 10 n¨m   + D­íi 2.500 cc và c¸c lo¹i kh¸c 90 100 70 7 n¨m - xe t¶i   + Lo¹i kh«ng qu¸ 5 tÊn 100 80 50 10 n¨m   + Lo¹i thuÕ suÊt kh¸c hiÖn hành 80% 80 100 70 7 n¨m   + Lo¹i thuÕ suÊt kh¸c hiÖn hành 60% 60 60 50 5 n¨m - Phô tïng «t« 20,9 24,3 20,5 3-5 n¨m - Xe m¸y   + Lo¹i tõ 800 cc trë lªn 100 100 40 8 n¨m   + Lo¹i kh¸c 100 95 70 7 n¨m Ch­¬ng II Ph¸p luËt vÒ thuÕ xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam vµ thùc tiÔn thu thuÕ xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam. I.Ph¸p luËt vÒ thuÕ XNK ViÖt Nam A. §«i nÐt vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh LuËt ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu. Sau khi giµnh ®éc lËp, ®Êt n­íc ta cßn rÊt l¹c hËu, nÒn kinh tÕ còng nh­ c¬ së vËt chÊt bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ, thªm vµo ®ã lµ sù bao v©y cÊm vËn vÒ kinh tÕ cña c¸c n­íc ®Õ quèc. §øng tr­íc nh÷ng khã kh¨n Êy §¶ng ta ®· ®Æt nhiÖm vô kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ lªn hµng ®Çu. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy th× yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i ®æi míi c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é tµi chÝnh mµ tr­íc hÕt lµ chÝnh s¸ch thuÕ. Yªu cÇu nµy ®ßi hái c«ng t¸c thuÕ ph¶i ®­îc c¶i tiÕn mét c¸ch toµn diÖn, ®ång bé, c¶ vÒ quan ®iÓm t­ t­ëng chÝnh s¸ch vµ viÖc tæ chøc thùc hiÖn. Tõ ®ã gãp phÇn thiÕt thùc vµo thóc ®Èy kinh tÕ – x· héi ph¸t triÓn m¹nh mÏ, më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nh»m gi¶i quyÕt th¾ng lîi nhiÖm vô ®Ò ra trong t×nh h×nh míi v× sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. ThuÕ ph¶i thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n, tÝch cùc gãp phÇn chèng l¹m ph¸t, chuÈn bÞ vµ t¹o thªm tiÒn ®Ò thuËn lîi cho c¸c b­íc ph¸t triÓn tiÕp theo. Cïng víi sù c¶i tiÕn vÒ hÖ thèng thuÕ th× LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu hµng mËu dÞch ®· ®­îc Quèc héi kho¸ VIII th«ng qua ngµy 29/12/1987 thay thÕ chÕ ®é “ Thu bï chªnh lÖch ngo¹i th­¬ng” cã tõ tr­íc ®èi víi khu vùc kinh tÕ quèc doanh. §©y lµ thø thuÕ ®Çu tiªn cña n­íc CH XHCN ViÖt Nam ®­îc ban hµnh b»ng h×nh thøc LuËt kh¸ hoµn chØnh, “ nh»m t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng qu¶n lÝ xuÊt nhËp khÈu, gãp phÇn vµo tÝch cùc vµo viÖc më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Nhµ n­íc, h×nh thµnh c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu hîp lÝ, gãp phÇn b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, h­íng dÉn tiªu dïng trong n­íc, gãp phÇn t¹o nguån thu cho NSNN”. LuËt cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 1/2/1988. Tr¶i qua nh÷ng n¨m th¸ng lÞch sö, tõ sau ngµy c¸ch m¹ng th¸ng 8 thµnh c«ng, hÖ thèng thuÕ vµ nguån thu tµi chÝnh ®· ®¶m b¶o nguån thu quan träng cña NSNN, phôc vô cho viÖc thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi vµ quèc ph×ng cña ®Êt n­íc. MÆt kh¸c c¸c chÝnh s¸ch thuÕ còng ®· gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, th­¬ng nghiÖp ph¸t triÓn, nhÊt lµ kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ, gãp phÇn xo¸ bá quan hÖ bãc lét phong kiÕn, c¶i t¹o XHCN ®èi víi n«ng nghiÖp, c«ng th­¬ng nghiÖp t­ b¶n t­ doanh vµ c¸ thÓ. Tuy nhiªn, tr­íc nhu cÇu ®æi míi cña ®Êt n­íc, hÖ thèng thuÕ còng ®· b¾t ®Çu béc lé nh÷ng nh­îc ®iÓm. V× vËy, LuËt ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu hµng mËu dÞch ®­îc thay thÕ b»ng LuËt ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu (LuËt thóª XNK) do quèc héi kho¸ VIII k× häp thø 10 th«ng qua ngµy 26/12/1991. B. Qu¸ tr×nh ®æi míi LuËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam 1. Sù cÇn thiÕt söa ®æi luËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu. Qua 13 n¨m thùc hiÖn (1991 – 2004), LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®­îc ban hµnh n¨m 1991, ®· ph¸t huy ®­îc mÆt tÝch cùc ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ quan träng: gãp phÇn thóc ®Èy vµ b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸; ®¶m b¶o nguån thu quan träng cho NSNN; gãp phÇn thùc hiÖn cã kÕt qu¶ ®­êng lèi chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, cã lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. MÆc dï ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng nh­ng tr­íc nhu cÇu héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi, gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO, thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, ®Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh, khuyÕn khÝch tèi ®a xuÊt khÈu, LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®· béc lé mét sè ®iÓm h¹n chÕ cÇn ®­îc söa ®æi, bæ sung cho phï hîp víi t×nh h×nh míi. §ã lµ: + Mét sè néi dung trong LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ch­a phï hîp víi néi dung ®· cam kÕt trong ®µm ph¸n quèc tÕ, cÇn ®­îc söa ®æi, bæ sung ®Ó ®¶m b¶o tÝnh minh b¹ch, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ®µm ph¸n gia nhËp WTO, cô thÓ nh­ c¸c quy ®Þnh vÒ: Gi¸ tÝnh thuÕ nhËp khÈu ThuÕ suÊt vµ thÈm quyÒn ban hµnh biÓu thuÕ ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, thuÕ chèng trî cÊp, thuÕ chèng ph©n biÖt ®èi xö KhiÕu n¹i vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ¦u ®·i thuÕ nhËp khÈu + Cã nh÷ng quy ®Þnh trong LuËt nµy qua thùc hiÖn ®· ph¸t huy t¸c dông tèt, t¹o sù th«ng tho¸ng cho doanh nghiÖp nh­ng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ qu¶n lÝ nhµ n­íc trong chèng gian lËn th­¬ng m¹i, chèng thÊt thu ng©n s¸ch vµ dÔ bÞ lîi dông nh­: Quy ®Þnh vÒ thêi h¹n nép thuÕ; miÔn thuÕ nhËp khÈu; ®iÒu kiÖn xÐt gi¶m thuÕ nhËp khÈu. + Cã nh÷ng quy ®Þnh trong LuËt nµy ch­a phï hîp víi quy ®Þnh cña luËt H¶i quan vµ ch­a phï hîp víi yªu cÇu ®Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thuÕ vµ h¶i quan nh­ quy ®Þnh vÒ: th«ng b¸o thuÕ; truy thu, truy hoµn thuÕ; them quyÒn ban hµnh biÓu thuÕ vµ thuÕ suÊt. 2. LuËt söa ®æi,bæ sung n¨m 2005 LuËt söa ®æi, bæ sung LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®­îc Quèc héi n­íc CH XHCN ViÖt Nam kho¸ XI, k× häp thø 7 th«ng qua ngµy 14/6/2005 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh kÓ tõ ngµy 1/1/2006. LuËt nµy ra ®êi nh»m ®¸p øng nh÷ng môc tiªu, yªu cÇu sau: _ Thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ theo h­íng æn ®Þnh, c«ng khai, minh b¹ch, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö; ®¶m b¶o phï hîp tiÕn tr×nh c¶i c¸ch ®ång bé hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ. _ KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, b¶o hé hîp lÝ, cã ®iÒu kiÖn, cã chän läc phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp. _ Gãp phÇn æn ®Þnh cho nguån thu ng©n s¸ch nhµ n­íc. _ KÕ thõa nh÷ng quy ®Þnh cña LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu (1991) ®ang ph¸t huy hiÖu qu¶ trong thùc tÕ; söa ®æi, bæ sung nh÷ng quy ®Þnh ch­a phï hîp víi ®iÒu kiÖn héi nhËp, ch­a ®ång bé víi ph¸p luËt hiÖn hµnh vµ ch­a ®Ò cao ®­îc vai trß qu¶n lÝ cña Nhµ n­íc trong chèng gian lËn th­¬ng m¹i, chèng thÊt thu thuÕ. D­íi ®©y lµ néi dung chñ yÕu cña LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu: a. Ph¹m vi ®iÒu chØnh LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu quy ®Þnh vÒ thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu qua cöa khÈu, biªn giíi ViÖt Nam; hµng mua b¸n, trao ®æi cña c­ d©n biªn giíi; hµng ho¸ mua b¸n, trao ®æi cña c­ d©n biªn giíi vµ hµng ho¸ trao ®æi, mua b¸n kh¸c ®­îc coi lµ hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. b. §èi t­îng ¸p dông Tæ chøc, c¸ nh©n cã hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu quy ®Þnh t¹i ®iÒu 2 cña LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu lµ ®èi t­îng nép thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu. c. Nh÷ng néi dung söa ®æi c¬ b¶n cña LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu. c.1. Nh÷ng néi dung söa ®æi ®Ó ®¶m b¶o tÝnh minh b¹ch, phï hîp víi nguyªn t¾c cña WTO vµ c¸c cam kÕt quèc tÕ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ®µm ph¸n gia nhËp WTO. _ Bæ sung ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ tuyÖt ®èi (§iÒu 8) Ngoµi viÖc tÝnh thuÕ theo tû lÖ phÇn tr¨m(%) theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, kho¶n 1 vµ kho¶n 2 §iÒu 8 cña luËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu bæ sung quy ®Þnh c¨n cø tÝnh thuÕ, ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ, theo h×nh thøc thuÕ tuyÖt ®èi. Theo h×nh thøc tÝnh thuÕ nµy th× c¨n cø tÝnh thuÕ lµ sè l­îng ®¬n vÞ tõng mÆt hµng thùc tÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ghi trong tê khai h¶i quan nh©n víi møc thuÕ tuyÖt ®èi quy ®Þnh trªn mét ®¬n vÞ hµng ho¸; trong tr­êng hîp mÆt hµng ¸p dông thuÕ tuyÖt ®èi th× sè thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép b»ng sè l­îng ®¬n tõng mÆt hµng thùc tÕ xuÊt khÈu, nhËp kh¶u ghi trong tê khai h¶i quan nh©n víi møc thuÕ tuyÖt ®èi quy ®Þnh trªn mét ®¬n vÞ hµng ho¸ t¹i thêi ®iÓm tÝnh thuÕ. H×nh thøc nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi mét sè mÆt hµng trong tr­êng hîp cã kh¶ n¨ng gian lËn lín vÒ gi¸ tÝnh thuÕ. _ VÒ gi¸ tÝnh thuÕ (§iÒu 9): §Ó thùc hiÖn cam kÕt quèc tÕ vµ ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng, minh b¹ch vÒ x¸c ®Þnh gi¸ tÝnh thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu, kho¶n 2 §iÒu 9 cña LuËt quy ®Þnh vÒ gi¸ tÝnh thuÕ nh­ sau: “ Gi¸ tÝnh thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu lµ gi¸ thùc tÕ ph¶i tr¶ tÝnh ®Õn cöa khÈu nhËp ®Çu tiªn theo hîp ®ång, phï hîp cam kÕt quèc tÕ” _ VÒ thuÕ ®Ó tù vÖ, chèng b¸n ph¸ gi¸, chèng trî cÊp, chèng ph©n biÖt ®èi xö trong nhËp khÈu hµng ho¸ (§iÒu 11): §Ó ®¶m b¶o phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña WTO vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam, ®èi xö tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng trî cÊp vµ phï hîp víi hÖ thèng ph¸p luËt hiÖn hµnh, söa ®æi côm tõ “thuÕ bæ sung” thµnh biÖn ph¸p vÒ thuÕ ®Ó tù vÖ, chèng b¸n ph¸ gi¸, chèng trî cÊp, chèng ph©n biÖt ®èi xö trong nhËp khÈu hµng ho¸. “ Ngoµi viÖc chÞu thuÕ theo kho¶n 2 §iÒu 10 cña LuËt nµy hµng ho¸ nhËp khÈu cßn ph¶i ¸p dông mét trong c¸c biÖn ph¸p vÒ thuÕ sau ®©y: T¨ng møc thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu qu¸ møc vµo ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam; ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®«Ý víi hµng ho¸ b¸n ph¸ gi¸ nhËp kh¶u vµo ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam; ThuÕ chèng trî cÊp ®èi víi hµng ho¸ trî cÊp ®­îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ chèng trî cÊp hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam; ThuÕ chèng ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi hµng ho¸ ®­îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam cã xuÊt xø tõ n­íc, nhãm n­íc hoÆc vïng l·nh thæ mµ ë ®ã cã sù ph©n biÖt vÒ thuÕ nhËp khÈu hoÆc cã biÖn ph¸p ph©n biÖt ®èi xö kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®èi xö tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong th­¬ng m¹i quèc tÕ” _ VÒ khiÕu n¹i vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ( §iÒu 22): §Ó phï hîp víi quy ®Þnh WTO, quyÒn cña ®èi t­îng nép thuÕ ®­îc lùa chän quyÒn khiÕu n¹i víi c¬ quan h¶i quan hoÆc toµ hµnh chÝnh, LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu quy ®Þnh vÒ khiÕu n¹i vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i nh­ sau: “ Trong tr­êng hîp ®èi t­îng nép thuÕ kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh cña c¬ quan h¶i quan vÒ sè tiÒn thuÕ, tiÒn ph¹t, h×nh thøc xö ph¹t, th× vÉn ph¶i nép ®ñ tiÒn thuÕ, tiÒn ph¹t, chÊp hµnh h×nh thøc xö ph¹t, ®ång thêi cã quyÒn khiÕu n¹i víi c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i, tè c¸o”. c.2. Nh÷ng néi dung söa ®æi nh»m khuyÕn khÝch tèi ®a xuÊt khÈu, ®ång thêi h¹n chÕ nh÷ng s¬ hë dÔ bÞ lîi dông ®Ó trèn thuÕ, nî thuÕ. _ VÒ thêi h¹n nép thuÕ( §iÒu 15): §èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu vÒ c¬ b¶n vÉn gi÷ nh­ hiÖn hµnh; ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu n©ng thêi h¹n 15 ngµy lªn 30 ngµy ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu quy ®Þnh cô thÓ thêi h¹n nép thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu lµ hµng tiªu ding; hµng ho¸ nhËp khÈu lµ vËt t­, nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu, hµng ho¸ kinh doanh theo ph­¬ng thøc t¹m nhËp, t¸i xuÊt hoÆc t¹m xuÊt, t¸i nhËp. §Ó ®­îc h­ëng thêi h¹n nép thuÕ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu lµ vËt t­ nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, hµng hãa kinh doanh theo ph­¬ng thøc t¹m nhËp, t¸i xuÊt hoÆc t¹m xuÊt, tµi nhËp, hµng ho¸ nhËp khÈu, LuËt cßn quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc, ®ã lµ: §èi t­îng nép thuÕ ph¶i cã qu¸ tr×nh chÊp hµnh tèt ph¸p luËt vÒ thuÕ hoÆc ph¶i cã b¶o l·nh vÒ sè tiÒn thuÕ ph¶i nép. Quy ®Þnh nµy sÏ gãp phÇn kh¾c phôc nî ®äng thuÕ, trèn thuÕ. _ VÒ miÔn thuÕ, xÐt miÔn thuÕ(§iÒu 16 vµ17): Quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ miÔn thuÕ, xÐt miÔn thuÕ nhËp khÈu cßn cã sù ph©n biÖt gi÷a ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®Çu t­ trong n­íc. Trong ®ã miÔn thuÕ, xÐt ®èi víi ®Çu t­ trong n­íc lµ kÐm ­u ®·i h¬n so víi ®Çu t­ n­íc ngoµi, ch­a khuyÕn khÝch ph¸t huy néi lùc ®Ó ®Èy m¹nh s¶n xuÊt. Ngoµi nh÷ng quy ®Þnh miÔn thuÕ, xÐt miÔn thuÕ ®· cã trong LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu viÖc miÔn thuÕ nhËp khÈu cßn ®­îc quy ®Þnh trong c¸c LuËt vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c vµ mét sè NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ, QuyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. ViÖc quy ®Þnh nh­ trªn ®· kÞp thêi khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña mét sè ngµnh, lÜnh vùc. Nh­ng l¹i dÉn ®Õn chång chÐo kh«ng râ rµng vµ phøc t¹p, khã theo dâi trong tæ chøc thùc hiÖn. §Ó ®¶m b¶o sù c«ng b»ng vµ minh b¹ch trong chÝnh s¸ch, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö theo ®óng quy ®Þnh cña WTO, §iÒu 16 vµ 17 cña LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu, quy ®Þnh miÔn thuÕ, xÐt miÔn thuÕ. Néi dung c¸c ®iÒu nµy ®­îc quy ®Þnh dùa trªn c¬ së thèng nhÊt gi÷a ­u ®·i khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi; tËp hîp, hÖ thèng ho¸ c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ miÔn thuÕ, xÐt miÔn thuÕ ®ang quy ®Þnh t¹i c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p lu¹t kh¸c vµo LuËt nµy. VÒ nguyªn t¾c, tËp hîp l¹i vÒ c¸c quy ®Þnh miÔn thuÕ nhËp khÈu lµ: chän nh÷ng quy ®Þnh miÔn thuÕ ë møc thuÕ cao nhÊt cho tõng ®èi t­îng ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®Çu t­ trong n­íc, ®Ó ¸p dông chung cho c¸c dù ¸n ®Çu t­; ®ång thêi b·i bá nh÷ng quy ®Þnh kh«ng kh¶ thi, khã cã c¨n cø ®Ó thùc hiÖn. _ VÒ gi¶m thuÕ( §iÒu 18): §Ó ®¶m b¶o viÖc xÐt gi¶m thuÕ ®­îc chÝnh x¸c, phï hîp víi quy tr×nh thñ tôc h¶i quan, söa ®æi ®iÒu kiÖn ®­îc xÐt gi¶m thuÕ ®ãlµ: “ Hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®ang trong qu¸ tr×nh gi¸m s¸t cña c¬ quan h¶i quan nÕu bÞ h­ háng hoÆc bÞ mÊt m¸t ®­îc c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn gi¸m ®Þnh chøng nhËn th× ®­îc xÐt gi¶m thóª. Møc gi¶m thóª t­¬ng øng víi tû lÖ tæn thÊt cña hµng ho¸”. c.3. Nh÷ng néi dung söa ®æi nh»m ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vµ phï hîp víi yªu cÇu c¶I c¸ch hµnh chÝnh vÒ thuÕ vµ h¶i quan. _ VÒ ®èi t­îng chÞu thuÕ( §iÒu 2) §Ó bao qu¸t hÕt c¸c ®èi t­îng chÞu thuÕ, ngoµi c¸c ®èi t­îng theo quy ®Þnh hiÖn hµnh bæ sung tr­êng hîp “hµng ho¸ ®­îc ®­a tõ thÞ tr­êng trong n­íc vµo khu phi thuÕ quan vµ tõ khu phi thuÕ quan vµo thÞ tr­êng trong n­íc” vµo ®èi t­îng chÞu thuÕ. _ VÒ ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ( §iÒu 3) §Ó bao qu¸t hÕt c¸c ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ, ngoµi c¸c ®èi t­îng theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, bæ sung tr­êng hîp: + Hµng ho¸ nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vµo khu phi thuÕ quan vµ chØ sö dông trong khu phi thuÕ quan; hµng ho¸ ®­a tõ khu phi thuÕ qua nµy sang khu phi thuÕ quan kh¸c vµo ®èi t­îng kh«ng chÞu thuÕ; + Hµng viÖn trî kh«ng hoµn l¹i; + Hµng hãa lµ phÇn dÇu khÝ thuéc thóª tµi nguyªn cña Nhµ n­íc khi xuÊt khÈu. _ VÒ thuÕ xuÊt khÈu thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ trao ®æi, mua b¸n cña c­ d©n biªn giíi( §iÒu 7): XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ quan hÖ mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸ cña c­ d©n biªn giíi lµ quan hÖ cã tÝnh ®Æc thï, cÇn quy ®Þnh ¸p dông thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ trao ®æi, mua b¸n cña c­ d©n biªn giíi phï hîp víi tõng thêi k×, gãp phÇn tÝch cùc vµ thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt, giao l­u kinh tÕ, th­¬ng m¹i cña c­ d©n biªn giíi n­íc ta vµ c­ d©n biªn giíi n­íc ngoµi cã chung ®­êng biªn giíi víi ViÖt Nam, §iÒu 7 cña LuËt quy ®Þnh: ChÝnh phñ quy ®Þnh viÖc ¸p dông thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ mua b¸n, trao ®æi cña c­ d©n biªn giíi phï hîp víi tõng thêi k×. _ VÒ thÈm quyÒn ban hµnh møc thuÕ suÊt( §iÒu12) đ­îc c¸c ®èi t¸c tham gia đàm ph¸n quan t©m hang ®Çu và là mét trong nh÷ng néi dung chÝnh trong đàm ph¸n héi nhËp. §èi víi s¶n xuÊt trong n­íc, do còng phô thuéc nhiÒu vào nguån vËt t­, nguyªn liÖu nhËp khÈu, nªn chôi sù t¸c ®éng lín cña biÕn ®éng gi¸ c¶ thÞ tr­êng thÕ giíi. Những quy định của Luật hiện hành về thực hiện c¸c điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia và thÈm quyền điều hành thuế suất thuế nhập khẩu qua thực tế thực hiện là rất phï hợp, ®· ph¸t huy t¸c dụng tÝch cực đảm bảo cho việc chủ động trong đàm ph¸n hội nhập kinh tế quốc tế và gãp phần b×nh æn gi¸ cả thị trường trong nước. Để chủ động trong việc điều hành và thực hiện cam kết quốc tế, Luật giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Bộ Tài chÝnh quy định ¸p dụng mức thuế suất thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đối với từng mặt hàng theo thủ tục do ChÝnh phủ quy định, bảo đảm c¸c nguyªn tắc sau:           a) Phï hợp với danh mục nhãm hàng chịu thuế và trong phạm vi khung thuế suất do Uỷ ban thường vụ Quốc hội ban hành;         b) Gãp phần bảo ®¶m nguồn thu ng©n s¸ch nhà nước và b×nh æn thị trường;            c) Bảo hộ sản xuất trong nước cã chọn lọc, cã điều kiện, cã thời hạn phï hợp với điều ước quốc tế mà Cộng hoà x· hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viªn”.  _Về tr¸ch nh