Đề tài Một số giải pháp cho vấn đề xóa đói giảm nghèo ở Việt Nam

h đáng kể; thu nhập bình quân của nhóm hộ nghèo ở các huyện này chỉ vỏn vẹn khoảng 140 nghìn đồng/người/tháng. Miền Trung đang được đánh giá là có mức độ tăng trưởng khá cao so với cả nước nhưng tỷ lệ hộ nghèo ở đây vẫn chưa được cải thiện nhiều. IV. NGUYÊN NHÂN: Có nhiều lý do làm cho tình hình nghèo đói ở các tỉnh này chưa được cải thiện một cách hiệu quả như thời tiết khí hậu khắc nghiệt, thiên tai thường xuyên xảy ra ảnh hưởng lớn đến sản xuất và đời sống con người, nguồn nhân lực thiếu tay nghề, trình độ nhận thức còn thấp, cơ sở hạ tầng còn yếu kém, hệ thống giao thông chưa được triển khai một cách đáng kể, sự thiếu liên kết giữa các vùng miền, kéo theo sự thiếu bền vững làm cho các khu vực này có nơi nguy cơ tái đói nghèo cao. 1. Điều kiện khí hậu: Vùng duyên hải miền trung với tổng diện tích 9.589,5 nghìn ha, là vùng đất duy nhất của nước ta có tất cả các tỉnh đều giáp biển ở phía đông. Phía tây của vùng là rừng và đồi núi thấp dần ra phía biển , chia cắt đồng bằng thành những dải nhỏ hẹp. Với vị trí địa lý đặc biệt như vậy, vùng duyên hải miền trung là vùng có nhiều thế mạnh về nông – lâm – ngư nghiệp. Là vùng có thế mạnh về sản xuất nông lâm thủy hải sản, nhưng chủ yếu vẫn là trồng trọt. Tính đến nay, giá trị sản xuất nông nghiệp của vùng là 23559,5 tỷ VNĐ, chiếm tỉ lệ 15.04% so với tổng giá trị sản xuất nông nghiệp của cả nước. Về chăn nuôi, vùng đồi núi thấp ở phía tây và diện tích rộng, thuận lợi cho việc phát triển ngành chăn nuôi gia súc lớn, đặc biệt là chăn nuôi bò với số lượng 2,619 triệu con (2008), chiếm tỉ lệ 41,32% số lượng bò cả nước. Về lâm nghiệp, vùng duyên hải miền trung có diện tích rừng lớn thứ hai cả nước với 4497,4 nghìn ha (2008), chiếm 34,28%. Trong rừng có nhiều loại gỗ quý (táu, lim, sến, …) và nhiều lâm sản, động vật quý hiếm có giá trị. Miền Trung có thế mạnh về sản xuất gỗ với sản lượng gỗ khai thác được vào năm 2008 lên tới 1057,2 nghìn m3 gỗ ( chiếm tỉ lệ 29,68%) và giá trị sản xuất lâm nghiệp đạt khỏang 1916 tỷ đồng vào năm 2008 ( chiếm tỷ lệ 28,38%) chỉ đứng sau khu vực trung du và miền núi phía bắc. Nhưng bên cạnh đó, nạn chặt phá rừng bừa bãi cũng đang diễn ra nơi đây, làm tổn thất không nhỏ lượng gỗ khai thác hàng năm. Chỉ tính riêng năm 2008, miền Trung đã có 900,5 hecta rừng bị chặt phá. Về ngư nghiệp, với lợi thế đường bờ biển dài, nhiều bãi biển đẹp như Sầm Sơn, Nha Trang,…, là vùng đang phát triển rất nhanh về du lịch biển, thu hút được số lượng lớn khách du lịch đến tham quan hàng năm. Chỉ tính 6 tháng đầu năm 2009, lượng khách du lịch đến miền Trung là khoảng 8 triệu lượt, trong đó du khách nước ngoài chiếm 1,5 triệu lượt. Theo đánh giá thì lượng khách này tiếp tục tăng trong thời gian tới. Tuy nhiên, do ảnh hửong từ thiên tai nên vào khoảng thời gian tháng 9, 10, 11, 12, miền Trung phải chấp nhận cảnh các bãi biển vắng khách, các khu du lịch thì phải chấp nhận huề vốn, làm giảm thu nhập và phải cắt giảm nhân công gây thất nghiệp cho một bộ phận lao động. Phần lớn các tỉnh đều giáp biển nên có nhiều bãi tôm bãi cá với nhiều loại cá quý hiếm cho ra sản lượng lớn. Số liệu thống kê năm 2008 cho thấy, giá trị sản xuất thuỷ sản đạt 8897,6 tỷ VNĐ, chiếm tỉ lệ 17,77%. đứng thứ hai cả nước sau vùng đồng bằng sông Cửu Long là 33891,1 tỷ VNĐ. Về trồng trọt, đất nông nghiệp ở đồng bằng chủ yếu là đất phù sa, ngoài ra còn có đất feralit ở vùng trung du và một số vùng đất badan quy mô nhỏ, thích hợp để trồng cây công nghiệp (Ví dụ như: hồ tiêu, cao su, cà phê, thuốc lá…) và trồng lúa. Tuy nhiên, sản lượng lúa thu hoạch được lại xếp ở vị trí thứ ba với tổng sản lượng là 6.125,9 nghìn tấn (2008), sau đồng bằng sông cửu long (20.681,6 nghìn tấn – 2008) và đồng bằng sông Hồng (6.776 nghìn tấn – 2008). Sở dĩ có hiện tượng này là vì phần lớn các giống lúa chủ lực hiện đang gieo trồng trong vùng là những giống có nguy cơ nhiễm sâu bệnh cao cùng với sự bùng phát của các dịch sâu bệnh (rầy nâu, vàng lá…) đang lan trên diện rộng các khu vực trồng lúa của miền Trung càng làm cho năng suất lúa có nguy cơ ngày càng giảm. Trong đó, khí hậu ở vùng duyên hải miền trung là nguyên nhân chủ yếu, tác động lớn vào việc giảm năng suất lúa và cây trồng. Miền Trung phải gánh chịu khí hậu khắc nghiệt hơn so với các vùng miền khác của đất nước. Địa hình duyên hải miền trung bị chia cắt mạnh, gây ảnh hưởng nhiều đến điều kiện khí hậu. Hàng năm, vào mùa hè, vùng duyên hải miền trung có gió tây khô nóng, làm nhiệt độ tăng cao, làm giảm lượng mưa trong mùa hè. Thêm vào đó, do địa thế khu vực dốc, diện tích lưu vực nhỏ, không dài, khả năng điều tiết nước kém, không thể giữ nước đủ lâu để cung cấp cho vùng đồng bằng, góp phần gây nên hiện tượng hạn hán, làm cho cây trồng chết héo. Vào mùa mưa, vùng này liên tục hứng chịu những cơn bão lớn từ biển Đông đổ vào, rừng do bị khai thác quá mức không thể điều tiết lượng nước mưa kịp thời nên hình thành hiện tượng lũ quét làm ngập lụt khu vực đồng bằng. gây ra những hậu quả nặng nề như mất mùa, giảm năng suất cây trồng. Người dân nơi đây phải liên tục gánh chịu những thiệt hại nặng nề từ thiên nhiên, hết hạn hán lại đến mưa lũ, khiến cho người dân quanh năm tổn thất nhiều tiền của và sức lao động, cộng thêm việc thất thu do cây trồng bệnh tật, lũ quét, cuốn trôi hết thành quả lao động của họ. Theo thống kê sơ bộ thì trung bình hàng năm, thiệt hại do thiên tai bão lụt gây ra cho miền Trung ước tính khoảng 155 tỉ VNĐ/năm, trong đó ngập úng chiếm 120 000 hecta lúa làm tổn thất 149 000 tấn thóc. Đối với ngư nghiệp thì bão lũ cũng gây ra tổn thất không nhỏ cho miền Trung. Hàng năm, mỗi khi bão đến thì người dân nơi đây không thể ra khơi, hoặc các tàu đánh cá ngoài khơi do phải đi trú bão nên không thể trở về đúng kì hạn, kéo dài thời gian bảo quản thủy hải sản, làm giảm chất lượng sản phẩm đánh bắt. Ngoài ra, bão lũ còn làm hư hại các công trình nuôi trồng tủy sản như: các bè cá nuôi nước mặn, các cánh đồng muối bị ngập nước… Các ngư cụ, tàu bè cũng chịu tổn thất, hư hại nặng nề. Ước tính trung bình hàng năm, tổng số thiệt hại do thiên tai gây ra cho ngư nghiệp lên đến hàng tỉ đồng. Mặc dù có các thế mạnh về nông lâm ngư nghiệp, nhưng duyên hải miền trung lại là vùng có khí hậu khắc nghiệt, thường xuyên xảy ra mưa bão, lũ lụt, hạn hán. Với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, thiên tai diễn ra quanh năm như vậy, vùng duyên hải miền trung mặc dù có những tiềm năng hết sức thuận lợi để xây dựng nền kinh tế nông – lâm – ngư nghiệp nhưng cũng không thể phát triển một cách bền vững và liên tục. Thiên tai hằng năm gây nên những hậu quả tàn khốc cho cả người và của, làm chậm sự phát triển của vùng, tàn phá cơ sở vật chất của nhà nước và nhân dân. Ví dụ: Trong năm 2007, Quảng Ngãi xin trợ giúp 2 000 tấn gạo cứu đói, 1 900 lúc giống và 200 tỷ VNĐ. Quảng Nam đề nghị hỗ trợ 3 000 tấn gạo, 3 000 tấn lúa giống và 150 tỷ VNĐ. Mỗi năm nhà nước lại tốn hàng ngàn tỉ đồng nhằm khắc phục các hậu quả do thiên tai gây ra, giúp người dân ở những vùng bị thiên tai tàn phá xây dựng lại cuộc sống. Từ đó khiến cho chính sách xóa đói giảm nghèo của nhà nước bị vô hiệu hóa vì chỉ cần một cơn bão hay một trận lụt lớn cũng làm tiêu tan toàn bộ thành quả đã xây dựng được. 2. Cơ sở hạ tầng Duyên hải miền trung với đặc điểm phong phú về tài nguyên khoáng sản, có đường bờ biển dài, nhiều vịnh nước sâu, là nơi có nhiều danh lam thắng cảnh đẹp như Lăng Cô, bãi biển Đà Nẵng, Hội An, vịnh Nha Trang… đang là vùng đầy tiềm năng, thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia vào. Nắm được các điều kiện thuận lợi này, chính phủ và các địa phương trong vùng đã tích cực tạo điều kiện xây dựng cơ sở hạ tầng, đa dạng hóa các hoạt động xúc tiến đầu tư cùng các chính sách ưu đãi nhằm phát triển các ngành công nghiệp dịch vụ tại địa phương mình. Vì thế hiện đang có nhiều công ty trong và ngoài nước tham gia đầu tư góp vốn vào các dự án tại vùng này. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2007 lượng vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài (vốn FDI) được cấp phép tại vùng duyên hải Miền Trung đạt 3,686 triệu USD, chỉ chiếm 17,26% tổng vốn FDI của cả nước. Nhưng đến năm 2008, lượng vốn FDI tăng đột biến, lên đến 33107,5 triệu USD, chiếm đến 51,49% tổng vốn FDI đầu tư vào Việt Nam trong cùng năm. Thành công nhất có thể nói là KKT Dung Quất với 147 dự án đăng ký, tổng vốn khoảng 10 tỷ USD. Mặc dù bị ảnh hưởng suy thoái kinh tế toàn cầu, nhưng 9 tháng đầu năm 2009, KKT Dung Quất đã thu hút 12 dự án, với tổng vốn đăng ký đầu tư khoảng trên 6 nghìn tỷ đồng. Các số liệu nói trên chứng tỏ hướng đi của các địa phương thuộc vùng Duyên hải Miền Trung đang là hướng đi đúng đắn, có hiệu quả. Về hạ tầng đường bộ và đường sắt ,vài năm trước đây, đường bộ và đường sắt của khu vực này do thiếu sự đầu tư nên có chất lượng không tốt, bị xuống cấp nghiêm trọng. Mặt đường nhiều nơi có nhiều ổ gà ổ voi, lớp tráng nhựa đường bị bong tróc, thêm vào đó là tình trạng nhiều cây cầu trên các tuyến đường của vùng đã cũ, có trọng tải thấp, bị xuống cấp theo thời gian cũng gây nguy hiểm cho các phương tiện giao thông di chuyển trên tuyến đường này, từ đó làm giảm năng lực vận tải trong nội vùng và với các vùng miền khác của đất nước. Bên cạnh , hạ tầng giao thông phát triển vẫn chưa tương xứng với sự phát triển về kinh tế, các công trình bệnh viện, trường học, khu vui chơi giải trí chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân địa phương và các nhà đầu tư trong nước cũng như nước ngoài. Các khu vui chơi giải trí tuy được chú ý đầu tư xuống cả các quận huyện nhưng lại không có cơ chế giám sát, quản lý thỏa đáng gây nên tình trạng trang thiết bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng, điển hình như ở thôn Dương Sơn, xã Hòa Tiến (huyện Hòa Vang), phường An Hải Tây, quận Sơn Trà thuộc thành phố Đà Nẵng, các công trình vui chơi giải trí tuy được đầu tư xây dựng với kinh phí và quy mô tương đối lớn nhưng sau đó lại bị bỏ hoang, xuống cấp, không có ai quản lý, với nghịch cảnh đầu tư nhiều nhưng hiệu quả không được bao nhiêu, người dân ở các tỉnh thành Duyên Hải Miền Trung vẫn phải chịu thiệt do cơ chế quản lý lỏng lẻo của địa phương. Số bệnh viện của vùng khá nhiều, có tất cả 213 bệnh viện trực thuộc Bộ Y Tế, nhưng chỉ có bệnh viện Đa Khoa Thừa Thiên – Huế là bệnh viện lớn, có khả năng xử lý các ca bệnh phức tạp, nhưng nhìn chung trình độ y bác sĩ vẫn chưa bằng ở các thành phố lớn như Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, nên việc khám chữa bệnh cũng phần nào bị hạn chế. Hơn nữa, các bệnh viện đều nằm trong những vùng đông dân cư trong khi các khu công nghiệp, khu kinh tế đa số được địa phương đặt tại những vùng dân cư thưa thớt nhằm giảm thiểu chi phí đền bù giải tỏa nên gây hạn chế trong việc cung cấp dịch vụ y tế cao cấp cho các nhà đầu tư, công nhân làm việc tại các khu vực này. Ngoài các hạn chế nói trên, thiên tai lũ lụt hằng năm đã góp phần làm chậm sự phát triển cơ sở hạ tầng của vùng Duyên hải Miền Trung. Mỗi năm có bão tố, lũ lụt, thiệt hại về vật chất là rất lớn. Các công trình đường giao thông, đường sắt, cầu cống, bệnh viện, trường học… bị tàn phá nghiêm trọng. Điển hình như đợt bão lũ vừa qua, cơ sở hạ tầng của toàn vùng bị hư hại nhiều. Giao thông trong nội bộ vùng và với các vùng khác bị tê liệt hoàn toàn. Nhiều tuyến đường bộ như quốc lộ 19 đoạn nối Cảng Quy Nhơn với các tỉnh Tây Nguyên bị sạt lở, cầu cống bị cuốn trôi khiến tình trạng kẹt xa liên tục xảy ra. Quốc lộ 1A đoạn đi qua các tỉnh thành chịu sự tàn phá của thiên tai cũng gặp fải tình trạng tương tự. Trên tuyến đường sắt Bắc – Nam nhiều đoạn cũng bị lũ cuốn trôi khiến cho tuyến đường này cũng gặp tình trạng tê liệt tạm thời không thế hoạt động. Hệ thống bệnh viện, trường học cũng gặp cảnh tương tự khi nhiều nơi bị lũ cuốn làm hư hại nặng về cơ sở vật chất, nhiều công trình bị sập gây khó khăn cho công tác cứu trợ cứu nạn. Qua đó có thể thấy tuy được chú trọng đầu tư nhưng Duyên hải Miền Trung lại là vùng có cơ sở hạ tầng kém bền vững nhất nước. Điều đó đặt ra vấn đề cho Nhà Nước và lãnh đạo các tỉnh thành phải có các biện pháp tích cực hơn nhằm đủ khả năng chống chọi được với thiên tai đang có xu hướng gia tăng về số lượng và sức mạnh như hiện nay, bảo vệ an toàn cho người dân và khiến cho các nhà đầu tư an tâm khi đầu tư vào khu vực này của đất nước. 3. Sự thiếu liên kết trong vùng Ngoài ra, một trong những hạn chế khác ảnh hưởng đến tình hình kinh tế nói chung cũng như cuộc sống người dân Trung bộ nơi đây đó chính là các tỉnh miền Trung chưa thực sự đồng nhất và liên kết với nhau trong nhiều lĩnh vực là nguyên nhân chủ yếu làm cho các tỉnh miền Trung chưa được đồng bộ hóa, thống nhất với nhau về những chủ trương, chính sách phát triển cho toàn vùng. So với 2 miền Bắc và Nam thì miền Trung được đánh giá là khó có cơ hội để bứt phá, phát triển ngang tầm với 2 miền còn lại do trở ngại lớn nhất là chưa có một cơ chế phối hợp điều hành cụ thể cho các địa phương, thiếu các chương trình hành động có phối hợp trong phạm vi toàn vùng cũng như chưa tạo được một cơ chế hoạt động, hợp lực các tỉnh trong vùng... Làm thế nào để miền Trung có thể hội nhập và phát triển khi ranh giới hành chính giữa các địa phương vẫn còn rất đậm, cắt khúc sự phát triển tự nhiên cũng như cơ chế hành chính giữa không gian kinh tế vùng. Đó là một vấn đề được đặt ra hiện nay bên cạnh những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghèo đói, lạc hậu của Trung bộ. Trước kia khi muốn kêu gọi đầu tư, mỗi tỉnh lại tổ chức một hội nghị, một chuyến viễn du kêu gọi riêng. Để xúc tiến du lịch thì mỗi tỉnh lại làm một lễ hội đóng khung trong tỉnh của mình, trong khi du khách nước ngoài đến du lịch tại vùng có mong muốn không chỉ để tham quan 1 địa phương nhất định mà là tham quan 1 chuỗi danh lam thắng cảnh ở nhiều địa phương khác nhau, chỉ có từ năm 2007 đến nay, tình trạng thiếu liên kết này mới được giảm bớt nhờ sự nhận thức kịp thời và hành động mang tính thực tiễn cao của lãnh đạo các tỉnh Duyên hải Miền Trung như việc Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam, Đà Nẵng cùng liên kết tổ chức giới thiệu du lịch miền trung tại Bangkok (Thái Lan), lãnh đạo các tỉnh thành trong khu vực tham gia hội nghị với mục đích tạo nên sự liên kết trong nội bộ vùng về mọi mặt nhằm phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, ta có thể thấy vùng Duyên Hải Miền Trung có nhiều cảng biển và nhiều sân bay, nhưng vẫn chưa có cái nào là thật sự lớn, mang tầm vóc quốc tế. Tỉnh nào cũng có ít nhất từ 2 - 3 cảng biển và sân bay nhưng công suất hoạt động thì vẫn ở dạng tầm trung, chức năng hoạt động thì tương tự nhau, không có sự khác biệt dẫn đến việc chưa có sự bứt phá gì đáng kể trong lĩnh vực này và trong số các cảng biển Duyên Hải miền Trung hiện này không có cảng nào trở thành vai trò đầu tàu, và điều này không chỉ đúng với các càng biển mà còn đúng với các sân bay và cơ sở hạ tầng khác. Ở đây khẳng định vai trò đầu tàu khá quan trọng trong việc phát triển và liên kết các vùng với nhau. Các cảng lớn được đầu tư xây dựng nhắc đến ở trên đều được các địa phương xác định là cảng nước sâu, nhưng thực tế các cảng này chỉ có thể đón nhận tàu có trọng tải 30.000 tấn là tối đa, trong khi các cảng nước sâu ở các nước khác như Singapor, Đài Loan, Hồng Kông… có thể tiếp nhận tàu hàng trăm nghìn tấn. Do cảng nhỏ nên các tàu lớn khi muốn chuyển hàng hóa vào các cảng này đều phải neo đậu ở cảng Đài Loan hay Hồng Kông rồi cho tàu nhỏ hơn chuyển hàng về. Điều này làm cho chi phí vận tải đường biển tăng cao, khiến các doanh nghiệp e ngại trong việc nhập hàng thông qua các cảng này. Theo số liệu thống kê tính được nếu vận chuyển 1 container từ Đà Nẵng – nơi có cảng biển lớn nhất vùng – bằng đường bộ vào cảng Sài Gòn, rồi từ cảng Sài Gòn bằng đường biển đi đến các cảng khác trên thế giới thì vẫn còn rẻ hơn là vận chuyển trực tiếp từ cảng Tiên Sa tại Đà Nẵng đến các nơi đó. Do đó các cảng vùng Duyên hải miền trung không thể giữ được hàng hóa trong khu vực của mình dẫn đến việc các cảng hoạt động chưa hết công suất được thiết kế. Theo bảng số liệu về khối lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường thủy năm 2007, vùng duyên hải miền trung chỉ chiếm một tỉ lệ rất thấp, 8,479 triệu tấn, bằng 6,04%, so với cả nước là 140,334 triệu tấn. Các sân bay tại vùng cũng rơi vào cảnh thiếu hành khách. Dù được xem là sân bay lớn mang tầm cỡ quốc tế nhưng sân bay Chu Lai lại chỉ có vài chuyến máy bay cất cánh, và số hành khách trên các chuyến bay này cũng không phải là nhiều. Các sân bay khác trong vùng cũng thường xuyên gặp cảnh tương tự. Vấn đề khác cũng được đặt ra ở đây là tâm lý cục bộ địa phương đã tồn tại từ lâu với suy nghĩ mạnh ai nấy làm, không có cơ chế phối hợp chặt chẽ với nhau trong từng hoạt động, từ đó lan rộng ra khắp các tỉnh thành dẫn đến sự thiếu liên kết, hợp nhất với nhau ngày càng sâu sắc và rộng hơn. Mỗi địa phương đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, do đó lãnh đạo mỗi tỉnh không ngừng đưa ra các lợi nhuận, ưu đãi trước mắt nhằm mục đích thu hút sự đầu tư của nước ngoài vào tỉnh của mình ngày càng nhiều. Căn bệnh thành tích khiến cho lãnh đạo các tỉnh không ngừng cạnh tranh với mong muốn dự án tỉnh mình được nổi tiếng, mang tầm cỡ quốc tế chứ không chấp nhận thuộc nội địa. Tuy nhiên bên cạnh đó dẫn đến hệ quả là các dự án đầu tư thì nhiều nhưng khi đưa vào hoạt động thì không đem lại hiệu quả cao, không khả quan so với thực tế. Các dự án thì chồng chéo nhau, các tỉnh chỉ chăm lo cho dự án của mình, đề ra các biện pháp cạnh tranh sao cho hiệu quả nhất, thu được nhiều lợi nhận từ phía các nhà đầu tư và dự án mà không nghĩ đến hiệu quả lâu dài cũng như cùng đưa ra các chương trình phối hợp hành động, cùng xây dựng và phát triển dự án đó làm cho hiện tượng trì trệ trong việc thi công, phát triển và quảng bá dự án của địa phương ngày càng sâu sắc. Nhiều dự án chất chồng làm cho nguồn vốn đầu tư không được sử dụng một cánh hiệu quả và chính đáng. Mỗi địa phương trong vùng có chính sách, cơ chế thu hút đầu tư là cần thiết, nhưng các địa phương cần có sự hợp tác trên cơ sở quy hoạch chung của toàn vùng, phân công đầu tư phát triển, tránh chồng chéo trong đầu tư và cạnh tranh không lành mạnh. Thứ tư, các mối quan hệ về kinh tế - chính trị với những đặc thù riêng, các điểm khác biệt vẫn còn tồn tại, mối quan hệ và cơ chế phối hợp giữa các ngành Trung ương với các địa phương trong vùng chưa thật sự khắng khít, tạo nên mối quan hệ hữu cơ trong tổ chức thực hiện, sự phối hợp, hợp tác giữa các địa phương trong vùng với nhau còn nhiều bất cập... Cơ chế quản lý các tỉnh vẫn chưa được thể thức hóa, chưa tạo được sự thống nhất trong việc thi hành các chính sách, cơ chế phát triển của toàn vùng, hệ thống quản lý còn nhiều sai sót và mâu thuẫn nội bộ. Lãnh đạo các tỉnh vẫn chưa có tầm nhìn xa, chưa đưa ra được những chiến lược cũng như các chương trình phối hợp hành động, ban hành xuống các địa phương, làm chiếc cầu nối toàn tỉnh cùng thực hiện và phát triển. Miền Trung không thể thụ động, trông chờ sự năng động và sáng suốt của các bộ, cục cấp Trung Ương phát hiện và giải quyết các vấn đề phát triển đặc thù của mình mà thay vào đó, các tỉnh miền Trung cần năng động, chủ động đề xuất, thuyết phục để có được mức độ tự chịu trách nhiệm cao hơn. Mặt khác, theo Tổng cục Thống kê thì tổng số vốn nước ngoài đầu tư trực tiếp vào miền Trung phân bổ cho các địa phương cũng chưa thực sự đồng đều nếu không nói là quá chênh lệch. Các dự án nước ngoài đầu tư vào miền Trung chủ yếu tập trung ở các lĩnh vực công nghiệp - xây dựng (chiếm 62% tổng vốn đăng ký), thương mại - dịch vụ (chiếm 35%), nông - lâm - ngư nghiệp (chiếm 3%). Có thể thấy phần vốn được phân bổ cho nông - lâm - ngư nghiệp chỉ vỏn vẹn khoảng 3%, bao gồm cho các khoản đầu tư trang thiết bị kỹ thuật, máy móc và chi phí mua nguyên vật liệu phục vụ cho lĩnh vực này. Trong khi đó người dân miền Trung nơi đây sống tập trung chủ yếu vào nghề nông, đánh bắt thủy hải sản. Như vậy với một số lượng nhân công quá cao trong khi vốn đầu tư thì quá thấp thì không thể nào đáp ứng được hết nhu cầu chi trả lương cho người lao động. Bên cạnh đó, sự không đồng đều trong nguồn vốn còn thể hiện qua số vốn đầu tư vào các tỉnh. Về địa bàn đầu tư, trong năm 2008, các tỉnh Thanh Hóa (6211.3 triệu USD), Hà Tĩnh (7879.1 triệu USD), Phú Yên (4345.9 triệu USD), Ninh Thuận (9800.3 triệu USD),… có số vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài cao hơn hẳn so với các tỉnh Bình Định ( chỉ có 0.1 triệu USD), Khánh Hòa (126.9 triệu USD), Kon Tum (67 triệu USD)…Như vậy, sự không đồng đều trong nguồn vốn đã làm cho các tỉnh miền Trung phát triển không đồng đều nhau, gây ra sự chênh lệch lớn trong nền kinh tế chung của cả Trung bộ. Đối với miền Trung, khi các nhà đầu tư lựa chọn khu vực để đổ vốn vào thì Đà Nẵng, Thừa Thiên Huế hay Thanh Hóa, Hà Tĩnh… là những địa phương luôn chiếm ưu thế trong việc thu hút vốn đầu tư không chỉ vì điều kiện tự nhiên thuận lợi mà nơi đây còn là những vùng kinh tế trọng điểm của miền Trung với hệ thống giao thông tương đối thông thoáng, nhiều sân bay và cảng lớn, ít bị ảnh hưởng bởi thiên tai, sở hữu nguồn nhân lực tương đối đông hơn so với các tỉnh khác. Ngoài ra, các tỉnh này tập trung đa số các khu công nghiệp và khu kinh tế lớn nhất nhì của miền Trung như Đà Nẵng có khu công nghiệp Hòa Khánh, Hòa Cầm, Thừa Thiên Huế có khu công nghiệp Phú Bài, khu kinh tế Chân Mây-Lăng Cô, Thanh hóa có công nghiệp Bỉm Sơn, Hà tĩnh có khu kinh tế Vũng Án…Đây đều là những vùng kinh tế trọng điểm của miền Trung, thu hút hơn 50% vốn đầu tư với dân số trên dưới khoảng một triệu người mỗi địa phương, riêng Thanh Hóa và Nghệ An trên 3 triệu người, so với các tỉnh khác chỉ khoảng vài trăm nghìn người là tối đa. Các nhà đầu tư xem đó là những ưu điểm trước mắt, lợi nhuận từ các tỉnh này mang lại sẽ cao hơn so với các tỉnh khác do thừa hưởng những điều kiện thuận lợi vốn có nên không ngại chi mạnh tay vào các khu vực này mà thờ ơ với các khu vực còn lại, tạo ra sự mất cân đối trong nguồn vốn phân bổ giữa các tỉnh, gây nên tình trạng phát triển không đồng đều cộng thêm với thái độ tiêu cực của các tỉnh, không bằng lòng với sự thua thiệt, làm hạn chế bớt khả năng phối hợp, liên kết trong kinh tế, gây ra tình trạng chia rẽ, đứt khúc giữa các địa phương. Hình III.2: Vốn đầu tư nước ngoài trực tiếp vào miền Trung năm 2008 4. Học vấn - chảy máu chất xám: Trên thế giới hiện nay học vấn cũng là một chuẩn được đưa ra để đánh giá mức độ giàu nghèo của một nước. Trình độ học vấn đóng góp một phần không nhỏ trong việc phát triển đất nước, trình độ học vấn càng cao ta càng có thể tiếp cận được các thông tin nhằm khắc phục những sai sót đang gặp phải, hay thay đổi những cái cũ, lỗi thời để phù hợp với tốc độ phát triển của xã hội hiện nay. Nhưng thực tế theo thống kê hiện nay ở miền Trung đặc biệt là các tỉnh nhỏ thất học đang là vấn đề đáng quan tâm. VD: Tại Thanh Hóa, tỷ lệ học sinh khu vực miền núi bỏ học gia tăng: - Từ đầu năm học tới nay, toàn tỉnh Thanh Hóa có 5.116 trên tổng số hơn 900.000 học sinh các cấp bỏ học, trong đó, bậc THPT là 1.938 học sinh, THCS 3.083 học sinh và bậc tiểu học là 95 học sinh. - Đáng chú ý, tỷ lệ học sinh bỏ học ở khu vực miền núi đang có chiều hướng gia tăng so với những năm học trước, tập trung ở các huyện Quan Hóa, Quan Sơn, Mường Lát, Bá Thước, Lang Chánh. Đó chỉ là một trong số tỉnh có trường hợp bỏ học ở miền Trung, hằng năm học sinh các cấp thuộc miền Trung luôn phải đối mặt với lũ lụt hoành hành (khoảng tháng 9, 10, 11, 12), các em bị gián đoạn việc học do cơ sở vật chất của trường, lớp bị bị lũ lụt cuốn trôi, số còn lại thì bị hư hại, việc nghỉ học nhiều làm các em có tâm lí nản, lười không muốn quay lại trường lớp đi học. Không chỉ vậy hằng ngày các em ngoài việc tới trường còn phải phụ giúp gia đình kiếm sống nên thời gian dể học tập bị hạn chế. Thiếu kiến thức, không tiếp cận được với cuộc sống đang phát triển dẫn tới kiến thức xã hội thiếu hụt nên việc kiếm được việc làm nhằm tăng thêm thu nhập là vấn đề lớn đối với người dân miền Trung. Qua đó có thể thấy nguồn nhân lực miền Trung tuy dồi dào nhưng trình độ và tay nghề không cao, dẫn tới gây khó khăn cho các khu công nghiệp, mở ra nhiều nhưng để tuyển nhân công có tay nghề, thạo việc thường khó và phải mất thêm chi phí đào tạo lại cho họ. Tại Khu kinh tế Dung Quất hiện nay có một trường dạy nghề, mỗi năm đào tạo khoảng 2.000 công nhân chuyên nghiệp với đủ các loại nghề mà khu kinh tế này cần, tuy nhiên cung vẫn không đủ cầu. Vì vậy các nhà đầu tư dần chuyển hướng sang các vùng miền khác, việc này cũng gây ra thất nghiệp cho phần lớn dân cư bỏ nghề nông để chuyển sang làm công nhân cho các xí nghiệp hay các hộ nông dân vốn bị mất đất do công nghiệp hóa- hiện đại hóa. Nguồn lực có tay nghề và trình độ cao đang thiếu hụt trầm trọng góp phần hạn chế trong việc thu hút các nhà đầu tư. Tại Thừa Thiên Huế theo thống kê hiện đang có khoảng 17. 000 người có trình độ từ Đại học trở lên, cứ 1.000 người dân có khoảng 16 người tốt nghiệp đại học. Đây là tỉ lệ khá cao so với cả nước (cả nước là 10/ 1.000). Số trí thức có trình độ từ thạc sỹ trở lên là 470 người ( chiếm 2, 7% trí thức ) đang làm việc ở các lĩnh vực. Tuy nhiên họ lại hiện đang làm việc ở những địa phương khác hoặc những tổ chức kinh tế xã hội không đón