Đề tài Một số giải pháp nâng cao khả năng tiêu thụ hàng hoá nông sản trên địa bàn tỉnh Hà Nam đến năm 2010

©y lµ mÆt hµng cã hiÖu qu¶, ®ang më ra triÓn väng lín. Nhu cÇu sö dông nÊm ngµy mét nhiÒu ë c¶ trong vµ ngoµi n­íc. HiÖn nay Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n vµ c«ng ty xuÊt nhËp khÈu - Du lÞch vµ ®Çu t­ x©y dùng Hµ Nam ®· phèi hîp víi ViÖn Di truyÒn N«ng nghiÖp thuéc Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ®Ó chuyÓn giao c«ng nghÖ trång nÊm vµ ®ang nh©n réng trªn ®Þa bµn toµn tØnh. Ch¾c ch¾n trong nh÷ng n¨m tíi viÖc s¶n xuÊt nÊm sÏ ph¸t triÓn ®¸p øng nhu cÇu cña c¶ trong vµ ngoµi n­íc. Ngoµi ra, Hµ Nam cßn cã thÓ trång hµng lo¹t c¸c lo¹i rau kh¸c nh­: c¶i b¾p, hµnh tái, bÝ xanh,... ®Ó cung cÊp cho nhu cÇu rau xanh ngµy cµng t¨ng cña cuéc sèng vµ ®­îc tiªu thô ë mét sè ®« thÞ. 4.2 VÒ s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô c¸c lo¹i qu¶: §iÒu kiÖn Hµ Nam cã thÓ trång nhiÒu lo¹i c©y ¨n qu¶ cã gi¸ trÞ. DiÖn tÝch vµ s¶n l­îng c©y ¨n qu¶ mÊy n¨m gÇn ®©y ®Òu t¨ng. Gi¸ trÞ do c©y ¨n qu¶ ®em l¹i ngµy mét lín. DiÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ n¨m 1999 lµ 3.659 ha t¨ng 92% so víi n¨m 1996. B¶ng12: DiÖn tÝch, s¶n l­îng mét sè c©y ¨n qu¶ DiÖn tÝch(ha) Cam, quýt, b­ëi Døa Nh·n, v¶i 1996 460 22 533 1997 493 20 573 1998 471 19 1515 1999 481 18 1762 S¶n l­îng(tÊn) 1996 3068 92 1642 1997 3429 80 3325 1998 3322 76 7738 1999 3826 78 9775 * Cam, quýt, b­ëi: DiÖn tÝch trång cam, quýt, b­ëi nh×n chung æn ®Þnh, s¶n l­îng hµng n¨m ®­îc trªn 3000 tÊn. Cam, quýt, b­ëi ®­îc trång nhiÒu ë Lý Nh©n, Duy Tiªn, Kim B¶ng vµ Thanh Liªm. ViÖc tiªu thô cam, quýt, b­ëi chñ yÕu phôc vô ®êi sèng nh©n d©n trong tØnh vµ c¸c ®« thÞ l©n cËn Hµ Nam. * Døa: Tr­íc ®©y døa ®­îc trång nhiÒu ë khu vùc ®Êt ®åi thuéc Kim B¶ng, Thanh Liªm víi s¶n l­îng kho¶ng 100 tÊn/n¨m. Trong thêi gian qua viÖc tiªu thô døa gÆp nhiÒu khã kh¨n nªn diÖn tÝch døa bÞ thu hÑp. HiÖn nay døa cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ më réng v× cã hai nhµ m¸y chÕ biÕn ®å hép cña Nam §Þnh vµ Tam §iÖp ®ang rÊt cÇn nguyªn liÖu døa. * Nh·n v¶i: DiÖn tÝch vµ s¶n l­îng cña nh·n v¶i trong mÊy n¨m gÇn ®©y ®Òu t¨ng. N¨m 1999 so víi n¨m 1996: diÖn tÝch t¨ng 230%, s¶n l­îng t¨ng gÇn 5 lÇn. Nh·n v¶i ®­îc trång nhiÒu ë Kim B¶ng, Duy Tiªn vµ Lý Nh©n. Ngoµi viÖc tiªu thô trong n­íc, nh·n v¶i cña Hµ Nam ®­îc xuÊt khÈu tiÓu ng¹ch sang Trung Quèc. Long nh·n lµ mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng, cã gi¸ trÞ. Tr­íc ®©y cã n¨m Hµ Nam xuÊt khÈu ®­îc 300 tÊn long nh·n. * Chuèi: Chuèi ®­îc trång nhiÒu trong c¸c hé n«ng d©n trong tØnh, ch­a thµnh vïng tËp trung, rÊt khã thu gom trë thµnh hµng ho¸. ThÞ tr­êng tiªu thô chuèi chñ yÕu trong néi ®Þa. Trong nh÷ng n¨m qua, còng cã thêi kú Trung Quèc cã nhu cÇu vÒ chuèi xanh vµ Hµ Nam tham gia xuÊt khÈu theo con ®­êng tiÓu ng¹ch th«ng qua c¸c t­ th­¬ng nh­ng sè l­îng kh«ng lín. Ngoµi ra, Hµ Nam cßn cã lo¹i chuèi ®Æc s¶n gäi lµ chuèi ngù ®­îc trång nhiÒu ë Hoµ HËu (Lý Nh©n). Tuy nhiªn lo¹i chuèi nµy khã cã thÓ nh©n réng ®­îc v× chØ chÊt ®Êt cña vïng Hoµ HËu míi trång vµ duy tr× ®­îc chÊt l­îng cña chuèi. Rau qu¶ Hµ Nam rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, song còng cã mét sè h¹n chÕ trong viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô: + C¸c gièng rau qu¶ ®­îc sö dông ®¹i trµ hiÖn nay cã n¨ng suÊt thÊp, kh«ng æn ®Þnh, h×nh d¸ng kÝch th­íc vµ ®é chÝn kh«ng ®ång ®Òu rÊt khã cho viÖc b¶o qu¶n, tiªu thô dÆc biÖt lµ xuÊt khÈu. + ViÖc s¶n xuÊt rau qu¶ do c¸c hé n«ng d©n ®¶m nhiÖm khã thu gom trë thµnh hµng ho¸. C¬ së s¶n xuÊt vµ l­u th«ng rau qu¶ cßn l¹c hËu, thiÕu ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i, thiÕu ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n. + Kh«ng cã c¬ së chÕ biÕn nªn khi vËn chuyÓn ®i tiªu thô sÏ gi¶m chÊt l­îng, tû lÖ h­ háng cao. + M¹ng l­íi tiªu thô hµng rau qu¶ hÇu nh­ ch­a cã g×. N«ng d©n ph¶i tù s¶n tù tiªu do vËy th­êng x¶y ra mÊt c©n ®èi cung cÇu vÒ rau qu¶, gi¸ c¶ lªn xuèng thÊt th­êng (nhÊt lµ lóc thêi vô) ®é rñi ro trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh rau qu¶ cao. + Ch­a h×nh thµnh vïng nguyªn liÖu tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn tiªu thô rau qu¶. + T©m lý ng­êi n«ng d©n cßn ch¹y theo n¨ng suÊt, xem nhÑ chÊt l­îng s¶n phÈm, kh«ng thùc hiÖn ®óng quy tr×nh s¶n xuÊt.....dÔ lµm gi¶m gi¸ trÞ s¶n phÈm. 5. VÒ ch¨n nu«i, chÕ biÕn, tiªu thô gia sóc, gia cÇm, thuû s¶n: Trong nh÷ng n¨m qua, nghµnh ch¨n nu«i còng ®­îc tØnh Hµ Nam quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Tû lÖ mÊt c©n ®èi gi÷a trång trät vµ ch¨n nu«i trong n«ng nghiÖp Hµ Nam dÇn dÇn gi¶m xuèng. Sè l­îng hÇu hÕt c¸c lo¹i gia sóc , gia cÇm ®Òu t¨ng. B¶ng 13: Sè l­îng tr©u, bß, lîn, gia cÇm qua c¸c n¨m ( §¬n vÞ tÝnh: Ngµn con) N¨m Tr©u Bß Lîn Gia cÇm 1996 10,1 23,8 229,0 1788,3 1997 8,8 23,9 245,9 1966,7 1998 7,8 23,4 251,6 2033,4 1999 6,5 24,9 268,2 2311,6 Nguån: Côc Thèng Kª tØnh Hµ Nam - §èi víi ®µn tr©u: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y sè l­îng tr©u gi¶m dÇn do ¸p dông kü thuËt c¬ giíi vµo kh©u lµm ®Êt. N¨m 1996 ®Õn n¨m 1999, tæng ®µn tr©u gi¶m 36%. Tr©u ®­îc nu«i t­¬ng ®èi ®ång ®Òu ë c¸c huyÖn trong tØnh nh­ng nhiÒu nhÊt ë Lý Nh©n. ViÖc ch¨n nu«i tr©u chñ yÕu lÊy søc kÐo vµ lÊy thÞt. - §èi víi ®µn bß: Tæng sè ®µn bß qua mÊy n¨m gÇn ®©y t­¬ng ®èi æn ®Þnh kho¶ng 24.000 con. ViÖc ch¨n nu«i bß còng t­¬ng ®èi ®ång ®Òu ë c¸c huyÖn trong tØnh. Bß ®­îc ch¨n nu«i chñ yÕu ®Ó lÊy thÞt. HuyÖn nu«i bß nhiÒu nhÊt lµ Lý Nh©n. ThÞt bß còng ®­îc tiªu thô chñ yÕu trong néi ®Þa, t¹i c¸c trung t©m ®« thÞ. - VÒ ®µn lîn: Ch¨n nu«i lîn, ngµy cµng ®­îc chó ý h¬n vµ cã xu thÕ ph¸t triÓn m¹nh. Hµng n¨m tæng ®µn lîn cña tØnh ®ªu t¨ng. Lîn ®­îc nu«i nhiÒu ë B×nh Lôc vµ Lý Nh©n. Nh×n chung nu«i lîn ®Òu l·i nh­ng møc ®é l·i kh«ng cao. N¨m 1999, víi tæng sè ®µn lîn 268.200 con cho sè l­îng thÞt h¬i 19.500 tÊn, ®· ®ñ cung cÊp thÞt lîn cho nh©n d©n trong tØnh vµ b¸n ra c¶ tØnh ngoµi. ThÞ tr­êng tiªu thô thÞt lîn cña Hµ Nam chñ yÕu lµ Hµ Néi vµ c¸c ®« thÞ. HiÖn nay ch­a cã mét doanh nghiÖp nµo trong tØnh ®øng ra tæ chøc tiªu thô thÞt lîn cho n«ng d©n. Trong mÊy n¨m qua cã mét l­îng lîn s÷a dï h¹n chÕ ®­îc thu mua t¹i ®Þa bµn tØnh Hµ Nam ®em xuèng giao cho c«ng ty cæ phÇn chÕ biÕn n«ng s¶n xuÊt khÈu Nam §Þnh ®Ó chÕ biÕn sau ®ã xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hång K«ng. - VÒ gia cÇm: S¶n l­îng gia cÇm cña tØnh ta trong mÊy n¨m qua ®Òu t¨ng. N¨m 1999 so víi n¨m 1996 t¨ng 29% (n¨m 1999 sè l­îng gia cÇm lµ 2311,6 ngµn con). Gia cÇm ®­îc nu«i t­¬ng ®èi ®ång ®Òu trong c¸c huyÖn. Ngoµi lÊy thÞt viÖc ch¨n nu«i gia cÇm cßn cho chóng ta mét l­îng trøng ®¸ng kÓ t¨ng chÊt l­îng b÷a ¨n hµng ngµy. ViÖc tiªu thô gia cÇm chñ yÕu trong néi ®Þa t¹i c¸c trung t©m, thÞ x·, ®« thÞ.. Nh×n chung vÒ ch¨n nu«i gia xóc, gia cÇm cã nh÷ng h¹n chÕ sau: + Ch­a cã tËp qu¸n vµ c«ng nghÖ ch¨n nu«i hiÖn ®¹i. + ChÊt l­îng s¶n phÈm gia sóc gia cÇm kh«ng cao, kh«ng phï hîp víi tiªu chuÈn xuÊt khÈu. + Gi¸ thµnh ch¨n nu«i cao, ng­êi n«ng d©n chØ lÊy c«ng lµm l·i. + S¶n xuÊt cßn ®¬n lÎ, do c¸c hé n«ng d©n ®¶m nhËn v× vËy rÊt khã kh¨n cho tiªu thô. + Gièng, con n¨ng suÊt thÊp, kh¶ n¨ng lùa chän gièng míi yÕu. + Vèn ®Çu t­ cho ch¨n nu«i cßn Ýt dÉn ®Õn kh¶ n¨ng ®ét ph¸ trong ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm chËm. + Ch­a cã c¬ së chÕ biÕn hiÖn ®¹i ®¸p øng yªu cÇu thÞ tr­êng. - VÒ nu«i trång thuû s¶n: S¶n l­îng nu«i trång thñy s¶n cña tØnh ta trong vµi n¨m qua ®Òu t¨ng. S¶n l­îng n¨m 1999 ®¹t 4.120 tÊn so víi n¨m 1996 lµ 39%. Thuû s¶n chñ yÕu cña ta lµ c¸, t«m n­íc ngät. Lý Nh©n lµ huyÖn cã s¶n l­îng thuû s¶n cao nhÊt (1200 tÊn n¨m 1999) sau ®ã ®Õn Duy Tiªn. ViÖc tiªu thô thñy s¶n chñ yÕu lµ thÞ tr­êng trong n­íc. HiÖn nay cã mét sè gièng c¸ nhËp ngo¹i nh­: R« phi, trª phi ®¬n tÝnh...®· ®­îc nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt. Ngoµi ra cã mét l­îng nhá ba ba, Õch, l­¬n ®­îc nu«i sau ®ã b¸n t¹i Hµ Néi mét sè Ýt ®­îc xuÊt khÈu sang Trung Quèc theo con ®­êng tiÓu ng¹ch. Nh×n chung ngµnh thuû s¶n cßn rÊt nhá yÕu manh món. 6. §¸nh gi¸ tæng qu¸t vÒ tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n cña tØnh Hµ Nam. 6.1 Nh÷ng thµnh tùu trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n cña Hµ Nam. - Hµ Nam lµ mét tØnh cã c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, khÝ hËu, ®Êt ®ai vµ nguån n­íc phï hîp cho viÖc ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp ®a d¹ng, s¶n xuÊt hµng ho¸. Cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi giao th«ng thuËn tiÖn cho l­u th«ng hµng ho¸ trong vµ ngoµi n­íc. - Hµ Nam cã nguån nh©n lùc dåi dµo. Con ng­êi Hµ Nam cÇn cï siªng n¨ng cã tr×nh ®é vµ kü n¨ng lao ®éng l¹i rÊt g¾n bã víi nghÒ n«ng. Hµ Nam lµ mét tØnh n«ng nghiÖp ®· ph¸t triÓn l©u ®êi cã tr×nh dé th©m canh cao l¹i ®­îc tõng b­íc ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc ký thuËt hiÖn ®¹i tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt. - Cã sù quan t©m th­êng xuyªn, sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña TØnh uû, UBND tØnh c¸c cÊp, c¸c nghµnh vµ cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n nh»m thóc ®Èy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp Hµ Nam thµnh nghµnh s¶n xuÊt hµng ho¸. - C¸c hé n«ng d©n ®· thÊy ®­îc vai trß cña khoa häc kü thuËt nªn ®· tÝch cùc chuyÓn ®æi c¬ cÊu gièng c©y trång, vËt nu«i nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, s¶n l­îng. - Dï víi sè l­îng hµng ho¸ n«ng s¶n h¹n chÕ nh­ng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®· tÝch cùc t×m kiÕm trÞ tr­êng tiªu thô ®ång thêi khai th¸c tiÒm n¨ng thÕ m¹nh cña tØnh ®Ó s¶n xuÊt ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc. 6.2. Nh÷ng h¹n chÕ trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n. HiÖn nay s¶n xuÊt cña tØnh Hµ Nam lµ s¶n xuÊt nhá, trªn c¬ së c¸c hé n«ng d©n, rÊt nhiÒu trë lùc cho s¶n xuÊt hµng ho¸ quy m« lín. C¸c ph­¬ng thøc trång trät, ch¨n nu«i, c¬ cÊu s¶n xuÊt chñ yÕu vÉn theo truyÒn thèng cò, viÖc ¸p dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghiÖp cßn h¹n chÕ. N¨ng suÊt c©y trång vËt nu«i vÉn cßn thÊp, gi¸ thµnh n«ng s¶n cao. + Ch­a cã vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ n«ng s¶n, n«ng d©n s¶n xuÊt theo m« h×nh kinh tÕ quy m« nhá, s¶n xuÊt ph©n t¸n, kinh tÕ trang tr¹i ch­a ph¸t triÓn. + N«ng d©n ch­a nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ s¶n xuÊt hµng ho¸, cßn nÆng nÒ t©m lý tiÓu n«ng, chØ thÊy lîi Ých tr­íc m¾t, ch­a nghÜ tíi lîi Ých l©u dµi. + HÖ thèng tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, ph­¬ng thøc hîp t¸c, con ng­êi thùc hiÖn, tiÕp thÞ... ch­a cã nhiÒu ®æi míi. Ch­a cã hÖ thèng thu mua,l­u th«ng hµng ho¸ n«ng s¶n. + Cã nhiÒu lo¹i hµng ho¸ n«ng s¶n song sè l­îng Ýt vµ chÊt l­îng kh«ng æn ®Þnh. Ch­a cã hµng ho¸ n«ng s¶n chñ lùc cña tØnh. L­îng hµng ho¸ d­ thõa trong d©n kh«ng ®ñ lín l¹i ph©n t¸n, g©y khã kh¨n cho viÖc tiªu thô. + C¬ së h¹ tÇng, c«ng nghÖ chÕ biÕn b¶o qu¶n cßn h¹n chÕ, g©y nhiÒu khã kh¨n trong l­u th«ng b¶o qu¶n hµng ho¸ n«ng s¶n. + Hµng ho¸ n«ng s¶n cña tØnh th­êng ®­îc tiªu thô d­íi d¹ng th« s¬ hoÆc s¬ chÕ, chÊt l­îng ch­a ®¶m b¶o, v× vËy th­êng cã gi¸ trÞ thÊp. + §· cã mét sè doanh nghiÖp ®­a vèn ®Çu t­ cho n«ng d©n song v× lîi Ých tr­íc m¾t n«ng d©n ®· tù ý b¸n s¶n phÈm ra thÞ tr­êng nÕu thÊy gi¸ cao h¬n gi¸ trong hîp ®ång ®· ký. Doanh nghiÖp bÞ ph¸ vì hîp ®ång ®· ký víi kh¸ch hµng ngo¹i vµ dÉn ®Õn nhiÒu t¸c h¹i: BÞ mÊt kh¸ch hµng, ph¹t hîp ®ång... tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc d©n thiÕu vèn mµ doanh nghiÖp kh«ng d¸m ®Çu t­. + ThiÕu vèn cho viÖc më réng s¶n xuÊt, ®Æc biÖt cho s¶n xuÊt n«ng s¶n xuÊt khÈu còng nh­ ®Çu t­ cho chÕ biÕn. + C¸c thµnh phÇn kinh tÕ thùc hiÖn l­u th«ng, tiªu thô cßn non yÕu vÒ nhiÒu mÆt. C«ng t¸c thÞ tr­êng, tiÕp thÞ... ch­a thùc sù ®­îc quan t©m. §éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c thÞ tr­êng, tiÕp thÞ cßn yÕu vµ thiÕu. Ch­¬ng III C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n cña tØnh Hµ Nam ®Õn n¨m 2010 I. §Þnh h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ n«ng s¶n cña tØnh Hµ Nam ®Õn n¨m 2010 1. Nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh thi tr­êng thÞ tr­êng hµng ho¸ n«ng s¶n cña tØnh Hµ Nam ®Õn n¨m 2010. 1.1. Nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh thÞ tr­êng. ViÖc x¸c ®Þnh thÞ tr­êng hµng ho¸ n«ng s¶n cña Hµ Nam tõ nay ®Õn n¨m 2010 ®­îc c¨n cø vµo mét sè yÕu tè sau ®©y: - C¨n cø vµo thùc tr¹ng s¶n xuÊt tiªu thô n«ng s¶n cña Hµ Nam trong nh÷ng n¨m võa qua, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Hµ Nam. - C¨n cø vµo kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn ë §ång b»ng s«ng Hång. - C¨n cø vµo nh÷ng dù b¸o vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng n«ng s¶n thÕ giíi vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp ViÖt Nam, nh÷ng dù b¸o vÒ thÞ tr­êng n«ng s¶n trong n­íc giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010 ®Æc biÖt thÞ tr­êng khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång. Ngoµi nh÷ng c¨n cø c¬ b¶n trªn viÖc x¸c ®Þnh thÞ tr­êng n«ng s¶n Hµ Nam tõ nay ®Õn n¨m 2010 cßn dùa vµo mét sè nh÷ng th«ng tin kh¸c nh­ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ViÖt Nam, quy ho¹ch vïng vµ c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch ®Þnh h­íng vÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i... Mét sè c¸c yÕu tè kh¸c ¶nh h­ëng ®Õn n«ng nghiÖp nh­ thêi tiÕt, sù t¸c ®éng cña c¸c ngµnh ®­îc xem nh­ thay ®æi kh«ng lín. 1.2.Mét sè chØ tiªu dù b¸o vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp Hµ Nam tõ nay ®Õn n¨m 2010. Theo "Quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi Hµ Nam thêi kú 2000 -2010", ngµnh n«ng nghiÖp ph¸t triÓn theo mét sè néi dung sau : -C©y l­¬ng thùc chñ yÕu lµ: lóa, ng«, khoai. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt lóa theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸.Dù b¸o ®Õn n¨m 2010 s¶n l­îng l­¬ng thùc ®¹t 500.000 tÊn, trong ®ã kho¶ng 100.000 - 150.000 tÊn lóa hµng ho¸ xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi. NhÞp ®é t¨ng s¶n l­îng l­¬ng thùc giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010 kho¶ng 4%/n¨m. phÊn ®Êu n¨ng suÊt lóa ®¹t 12 tÊn/ha/n¨m. -§èi víi c©y rau qu¶ nh­ b¾p c¶i, cµ rèt, cµ chua, nh·n, chuèi, hång....CÇn më réng s¶n xuÊt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¹i chç vµ tham gia thÞ tr­êng xuÊt khÈu. B¶ng 14: Dù b¸o s¶n l­îng mét sè hµng ho¸ n«ng s¶n cña Hµ Nam. S¶n phÈm §¬n vÞ tÝnh N¨m 2000 N¨m 2005 N¨m 2010 Lóa TÊn 375.000 390.075 415.000 Ng« TÊn 27.000 33.600 37.000 Khoai lang TÊn 30.000 33.620 36.000 Rau TÊn 75.900 88.350 105.000 §ay TÊn 2.400 2.400 2.500 ThÞt lîn TÊn 20.000 22.700 28.000 Trøng 1000 Qu¶ 56.000 75.000 95.000 Nguån: Së N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Nam. C¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp cña Hµ Nam tõ nay ®Õn n¨m 2010 ®¬n ®iÖu vÒ chñng lo¹i, khèi l­îng s¶n phÈm kh«ng lín. Trong ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi Hµ Nam thêi kú 2000 - 2010 ®· ®­a ra mét sè nh÷ng vÊn ®Ò vÒ c¶i t¹o gièng c©y, gièng con cho phï hîp nh»m t¹o t¹o ra nhiÒu mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu vµ hiÖu qu¶ cao cho ng­êi s¶n xuÊt. 2. §Þnh h­íng chung vÒ thÞ tr­êng cña c¸c hµng ho¸ n«ng s¶n Hµ Nam ®Õn n¨m 2010. 2.1. ThÞ tr­êng trong n­íc. Trong giai ®o¹n 2001 - 2010 thÞ tr­êng trong n­íc ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång vÉn lµ thÞ tr­êng chñ yÕu ®Ó tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n Hµ Nam. Nhu cÇu vÒ hµng ho¸ n«ng s¶n ë thÞ tr­êng khu vùc nµy rÊt lín ®Ó ®¸p øng cho tiªu dïng c­ d©n vµ ®¸p øng nguån nguyªn liÖu cho mét sè nhµ m¸y chÕ biÕn n«ng s¶n trong khu vùc. Hµ Nam cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi trong viÖc l­u th«ng hµng ho¸, c¸ch thÞ tr­êng Hµ Néi kh«ng xa. §©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó giÈm bít chi phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸. Nhu cÇu vÒ hµng ho¸ n«ng s¶n ë thÞ tr­êng ®« thÞ trong khu vùc rÊt lín vµ ®a d¹ng, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng Hµ Néi. DiÔn biÕn cña thÞ tr­êng nµy phøc t¹p, cïng víi Hµ Nam cßn cã c¸c tØnh l©n cËn cung cÊp n«ng s¶n cho trÞ tr­êng nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh gay g¾t, gi¸ c¶ lu«n cã xu h­íng gi¶m ®Æt biÖt lµ lóc thêi vô. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n Hµ Nam rÊt khã kh¨n v× gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña n«ng s¶n Hµ Nam th­êng cao h¬n so víi gi¸ thµnh s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cïng lo¹i cña c¸c tØnh trong khu vùc. MÆt hµng chÝnh ®Ó cung cÊp cho thÞ tr­êng nµy bao gåm: g¹o, thÞt lîn, thÞt gia cÇm, trøng, c¸, ®Æc s¶n (ba ba, dª nói, l­¬n); mÆt hang rau qu¶ t­¬i, c©y c¶nh...Yªu cÇu vÒ chÊt l­îng rÊt cao, ngon vµ s¹ch phï hîp víi thi hiÕu cña ng­êi thµnh thÞ. Hµ Nam cÇn t¹o ra mÆt hµng tr¸i vô ®Æt biÖt lµ nh÷ng mÆt hµng ®Æt s¶n nh­ hång, chuèi ngù, quýt...®Ó tiªu thô th× hiÖu qu¶ sÏ cao h¬n. Nhu cÇu vÒ n«ng s¶n lµm nguyªn liÖu cho c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn th× Hµ Nam ch­a cã c¬ së chÕ biÕn lín nªn khèi l­îng n«ng s¶n lµm nguyªn liÖu cña Hµ Nam hÕt søc nhá so víi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, phô thuéc hoµn toµn vµo c¸c c¬ së chÕ biÕn nªn thiÕu chñ ®éng trong s¶n xuÊt. C¸c nhµ m¸y chÕ biÕn n«ng s¶n cña c¸c tØnh l©n cËn nh­ H­ng Yªn, Nam §Þnh, Ninh B×nh, Hµ Néi vÉn lµ thÞ tr­êng cña n«ng s¶n Hµ Nam ®Ó tiªu thô c¸c mÆt hµng nh­: d­a, ®ay t¬, chuèi xanh, thÞt lîn, lîn s÷a. Dung l­îng cña thÞ tr­êng phô thuéc vµo kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña c¸c nhµ m¸y nµy, xu h­íng trong giai ®o¹n nay sÏ t¨ng dÇn, gi¸ c¶ thÞ tr­êng th­êng xuyªn biÕn ®éng kh«ng cã lîi cho ng­êi s¶n xuÊt. Nh­ vËy, trong giai ®o¹n tõ nay cho ®Õn n¨m 2010, thi tr­êng trong n­íc ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng ®« thÞ vÉn gi÷ vai trß quan träng ®èi víi hµng ho¸ n«ng s¶n cña Hµ Nam. 2.2. ThÞ tr­êng n­íc ngoµi. Tõ viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng thÕ giíi vµ nh÷ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña ViÖt Nam cho thÊy: Kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n cña Hµ Nam ®Õn n¨m 2010 cßn rÊt h¹n chÕ vÒ khèi l­îng vµ chñng lo¹i v× kh«ng cã nh÷ng mÆt hµng chñ lùc cã lîi thÕ c¹nh tranh cao. Do ®ã hµng n«ng s¶n ch­a thÓ v­¬n ra c¸c thÞ tr­êng "khã tÝnh" nh­ thÞ tr­êng EU, Mü La Tinh mµ chØ cã thÓ tham gia c¸c thÞ tr­êng trong khu vùc ASEAN, c¸c n­íc Ch©u ¸ vµ thÞ tr­êng c¸c n­íc §«ng ¢u víi khèi l­îng nhá, s¶n phÈm chñ yÕu lµ d¹ng th« ®Ó lµm nguyªn liÖu chÕ biÕn. H×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu b»ng con ®­êng tiÓu ng¹ch, xuÊt uû th¸c, xuÊt trùc tiÕp kh«ng nhiÒu mÆt hµng chñ yÕu lµ g¹o, rau qu¶ vµ thÞt lîn. Mét sè thÞ tr­êng chñ yÕu Hµ Nam cã thÓ tham gia xuÊt khÈu : * ThÞ tr­êng c¸c n­íc Ch©u ¸: - ThÞ tr­êng Trung Quèc: Hµ Nam còng nh­ mét sè tØnh trong khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång rÊt gÇn víi thÞ tr­êng trung Quèc, ®©y lµ thÞ tr­êng tiªu thô rÊt lín hµng ho¸ n«ng s¶n cña ViÖt Nam. Do ViÖt Nam vµ Trung Quèc ch­a cã hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i nªn viÖc bu«n b¸n hay bÞ rñi ro. Hµ Nam chØ cã thÓ xuÊt khÈu sang Trung Quèc b»ng con ®­êng tiÓu ng¹ch víi c¸c s¶n phÈm chñ yÕu sau: long nh·n, nh·n kh«, ®Ëu nµnh, chuèi xanh, lîn s÷a. - ThÞ tr­êng NhËt B¶n, §µi Loan, Hång K«ng vµ c¸c n­íc ASEAN: Hµ Nam c¸ thÓ tham gia xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm nh­ l¹c,d­a chuét, chuèi xanh,lîn s÷a, thÞt lîn. C¸c s¶n phÈm nµy xuÊt sang c¸c n­íc trªn th«ng qua c¸c c¬ së s¬ chÕ trong n­íc, chñ yÕu lµ uû th¸c xuÊt khÈu. Trong giai ®o¹n nµy c¸c c¬ së kinh doanh cña Hµ Nam ph¶i tiÕp cËn thÞ tr­êng ®Ó ký hîp ®ång xuÊt khÈu trùc tiÕp th× hiÖu qu¶ míi cao, míi cã kh¶ n¨ng më réng s¶n xuÊt cho n«ng nghiÖp. * ThÞ tr­êng c¸c n­íc §«ng ¢u: NhiÒu n«ng s¶n hµng ho¸ cña Hµ Nam rÊt phï hîp víi thÞ tr­êng nµy ®Æc biÖt lµ rau qu¶, thÞt lîn, thÞt gia cÇm, trøng . .song hiÖn nay do sù bÊt æn vÒ t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ nªn ch­a thÓ më réng thÞ tr­êng khu vùc nµy. §Ó chuÈn bÞ cho viÖc tham gia thÞ tr­êng nµy Hµ Nam cÇn ph¶i chuÈn bÞ cho viÖc quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt, ®æi míi c¬ cÊu c©y trång vµ vËt nu«i thÝch hîp. Ngoµi nh÷ng thÞ tr­êng trªn hµng ho¸ n«ng s¶n Hµ Nam tõ nay ®Õn n¨m 2010 cã thÓ cã c¬ héi tham gia mét sè thÞ tr­êng kh¸c nh­ng khèi l­îng xuÊt khÈu kh«ng lín. Tãm l¹i: ViÖc tiªu thô hµng ho¸ n«ng s¶n cña Hµ Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi tõ nay ®Õn n¨m 2010 cßn hÕt søc khã kh¨n víi nhiÕu trë ng¹i lín nh­ khèi l­îng hµng ho¸ nhá chÊt l­îng ch­a phï hîp,kh«ng cã c¬ së chÕ biÕn trùc tiÕp vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ th­¬ng m¹i kh¸c. Song vÒ mÆt chiÕn l­îc thÞ tr­êng cho n«ng s¶n Hµ Nam vÉn lµ h­íng vÒ xuÊt khÈu. ChØ cã xuÊt khÈu míi cã kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng tiªu thô t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Hµ Nam. 3. §Þnh h­íng thÞ tr­êng cho mét sè mÆt hµng n«ng s¶n chÝnh. 3.1. MÆt hµng g¹o: Hµ Nam lµ mét tØnh thuÇn n«ng nªn mÆt hµng g¹o cã vÞ trÝ quan träng. Dù b¸o ®Õn n¨m 2010, Hµ Nam cã 500.000 tÊn thãc, khèi l­îng lóa hµng ho¸ lµ 100.000-150.000 tÊn. TÝnh ra g¹o kho¶ng 65.000-100.000 tÊn. - ThÞ tr­êng trong n­íc: G¹o ®Æc s¶n nh­ g¹o t¸m, g¹o nÕp chñ yÕu tiªu thô ë thÞ tr­êng Hµ Néi. §©y lµ thÞ tr­êng cã nhu cÇu lín ®èi víi g¹o ®Æc s¶n nhÊt lµ vµo c¸c dÞp lÔ tÕt. §èi víi mét sè lo¹i g¹o b×nh th­êng tiªu thô ë c¸c tØnh miÒn nói phÝa b¾c nh­: Yªn B¸i, Lai Ch©u, Cao B»ng... - ThÞ tr­êng ngoµi n­íc: ThÞ tr­êng xuÊt khÈu g¹o chñ yÕu cho c¸c n­íc nh­: Malaixia, In®«nªsia, B¨ng la ®Ðt, Philipin, NhËt b¶n vµ mét sè n­íc Trung §«ng. HiÖn nay nhµ n­íc ®· bá qu¶n lý h¹n ng¹ch ®èi víi mÆt hµng g¹o, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Trªn c¬ së n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng, hµng n¨m Hµ Nam cã thÓ xuÊt khÈu kho¶ng 10.000 - 20.000 tÊn, ®em vÒ cho tØnh 2.000.000 USD - 4.000.000 USD tiÒn g¹o xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, tØnh cÇn cã ®Þnh h­íng trong s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn g¹o theo h­íng sau: +§èi víi s¶n xuÊt lóa g¹o: Trªn ®Þa bµn tØnh Hµ Nam tÊt c¶ c¸c huyÖn ®Òu cã kh¶ n¨ng trång lóa xuÊt khÈu. §iÒu quan träng lµ ph¶i thay ®æi ®­îc nhËn thøc trong nh©n d©n, ®æi míi c¬ cÊu gièng, c¬ cÊu mïa vô, ®æi míi kü thuËt canh t¸c ®­a khoa häc tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt. TËp trung vµo s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i lóa g¹o nµo mµ thÞ tr­êng cã yªu cÇu. Ph¶i cã quy ho¹ch cô thÓ vïng trång lóa xuÊt khÈu, vïng trång lóa ®Æc s¶n. Vïng trång lóa ®Æc s¶n nªn quy ho¹ch ë c¸c huyÖn phÝa B¾c tØnh nh­ Duy Tiªn. + §èi víi chÕ biÕn: TØnh Hµ Nam nªn ®Çu t­ x©y dùng mét xÝ nghiÖp x©y x¸t vµ ®¸nh bãng g¹o hiÖn ®¹i ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña thÞ tr­êng quèc tÕ. XÝ nghiÖp nµy nªn ®Æt t¹i ®Þa bµn Phñ Lý ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc thu mua vµ vËn chuyÓn thãc g¹o. ChÕ biÕn còng lµ mét kh©u quan träng ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu. HiÖn nay c«ng ty l­¬ng thùc còng cã mét d©y truyÒn xay x¸t trÞ gi¸ trªn mét tû nh­ng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu. 3.2 MÆt hµng ng«, s¾n. - Hµ Nam hµng n¨m cã thÓ s¶n xuÊt ®­îc kho¶ng 33.600 tÊn ng« vµ 12.000 tÊn s¾n cñ, khèi l­îng ng« vµ s¾n kh«ng lín, chñ yÕu ®Ó phôc vô ch¨n nu«i. Theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®Õn n¨m 2010 c¬ cÊu n«ng nghiÖp chuyÓn ®æi ch¨n nu«i thµnh nghµnh s¶n xuÊt chÝnh (trång trät 60%, ch¨n nu«i 40%) th× nhu cÇu vÒ thøc ¨n gia sóc cµng ®ßi hái nhiÒu h¬n n÷a. Trong nh÷ng n¨m tíi nÕu thÞ tr­êng thÕ giíi ®­îc më réng th× s¾n tham gia xuÊt khÈu d­íi d¹ng bét Tapioka, ng« hiÖn nay ViÖt Nam ch­a tham gia xuÊt khÈu chØ dïng ®Ó dïng lµm thøc ¨n gia sóc. - Hµ Nam trong nh÷ng n¨m tíi cÇn ®Èy m¹nh trång ng« ë nh÷ng vïng ®Êt b·i ven s«ng nh­ Duy Tiªn, Lý Nh©n vµ B×nh Lôc t¨ng c­êng gieo trång ng« vô ®«ng ®Ó n©ng cao s¶n l­îng bæ sung cho nguån thøc ¨n gia sóc trong c¸c hé n«ng d©n. C©y s¾n tËp trung dïng ë ®åi nói nh­ Kim B¶ng, Thanh Liªm khi ch­a cã nh÷ng c©y kh¸c thÝch hîp, cã hiÖu qu¶ kinh tÕ h¬n thay thÕ. 3.3. MÆt hµng ®ay. Hµ Nam ch­a cã nhµ m¸y chÕ biÕn ®ay nªn viÖc tiªu thô còng gÆp nhiÒu khã kh¨n: + ThÞ tr­êng trong n­íc: §ay chñ yÕu ®­îc b¸n cho c¸c nhµ m¸y ®ay: Th¸i B×nh, Nam §Þnh, chÕ biÕn nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt bao b×, bao manh s¶n l­îng ®ay mçi n¨m kho¶ng 2000 tÊn. + ThÞ tr­êng n­íc ngoµi: §ay chñ yÕu xuÊt khÈu d­íi d¹ng ®· qua chÕ biÕn nh­ manh ®ay, bao ®ay. C¸c lo¹i bao ®ay dïng ®Ó ®ãng gãi: G¹o, h¹t ®iÒu, cµ phª... do ®ã xuÊt ®­îc nhiÒu hay Ýt bao ®ay lµ phô thuéc vµo viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ nãi trªn. ThÞ tr­êng tiªu thô chñ yÕu ë: Liªn Bang Nga, Canada, NhËt B¶n, Indonexia, Trung Quèc, Singapo vµ mét sè n­íc trung ®«ng kh¸c... - §èi víi s¶n xuÊt: c©y ®ay thÝch hîp víi ®Êt b·i båi ven s«ng Hång, s«ng Ch©u. Do ®ã nªn tËp trung thu ho¹ch trång nhiÒu ë vïng b·i båi ven s«ng Hång ë hai huyÖn Duy Tiªn vµ Lý Nh©n. Ngoµi ra cã thÓ trång thªm ë vïng b·i ven s«ng Ch©u thuéc huyÖn B×nh Lôc. Nªn æn ®Þnh trång ë diÖn tÝch 800 ha lµ hîp lý. NÕu trång nhiÒu qu¸ rÊt khã cho tiªu thô. CÇn ®Çu t­ ®æi míi gièng ®ay, ®­a khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn vµo trång ®ay ®Ó ®¶m b¶o n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng tèt. NÕu so s¸nh víi c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång th× chÊt l­îng ®ay cña Hµ Nam lµ kÐm nhÊt cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l­îng. Trång ®ay hiÖn nay cã hiÖu qu¶ cao h¬n so víi trång lóa. - §èi víi chÕ biÕn: §ay Hµ Nam chñ yÕu ®­îc chÕ biÕn d­íi d¹ng s¬ chÕ. Cã hai lo¹i ®ay lµ ®ay c¹o vµ ®ay ng©m, ch­a cã nhµ m¸y chÕ biÕn ®ay. X· Hoµ HËu cã hai c¬ së dÖt bao ®ay gia c«ng cho nhµ m¸y ®ay Nam §Þnh. Tr­íc m¾t nªn tËp trung viÖc nghiªn cøu ng©m ®ay kh«ng ®Ó ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng. §èi víi c¸c x· phÝa nam cña tØnh gi¸p Nam §Þnh nh­: Hoµ HËu, TiÕn Th¾ng, Nh©n ThÞnh... nªn h×nh thµnh c¸c lµng nghÒ tËp trung vµo dÖt manh ®ay, th¶m ®ay ®Ó gãp phÇn tiªu thô nguån ®ay t¹i chç. 3.4. MÆt hµng l¹c. Do ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, khÝ hËu vµ gièng nªn l¹c cña Hµ Nam cßn rÊt h¹n chÕ c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. S¶n l­îng b×nh quan hµng n¨m tõ 2500 - 2700 tÊn l¹c vá. + ThÞ tr­êng tiªu thô trong n­íc: Dïng tiªu thô trong néi bé d©n c­ mét sè dïng ®Ó Ðp dÇu t¹i xÝ nghiÖp Ðp dÇu Phñ Lý. + ThÞ tr­êng n­íc ngoµi: L¹c cña Hµ Nam cã tham gia xuÊt khÈu theo con ®­êng tiÓu ng¹ch sang Trung Quèc. XuÊt khÈu chÝnh ng¹ch sang c¸c n­íc kh¸c th× l¹c cña Hµ Nam cßn rÊt h¹n chÕ bëi chÊt l­îng kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu, khèi l­îng Ýt. Do n¨ng suÊt thÊp gi¸ thµnh cao chÊt l­îng kÐm nªn l¹c cña Hµ Nam khã cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi l¹c cña c¸c tØnh : B¾c Giang, VÜnh Phóc vµ NghÖ An. - §èi víi s¶n xuÊt: Do ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai thæ nh­ìng cña Hµ Nam phï hîp víi c©y l¹c lµ rÊt Ýt, tËp trung ë vïng ®åi nói Kim B¶ng, Thanh Liªm vµ Duy Tiªn. Trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010 cÇn më réng diÖn tÝch cã thÓ, ®ång thêi thay ®æi gièng l¹c phï hîp víi thÞ tr­êng, cã n¨ng suÊt cao chÊt l­îng tèt vµ h¹ gi¸ thµnh th× l¹c cña Hµ Nam míi cã thÓ tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp. - §èi víi chÕ biÕn: CÇn ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ Ðp dÇu t¹i xÝ nghiÖp Ðp dÇu Phñ Lý ®Ó chÕ biÕn l¹c phôc vô ®êi sèng cña nh©n d©n, tiªu thô nguån nguyªn liÖu t¹i chç. 3.5. MÆt hµng ®Ëu t­¬ng. C©y ®Ëu t­¬ng ®­îc trång phæ biÕn vµo vô ®«ng vµ trång xen canh. Hµng n¨m Hµ Nam cã