Đề tài Một số giải pháp nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam trong quá trình sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa

 

LỜI NÓI ĐẦU

CHƯƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG

1. Cơ sở lý thuyết về đầu tư - đầu tư trực tiếp nước ngoài

 1.1. Đầu tư

 1.1.1. Khái niệm đầu tư

1.1.2. Đặc trưng cơ bản đầu tư

1.2. Đầu tư trực tiếp nước ngoài

1.2.1. Khái niệm đầu tư trực tiếp nước ngoài

1.2.2. Đặc điểm đầu tư trực tiếp nước ngoài

1.2.3. Các loại hình đầu tư trực tiếp nước ngoài

1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài

1.3. Một số lý thuyết về đầu tư thương mại quốc tế

2. Chính sách Nhà nước với vấn đề đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam

2.1. Tính tất yếu đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam

2.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước trong Luật đầu tư nước ngoài

 

 

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG THU HÚT NGUỒN VỐN ĐẦU TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI Ở VIỆT NAM

1. Tình hình thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam từ năm 1998 đến nay

1.1. Thời kỳ 1988 - 1990

1.2. Thời kỳ 1991 - 1996

1.3. Thời kỳ 1997 đến nay

2. Tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với sự phát triển nền kinh tế - xã hội ở Việt Nam

3. Những tồn tại và hạn chế trong việc thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam

3.1. Cơ cấu đầu tư chưa hợp lý

3.2. Nguồn thu hút vốn hẹp

3.3. Luật đầu tư trực tiếp nước ngoài chưa hoàn thiện

 

CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM THU HÚT NGUỒN VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI

1. Những mục tiêu hướng tới trong năm tiếp theo của Việt Nam

2. Những giải pháp cơ bản nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài

2.1. Sửa đổi luật đầu tư nước ngoài

2.2. Tăng cường quản lý vĩ mô Nhà nước

2.2.1. Nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước

2.2.2. Ổn định chính sách tiền tệ tín dụng đáp ứng yêu cầu thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài

2.2.4. Phát triển cơ sở hạ tầng

2.3. Thực hiện các chính sách khuyến khích nhà đầu tư

2.3.1. Khuyến khích đầu tư của các Công ty đa quốc gia, Công ty xuyên quốc gia

2.3.2. Tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh

2.3.3. Đổi mới hoạt động vận động, xúc tiến đầu tư

KẾT LUẬN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

 

 

doc26 trang | Chia sẻ: huong.duong | Lượt xem: 1045 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Một số giải pháp nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam trong quá trình sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ầu đầu tư ít, chi phí cao thì khi đó các quốc gia có nhu cầu đầu tư vào các quốc gia khác trên thế giới nhằm tận dụng những lợi thế về lao động, tài nguyên thiên nhiên, thị trường... của những nước đó. Mặt khác, các quốc gia có những lợi thế đó thì nhu cầu về vốn cho phát triển kinh tế rất bức xúc. Vì vậy, họ đã có những chính sách để thu hút những nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào. Đối với Việt Nam, xuất phát triển là một nước nông nghiệp lạc hậu. Hơn 70% dân số hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp: năng suất lao động thấp, tích luỹ nội bộ thấp, sử dụng viện trợ nước ngoài không có hiệu quả. Ngoài ra, nước ta vừa ra khỏi chuộc chiến tranh bảo vệ tổ quốc nên nhiều tàn dư mà ta chưa khắc phục được. Trước những khó khăn thách thức đó, Đảng và Nhà nước ta đề ra nhiều mục tiêu quan trọng trong giai đoạn 2001 – 2010 nhằm nâng cao đời sống người dân, xây dựng cơ sỏ hạ tầng phát triển nền kinh tế vững mạnh. Trong chiến lược 10 năm đầu thế kỷ 21, Đảng ta vẫn kiên định đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước tạo lập nền tảng cho việc hình thành một nước công nghiệp trong giai đoạn sau. Sự lựa chọn chiến lược này là một tất yếu được rút ra từ quá trình phát triển và đổi mới hơn 10 năm qua, từ một tầm nhìn về triển vọng phát triển đất nước gắn với xu thế thời đại. Trong đó, vai trò của vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đã đóng góp đáng kể vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Trong những năm qua, cùng với sự phát triển đất nước, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ngày càng khẳng định vai trò của mình trong nền kinh tế Việt Nam. Điều đó được biểu hiện rõ bằng gia tăng nguồn vốn, kỹ thuật – công nghệ, đóng góp vào ngân sáh Nhà nước đáng kể. Trong những năm tới, việc thu hút nguồn vốn FDI vẫn được Nhà nước quan tâm là một xu thế tất yếu phù hợp với xu thế của thế giới và yêu cầu phát triển của nền kinh tế Việt Nam. 2.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước trong luật đầu tư nước ngoài. Xuất phát từ chính sách đổi mới nền kinh tế mở cửa và hội nhập với nước ngoài, ngày 19/12/1987 lầu đầu tiên Quốc hội nước ta đã thông qua Luật đầu tư nước ngoài cho phép các tổ chức cá nhân là người nước ngoài được đầu tư vào Việt Nam. Qua 4 lần sửa đổi bổ xung vào các năm 1990, 1992, 1996 và tháng 4 năm 2000, môi trường đầu tư đã cải thiện thông thoáng hơn, giảm thiểu rủi ro cho các nhà đầu tư, mở rộng quyền tự chủ trong sản xuất kinh doanh . Theo luật đầu tư nước ngoài Việt Nam, các nhà đầu tư nước ngoài được đầu tư theo dưới hình thức sau đây: Công ty liên doanh: là dạng Công ty trách nhiệm hữu hạn được thành lập với sự tham gia của một bên là một hay nhiều pháp nhân trong nước và bên kia là một hay nhiều thành viên nước ngoài. Vốn hoạt động do hai bên đóng góp, thời gian hoạt động từ 30 đến 50 năm. Công ty có 100% vốn đầu tư nước ngoài: là dạng Công ty trách nhiệm hữu hạn do tổ chức hoặc cá nhân nước ngoài thành lập, tự chịu trách nhiệm về kết quả kinh doanh , thời gian hoạt động từ 50 đến 70 năm. Hợp đồng hợp tác kinh doanh : là dạng hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa hai bên hay nhiều bên để cùng nhau tiến hành hoạt động kinh doanh trên cơ sở phân định trách nhiệm, quyền lợi nghĩa vụ rõ ràng và không thành lập một pháp nhân mới. Xây dựng, khai thác, chuyển giao (BOT): là hình thức hợp đồng được ký kết giữa chủ đầu tư và các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để xây dựng một công trình, trong đó có nhà đầu tư bỏ vốn để kinh doanh và khai thác công trình trong một thời gian nhất định đủ để thu hồi vốn và các lợi nhuận thoả đáng sau đó chuyển giao công trình cho Nhà nước khi chấm dứt hợp đồng mà không đòi hỏi bất cứ khoản tiền nào. Nhìn chung, Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam được đánh giá là có độ hấp dẫn cao, phù hợp với thônglệ quốc tế. Hiện nay, Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đang được tiếp tục điều chỉnh bổ xung cho phù hợp với thực tiễn điều kiện ở Việt Nam. 3. Kinh nghiệm ở một số nước trên thế giới trong vấn đề thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Nhìn vào lịch sử phát triển của các nước trên thế giới, ta thấy hầu như các nước khi bước vào công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước đều phải trải qua một giai đoạn chuẩn bị nhằm tạo tiền đề và cơ sở cho các bước tiếp theo. Trong giai đoạn này phải chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết, đặc biệt là vốn cho quá trình đó. Một trong các cách thức tạo vốn của các nước là theo con đường hướng ngoại. Bằng cách đưa ra các giải pháp thu hú vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Chương II: Thực trạng thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam trong quá trình CNH - HĐH 1. Tình hình thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam từ năm 1998 đến nay. Kể từ khi bắt đầu công cuộc đổi mới nền kinh tế đến nay, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn như: tốc độ tăng trưởng kinh tế liên tục cao và ổn định trong nhiều năm. Một trong những nguyên nhân thành tựu đó là chủ trương mới của Đảng về hoạt động kinh tế đối ngoại. Trong đó có hoạt động thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam. Qua hơn mười năm, kể từ khi có luật đầu tư nước ngoài vào Việt Nam (12/1987), nước ta đã thu hút nguồn vốn FDI qua các năm như sau: Biểu 1: Tổng vốn đăng ký FDI từ năm 1988 đến năm 2000 Vốn đăng ký (Triệu USD Năm Đơn vị tính: Triệu USD Nguồn: Đoàn Thị Hồng Vân 0 13 năm thu hút đầu tư nước ngoài thành tựu và những điều trăn trở - Tạp chí phát triển kinh tế số 128/2001 - trang 7. Số dự án Biểu 2: Số dự án FDI được cấp giấy phép 1989 - 2000 Nguồn: Đoàn Thị Hồng Vân 0 13 năm thu hút đầu tư nước ngoài thành tựu và những điều trăn trở - Tạp chí phát triển kinh tế số 128/2001 - trang 7 Từ số liệu trên, quá trình thu hút vốn đầu tư Fdi vào Việt Nam được chia làm 3 thời kỳ: 1.1. Thời kỳ 1988 - 1990. Đây được coi là thời kỳ khởi động cho quá trình thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Năm 1988, năm đầu tiên thực hiện luật đầu tư nước ngoài, chúng ta đã cấp giấy phép đầu tư cho 37 dự án, với tống số vốn đăng ký là 366 triệu USD. Kết quả đó tuy nhỏ nhưng có ý nghĩa quan trọng đối với nước ta khi vừa bước sang nền kinh tế thị trường. Nó đánh dấu sự thành công ban đầu của công cuộc đổi mới, mở cửa nền kinh tế, thực hiện và phát triển quan hệ kinh tế đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta. Cho đến năm 1990, sau 30 năm thực hiện luật đầu tư nước ngoài, chúng ta đã cấp giấy phép cho 213 dự án với số vốn đăng ký 1582 triệu USD, quy mô trung bình của mỗi dự án là 7 triệu USD, dự án. Lĩnh vực đầu tư chủ yếu trong thời kỳ này là thăm dò dầu khí 32,2% khách sạn 20,6%, tổng vốn đăng ký. Ta nhận thấy rõ, việc gia tăng vốn đầu tư chậm là vì đây là một lĩnh vực còn mới mẻ, chúng ta vừa học, vừa làm, kinh nghiệm chưa nhiều. Tuy nhiên, những kết quả đó đã chứng minh triển vọng lạc quan của hoạt động đầu tư nước ngoài trong thời kỳ này. 1.2. Thời kỳ 1991 - 1996. Trong thời kỳ này, hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam tăng trưởng một cách nhanh chóng và có sự thay đổi lớn về chất. Tính từ năm 1991 đến 1996, chúng ta đã cấp 1768 số dự án với vốn đăng ký 25309 triệu USD trong đó nổi bật nhất về số dự án là năm 1995 đã cấo 412 dự án nhưng năm 1996 là năm có số vốn đăng ký là 8640 triệu USD chiếm 34,13% tổng vốn đăng ký trong kỳ này. Đồng thời quy mô mỗi dự án tăng lên qua các năm. Biểu 3: Quy mô dự án từ năm 1991 - 1996 Đơn vị tính: Triệu USD/dự án Năm 1991 1992 1993 1994 1995 1996 Quy mô bình quân dự án 8,7 10,4 9,7 11,0 16,1 23,5 Nguồn: Đoàn Thị Hồng Vân - 13 năm thu hút đầu tư nước ngoài thành tựu và những điều trăn trở - Tạp chí kinh tế kinh tế số 128/2001 - trang 7 Biểu 4: Mức vốn thực hiện từ năm 1991 - 1996 Đơn vị tính: Triệu USD/dự án Năm 1991 1992 1993 1994 1995 1996 Vốn thực hiện 213 394 1099 1946 2671 2646 Nguồn: Đoàn Thị Hồng Vân - 13 năm thu hút đầu tư nước ngoài thành tựu và những điều trăn trở - Tạp chí kinh tế kinh tế số 128/2001 - trang 7 Thời kỳ này, các dự án đầu tư nước ngoài được phân bố rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân. Nhiều ngành ngành công nghiệp mới xuất hiện như: công nghiệp điện tử, công nghệ sinh học, chế tạo xe máy, ô tô.v.v.... 1.3. Thời kỳ 1997 đến nay. Thời kỳ này, tốc độc thu hút vốn đầu tư nước ngoài có dấu hiệu chững lại và giảm dần. Qua biểu 2 cho thấy, năm 1998 cấp được ít nhất trong kỳ này là 275 dự án năm 1999 là năm có số vốn đăng ký là ít nhất trong kỳ là 1566 triệu USD. Đồng thời mức thực hiện vốn và quy mô dự án giảm rõ rệt qua từng năm. Biểu 5: Mức vốn thực hiện và quy mô mỗi dự án từ 1997 - 2000 Đơn vị tính: triệu USD Năm 1997 1998 1999 2000 Mức vốn thực hiện 3250 19000 1519 2228 Quy mô mỗi dự án 13,6 13,1 5,1 5,7 Nguồn: Đoàn Thị Hồng Vân - 13 năm thu hút đầu tư nước ngoài thành tựu và những điều trăn trở - Tạp chí phát triển kinh tế số 128/2001 - trang 7. Giải thích cho sự giảm sút này trong thời kỳ 1997 - 2000 là do cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ trong khu vực từ giữa năm 1997 đã lan nhanh và rộng khắp. Phần lớn, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài là thu hút từ các nhà đầu tư trong khu vực, nên khi xảy ra khủng hoảng các nhà đầu tư trong khu vực gặp khó khăn về tài chính. Do đó họ giảm việc đầu tư ra nước ngoài dẫn đễn lượng vốn vào Việt Nam giảm. Nhưng sang năm 2000, tình hình có khả quan hơn, số vốn và số dự án tăng lên: số dự án tăng 11%, số vốn đăng ký tăng 26%, có được kết quả phục hồi này, một phần là nhờ vào tác động tích cực của các giải pháp hoàn thiện môi trường đầu tư nước ngoài của Việt Nam trong thời gian gần đây. 2. Tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với sự phát triển nền kinh tế - xã hội ở Việt Nam. Nhìn chung, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoìa ngày càng chiếm vị trí quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam. Cụ thể được biểu thị bảng dưới đây: Biểu 6: Vốn FDI trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội năm 1995 - 2001 Năm 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Vốn FDI (tỷ đồng) 22.000 22.700 30.300 24.300 18.900 20.800 34.500 Tổng vốn toàn xã hội (tỷ đồng) 68.048 79.367 96.870 97.336 103.900 124.000 143.840 Tỷ trọng FDI trong tổng vốn toàn xã hội (%) 32,3 28,6 31,3 24,9 18,2 16,8 24 Nguồn: Nguyễn Trọng Hà - Đánh giá tác động của FDI đến ngoại thương Việt Nam - Tạp chí kinh tế và phát triển - số 62 tháng 8/2002 - trang 28 Tính chung trong tháng 7 từ năm 1995 - 2001 thì vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đã đóng góp khoảng 25% trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Mặc dù có sự suy giảm trong năm 1999 và năm 2000, thế nhưng trong năm 2001, Fdi đã phục hồi nhanh chóng và có lượng vốn Fdi vào Việt Nam lớn nhất từ trước đến nay số dự án được cấp là 172 triệu dự án với tổng vốn đăng ký là 300 triệu USD. Ngoài ra, tỷ lệ đóng góp của khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài trong GDP tăng dần qua các năm. Biểu 7: Tỷ lệ đóng góp GDP của các thành phần kinh tế có vốn FDI Tỷ lệ Đơn vị tính: % Năm Nguồn: Đoàn Thị Hồng Vân - 13 năm thu hút đầu tư nước ngoài thành tựu và những điều trăn trở - Tạp chí phát triển kinh tế - Số 128/2001 - trang 7. Như vậy, việc gia tăng nguồn vốn FDI có trong GDP đã thúc đẩy tốc độ tăng trưởng qua các năm, làm ổn định nền kinh tế, điều đó càng khẳng định vai trò FDI trong nền kinh tế quốc dân. Cho đến thời điểm này, có thể khẳng định chủ trương hợp tác thông qua thu hút và sử dụng vốn đầu tư nước ngoài của nước ta thực sự đã đi vào cuộc sống. Nguồn vốn FDI góp phần quan trọng trong việc tạo việc làm cho người lao động. Theo báo cáo của Bộ kế hoạch và Đầu tư, số lao động làm việc trong khu vực này liên tục tăng qua các năm. Biểu 8: Số lao động làm việc trong khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài từ năm 1996 - 2000 Năm 1996 1997 1998 1999 2000 Số lao động 220.000 250.000 270.000 296.000 327.000 Nguồn: Lê Hồng Yến - Hoàn thiện công tác quản lý Nhà nước về đầu tư trực tiếp nước ngoài - Tạp chí kinh tế và phát triển số 59 tháng 5/2002 - trang 30. Để đánh giá chính xác hơn về vai trò của nguồn vốn FDI trong tạo việc làm người ta đưa ra chỉ tiêu lao động gián tiếp, những người không trực tiếp hưởng lương từ các chủ đầu tư nước ngoài, nhưng làm việc trong các đơn vị hình thành do các tác động của vốn FDI là khoảng 1 trieuẹ lao động gián tiếp (bao gồm công nhân xây dựng, các ngành sản xuất dịch vụ phụ trợ có liên quan). Như vậy số lao động làm việc trong các bộ phận có liên quan đến hoạt động của các dự án đầu tư nước ngoài bằng khoảng 39% tổng số lao động bình quân hàng năm trong khu vực Nhà nước. Đây là kết quả nổi bật của đầu tư trực tiếp nước ngoài. Tiền lương mà chủ đầu tư nước ngoài trả cho lao động Việt Nam cao hơn so với các khu vực khác, điều này phù hợp với năng suất lao động cao do lực lượng lao động này tạo ra. Theo quyết định số 708 ngày 15/6/1999 của bộ lao động - thương binh và xã hội, mức lương tối thiểu bằng đồng Việt Nam làm việc trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được chia làm ba mức. Căn cứ theo khu vực: 626.000đ/tháng, 556.000đ/tháng, 487.000đ/tháng. Cũng qua đó theo kết quả khảo sát thì mức thu nhập trung bình của công nhân làm việc trong các doanh nghiệp FDI vào khoảng 70 - 100USD/tháng (tương đương là 980.000đ - 1.500.000đồng), bằng khoảng 150% mức thu nhập bình quân của lao động trong khu vực Nhà nước. Riêng đối với cán bộ quản lý thì nằm trong khoảng 200 - 300USD. Đây là yếu tố hấp dẫn đối với lao động Việt Nam có trình độ cao làm việc cho các dự án FDI. Bên cạnh đó, hoạt động của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã tạo ra một khối lượng hàng hoá và sản phẩm lớn cho xuấ khẩu từ đó góp phần tăng nhanh kim ngạch xuấ khẩu nước ta. Biểu 9: Kim ngạch xuấ khẩu của các doanh nghiệp FDI từ năm 1995 - 2001 Năm 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Kim ngạch xuấ khẩu từ FDI (triệu USD) 336 788 1890 1982 2547 3320 3573 Kim ngạch xuấ khẩu (triệu USD) 5448,9 6255,9 9185 9361 11523 14308 15100 Tỷ trọng FDI trong tổng số 6,2 10,9 19,5 21,2 22,1 23,2 23,7 Nguồn: Nguyễn Trọng Hà - Đánh giá tác động của FDI đến ngoại thương Việt Nam - Tạp chí kinh tế và phát triển - Số 62 tháng 8/2002 Như vậy, các doanh nghiệp có vốn FDI xuấ khẩu chủ yếu là hàng dệt may và dầu thô, trong ngành này, có khá nhiều doanh nghiệp đạt tỷ lệ xuấ khẩu từ 80% trở lên. Các ngành khác, tỷlệ xuất khẩu thấp hơn, chẳng hạn, ngành thuỷ sản đạt 49%, công nghiệp nặng 34%, giao thông vận tải bưu điện 1%. Tóm lại FDI làm tăng xuất khẩu ở những sử dụng các nguồn lực mà Việt Nam có lợi thế như tài nguyên thiên nhiên (như dầu thô 2001 xuất khẩu được hơn 3 tỷ USD) và nguồn lao động rẻ (dệt may, giày da). 3. Những tồn tại và hạn chế trong việc thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam. Bên cạnh những tác động tích cực lên nền kinh tế Việt Nam đã trình bày ở trên, hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài còn bộc lộ nhiều hạn chế. 3.1. Cơ cấu đầu tư chưa hợp lý. Xét theo cơ cấu đầu tư theo ngành vào Việt Nam, chúng ta đã có được kết quả đáng khích lệ. Nhìn chung, tốc độ tăng trưởng các ngành đều tăng hàng năm mặc dù có sự mất cân đối trong các cơ cấu đầu tư. Biểu 10: Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài theo ngành tính đến ngày 31/10/2002 Đơn vị tính: 1000USD Ngành Số dự án Vốn đăng ký Vốn pháp định Công nghiệp nặng 581 6.210.350 2.535.239 Công nghiệp nhẹ 859 4.029.200 2.013.763 Xây dựng 274 3.574.021 1.337.647 Xây dựng khu đô thị 3 3.344.237 924.452 GTVT - bưu điện 136 3.204.428 2.276.918 Khách sạn - Du lịch 199 3.096.000 2.185.534 Công nghiệp dầu khí 63 3.086.443 2.283.113 Văn phòng cho thuê 105 3.000.225 1.072.107 Công nghiệp thực phẩm 194 2.151.306 946.005 Nông - lâm nghiệp 272 1.029.213 497.489 Dịch vụ khác 172 845.021 473.825 Văn hoá - y tế - giáo dục 93 526.259 243.535 Thuỷ sản 95 343.819 185.141 Xây dựng KCN - KCX 5 302.078 102.460 Tài chính - Ngân hàng 35 243.322 215.752 Các ngành khác 4 27.359 11.540 Tổng cộng: 3.216 37.138.311 17.444.520 Nguồn: Phạm Thị Hà - Một số giải pháp nhằm thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam - Tạp chí phát triển kinh tế - số 128/2001 - trang 12. Qua các số liệu trên, ta có thể thấy rằng, đầu tư trực tiếp nước ngoài đã góp phần nguồn vốn quan trọng cho đầu tư phát triển, tăng cường tiềm lực để khai thác và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực trong nước như dầu khí, điện năng, nuôi trồng và chế biến cây công nghiệp.v.v... Dựa vào bảng trên, tỷ lệ đầu tư vào ngành công nghiệp chiếm phần lớn dự án và số vốn đăng ký đầu tư. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của ngành công nghiệp liên tục tăng: năm 1996 là 21,7%, năm 1998 là 23,3%, năm 2000 là 20%. Tuy nhiên, vấn đề đầu tư cơ cấu theo ngành còn khá nhiều bất hợp lý. - Đầu tư mới chỉ hướng vào những ngành dễ thu lợi nhuận, thời gian thu hồi vốn nhanh, có thị trường tiêu thụ trong nước lớn nên các ngành nông lâm - thuỷ sản đầu tư còn quá nhỏ. Những ngành trong nước có tiềm năng lớn nhưng chưa được khai thác hợp lý như ngành may mặc, tẩy rửa, hàng điện tử dân dụng, sắt thép, xi măng.v.v... còn đầu tư vào những ngành công nghệ cao chưa nhiều vì mục tiêu hàng đầu của nhà đầu tư là lợi nhuận, họ chỉ mong đầu tư vào những ngành những lĩnh vực bỏ vốn ít mà thu lợi cao. Đồng thời do nước ta bắt đầu xuất phát điểm rất thấp cho nên cơ sở hạ tầng kém và duy chúng ta chỉ có một số ít tài nguyên thiên nhiên, hơn nữa trình độ tay nghề và kỹ năng người lao động không cao. Vì lý do đó mà nhà đầu tư không dám đầu tư vào Việt Nam những ngành công nghệ cao chứa nhiều chất xám. - Mặt khác, trong việc thẩm định lựa chọn dự án, chúng ta đã không có một chiến lược phát triển kinh tế tổng hợp trên quy mô một vùng rộng lớn, vì vậy cứ hễ nơi nào chưa phát triển ngành này là cứ cấp giấy phép đầu tư, không xem xét đến tình hình đặc điểm vùng đó như thế nào. Dẫn đến đầu tư một cách tràn lan và sẽ khó khăn giải quyết những vấn đề phát sinh như: thị trường tiêu thụ ở đâu, đào tạo nguồn lao động theo hướng nào... Biểu 11: Số dự án và vốn phân theo vùng kinh tế đến tháng 2 - 2002 Đơn vị tính: triệu USD Vùng kinh tế Chỉ tiêu Vùng núi phía Bắc Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ Vùng kinh tế trọng điểm Trung Bộ Vùng Tây Nguyên Vùng kinh tế trọng điểm Nam Bộ Vùng đồng bằng Sông Cửu Long 1. Đăng ký - Số dự án 60 628 95 60 1.686 158 - Vốn đầu tư 331 11.819 2.643 937 21.264 1.171 2. Còn hiệu lực - Số dự án 42 499 74 50 1.400 114 - Vốn đầu tư 264 10.888 984 989 17.305 1.006 3. Vốn thực hiện 156 3.999 426 119 7.313 714 3.2. Nguồn thu hút vốn hẹp. Cho đến nay, Việt Nam đã thu hút được 65 quốc gia đưa vốn vào đầu tư. Nếu căn cứ vào số đăng ký cũng như vốn pháp định theo thứ tự giảm dần, thì có thể xếp 10 quốc gia sau đây thuộc nhóm đã đóng góp đáng kể vào sự phát triển nền kinh tế. Biểu 13: Số dự án và vốn phân theo quốc gia cho đến ngày 31/10/2002 Đơn vị tính: 1000 USD Quốc gia Số dự án Vốn đăng ký Vốn pháp định Singapore 251 5.331.304 1.820.679 Đài Loan 646 4.889.125 2.199.799 Nhật Bản 332 3.551.815 1.863.846 Hồng Kông 325 3.257.953 1.471.364 Hàn Quốc 298 3.138.304 1.287.439 Pháp 157 2.176.807 1.254.026 IsLands 94 1.779.596 718.135 Nga 62 1.319.661 912 Mỹ 121 1.341.442 629.853 Anh 41 1.133.716 768.228 Nguồn: Phạm Thị Hà - Một số giải pháp nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam - Tạp chí phát triển kinh tế - Số 128/2001 - trang 12. Nhìn vào bảng ta thấy, phần lớn những nước có số vốn đăng ký vốn pháp định và số dự án lớn nhất đầu tư vào Việt Nam chủ yếu từ các nước trong khu vực ASEAN và các nước Đông á. Điều này cho ta thấy rõ tính vững vàng nguồn vốn đầu tư vào Việt Nam không cao. Lấy ví dụ cụ thể, qua cuộc khủng hoảng kinh tế tiền tệ trong khu vực năm 1997, hầu hết các Công ty lớn Châu á ở Việt Nam đã rút lui một phần vốn của mình do gặp khó khăn tài chính. Hàng loạt các dự án đã phải giảm tiến độ thực hiện hoặc xin tam dừng triển khai lên tới 3 tỷ USD trong đó, lĩnh vực chủ yếu là khách sạn nhà hàng, văn phòng. Ngoài ra, việc đối tác chủ yếu là từ khu vực Châu á cũng gây ra những bất lợi trong việc tiếp thu khoa học công nghệ. Toàn bộ các trang thiết bị dây chuyền chuyển sang cho Việt Nam là cũ lạc hậu so với nước mang đi đầu tư. Thế mà các đối tác như: Singpore, Đài Loan, Hàn Quốc, tuy rằng đây là những nước không phải là nền công nghệ kém nhưng khả năng trình độ khoa học chưa thể sánh bằng Tây Âu và Nhật Bản. Do đó, nếu chúng ta không thận trọng trong việc lựa chọn dự án gắn với công nghệ, dễ dàng chúng ta trở thành "bãi thải công nghệ". 3.3. Luật đầu tư nước ngoài chưa hoàn thiện. Luật đầu tư nước ngoài đầu tiên của Việt Nam được ban hành năm 1987, liên tục bổ xung và sửa đổi một số điều vào năm 1990, 1992, sửa đổi căn bản vào năm 1996 để cho phù hợp với yêu cầu phát triển và cởi mở của nền kinh tế, nâng cao hơn nữa tính hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Chương III: Một số giải pháp nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam 1. Những mục tiêu hướng tới trong năm tiếp theo của Việt Nam. Theo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thực hiện chiến lược 10 năm từ 2001 - 2010 là: tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, chuyển dịch mạnh cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá... Vì vậy, mục tiêu trong giai đoạn 5 năm từ 2001 - 2005 là bước rất quan trọng trong việc thực hiện chiến lược 10 năm mà Đảng đề ra. Trong 5 năm tới, Việt Nam phấn đấu duy trì mức tăng trưởng kinh tế ít nhát 7%/năm, đưa GDP năm 2005 tăng gấp đôi so năm 1995 và đạt tỷ lệ tích luỹ nội bộ nền kinh tế trên 30% GDP. Để đạt mục tiêu này, cần huy động tối đa nguồn nội lực trong nước đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế và khu vực trong đó có đầu tư trực tiếp nước ngoài. Theo Bộ kế hoạch và Đầu tư, mục tiêu của hoạt động thu hút nguồn vốn FDI, trong giai đoạn 2001 - 2005 là 11 tỷ USD, đến năm 2005 khu vực kinh tế có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đóng góp 15% GDP, 25% tổng kim ngạch xuấ khẩu và khoảng 10% tổng thu ngân sách cả nước. Như vậy, để khu vực kinh tế có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài phát triển thuận lợi, góp phần thực hiện mục tiêu 5 năm và chiến lược 10 năm, Nhà nước cần thực hiện nhiều chính sách giải pháp cơ bản được trình bày dưới đây: 2. Những giải pháp cơ bản nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. 2.1. Sửa đổi luật đầu tư nước ngoài. 2.1.1. Về hình thức đầu tư Do những bất ổn tỏng hình thức đầu tư: các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Việt Nam dù là liên doanh hay 100% vốn nước ngoài, đều được pháp luật khẳng định là loại hình Công ty trách nhiệm hữu hạn, không có loại hình Công ty cổ phần, Công ty hợp danh. Vì vậy, đề nghị bổ xung vào luật loại hình Công ty cổ phần có vốn đầu tư nước ngoài, theo hướng cho phép thành lập các Công ty cổ phần mới và cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang hoạt động được chuyển đổi từ Công ty trách nhiệm hữu hạn thành Công ty cổ phần. Chúng ta không thể phủ nhận mặt tích cực của việc cho phép thành lập Công ty cổ phần có vốn đầu tư nước ngoài là mở thêm kênh thu hút vốn đầu tư nước ngoài, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp huy động vốn đầu tư thông qua phát hành cổ phiếu, trái phiếu trong khuôn khổ pháp luật quy định, thành lập Công ty hợp danh có vốn đầu tư nước ngoài.v.v... là tạo thêm điều kiện hết sức thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài trong việc lựa chọn hình thức đầu tư thích hợp cho mình. Song nếu hình thức đầu tư này được đưa vào luật thì chúng ta phải thiết kế đầy đủ các quy định cụ thể, đặc thù và chặt chẽ về tổ chức, hoạt động và quản lý bao gồm cả quản lý Nhà nước đối với từng hình thức đầu tư. 2.1.2. Về thuế nhập khẩu Cần bổ xung vào Khoản 3 Điều 47 Luật hiện hành như sau: Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các bên hợp doanh được miễn thuế nhập khẩu đối với: - Thiết bị, máy móc, phương tiện vận tải chuyên dùng nằm trong dây chuyền công nghệ nhập khẩu để tạo tài sản cố định. - Linh kiện, chi tiết, bộ phận rời, phụ tùng, khuôn mẫu, phụ kiện đi kèm với thiết bị, máy móc, phụ tùng vận tải chuyên dùng. - Vật tư xây dựng trong nước chưa sản xuất được nhập khẩu để tạo tài sản cố định. - Nguyên liệu, vật tư nhập khẩu để chế tạo thiết bị, máy móc, dây chuyền công nghệ hoặc để chế tạo các linh kiện, chi tiết, bộ phận rời, phụ kiện đi kèm thiết bị máy móc. Ngoài ra, bổ xung thêm một khoản vào Điều 47 Luật hiện hành với nội dung sau: nguyên liệu, vật tư, linh kiện nhập khẩu để sản xuất của các dự án thuộc lĩnh vực đặc biệt khuyến khích đầu tư được miễn thuế nhập khẩu trong thời hạn 5 năm kể từ khi sản xuất. 2.1.3. Về việc tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp. Nên chấp nhận đề nghị bổ xung vào luật hiện hành các quy định cho phép doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các bên hợp doanh trong quá trình hoạt động được chuyển đổi hình thức đầu tư, hợp nhất sáp nhập chia tách doanh nghiệp. Đồng thời, quy định chặt chẽ, các điều kiện thủ tục các hình thức chuyển đổi của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. 2.1.4. Về đất đai - thuế giá trị gia tăng. Để khắc phục tình trạng nan giải trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, Nhà nước nên bổ xung vào Điều 46 Luật hiện hành như sau: trường hợp góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất, bên Việt Nam có trách nhiệm đền bù, giải phóng mặt bằng và hoàn thành các thủ tục để được

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docC0288.doc