Đề tài Nâng cao chất lượng tự học các môn khoa học xã hội và nhân văn đối với học viên đào tạo cán bộ chính trị ở học viện Hải Quân

t, học thiếu hệ thống về kiến thức xã hội do đặc điểm đối tượng đào tạo trước đây là những nhân viên chuyên môn kỹ thuật, họ được đào tạo qua trường trung cấp kỹ thuật, học tập các môn chuyên ngành kỹ thuật là chính, họ ít quan tâm đến các môn KHXH&NV, vì vậy mà cách học và cách tiếp cận một vấn đề đôi khi chưa khoa học, trong khi học có khi chỉ căn cứ vào nguồn tài liệu là sách giáo khoa ít tham khảo tài liệu có liên quan, chọn nội dung học để đối phó với thi cử, học thuộc lòng ít suy nghĩ, đặt lại vấn đề. Tất cả cách tự học không khoa học trên dẫn tới hậu quả là kiến thức không vững bền và điều quan trọng là không rèn cho người học sự suy luận, tính lôgic về nội dung kiến thức. Độ tuổi của học viên đào tạo cán bộ chính trị viên tàu cũng ảnh hưởng phần nào đến quá trình học tập, phần lớn các học viên đều là những quân nhân chuyên nghiệp đã học qua các trường trung cấp kỹ thuật, độ tuổi trung bình khoảng 29 tuổi, có những khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức bậc đại học và kiến thức về các môn KHXH&NV, điều này ảnh hưởng nhiều đến chất lượng tự học, tự nghiên cứu của học viên. Theo kết quả điều tra: Theo đồng chí chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên hiện nay như thế nào? có 18% đạt hiệu quả, 72% bình thường, 10% chưa hiệu quả Việc nắm kiến thức các môn KHXH&NV, nhất là hiểu bản chất, khả năng phân tích khái quát, tổng hợp vấn đề… ở học viên còn chưa cao; khả năng liên hệ, vận dụng, gắn nội dung lý luận với thực tiễn và nghề nghiệp của một số học viên còn hạn chế. Đặc biệt, vẫn còn tồn tại một số học viên lười học, lười rèn luyện. Thực trạng chất lượng tự học các môn KHXH&NV cuả học viên chưa cao đó là học viên chưa tận dụng hết thời gian trong giờ tự học cũng như trong thời gian nhàn rỗi, chưa lập được kế hoạch tự học một cách khoa học. Mặt khác đặc điểm của các môn KHXH&NV là phải đọc nhiều, nghiên cứu nhiều tài liệu, giành nhiều thời gian tự học nhưng người học còn chủ quan, ít đào sâu suy nghĩ. Kết quả điều tra cho thấy: Trong những ngày nghỉ giờ nghỉ đồng chí có thường hay tự nghiên cứu các môn KHXH&NV không? có 50% trả lời ít khi, 25% thỉnh thoảng, 20% thường xuyên, 5% chưa khi nào. Kết quả này cho thấy, tuy học viên đã có ý thức tự giác trong việc đầu tư thời gian cho tự học, nhưng việc tận dụng thời gian cho việc tự học chưa nhiều. Học viên chưa có phương pháp học phù hợp, chịu ảnh hưởng của phương pháp học truyền thống là “học thuộc lòng”; chưa có thái độ và tâm lí học tập đúng đắn nên không tích cực tham gia vào bài giảng của giáo viên, chưa đào sâu nghiên cứu tài liệu theo yêu cầu của giảng viên đưa ra; chưa có thói quen hoặc lười làm việc, đóng góp vào bài giảng của giảng viên. Qua điều tra: học viên có thường xuyên phát biểu đóng góp ý kiến, xây dựng bài trong giờ học các môn KHXH&NV không? Kết quả 20% thường xuyên, 32% thỉnh thoảng, 40% ít khi, 8% chưa khi nào. Trong quá trình học, phần lớn học viên còn lệ thuộc vào bài giảng của giảng viên, chưa tích cực nghiên cứu giáo trình, tài liệu. Do đó trong giờ thảo luận và thực hành học viên ít tranh luận làm sáng tỏ những vấn đề thực tiễn đặt ra, hoặc ý kiến tranh luận chưa sâu, cách lập luận giải quyết vấn đề chưa chặt chẽ, thiếu tính lôgic khoa học. Trong quá trình đào tạo, phần lớn học viên thường ở vị trí khách thể, thụ động tiếp thu kiến thức và tìm cách tái hiện những điều giảng viên đã giảng trên lớp. Cách thức học tập này đã trở thành một thói quen của không ít học viên. Thực trạng trên dẫn đến học viên nắm thực chất vấn đề còn hạn chế, chưa chịu khó đào sâu suy nghĩ, tiếp thu kiến thức thụ động, thường rập khuôn một chiều theo thầy và chấp nhận những giải pháp quen thuộc. Đối với giảng viên Trong những năm qua, Học viện Hải Quân đã coi trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên nên chất lượng dạy học ngày càng một tăng lên. Tuy nhiên, phương pháp, quy trình giới thiệu của giảng viên có lúc chưa kích thích được tính say mê, hứng thú, sáng tạo của người học. Việc sử dụng phương pháp giảng dạy để phù hợp với từng môn học, từng đối tượng là một vấn đề đặt ra, đối với phương pháp thuyết trình thì giảng viên trình bày nội dung cần truyền đạt cho học viên bằng cách nêu vấn đề theo nội dung yêu cầu, sau đó phân tích, giải thích, lấy ví dụ dẫn chứng, chứng minh những nội dung cần truyền đạt cho học viên lĩnh hội. Quá trình này diễn ra theo một chiều thầy giảng, trò nghe và ghi chép, sau đó về học bài. Trong quá trình giảng rất ít có sự phản hồi thông tin ngược chiều của học viên. Sử dụng phương pháp thuyết trình trong giảng dạy có nhiều ưu điểm: trong một thời gian ngắn giảng viên có thể chuyển tải được khối lượng thông tin nhiều cho học viên. Nhưng nếu chỉ sử dụng một phương pháp này trong giảng bài sẽ làm cho học viên trở thành đối tượng thụ động, không phát huy được tính chủ động sáng tạo, đôi khi gây ức chế về mặt tâm lý, học viên cảm thấy mệt mỏi và không tập trung vào nội dung của bài giảng. Theo một kết quả điều tra, việc sử dụng phương pháp thuyết trình có 35% chú ý ghi, 18% chú ý nghe, 2% lơ đãng, 45% chú ý lắng nghe và ghi chép cẩn thận. Như vậy, chất lượng hiệu quả bài giảng chưa thực sự cao, học viên còn thụ động, giảng viên dạy cái gì học cái đó. Trong những năm qua việc đổi mới phương pháp giảng dạy đặt ra nhiều vấn đề, trong đó có việc bồi dưỡng, định hướng, giúp đỡ học viên về phương pháp tự học, tuy giảng viên đã có những định hướng cho học viên về cách tiếp cận vấn đề phù hợp với từng nội dung môn học, nhưng việc bồi dưỡng, định hướng đó vẫn chưa được thường xuyên, liên tục. Trong kiểm tra, thi đánh giá kết quả vẫn còn có bất cập cần phải cải tiến như: ra đề thi có học phần còn đơn giản, chưa đòi hỏi tính suy luận và sáng tạo của người học; đội ngũ cán, bộ giảng viên có lúc chưa thống nhất quan điểm đánh giá, còn chịu tác động yếu tố khác; kết quả thi có bài còn chưa phản ánh đúng, chính xác chất lượng của người học. Mặt khác, ở một số học viên chưa có nhận thức đúng đắn về mục đích, động cơ, trách nhiệm trong học tập, còn có biểu hiện dựa dẫm, ỉ lại, ngại học, ngại rèn (học đối phó qui chế, chưa có ý thức học để làm việc và để học tiếp trong suốt đời quân ngũ của mình). Đối với các tổ chức, đội ngũ cán bộ quản lý Hệ thống chỉ huy các cấp tuy đã có sự kiểm tra sát sao trong việc duy trì học viên trong các giờ tự ôn, tuy nhiên việc quản lý hiệu quả còn chưa cao; hệ thống tổ chức cán bộ quản lý ở các Hệ, tiểu đoàn học viên ở Học Viện Hải Quân còn nổi nên những bất cập, cán bộ quản lý trực tiếp (lớp trưởng) là những học viên kiêm nhiệm, kinh nghiệm về quản lý chưa nhiều, việc duy trì các chế độ còn nhiều lỏng lẻo, cán bộ lớp còn ngại nhắc nhở học viên trong các giờ tự ôn, việc duy trì thời gian tự ôn có lúc còn chưa nghiêm túc, chưa có phương pháp tổ chức trong việc tự học của học viên, cán bộ cấp trên có lúc chưa kiểm tra kịp thời việc tự học của học viên, việc bồi dưỡng phương pháp tự học cho học viên còn chưa thường xuyên… tất cả những nguyên nhân trên đều ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng tự học của học viên. Nguyên nhân Ưu điểm Một là, học viên cơ bản đã nhận thức đầy đủ và sâu sắc vị trí, vai trò của việc tự học, tự nghiên cứu các môn KHXH&NV, đã có tính tự giác trong tự học, tự rèn, xây dựng động cơ học tập, rèn luyện đúng đắn, trau dồi kiến thức về mọi mặt đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của nhiệm vụ, chức trách của người cán bộ chính trị. Hai là, trong quá trình GD–ĐT được sự quan tâm thường xuyên của Đảng ủy, ban giám đốc Học viện, sự chỉ đạo, hướng dẫn của các phòng, khoa giáo viên đã quan tâm đến việc đổi mới toàn diện về nội dung chương trình, phương pháp giáo dục, trong đó chú trọng bồi dưỡng để nâng cao chất lượng tự học, tự rèn luyện của học viên. Ba là, đội ngũ cán bộ quản lý có kinh nghiệm trong quản lý học viên, có trình độ, năng lực công tác tốt, duy trì nghiêm các chế độ, có sự kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở và bồi dưỡng học viên nâng cao chất lượng tự học, xây dựng được môi trường học tập, rèn luyện tốt đảm bảo được tính định hướng trong quá trình học tập, rèn luyện của học viên. Nhược điểm Có thể nhận định, việc chất lượng tự học các môn KHXH&NV vẫn còn những bất cập nêu trên là do: Thứ nhất: Phương pháp học tập của học viên tuy có nhiều tiến bộ, song nhìn chung chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra. Học viên các lớp chuyên môn kỹ thuật đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân đã qua đào tạo ở các trường trung cấp kỹ thuật trong toàn quân và qua ít nhất 3 năm công tác thực tiễn tại đơn vị, họ đã có trình độ nhận thức nhất định đó là điều kiện thuận lợi trong quá trình học tập, tuy nhiên việc nắm bắt về phương pháp học ở bậc đại học còn hạn chế. Thứ hai: Công tác quản lý học viên trong giờ tự học cũng còn những bất cập, sự kiểm tra của cán bộ quản lý có lúc chưa được thường xuyên. Ba là: Tác động mặt trái của kinh tế thị trường và các tệ nạn xã hội đã dẫn đến một số học viên có nhận thức chưa đúng về vị trí, vai trò của việc học tập các môn KHXH&NV, tư tưởng ngại học và vi phạm kỷ luật trong học tập, thi cử là điều khó tránh khỏi. Bốn là: Trong những năm gần đây, số lượng môn học tăng, trong khi đó đội ngũ giảng viên lại thiếu, cường độ giảng dạy lớn. Thời gian qua mặc dù nhà trường cũng đã có sự đổi mới về phương pháp học tập theo phương pháp mới, đã có nhiều hội thảo về đổi mới phương pháp dạy học như dạy học nhóm, xêmina… tuy nhiên trong quá trình thực tế còn tồn tại nhiều bất cập. Một bộ phận giảng viên có phần e ngại khi đổi mới, tìm kiếm phương pháp giảng dạy theo hướng hiện đại. 1.2.3. Sự cần thiết của việc nâng cao chất lượng tự học. Trong tiến trình phát triển chung của nhân loại, tri thức có vai trò thúc đẩy sự tiến bộ của xã hội, sự phát triển kinh tế, xã hội của một quốc gia đều dựa trên nền tảng tri thức, muốn có tri thức thì phải phát triển giáo dục. Như Bác Hồ thường nói “Non sông Việt Nam có vẻ vang, có sánh vai cùng các cường quốc năm châu hay không? Chính là nhờ phần lớn công học tập ở các cháu”, dù cho giáo dục không phải là phương thuốc thần kì có thể thực hiện được mọi mơ ước song dù sao nó cũng là một con đường hơn mọi con đường khác huớng vào phục vụ phát triển toàn diện con người. Ý thức được tầm quan trọng đó của tri thức giáo dục, nước ta coi giáo dục và đào tạo là quốc sách, Đảng và nhà nước ta đang nỗ lực xây dựng một xã hội học tập với phương hướng, con đường thực hiện là kết hợp đến trường, giáo dục từ xa và tự học. Trong đó tự học để trưởng thành là vô cùng quan trọng. Một trong những đặc trưng cơ bản, quan trọng nhất trong xã hội tự học là tư tưởng tự học tập suốt đời. Vì “việc học không bao giờ là muộn”. Quan niệm tự học suốt đời nổi lên trong thời đại ngày nay như một chìa khoá mở cửa đi vào thế kỉ 21 - thế giới của nền kinh tế tri thức. Nó đáp ứng những thách thức của một thế giới đang thay đổi nhanh chóng trên mọi lĩnh vực. Xuất phát từ sự phát triến của tri thức không bao giờ dừng lại mà luôn phát triển Trong xã hội tự học người ta học vì: học để biết, học để làm người, học để làm việc, học để chung sống – những động cơ này luôn thôi thúc con người ta phải luôn học tập để đạt đến chân- thiện-mỹ. V.I Lênin nói : "Người ta chỉ có thể trở thành người cộng sản khi biết làm giầu trí óc của mình bằng sự hiểu biết tất cả kho tàng tri thức mà nhân loại đã tạo ra "4 muốn hiểu biết được tất cả kho tàng tri thức mà nhân loại đã tạo ra thì trước tiên con người phải biết tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các năng lực trí tuệ của mình để tìm tòi học hỏi, tức là phải có khả năng tự học. Tự học là nói đến nội lực của người học, chất lượng của học tuỳ thuộc chủ yếu vào nội lực, dù điều kiện tác động từ bên ngòai đối với họat động học tốt đến mấy, nhưng nếu con người không có đủ nỗ lực bản thân để tự học, tự biến đổi mình đến mức cần thiết thì không thể nào đạt được mục tiêu mong muốn. Theo chủ tịch Hồ Chí Minh, mỗi cán bộ, đảng viên có vị trí nhất định trong bộ máy nhà nước, do đó phải không ngừng học tập để nâng cao trình độ hiểu biết mọi mặt, có tư duy độc lập và sáng tạo, cải tiến phương pháp làm việc, nâng cao chất lượng công tác. Theo Người, vấn đề học tập là “suốt đời” chứ không phải chỉ là lớp học, khoá học hoặc mang tính “thời vụ”, rồi sau đó lại “đâu vào đấy”. Người chống thói qua loa đại khái, lười học, lười suy nghĩ dẫn đến tình trạng khi giải quyết công việc thì “được chăng hay chớ”, “gặp đâu làm đấy”, chất lượng công việc thấp, không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Do đó, Người yêu cầu cán bộ, đảng viên phải “Ham học tập để nâng cao trình độ của mình”5 và coi đây là một tiêu chuẩn, một giá trị đạo đức của người cán bộ, đảng viên, từ đó, Người vạch rõ phương hướng, nhiệm vụ đối với cán bộ, đảng viên là không được sao nhãng việc học tập, phải tu dưỡng không ngừng, đối với người cán bộ “chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ”.6 Người đặt lên hàng đầu “lấy tự học làm cốt”7, cán bộ, đảng viên phải biết “tự động học tập”, phải xác định tư tưởng cho đúng, học tập phải trở thành nhu cầu, thói quen, hành vi hàng ngày của cán bộ, đảng viên. Cán bộ nào lười học, lười suy nghĩ, không thường xuyên tiếp nhận, cập nhật thông tin mới, những hiểu biết mới cũng là một biểu hiện suy thoái về đạo đức. Nghị quyết 14/2005 của Chính phủ về việc đổi mới giáo dục đại học – Cao đẳng đã đặt ra vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục đại học, trong đó việc đổi mới nội dung, chương trình, giáo trình đào tạo và phương pháp dạy học là một trong những yêu cầu cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Một trong những đòi hỏi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong nhà trường đại học – cao đẳng là giúp cho sinh viên có khả năng tự học tự nghiên cứu. Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII khẳng định: “Đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp dạy học tiên tiến và phương tiện dạy dạy học hiện đại vào quá trình dạy học, bảo đảm điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho sinh viên; nhất là sinh viên đại học”. Trong khoản b điều 36, luật Giáo dục cũng ghi rõ “Phương pháp giáo dục đại học phải coi trọng việc bồi dưỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu, tạo điều kiện cho người học phát triển tư duy sáng tạo, rèn luyện kỹ năng thực hành, tham gia nghiên cứu, thực nghiệm ứng dụng”. Có thể nói, chất lượng tự học là nhân tố trực tiếp trong việc nâng cao chất lượng đào tạo ở các trường đại học. Khi một học sinh trở thành một sinh viên đại học, họ bắt đầu phải làm quen với phương thức học tập hoàn toàn mới mẻ. Ở trung học, học sinh chỉ cần nắm vững những kiến thức được cô giáo truyền giảng ở trên lớp là đủ và giáo viên kiểm tra, đánh giá học sinh qua việc thuộc bài là được. Song ở đại học thì khác hẳn, tự học đóng vai trò hết sức quan trọng, quyết định đến chất lượng GD–ĐT ở đại học, tự học là phương pháp, cách thức cơ bản của mỗi sinh viên phải quán triệt. Bởi vì, phương hướng chủ yếu của trường đại học là biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo mà thực chất là làm cho sinh viên tự hoàn thiện và làm phong phú thêm vốn tri thức bằng sự nỗ lực tự học, tự nghiên cứu. Sinh viên đại học, học phương pháp là chủ yếu. Giờ đây, thầy cô giáo đóng vai trò là những người hướng dẫn học tập, và các giờ lên lớp chỉ cung cấp được những kiến thức cơ bản nhất, những tài liệu cơ bản, còn việc học tập của sinh viên là sắp xếp trình tự, thời gian để nghiên cứu nắm tài liệu cơ sở và cả tài liệu tham khảo mở rộng. Thêm vào đó, không còn sự kiểm tra sát sao của giáo viên, kết quả học tập được đánh giá bằng việc tiếp thu tài liệu, kiến thức, tìm ra tri thức mới... Kết quả này phụ thuộc vào bản thân sinh viên là chủ yếu. Công tác tự học của sinh viên ngày càng tăng lên, ngày càng đòi hỏi nhiều cố gắng nỗ lực vì chỉ có việc tự học mới trang bị cho mình kiến thức mới nhất, khoa học nhất và thu được nhiều kinh nghiệm cho thực tiễn hoạt động và đạt kết quả như mong muốn. Bên cạnh đó, nâng cao chất lượng tự học còn giữ vai trò lớn lao trong việc nâng cao thành tích, hoạt động trí tuệ của sinh viên trong việc hiểu và tiếp thu tri thức mới, nhiều nhà giáo dục nổi tiếng đã nêu lên sự cấp thiết phải khéo léo tổ chức việc tự học cho sinh viên. Tự học với sự nỗ lực và tư duy sáng tạo đã tạo điều kiện cho việc tìm hiểu tri thức một cách sâu sắc, hiểu rõ bản chất của chân lý. Trong quá trình tự học, sinh viên sẽ gặp nhiều vấn đề mới và việc đi tìm giải đáp cho những vấn đề ấy là cách tốt nhất để kích thích hoạt động trí tụê cho sinh viên. Nếu thiếu đi sự nỗ lực tự học của bản thân sinh viên thì kết quả không thể cao cho dù có điều kiện ngoại cảnh thuận lợi đến mấy (thầy giỏi, tài liệu hay). Theo Aditxterrec: "Chỉ có truyền thụ tài liệu của giáo viên mà thôi thì dù có nghệ thuật đến đâu chăng nữa cũng không đảm bảo được việc lĩnh hội tri thức của học sinh. Nắm vững kiến thức thực sự lĩnh hội chân lý, cái đó học sinh phải tự mình làm lấy bằng trí tụê của bản thân", điều đó lại khẳng định thêm vai trò của việc nâng cao chất lượng tự học. Tự học được tổ chức tốt không những cung cấp cho sinh viên những kiến thức mới, bổ ích mà còn giúp họ rất nhiều trong công việc sau này khi họ trở thành những người chủ thực sự góp phần xây dựng đất nước. Họ có năng lực hoạt động thực tiễn hay không? Chất lượng công tác như thế nào? phụ thuộc phần lớn vào chất lượng tự học. Xã hội ngày càng phát triển và ngày càng có nhiều phát kiến vĩ đại thì cần phải có những con người toàn diện. Bí quyết để chiến thắng là trang bị cho mình những tri thức toàn diện, đây cũng là nhiệm vụ đặt ra cho công tác tự học, không chỉ có vậy, tự học còn có vai trò to lớn trong việc giáo dục, hình thành nhân cách cho sinh viên. Việc tự học rèn luyện cho sinh viên thói quen độc lập suy nghĩ, độc lập giải quyết vấn đề khó khăn trong nghề nghiệp, trong cuộc sống, giúp cho họ tự tin hơn trong việc lựa chọn cuộc sống cho mình. Hơn thế, tự học thúc đẩy sinh viên lòng ham học, ham hiểu biết, khát khao vươn tới những đỉnh cao của khoa học, sống có hoài bão, ước mơ. Do vậy, mỗi sinh viên hãy xây dựng cho mình một thói quen, một phương thức để nâng cao chất lượng tự học một cách tốt nhất. Như vậy có thể khái quát rằng tự học là một hình thức học nhằm giúp cho người học lĩnh hội, củng cố kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, trong quá trình tự học, người học tự xử lý thông tin đã lĩnh hội, tìm tòi khám phá tri thức mới, vận dụng tri thức vào giải quyết các nhiệm vụ học tập, từng bước biến tri thức do người dạy truyền đạt kiến thức trong tài liệu thành kiến thức của bản thân, từ đó giúp cho người học phát triển tư duy độc lập, sáng tạo, hình thành niềm tin khoa học, sự hứng thú, say mê học tập. Trong các nhà trường quân đội, hoạt động tự học còn tạo điều kiện cho học viên nắm được cách thức tổ chức quản lý hoạt động tự học, đảm nhiệm được chức trách người cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý hoạt động tự học của bộ đội ở đơn vị được đảm nhiệm một cách có hiệu quả. Năng lực hoạt động thực tiễn của người cán bộ chính trị có được thông qua kết quả tác động tổng hợp của các hoạt động: GD – ĐT ở các nhà trường, tự học tập, tự tu dưỡng bản thân của người cán bộ…trong các hoạt động đó, hình thức tự học tập, tự tu dưỡng, đặc biệt là chất lượng tự học các môn KHXH&NV có vai trò vị trí rất quan trọng, nó luôn thâm nhập, đan quện và là một nhân tố trực tiếp góp phần tạo nên kết quả, chất lượng, uy tín của người cán bộ chính trị. Suy đến cùng, nguồn gốc sâu xa của mọi sự vận động, phát triển của sự vật, hiện tượng đều thông qua quá trình tự thân vận động, là một trong những yếu tố trực tiếp quyết định đến chất lượng và hiệu quả trong học tập, tu dưỡng, rèn luyện của mình. Người cán bộ chính trị muốn có năng lực hoạt động thực tiễn tốt trước hết phải tận dụng được tối đa thời gian học tập, rèn luyện mà bản thân được đào tạo trong trường, phát huy hết khả năng trong việc tự học để không ngừng nâng cao trình độ về mọi mặt, trong đó trình độ nhận thức về các môn KHXH&NV là một trong những điều kiện cần thiết để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị của người cán bộ chính trị. Kết luận chương 1 Nâng cao chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân hiện nay là một nội dung quan trọng, trực tiếp góp phần bồi dưỡng, rèn luyện trình độ kiến thức lý luận, khả năng tư duy sáng tạo, trình độ tổ chức hoạt động thực tiễn, phương pháp tác phong công tác của người chính trị viên được hình thành phát triển trong quá trình học tập rèn luyện tại Học viện Hải Quân. Xuất phát từ cơ sở lý luận việc nâng cao chất lượng tự học, sự cần thiết phải nâng cao chất lượng tự học và đặc điểm tự học các môn KHXH&NV; xuất phát từ thực trạng chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân hiện nay, vì vậy yêu cầu phải nâng cao chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân là vấn đề cấp thiết hiện nay. Chương 2 Những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng tự học các môn khoa học xã hội và nhân văn của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở học viện Hải Quân hiện nay. Để nâng cao chất lượng tự học nói chung và tự học các môn KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân hiện nay cần có những giải pháp mang tính đồng bộ, sự kết hợp của nhiều yếu tố chủ quan và khách quan đó là những yếu tố trực tiếp chi phối đến hoạt động và chất lượng tự học của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân hiện nay, vì vậy cần tập trung vào một số giải pháp cơ bản sau. 2.1. Nâng cao nhận thức về việc tự học các môn khoa học xã hội và nhân văn cho học viên đào tạo cán bộ chính trị ở học viện Hải Quân. Đây là giải pháp quan trọng cả trong lý luận và thực tiễn người học. Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nói: Muốn học tập, rèn luyện có kết quả tốt thì phải có động cơ đúng, trách nhiệm cao, tự học, tự rèn luyện cũng giống như “mài ngọc luyện vàng”, ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong. Người chỉ ra rằng “Năng lực của con người không phải hoàn toàn do tự nhiên mà có, mà một phần lớn do công tác luyện tập mà có”. Với Hồ Chí Minh, tự học được xem như một quy luật tồn tại, sự tự khẳng định và phát triển cá nhân; là điều kiện tiên quyết để hình thành và phát triển phẩm chất và năng lực toàn diện của mỗi người. Điều quan trọng hàng đầu, người học xác định rõ mục đích học tập và xây dựng động cơ học tập đúng đắn. Theo Người, mục đích của việc học tập là: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ, học để phụng sự đoàn thể, phụng sự giai cấp và nhân dân, phụng sự Tổ quốc và nhân loại”8 Trước hết mỗi học viên cần nhận thức đầy đủ và sâu sắc vị trí, vai trò của việc tự học, tự nghiên cứu; cần thấy tự học, tự nghiên cứu là hình thức đòi hỏi tính độc lập cao, qua đó giúp cho bản thân củng cố, mở rộng, đào sâu, hệ thống hóa kiến thức, đồng thời rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, phát triển tư duy độc lập, sáng tạo, vận dụng và giải quyết được những vấn đề thực tiễn đặt ra một cách khoa học. Yêu cầu từng học viên xây dựng kế hoạch nghiên cứu của cá nhân đảm bảo tính khoa học, triển khai thực hiện nghiêm túc, chống thái độ đơn giản, xem nhẹ hoặc biểu hiện đối phó. Bên cạnh đó, với mỗi nội dung, môn học thì mỗi người cần biết lựa chọn phương pháp phù hợp. Thái độ và trách nhiệm học tập của học viên với các môn KHXH&NV được thể hiện rõ ở việc nhận thức đúng đắn về mục đích, yêu cầu, nội dung cần đạt được của từng môn học cũng như tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo trong quá trình học tập. Đó là quá trình mỗi học viên phát huy vai trò chủ thể trong hoạt động nhận thức, biến quá trình đào tạo thành tự đào tạo. Để có được động cơ thái độ trách nhiệm học tập đúng đắn, nhất thiết phải thông qua công tác giáo dục của nhà trường, giảng viên, cán bộ quản lý, các tổ chức trong đơn vị và đặc biệt là quá trình tự giáo dục, sự nỗ lực, tự giác vươn lên của người học. Ngay từ đầu mỗi học viên cần phải tự giác quán triệt một cách nghiêm túc về mục tiêu yêu cầu đào tạo của Nhà trường cũng như yêu cầu về phẩm chất năng lực của người cán bộ chính trị. Phải nhận thức đúng đắn việc học tập đó là ''Học để biết, học để làm người, học để làm cán bộ, để phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân''. Muốn vậy, mỗi học viên phải chủ động tìm hiểu những đặc điểm, yêu cầu của môn học nắm được những thuận lợi, khó khăn trong quá trình học tập. Qua đó, rút ra những biện pháp khắc phục khó khăn, lập kế hoạch học tập và chuẩn bị đầy đủ về vật chất, tâm lí, thể lực cho quá trình học tập. Ngoài ra từng học viên phải luôn có ý thức tự rèn luyện bản thân, xây dựng ý chí và nghị lực để sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn trở ngại trong học tập, luôn đặt ra những yêu cầu cao trong học tập để tự mình phấn đấu vươn lên đạt cho được yêu cầu đó. Đồng thời, tích cực đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực, tư tưởng ngại khó, ngại khổ; tư tưởng ỉ lại, trông chờ vào các mối quan hệ để được điểm cao. Trên thực tế, những hạn chế này vẫn còn tồn tại không ít ở người học, cần phải được khắc phục triệt để trong thời gian tới. 2.2. Phát huy vai trò của các tổ chức, cán bộ quản lý, giảng viên khoa xã hội trong việc bồi dưỡng, nâng cao chất lượng tự học cho học viên đào tạo cán bộ chính trị ở học viện Hải Quân. Một là: Tiếp tục đổi mới nội dung chương trình, phương pháp dạy học.