Đề tài Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Tổng công ty Đông Bắc - Bộ Quốc phòng

hòng Cơ điện Vận tải Công ty TNHH MTV 45 CHỦ TỊCH TỔNG CÔNG TY Phòng Đầu tư xây dựng Phòng Tài chính Kế toán Phòng Kỹ thuật công nghệ Phòng Kế hoạch Phòng Kinh doanh Phòng Kiểm toán Thanh tra Phòng An toàn, BHLĐ Văn phòng Phòng chính trị Công ty TNHH MTV 86 Công ty TNHH MTV 91 Công ty TNHH MTV 618 Công ty TNHH MTV 790 Công ty TNHH MTV Thăng Long Công ty TNHH MTV 35 Công ty KD than Đông Bắc miền Nam Trung tâm Giám định Công ty cổ phần 397 Công ty Cảng Công ty Xây dựng CN mỏ Công ty cổ phần than Sông Hồng Phòng Tổ chức lao động Công ty TNHH MTV Khe Sim Công ty cổ phần Vận tải và CB than Đông Bắc Công ty TNHH MTV Khai thác Khoáng Sản TỔNG GIÁM ĐỐC Trung tâm Quản lý đường vận tải mỏ PHÓ TỔNG GIÁM ĐỐC KỸ THUẬT PHÓ TỔNG GIÁM ĐỐC CƠ ĐIỆN, VẬN TẢI PHÓ TỔNG GIÁM ĐỐC AN TOÀN PHÓ TỔNG GIÁM KINH DOANH Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức quản lý của Tổng công ty Đông Bắc 17 đơn vị thành viên 10 đơn vị sản xuất 3 đơn vị chế biến tiêu thụ than đầu nguồn 2 đơn vị chế biến tiêu thụ than cuối nguồn nguồn Trung tâm Giám định Trung tâm QLĐVT mỏ 17 đơn vị thành viên 41 2.1.2.3. Chuỗi giá trị ngành Than của Tổng công ty Đông Bắc Sơ đồ 2.2. Chuỗi giá trị ngành Than của Tổng công ty Đông Bắc Khai thác than là một ngành công nghiệp thâm dụng vốn. Số lƣợng lớn các ngành công nghiệp phụ trợ vừa giúp đỡ và vừa phụ thuộc vào ngành này, thể hiện qua chuỗi giá trị của ngành. Đầu vào: Đất là đầu vào chính cho bất kỳ hoạt động khai thác khoáng sản, thiết bị khai thác mỏ là cần thiết ở mọi giai đoạn của quá trình khai thác mỏ nhƣ: Caterpillar (CAT), Joy Global (JOY), Komatsu (KMTUY), Atlas Copco (ATLKY), and Sandvik AB (SDVKY) là những nhà sản xuất thiết bị khai thác mỏ lớn trên thế giới. Khai thác: Nguồn tài nguyên than trong lòng đất đƣợc Nhà nƣớc giao cho Tổng công ty Đông Bắc quản lý. Theo đó, Tổng công ty quy hoạch, khảo sát và lập bản đồ vị trí địa lý, đánh giá trữ lƣợng tài nguyên và giao lại cho từng đơn vị thành viên trực thuộc Tổng công ty quản lý. Tùy thuộc vào phƣơng pháp khai thác, sản xuất nhƣng đều liên quan đến việc san lấp mặt bằng, khảo sát, quy hoạch, khoan, nổ mìn và các hoạt động trong đó khoan nổ mìn là hoạt động cốt lõi của quá trình khai thác. Đối với khai thác lộ thiên: Hoạt động khai thác lộ thiên là hoạt động bóc đi lớp đất đá để lấy than. Ở hoạt động khai thác này đòi hỏi diện tích khai trƣờng lớn, vị trí đổ thải xa, tác động nhiều tới môi trƣờng. Tổng công ty giao thầu khai thác cho các mỏ lộ thiên dựa trên cơ sở trữ lƣợng năng lực của mỏ, tùy theo công suất thiết kế Trang thiết bị khai thác và sản xuất -Khảo sát thăm dò -Khảo sát địa vật lý -Lập bản đồ -Chuẩn bị địa điểm -Khai thác lộ thiên -Khai thác hầm lò -Chế biến -Đất đai -Chính phủ -Ngƣời sở hữu đất -Đƣờng bộ -Đƣờng thủy -Băng tải -Xà lan Sản xuất nhiệt điện Sản xuất phân bón, xi măng, hóa chất,... 42 của từng mỏ và điều kiện tài nguyên nhƣng phải đảm bảo theo nguyên tắc: Khi khai thác 01 tấn than nguyên khai phải đảm bảo bóc vận chuyển một khối lƣợng đất đá nhất định (trung bình từ 16 ÷ 20m3/tấn than ). Công nghệ bóc đất lấy than từ khoan, nổ mìn đến vận chuyển đất đá đi đổ thải và sau cùng là vận chuyển than đến kho bãi của mỏ. Do điều kiện khai thác đổ thải xa, chi phí vận chuyển cao, đòi hỏi nguồn vốn lớn để đầu tƣ máy móc thiết bị hiện đại nên hiện nay Tổng Công ty đang chủ trƣơng thực hiện giảm sản lƣợng khai thác lộ thiên tăng sản lƣợng khai thác hầm lò. Đối với khai thác hầm lò: Đào lò xây dựng cơ bản là hoạt động tạo mỏ than mới hay công trƣờng khai thác than mới. Trang thiết bị khai thác phục vụ cho công đoạn này bao gồm: Vì lò thủy lực, giàn máy khai thác, máy khấu than, thiết bị vận tải, hệ thống đƣờng sắt vận tải than và đất đá trong lò ra ngoài mặt bằng. Tiếp đó mở rộng thêm các lò chuẩn bị sản xuất, lò chợ dựa trên hạ tầng xây dựng cơ bản ban đầu để lấy than. Ở công đoạn này đảm bảo theo nguyên tắc lấy 1.000 tấn than nguyên khai phải thực hiện đào một số lƣợng mét lò chuẩn bị sản xuất nhất định, nhƣ Tổng công ty Đông Bắc khi khai thác đƣợc 1.000 tấn than nguyên khai phải đào trung bình từ 35 ÷ 40m lò chuẩn bị sản xuất. Đối với các doanh nghiệp khai thác than, chi phí vốn ở giai đoạn này là chủ yếu, bao gồm các loại chi phí nhƣ: Chi phí vật tƣ, nguyên vật liệu phụ tùng cho thiết bị, chi phí sửa chữa, chi phí nhân công, khấu hao thiết bị duy trì sản xuất. Chế biến: Than nguyên khai đƣợc khai thác phân lớp chọn lọc ngay từ vỉa bằng phƣơng pháp khai thác lộ thiên hoặc hầm lò vận chuyển về tập kết tại kho chế biến theo từng đống riêng (theo độ tro Ak than cám trong than nguyên khai đã đƣợc xác định sơ bộ) hoặc đổ trực tiếp vào boong ke (phễu cấp liệu của máy sàng) để sàng tuyển qua hệ thống sàng rung 3 cấp hạt: 0-15 mm, 15-35 mm và +35 mm. Than cám cấp hạt 0-15 mm đƣợc hứng trực tiếp dƣới sàng theo băng tải đánh đống riêng phù hợp với tiêu chuẩn quy định. Than có cấp hạt 15-35 mm có lẫn xít đƣợc chảy qua băng tải đánh đống riêng và đƣợc chế biến tiếp bằng thủ công hoặc bằng hệ thống tuyển rửa nƣớc để ra các chủng loại than cục tiêu chuẩn và loại hoàn toàn lƣợng xít đá thải. Than cấp hạt +35 mm theo băng tải riêng và đƣợc lực lƣợng lao động đứng trên băng nhặt loại đá, xít ra khỏi băng. Than cục +35 mm sau khi đƣợc loại xít đá thải theo băng tải đánh đống riêng. Vận chuyển: Theo cơ chế tổ chức, điều hình sản xuất của Tổng công ty, Tổng công ty giao thầu sản xuất, các đơn vị thành viên sản xuất ra, Tổng công ty mua lại 43 toàn bộ sản phẩm và tiêu thụ đến nơi sử dụng cuối cùng. Tổng công ty nhận than tại kho các Công ty sản xuất và vận chuyển bằng ô tô, băng tải hoặc các phƣơng tiện vận tải thủy đến kho bãi của Tổng công ty sau đó mới vận chuyển đến nơi đƣợc sử dụng cuối cùng. Đối với các đơn vị sản xuất than trực thuộc Tổng công ty, chi phí vốn trong hoạt động vận chuyển tiêu thụ sản phẩm chủ yếu là chi phí kho bãi, nguyên nhiên vật liệu, nhân công. Nhu cầu vốn ở khâu lƣu thông tiêu thụ đối với các đơn vị sản xuất thƣờng chiếm tỷ trọng rất ít so với quá trình sản xuất ra sản phẩm. Tiêu thụ: Tiêu thụ sản phẩm ở các Công ty khai thác lộ thiên cũng nhƣ hầm lò là sản phẩm than sản xuất, chế biến ra đều đƣợc Tổng công ty mua lại từ các mỏ theo giá giao khoán trong hợp đồng phối hợp kinh doanh giữa Tổng công ty với đơn vị sản xuất. Khi giao nộp sản phẩm cho Tổng công ty, đơn vị sản xuất đƣợc thanh toán định kỳ (01 tuần/lần thanh toán), do vậy vòng quay vốn tại các đơn vị này thƣờng dao động từ 19 ÷ 20 vòng/năm. Nhƣ vậy, phần vốn cho khâu tiêu thụ sản phẩm thƣờng không nhiều. Tuy nhiên, cũng do cung cầu và điều kiện khai thác của các mỏ lộ thiên cũng nhƣ một số mỏ khai thác xuống sâu, phải lấy than nhanh trƣớc mùa mƣa lũ nên không tránh khỏi tồn kho lớn tại các đơn vị sản xuất. 2.1.3. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Đông Bắc trong giai đoạn 2014 - 2018 Kể từ khi thành lập đến nay Tổng công ty Đông Bắc đã có những bƣớc phát triển vƣợt bậc và tự khẳng định mình qua sự đổi mới cách nghĩ, cách làm. Với nhiệm vụ kinh tế đƣợc giao là khai thác và chế biến các sản phẩm về than nên trong thời kỳ đầu của nền kinh tế thị trƣờng Tổng công ty còn gặp nhiều bỡ ngỡ, khó khăn. Song với sự quyết tâm của Đảng ủy, chỉ huy Tổng công ty cùng với sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ, công nhân viên và sự quan tâm, giúp đỡ của Bộ Quốc phòng và Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam nên Tổng công ty đã dần đi vào ổn định, cơ sở vật chất kỹ thuật và quy mô sản xuất ngày càng đƣợc mở rộng. Sản lƣợng than sản xuất cũng nhƣ tiêu thụ năm sau đều cao hơn năm trƣớc. Chất lƣợng sản phẩm ổn định đã chiếm đƣợc niềm tin của khách hàng trong và ngoài nƣớc. Có thể nói rằng giai đoạn vừa qua là giai đoạn có tính chất quyết định cho quá trình phát triển sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Đông Bắc. Sau một thời gian hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con cùng với sự năng động, sáng tạo 44 trong việc huy động vốn và sử dụng vốn một cách có hiệu quả đã giúp cho Tổng công ty sản xuất kinh doanh có lãi, thực hiện tốt nghĩa vụ đối với ngân sách Nhà nƣớc. Có thể khái quát những kết quả đạt đƣợc qua các giai đoạn phát triển gần đây của Tổng công ty Đông Bắc thể hiện qua các Biểu đồ 2.1 và Biểu đồ 2.2. Với xu thế phát triển của ngành than nói riêng và nền kinh tế nói chung, hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty ngày càng tăng trƣởng. Tổng công ty đã khẳng định đƣợc vị thế của mình trong tiến trình hội nhập, từng bƣớc củng cố và xây dựng Tổng công ty ngày càng ổn định và phát triển. Biểu đồ 2.1. Doanh thu của Tổng công ty qua các năm (2014-2018) (Nguồn số liệu: Báo cáo tài chính của Tổng công ty qua các năm) 45 Biểu đồ 2.2. Lợi nhuận của Tổng công ty qua các năm (2014-2018) (Nguồn số liệu: Báo cáo tài chính của Tổng công ty qua các năm) 2.2. Thực trạng vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của Tổng công ty Đông Bắc 2.2.1. Thực trạng tình hình tài chính của Tổng công ty Đông Bắc Để đánh giá thực trạng vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn của Tổng công ty Đông Bắc - Bộ Quốc phòng, cần tìm hiểu tình hình tài chính của Tổng công ty thông qua các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính trong ba năm 2016, 2017, 2018. Trên cơ sở Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất của Tổng công ty trong các năm từ 2016 - 2018 ta có thể lập đƣợc bảng 2.1. Bảng phân tích so sánh tình hình biến động về tài sản, nguồn vốn và kết quả kinh doanh nhƣ sau: Qua số liệu bảng cân đối kế toán các năm từ 2016 - 2018 ta thấy: - Về tài sản: Tổng tài sản của Tổng công ty Đông Bắc cuối năm 2017 giảm đi so với cuối năm 2016 là 649.793 triệu đồng tƣơng đƣơng với tỷ lệ giảm 5,72%, điều này cho thấy Tổng công ty đang thực hiện lộ trình tái cơ cấu lại Tổng công ty, thu hẹp quy mô ngành nghề kinh doanh, tập trung vào ngành nghề sản xuất kinh doanh chính theo đúng Quyết định số 707/QĐ-TTg ngày 25/5/2017 của Thủ tƣớng Chính phủ V/v phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nƣớc, trọng tâm là Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty Nhà nƣớc giai đoạn năm 2016 - 2020”. 46 Bảng 2.1. Bảng phân tích so sánh các chỉ tiêu Bảng cân đối kế toán của Tổng công ty Đông Bắc Đơn vị tính: triệu đồng Chỉ tiêu 31/12/2016 31/12/2017 31/12/2018 So sánh CN 2017/CN 2016 So sánh CN 2018/CN 2017 ± % ± % Tài sản A- Tài sản ngắn hạn 4.475.857 3.622.728 2.924.412 -853.129 -19,06 -698.316 -19,28 I- Tiền và các khoản tƣơng đƣơng tiền 21.224 50.333 42.782 29.109 137,15 -7.551 -15,00 1. Tiền 21.224 50.333 42.782 29.109 137,15 -7.551 -15,00 II - Các khoản đầu tƣ tài chính ngắn hạn 10.000 10.000 10.000 0 0 0 0,00 1. Chứng khoán kinh doanh 10.000 10.000 10.000 0 0 0 0,00 III - Các khoản phải thu ngắn hạn 1.712.271 1.540.935 1.345.497 -171.336 -10,01 -195.438 -12,68 1. Phải thu ngắn hạn của khách hàng 1.327.417 1.279.272 1.109.467 -48.145 -3,63 -169.805 -13,27 2. Trả trƣớc cho ngƣời bán ngắn hạn 242.323 114.236 127.299 -128.087 -52,86 13.063 11,44 6. Các khoản phải thu ngắn hạn khác 302.173 324.096 232.849 21.923 7,26 -91.247 -28,15 7. Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi (*) -159.642 -176.677 -124.118 -17.035 10,67 52.559 -29,75 8. Tài sản thiếu chờ xử lý 0 8 0 8 -8 -100,00 IV - Hàng tồn kho 2.457.658 1.751.748 1.356.007 -705.910 -28,72 -395.741 -22,59 1. Hàng tồn kho 2.457.658 1.751.748 1.356.007 -705.910 -28,72 -395.741 -22,59 2. Dự phòng giảm giá hàng tồn kho (*) 0 0 0 0 0 V - Tài sản ngắn hạn khác 274.704 269.712 170.126 -4.992 -1,82 -99.586 -36,92 1. Chi phí trả trƣớc ngắn hạn 148.495 195.481 73.964 46.986 31,64 -121.517 -62,16 2. Thuế GTGT đƣợc khấu trừ 124.180 70.764 93.890 -53.416 -43,01 23.126 32,68 47 Chỉ tiêu 31/12/2016 31/12/2017 31/12/2018 So sánh CN 2017/CN 2016 So sánh CN 2018/CN 2017 ± % ± % 3. Thuế và các khoản khác phải thu Nhà nƣớc 2.029 3.467 2.272 1.438 70,87 -1.195 -34,47 B- Tài sản dài hạn 6.889.846 7.093.182 6.955.681 203.336 2,95 -137.501 -1,94 II- Tài sản cố định 5.123.840 5.078.262 4.920.506 -45.578 -0,89 -157.756 -3,11 1. Tài sản cố định hữu hình 4.038.354 3.948.072 3.806.115 -90.282 -2,24 -141.957 -3,60 - Nguyên giá 8.500.999 9.036.413 9.513.370 535.414 6,3 476.957 5,28 - Giá trị hao mòn luỹ kế (*) -4.462.645 -5.088.341 -5.707.255 -625.696 14,02 -618.914 12,16 2. Tài sản cố định thuê tài chính 66.731 27.248 0 -39.483 -59,17 -27.248 -100,00 - Nguyên giá 216.939 174.932 0 -42.007 -19,36 -174.932 -100,00 - Giá trị hao mòn luỹ kế (*) -150.208 -147.684 0 2.524 -1,68 147.684 -100,00 3. Tài sản cố định vô hình 80.509 81.745 78.519 1.236 1,54 -3.226 -3,95 - Nguyên giá 87.511 89.092 86.442 1.581 1,81 -2.650 -2,97 - Giá trị hao mòn luỹ kế (*) -7.002 -7.347 -7.923 -345 4,93 -576 7,84 4. Chi phí xây dựng cơ bản dở dang 938.246 1.021.197 1.035.872 82.951 8,84 14.675 1,44 IV- Các khoản đầu tƣ tài chính dài hạn 47.107 14.218 -26.672 -32.889 -69,82 -40.890 -287,59 3. Đầu tƣ góp vốn vào đơn vị khác 47.107 47.107 4.500 0 0 -42.607 -90,45 4. Dự phòng giảm giá đầu tƣ tài chính dài hạn (*) 0 -32.889 -31.172 -32.889 1.717 -5,22 V- Tài sản dài hạn khác 1.573.316 1.704.852 1.761.681 131.536 8,36 56.829 3,33 1. Chi phí trả trƣớc dài hạn 1.573.316 1.704.852 1.761.681 131.536 8,36 56.829 3,33 4. Tài sản dài hạn khác 0 0 0 0 0 Tộng cộng tài sản 11.365.703 10.715.910 9.880.093 -649.793 -5,72 -835.817 -7,80 48 Chỉ tiêu 31/12/2016 31/12/2017 31/12/2018 So sánh CN 2017/CN 2016 So sánh CN 2018/CN 2017 ± % ± % Nguồn vốn A- Nợ phải trả 9.947.404 9.198.257 8.284.214 -749.147 -7,53 -914.043 -9,94 I - Nợ ngắn hạn 5.681.649 6.458.786 6.229.306 777.137 13,68 -229.480 -3,55 1. Vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn 2.803.623 4.158.502 3.454.624 1.354.879 48,33 -703.878 -16,93 2. Phải trả ngƣời bán ngắn hạn 1.772.229 1.260.332 1.583.605 -511.897 -28,88 323.273 25,65 3. Ngƣời mua trả tiền trƣớc ngắn hạn 65.570 32.718 82.950 -32.852 -50,1 50.232 153,53 4. Thuế và các khoản phải nộp Nhà nƣớc 192.961 184.784 254.320 -8.177 -4,24 69.536 37,63 5. Phải trả ngƣời lao động 251.999 287.128 294.038 35.129 13,94 6.910 2,41 6. Chi phí phải trả ngắn hạn 20.469 24.377 6.716 3.908 19,09 -17.661 -72,45 7. Phải trả nội bộ 0 0 8. Doanh thu chƣa thực hiện ngắn hạn 18.247 1.781 1.113 -16.466 -90,24 -668 -37,51 9. Phải trả ngắn hạn khác 245.000 189.588 184.667 -55.412 -22,62 -4.921 -2,60 11. Dự phòng phải trả ngắn hạn 11.256 17.821 35.561 6.565 58,32 17.740 99,55 12. Quỹ khen thƣởng, phúc lợi 300.295 301.755 331.712 1.460 0,49 29.957 9,93 II - Nợ dài hạn 4.265.755 2.739.471 2.054.908 -1.526.284 -35,78 -684.563 -24,99 3. Chi phí phải trả dài hạn 0 0 59.154 0 59.154 7. Phải trả dài hạn khác 152 0 1.703 -152 -100 1.703 8. Vay và nợ thuê tài chính dài hạn 4.191.199 2.707.701 1.956.161 -1.483.498 -35,4 -751.540 -27,76 12. Dự phòng phải trả dài hạn 66.002 23.368 29.732 -42.634 -64,6 6.364 27,23 13. Quỹ phát triển khoa học và công nghệ 8.402 8.402 8.158 0 0 -244 -2,90 49 Chỉ tiêu 31/12/2016 31/12/2017 31/12/2018 So sánh CN 2017/CN 2016 So sánh CN 2018/CN 2017 ± % ± % B- Vốn chủ sở hữu 1.418.299 1.517.653 1.595.879 99.354 7,01 78.226 5,15 I - Vốn chủ sở hữu 1.298.467 1.389.303 1.454.540 90.836 7 65.237 4,70 1. Vốn góp của chủ sở hữu 1.225.210 1.223.581 1.383.169 -1.629 -0,13 159.588 13,04 6. Chênh lệch đánh giá lại tài sản 43.974 0 43.974 -43.974 -100,00 8. Quỹ đầu tƣ phát triển 73.257 121.748 71.371 48.491 66,19 -50.377 -41,38 11. Lợi nhuận sau thuế chƣa phân phối 0 0 0 0 0 II- Nguồn kinh phí và quỹ khác 119.832 128.350 141.339 8.518 7,11 12.989 10,12 1. Nguồn kinh phí 971 7.728 -5.071 6.757 695,88 -12.799 -165,62 2. Nguồn kinh phí đã hình thành TSCĐ 118.861 120.622 146.410 1.761 1,48 25.788 21,38 Tổng cộng nguồn vốn 11.365.703 10.715.910 9.880.093 -649.793 -5,72 -835.817 -7,80 (Nguồn: Báo cáo tài chính Tổng công ty Đông Bắc qua các năm 2016, 2017, 2018) 50 Bảng 2.2. Bảng phân tích so sánh các chỉ tiêu Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của Tổng công ty Đơn vị tính: triệu đồng Chỉ tiêu Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 So sánh 2017/2016 So sánh 2018/2017 Bình quân giai đoạn ± % ± % 1. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ 10.940.704 11.629.616 13.486.251 688.912 6,30 1.856.635 15,96 111,03 2. Các khoản giảm trừ 6.827 3.980 5.632 -2.847 -41,70 1.652 41,51 90,83 3. Doanh thu thuần về BH và cung cấp DV 10.933.877 11.625.635 13.480.619 691.758 6,33 1.854.984 15,96 111,04 4. Giá vốn hàng bán 9.153.264 9.917.451 11.791.280 764.187 8,35 1.873.829 18,89 113,50 5. Lợi nhuận gộp về BH và cung cấp DV 1.780.613 1.708.184 1.689.339 -72.429 -4,07 -18.845 -1,1 97,40 6. Doanh thu hoạt động tài chính 25.543 23.149 75.606 -2.394 -9,37 52.457 226,61 172,05 7. Chi phí hoạt động tài chính 500.446 553.521 476.437 53.075 10,61 -77.084 -13,93 97,57 Trong đó: Chi phí lãi vay 448.353 492.366 446.609 44.013 9,82 -45.757 -9,29 99,81 8. Chi phí bán hàng 331.527 303.170 448.566 -28.357 -8,55 145.396 47,96 116,32 9. Chi phí quản lý doanh nghiệp 609.905 555.396 525.203 -54.509 -8,94 -30.193 -5,44 92,80 10. LN thuần từ hoạt động KD 364.279 319.247 314.740 -45.032 -12,36 -4.507 -1,41 92,95 11. Thu nhập khác 13.509 131.307 70.272 117.798 872,00 -61.035 -46,48 228,08 12. Chi phí khác 75.238 129.145 50.928 53.907 71,65 -78.217 -60,57 82,27 13. Lợi nhuận khác ( 40=31-32) -61.729 2.162 19.344 63.891 -103,50 17.182 794,73 55,98 14. Tổng lợi nhuận kế toán trƣớc thuế 302.549 321.408 334.083 18.859 6,23 12.675 3,94 105,08 15. Thuế thu nhập doanh nghiệp 61.148 65.089 69.688 3.941 6,45 4.599 7,07 106,75 16. Lợi nhuận sau thuế TNDN 241.401 256.319 264.395 14.918 6,18 8.076 3,15 104,65 (Nguồn: Báo cáo tài chính Tổng công ty Đông Bắc qua các năm 2016, 2017, 2018) 51 + Tài sản ngắn hạn cuối năm 2017 giảm so với cuối năm 2016 là là 853.129 triệu đồng tƣơng đƣơng với tỷ lệ giảm 19,06%. Trong đó, các khoản phải thu khách hàng của Tổng công ty giảm 48.145 triệu đồng với tỷ lệ giảm 3,63%, cụ thể là tại thời điểm cuối năm 2016 số tiền mà Tổng công ty phải thu từ khách hàng là 1.327.417 triệu đồng nhƣng sang cuối năm 2017 số tiền mà Tổng công ty phải thu từ khách hàng giảm còn là 1.279.272 triệu đồng điều này cho thấy Tổng công ty đã từng bƣớc chú trọng tới công tác đôn đốc thu hồi công nợ. Tuy nhiên trong năm 2018 Tổng công ty còn phải cố gắng hơn để thu hồi số tiền này về nhằm tránh tình trạng bị ứ đọng vốn và gián đoạn trong sản xuất. Hàng tồn kho của Tổng công ty tại thời điểm cuối năm 2017 cũng đã giảm đáng kể so với cuối năm 2016 là 705.910 triệu đồng tƣơng ứng tỷ lệ giảm 28,72%, sự giảm này chủ yếu là do sự giảm của chi phí sản xuất kinh doanh dở dang và than thành phẩm tồn kho của Tổng công ty. Điều này cũng thể hiện thị trƣờng tiêu sản phẩm của Tổng công ty đang tiến triển khả quan. Bên cạnh đó thì cuối năm 2017 còn có sự tăng lên của chỉ tiêu thuế và các khoản khác phải thu Nhà nƣớc, tăng 70,87% so với cuối năm 2016, đây là sự tăng lên của thuế thu nhập cá nhân áp dụng đối với cán bộ, công nhân viên có thu nhập cao. + Tài sản dài hạn của Tổng công ty Đông Bắc cuối năm 2017 tăng so với năm 2016 là 203.336 triệu đồng tƣơng ứng với tỷ lệ tăng 2,95%. Cụ thể, trong năm 2017 Tổng công ty đã đầu tƣ mới làm tăng nguyên giá tài sản cố định hữu hình thêm 535.414 triệu đồng tƣơng ứng với tỷ lệ tăng 6,3%. Tuy nhiên giá trị hao mòn tài sản của Tổng công ty tƣơng đối lớn và tăng so với năm 2016 là 625.696 triệu đồng tƣơng ứng với tỷ lệ tăng 14,02%, điều này chứng tỏ tài sản cố định của Tổng công ty chủ yếu vẫn là những tài sản đã cũ. Trong khoảng thời gian tới hi vọng Tổng công ty nên tập trung đầu tƣ đổi mới tài sản cố định để thay thế cho những máy móc thiết bị đã cũ và hay bị hƣ hỏng, giảm thiểu tình trạng gián đoạn trong quá trình sản xuất và tăng hiệu suất sử dụng tài sản cố định. Tài sản dài hạn của Tổng công ty cuối năm 2017 tăng lên một phần là do sự tăng lên của chi phí xây dựng cơ bản dở dang. Cuối năm 2017 chi phí xây dựng cơ bản dở dang tăng so với cuối năm 2016 là 82.951 triệu đồng với tỷ lệ tăng 8,84%, đây chính là quá trình Tổng công ty xây dựng các công trình mỏ và các công trình phụ trợ sản xuất để chuẩn bị diện khai thác than tại các khai trƣờng và tăng năng lực sàng tuyển chế biến, tiêu thụ than trong khoảng thời gian các năm tiếp theo. 52 + Đến cuối năm 2018 thì giá trị tổng tài sản của Tổng công ty tiếp tục biến động giảm so với cuối năm 2017, tổng tài sản cuối năm 2018 giảm 835.817 triệu đồng tƣơng ứng với tỷ lệ giảm 7,80%. Điều này cho thấy Tổng công ty vẫn tiếp tục thực hiện lộ trình tái cơ cấu lại Tổng công ty, thu hẹp quy mô ngành nghề kinh doanh kém hiệu quả, dàn trải và tập trung vào ngành nghề sản xuất kinh doanh chính theo đúng Quyết định số 707/QĐ-TTg ngày 25/5/2017 của Thủ tƣớng Chính phủ và sau đó là Công văn số 4341/BQP-Kte ngày 26/4/2019 của Bộ trƣởng Bộ Quốc phòng V/v đẩy mạnh công tác cơ cấu lại, sắp xếp, đổi mới, cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nƣớc tại các doanh nghiệp Nhà nƣớc và doanh nghiệp có vốn Nhà nƣớc. Để tìm hiểu chi tiết sự biến động giảm này, tác giả tiếp tục tiến hành phân tích cụ thể các chỉ tiêu trong bảng cân đối kế toán. + Tài sản ngắn hạn cuối năm 2018 giảm so với năm 2017 là 698.316 triệu đồng tƣơng ứng giảm 19,28%. Trong đó, các khoản phải thu của khách hàng giảm 169.805 triệu đồng, tƣơng ứng 13,27%, điều này chứng tỏ trong năm qua Tổng công ty đã làm tốt hơn công tác thu hồi công nợ khách hàng, nhằm đảm bảo vốn kịp thời cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Hàng tồn kho của Tổng công ty chủ yếu là chi phí sản xuất kinh doanh dở dang và thành phẩm than tồn kho, cuối năm 2018 thì hàng tồn kho tiếp tục giảm 395.741 triệu đồng, tƣơng ứng tỷ lệ giảm 22,59%, đây là một tín hiệu đáng mừng của Tổng công ty thể hiện dấu hiệu rất tích cực của thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm có nhu cầu ngày càng cao, hàng tồn kho giảm sẽ làm giảm tình trạng ứ đọng vốn là làm tăng khả năng quay vòng vốn của Tổng công ty giúp Tổng công ty giảm bớt căng thẳng trong vấn đề sử dụng vốn kinh doanh trong quá trình sản xuất kinh doanh. + Tài sản dài hạn của Tổng công ty biến động giảm tại thời điểm cuối năm 2018 so với cuối năm 2017 là 137.501 triệu đồng, tƣơng ứng tỷ lệ giảm 1,94%. Điều này là một tín hiệu không tốt đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty. Tổng công ty cần nhận thức đƣợc tầm quan trọng của tài sản cố định trong sản xuất, mặc dù Tổng công ty đã đầu tƣ mua sẳm mới các trang thiết bị và đƣa vào hoạt động, các tài sản cố định sau khi trải qua quá trình xây dựng cơ bản đã làm cho nguyên giá tài sản cố định hữu hình tăng so với cuối năm 2017 là 476.957 triệu đồng tƣơng ứng với tỷ lệ tăng 5,28%. Tuy nhiên giá trị hao mòn tài sản của Tổng công ty tăng tƣơng đối lớn và tăng nhanh hơn so với tốc độ tăng nguyên giá tài sản, so với cuối năm 2017 là 618.914 triệu đồng tƣơng ứng với tỷ lệ tăng 12,16%, điều 53 này chứng tỏ tài sản cố định của Tổng công ty vẫn chủ yếu là những tài sản đã cũ và đang dần xuống cấp. Mặt khác các tài sản cố định thuê tài chính cũng giảm đáng kể so với cuối năm 2017, nguyên giá giảm 174.932 triệu đồng tƣơng ứng với tỷ lệ giảm 100,00%. Trong khi đó chi phí xây dựng cơ bản dở dang của Tổng công ty cuối năm 2018 cũng chỉ tăng lên 14.675 triệu đồng với tỷ lệ tăng 1,44%. Từ những phân tích nêu trên cho thấy Ban lãnh đạo của Tổng công ty cần mạnh dạn thực hiện đầu tƣ xây dựng cơ bản nhằm mục đích phục vụ cho sự phát triển lâu dài và bền vững của Tổng công ty. - Về nguồn vốn: Nguồn vốn trong giai đoạn 2016 – 2018 của Tổng công ty có sự biến động nhất định về các chỉ tiêu nợ phải trả và nguồn vốn chủ sở hữu. + Nợ phải trả cuối năm 2017 giảm so với cuối năm 2016 là 749.147 triệu đồng tƣơng ứng tỷ lệ giảm 7,53%, nguyên nhân chủ yếu là do sự giảm đi của các khoản vay và nợ thuê tài chính dài hạn là 1.483.498 triệu đồng tƣơng ứng tỷ lệ giảm 35,4% và khoản phải trả ngƣời bán ngắn hạn là 511.897 triệu đồng tƣơng ứng tỷ lệ giảm 28,88%. Điều này cho thấy Tổng công ty đã tập trung giải quyết thanh toán cho các đối tác của mình nhƣ các ngân hàng, các tổ chức tín dụng các khoản nợ vay dài hạn và các nhà cung cấp nguyên nhiên vật liệu, vật tƣ, dịch vụ, nhằm tạo uy tín cho Tổng công ty tại thời điểm hiện tại và tƣơng lai. Nợ ngắn hạn cuối năm 2017 so với cuối năm 2016 tăng 777.137 triệu đồng tƣơng ứng tỷ lệ tăng 13,68% trong đó chỉ tiêu vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn tăng 1.354.879 triệu đồng tƣơng ứng tỷ lệ tăng 48,33%, đó là các khoản vay ngắn hạn tại các ngân hàng thƣơng mại, số dƣ nợ ngắn hạn cuối năm 2017 tại các ngân hàng