Đề tài Nghiên cứu đánh giá năng lực nghe tiếng Anh của sinh viên khối ngành không chuyên Anh Trường Đại học Phương Đông

dõi và hiểu những ý cốt yếu quan trọng trong các bài giảng, bài phát biểu, bài tường thuật hay các hình thức phát ngôn khác sử dụng ngôn ngữ và ý tưởng tương đối phức tạp. B2.3 Có thể hiểu các bài phát ngôn dài và các lập luận phức tạp khi gặp các chủ đề khá quen thuộc và định hướng nhiệm vụ được người nói dẫn dắt một cách rõ ràng, mạch lạc. B2.2 Có thể hiểu các thông báo và tin nhắn thoại về các chủ đề cụ thể hay trừu tượng sử dụng ngôn ngữ chuẩn mực ở tốc độ lời nói bình thường. Giao tiếp một cách tự nhiên và lưu loát với người bản địa, không gây sự hiểu lầm giữa đôi bên. B2.1 Có thể hiểu một số chương trình tin tức, thời sự trên truyền hình như phim tài liệu, phỏng vấn trực tiếp, chương trình tạp kỹ khi ngôn ngữ truyền đạt là ngôn ngữ chuẩn; B1 B1.4 Có thể theo dõi và hiểu được ý chính của các cuộc thảo luận, đàm thoại mở rộng về các vấn đề quen thuộc nếu bài nói rõ ràng và được diễn đạt theo ngôn ngữ chuẩn; Có thể nắm bắt được các ý chính của một chương trình phát thanh hay truyền hình về các vấn đề quen thuộc nếu bài nói được diễn đạt tương đối chậm và rõ ràng. B1.3 Có thể miêu tả các sự kiện, các trải nghiệm, giấc mơ, ước ao hay tham vọng của mình và đưa ra những nguyên nhân, giải thích cho các ý kiến và dự định đó. 50 B1.2 Có thể xử lý hầu hết các tình huống có thể xảy ra trong giao tiếp. Có khả năng sử dụng các câu liên kết đơn giản trong các chủ đề quen thuộc trong cuộc sống hoặc liên quan đến sở thích cá nhân. B1.1 Có khả năng hiểu những ý chính trong ngôn ngữ thong qua các chủ đề quen thuộc thường gặp trong công việc, ở trường học hay khu vui chơi A2 A2.4 Có thể nắm bắt được những thông tin quan trọng từ các đoạn văn được ghi âm về các chủ điểm hàng ngày, được nói rõ và chậm. A2.3 Có thể dùng từ vựng đơn giản để miêu tả lý lịch cá nhân, bối cảnh trực tiếp hay những chủ đề về các nhu cầu cấp bách. A2.2 Có thể giao tiếp đơn giản, thực hiện các yêu cầu cơ bản và nắm bắt được thông tin khi giao tiếp trong các bối cảnh quen thuộc. A2.1 Có thể hiểu câu và các cụm từ thông thường trong những hầu hết các chủ đề quen thuộc (ví dụ: thông tin cơ bản về bản thân và gia đình, mua sắm, địa lý địa phương, vấn đề việc làm) A1 A1.3 Có thể giao tiếp một cách đơn giản, nói chậm rãi, rõ ràng và sẵn lòng nhận trợ giúp. A1.2 Có khả năng giới thiệu bản thân và những người khác, có thể hỏi và trả lời các câu hỏi về bản thân như nơi sinh sống, những người quen biết hay những vật dụng sở hữu A1.1 Có khả năng hiểu và sử dụng các cấu trúc câu đơn giản và cơ bản nhằm đáp ứng những yêu cầu cụ thể. 51 CHƯƠNG 2. TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Nghiên cứu đánh giá năng lực nghe Tiếng Anh của sinh viên khối ngành không chuyên Anh Trường Đại học Phương Đông là một nghiên cứu thực nghiệm, kết hợp giữa định tính và định lượng. Tiến hành cho sinh viên làm bài kiểm tra đánh giá năng lực, lấy kết quả phân tích định lượng; đồng thời tiến hành phỏng vấn bán cấu trúc giảng viên và sinh viên về phương pháp học nghe hiệu quả, trên cơ sở đó phân tích định tính thông tin thu được. Nghiên cứu của tác giả được tiến hành theo quy trình sau: Bảng 2.1. Quy trình nghiên cứu 2.1. Địa bàn nghiên cứu Trường Đại học Phương Đông là được chọn là địa bàn nghiên cứu vì tác giả đã từng tham gia giảng dạy tiếng Anh tại cơ sở này và có những trải nghiệm với môi trường đào tạo và với việc học tiếng Anh của sinh viên. Điều này sẽ thuận lợi cho việc lý‎ giải các kết quả thu được. Các chuyên ngành chính được giảng dạy tại Xác định đề tài nghiên cứu Tổng hợp các nghiên cứu có liên quan và xây dựng khung lý thuyết cho nghiên cứu Xây dựng bộ công cụ (bài thi, bảng hỏi phỏng vấn) Thử nghiệm, lấy ý kiến chuyên gia và điều chỉnh bộ công cụ Điều tra, lấy số liệu trên diện rộng Nhập và xử lý số liệu Phân tích, đánh giá kết quả thu được Kết luận về vấn đề nghiên cứu 52 Trường Đại học Phương Đông là: Công nghệ thông tin, Kiến trúc, Kinh tế xây dựng, Xây dựng dân dụng, Điện- Tự động hóa, với tổng số sinh viên của 5 chuyên ngành (năm thứ nhất và năm thứ hai) là 900 sinh viên. 2.2. Mẫu nghiên cứu 2.2.1. Quy trình chọn mẫu Môn Tiếng Anh cơ bản được giảng dạy ở Học kỳ 2 năm học 2012-2013 ở sinh viên năm thứ 1, năm thứ 2 (khóa 511 và 512), với tổng số 900 sinh viên của 5 chuyên ngành học các lớp môn học tiếng Anh, mỗi chuyên ngành có 2 lớp. Tác giả tiến hành chọn mẫu ngẫu nhiên phân tầng phi tỷ lệ, với độ tin cậy 95%, khoảng tin cậy 5, theo công thức chọn mẫu, mẫu cần chọn để tiến hành khảo sát sẽ khoảng 269 SV. Giai đoạn thử nghiệm: Chọn 2 lớp học ngẫu nhiên thuộc chuyên ngành 1 và 3 trên danh sách các chuyên ngành đào tạo của Trường, sao cho mẫu khảo sát xấp xỉ 50 sinh viên. Giai đoạn điều tra diện rộng: Cũng tiến hành chọn ngẫu nhiên 10 lớp thuộc 5 chuyên ngành đào tạo, và chọn tất cả các lớp 2 của các chuyên ngành này thuộc khóa 511 và 512. Sinh viên được cho là học cùng giáo trình và thời gian học tập kỹ năng nghe tiếng Anh ở Trường là như nhau (mỗi tuần có 5 giờ học nghe) 2.2.2. Tính toán trọng số mẫu: STT Chuyên ngành Số lượng Ghi chú 1 Công nghệ thông tin 65 2 Điện- Tự động hóa 48 3 Kiến trúc 62 4 Kinh tế xây dựng 36 5 Xây dựng dân dụng 71 Tổng số 282 Bảng 2.2. Trọng số mẫu theo ngành học 53 2.3. Tiến trình nghiên cứu Căn cứ vào mục tiêu, nội dung công việc và thời gian tiến hành, tác giả chia tiến trình nghiên cứu đề tài thành 3 giai đoạn chủ yếu sau: 2.3.1. Xây dựng cơ sở lý luận Thời gian tiến hành: Từ tháng 12/2012 đến tháng 1/2013 Công việc thực hiện: - Nghiên cứu tài liệu, xác định vấn đề nghiên cứu - Tra cứu các tài liệu trong và ngoài nước có liên quan đến đề tài nghiên cứu, khái quát và hệ thống hóa các vấn đề lý luận có liên quan Mục đích: Xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài, hệ thống các hướng đã được nghiên cứ từ đó xác định hướng nghiên cứu cụ thể cho đề tài 2.3.2. Xây dựng bộ công cụ đo lường Thời gian: Tháng 1 đến tháng 2/ 2013 Công việc thực hiện: - Xây dựng 22 câu hỏi thi trong một bài Test năng lực nghe tiếng Anh để đưa vào thử nghiệm bộ công cụ - Xây dựng phiếu hỏi bán cấu trúc để phỏng vấn giảng viên và sinh viên về phương pháp học nghe tiếng Anh hiệu quả - Thử nghiệm bộ công cụ trên tổng số 53 sinh viên thuộc 2 chuyên ngành Công nghệ thông tin và Tự động hóa Mục đích: Xác định năng lực cần đo ở sinh viên, điều chỉnh câu hỏi cho phù hợp với từng dạng bài, từng nhóm thí sinh có năng lực khác nhau 2.3.3. Đánh giá thực trạng, xác định năng lực học nghe của sinh viên Thời gian: Tháng 3 đến tháng 4/ 2013 Công việc thực hiện: - Tiến hành cho sinh viên làm bài test chính thức với bộ công cụ đã điều chỉnh. Tác giả trực triếp tham gia điều phối quá trình làm bài thi, có sự hỗ trợ của GV trong lớp. 54 - Tiến hành phỏng vấn 10 giáo viên và 10 sinh viên về các phương pháp học nghe tiếng Anh hiệu quả Mục đích: Tìm hiểu thực trạng việc học nghe tiếng Anh của sinh viên, quan trọng hơn là xác định năng lực của sinh viên không chuyên Anh. Làm rõ các nguyên nhân của thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến việc học nghe tiếng Anh của sinh viên 2.3.4. Xử lý số liệu và viết luận văn Thời gian: Tháng 4- tháng 6/ 2013 Công việc thực hiện: - Nhập bài thi và xử lý số liệu thu được - Xử lý định tính thông tin phỏng vấn thu được - Viết luận văn, điều chỉnh đề cương (nếu có) 2.4. Phương pháp nghiên cứu 2.4.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu Đề tài sử dụng phương pháp tra cứu các tài liệu có liên quan đến đề tài, nhằm xây dựng cở sở lý luận cũng như các hướng nghiên cứu có liên quan đến đề tài 2.4.2. Phương pháp xử lý định lượng Đây là phương pháp nghiên cứu chủ yếu của đề tài, giúp phân tích số liệu có được từ bộ công cụ, cung cấp các chỉ số về năng lực của thí sinh cũng như mối tương quan của các yếu tố xuất hiện trong giả thuyết nghiên cứu. 2.4.3. Phương pháp chuyên gia Gặp gỡ, trao đổi, lấy ý kiến của chuyên gia là những giảng viên trực tiếp giảng dạy tiếng Anh về bộ câu hỏi trong bài thi, xác định các biểu hiện và chỉ số về mức độ đáp ứng của công cụ với năng lực của sinh viên 2.4.4. Phương pháp điều tra bảng hỏi (phỏng vấn) Trao đổi, lấy ý kiến của giảng viên, sinh viên khối ngành không chuyên Anh về những phương pháp học nghe tiếng Anh cho phù hợp và hiệu quả nhất với sinh viên. 55 2.5. Phương pháp thu thập thông tin Cơ sở lý luận và các thông tin nghiên cứu trong luận văn được thu thập từ nhiều nguồn tài liệu, thông tin khác nhau, bao gồm: - Các tài liệu tham khảo trên thư viện ĐHQGHN, giáo trình giảng dạy chuyên ngành ĐLĐG của Viện Đảm bảo chất lượng giáo dục, tài liệu được tìm kiếm trên mạng Internet - Sinh viên tham gia làm bài kiểm tra năng lực nghe Tiếng Anh theo dạng thức TOEIC (có tham khảo sách Toeic Starter). Sinh viên trực tiếp làm bài sẽ cảm nhận được năng lực nghe của mình, biết được điểm yếu và điểm mạnh khi nghe Tiếng Anh. Bộ số liệu thu được có sự hỗ trợ của giảng viên và sinh viên Trường Đại học Phương Đông - Giảng viên và sinh viên tham gia trả lời phiếu hỏi, cung cấp thông tin về các phương pháp học nghe hiệu quả 2.6. Chuẩn bị công cụ đánh giá 2.6.1. Bài thi đánh giá năng lực nghe tiếng Anh a) Giới thiệu test TOEIC Bài thi TOEIC là một bài thi chuẩn quốc tế, đánh giá các kỹ năng tiếng Anh giao tiếp của người dùng, đặc biệt là khả năng nghe và đọc. Các câu hỏi của bài thi TOEIC được lấy từ nhiều bối cảnh và tình huống thực – từ việc đi ăn tiệm, giải trí đến các vấn đề liên quan đến du lịch và nhà ở. Các ngữ cảnh cụ thể: Phát triển Công ty; Tài chính và Ngân sách; Kinh doanh nói chung; Y tế; Nhà ở/Tài sản Công ty; Sản xuất; Văn phòng; Nhân sự/Nguồn nhân lực; Mua sắm; Các lĩnh vực kỹ thuật; Du lịch Đây là các lĩnh vực mà khi ra trường làm việc sinh viên sẽ được gặp và trải nghiệm, do vậy, thiết kế bài thi đánh giá năng lực cho sinh viên không chuyên Anh theo dạng thức TOEIC là phù hợp nhất. Đối tượng của bài thi TOEIC là sinh viên của các trường cao đẳng và đại học phải đạt được mức điểm quy định khi ra trường; hoặc những những ứng cử viên khi xin việc ở các công ty- đối tượng mà tiếng Anh không phải tiếng mẹ đẻ. Đây là 56 cách để xem liệu họ có được các kỹ năng tiếng Anh cần thiết để làm việc trong những môi trường như vậy hay không. Lý do thi TOEIC: TOEIC là một công cụ đánh giá công bằng và khách quan về trình độ sử dụng tiếng Anh giao tiếp, bài thi TOEIC sẽ giúp mọi người có thể:  Kiểm tra được trình độ tiếng Anh hiện tại của mình  Hội đủ điều kiện để nắm giữ một vị trí mới và/hoặc được thăng chức trong một tổ chức  Là điều kiện xét tốt nghiệp của một số trường cao đẳng, đại học  Làm nổi bật được hồ sơ việc làm  Đánh giá được sự tiến bộ về tiếng Anh của mình  Đặt ra các mục tiêu học tập  Đề nghị lãnh đạo tạo điều kiện cho mình nâng cao thêm kỹ năng tiếng Anh Các phần thi nghe kiểm tra từng nội dung, kiến thức như sau: Phần 1: Câu hỏi hình ảnh Trong phần đầu tiên của phần thi nghe TOEIC, thí sinh xem những bức ảnh và sau đó sẽ được yêu cầu chọn một câu trả lời mô tả đúng nhất về bức hình. Trong phần này thí sinh phải đọc cẩn thận cả bốn lựa chọn, trong đó ba phương án nhiễu/ không chính xác có thể có: Từ và những âm giống nhưng nội dung lại khác; Những từ đúng nhưng được sử dụng không chính xác; Từ đúng nhưng được sử dụng một cách khó hiểu; Những câu trả lời chỉ đúng một phần; Những từ đề cập đến ngữ cảnh nhưng không liên quan đến bức ảnh; Những từ có liên quan nhưng không đúng với bức ảnh Phần 2: Hỏi và trả lời Trong phần thứ hai của bài thi TOEIC listening, sẽ kiểm tra kiến thức về hầu hết các lĩnh vực và thí sinh chọn câu trả lời phù hợp. Câu hỏi có thể khiến thí sinh nhầm lẫn giữa: Những từ có âm giống nhau nhưng nghĩa khác nhau; Wh- questions: “who what, when, where, why, what” – cần một câu trả lời thật logic; Câu hỏi đuôi; Yes / no questions có thể không cần câu trả lời yes/no trực tiếp Các loại WH question có thể gặp: 57 Type 1: Information questions--What: cái gì xảy ra, vật, điều gì Type 2: Information questions--Who: ai đó, ai đang làm gì đó... Type 3: Information questions--When: thời gian của sự kiện nào đó Type 4: Information questions--Where: Nơi chốn Type 5: Information questions--Why: Lý do Type 6: Information questions--How: Cách thức, thực hiện một việc như thế nào... Type 7: Yes/No Questions: Đôi khi câu trả lời không trực tiếp là yes/no mà có thể kèm theo giải thích hay cách trả lời gián tiếp Type 8: Alternative Questions: Câu hỏi lựa chọn: cái này hay cái kia Type 9: Indirect Questions: Câu hỏi gián tiếp Type 10: Tag Questions: Câu hỏi đuôi Type 11: Negative Questions: Câu hỏi phủ định Phần 3: Hội thoại ngắn Trong phần thứ ba, thí sinh sẽ được nghe một đoạn hội thoại ngắn và sau đó sẽ được hỏi một câu hỏi về những gì nghe được, thí sinh cần sử dụng trí nhớ tạm thời của mình thật tốt. Điều quan trọng nhất trong phần này là phải cảnh giác với: Những từ có âm giống nhau ; Những từ không chính xác; Trật tự từ dễ gây hiều nhầm ; Những từ thay đổi nghĩa ; Những từ phủ định (hardly, not, v.v.); Những từ liên quan đến thời gian (always, never, v.v.) Phần 4: Bài nói ngắn Trong phần thứ tư của phần nghe, thí sinh sẽ được nghe một bài độc thoại và được hỏi về đoạn độc thoại đó. Thí sinh nên trung hơn đến các chi tiết và nội dung của bài. Những kỹ năng nghe được kiểm tra trong bài thi TOEIC: - Năng lực hiểu từ vựng trong ngữ cảnh - Hiểu thành ngữ tiếng Anh trong ngữ cảnh - Hiểu cách sử dụng ngữ pháp b. Công cụ đo năng lực nghe tiếng Anh của sinh viên không chuyên Anh Trường Đại học Phương Đông 58 Với mục đích đánh giá trình độ nghe tiếng Anh của sinh viên khối ngành không chuyên, tác giả thiết kế một bài Test gồm 22 câu hỏi được tham khảo dựa trên bài thi TOEIC. Do hạn chế về mặt thời gian và phạm vi của đề tài nghiên cứu, bài test được giới hạn lại trong vòng 22 câu, chia làm 4 phần đúng như cấu trúc bài thi TOEIC đã được chuẩn hóa để sinh viên quen với cách thi và làm bài thi của TOEIC cũng như các kỹ năng cần đạt được khi làm bài thi NGHE. Câu hỏi đặt ra rằng tại sao tác giả không chọn bài kiểm tra tiếng Anh theo chuẩn quốc tế như IELTS, TOEFL, mà lại tham khảo bài thi TOEIC? Lý do thứ nhất, sinh viên không chuyên Anh ở Việt Nam cũng như các nước mà tiếng Anh không phải ngoại ngữ chính, mục đích học tiếng Anh là để giao tiếp, hỗ trợ trong công việc và cuộc sống. Thứ hai, hầu hết các trường không chuyên ngữ đều áp dụng chuẩn đầu ra tiếng Anh với sinh viên không chuyên theo bằng TOEIC. Thứ ba, các công ty tuyển dụng trong nước và các nước trong khu vực Châu Á đều yêu cầu nhân lực phải có trình độ tiếng Anh giao tiếp theo dạng TOEIC. Thiết kế trọng số bài thi: Dựa trên yêu cầu đầu ra về ngoại ngữ, và dựa trên giáo trình đang được sử dụng tại Trường Đại học Phương Đông cũng như trình độ nghe tiếng Anh của sinh viên