Đề tài Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi lồng ngực diều trị thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua lỗ sau bên ở trẻ em

Đặt vấn đề

1. Tính cấp thiết của đề tài

Thoát vị cơ hoành bẩm sinh (TVCHBS) qua lỗ sau bên là sự di chuyển các tạng

của ổ bụng lên khoang lồng ngực qua lỗ khuyết phía sau bên của cơ hoành, gây nên

tình trạng chèn ép phổi, ảnh hưởng đến sự phát triển của phổi bên bị thoát vị và cả phổi

bên đối diện. Nguyên nhân là do cơ hoành không phát triển hoàn chỉnh và ống phế

mạc- phúc mạc không ngăn cách hoàn toàn trong thời kỳ bào thai. Năm 1848,

Bochdalek mô tả trường hợp thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua vị trí sau bên, nay được

gọi là thoát vị qua lỗ Bochdalek. TVCHBS qua lỗ sau bên là một trong các cấp cứu có

tỷ lệ tử vong cao ở trẻ em. Tỷ lệ bị bệnh ở Mỹ là 1/2000- 1/5000 trẻ mới sinh còn sống,

tỉ lệ nam/ nữ từ 1 : 1 đến 2 : 1. Tỷ lệ chết lúc sinh còn ít các tài liệu nghiên cứu, khoảng

1/3 trẻ thoát vị cơ hoành bẩm sinh chết lúc mới sinh, những trẻ này thường có dị tật

bẩm sinh phối hợp, nhất là dị tật của hệ thần kinh trung ương. Năm 1901, Aue lần đầu

tiên phẫu thuật thành công cho bệnh nhân 18 tuổi và phải 45 năm sau Gross lần đầu

tiên mới báo cáo mổ thành công cho một trẻ sơ sinh 24 giờ tuổi. Ngày nay mặc dù đã

có nhiều tiến bộ về gây mê- hồi sức và phẫu thuật nhưng tỷ lệ tử vong của bệnh nhân

vẫn còn cao, đặc biệt là những trường hợp có biểu hiện lâm sàng sớm ngay sau khi

sinh.

Trường hợp TVCHBS đầu tiên được phẫu thuật nội soi lồng ngực năm 1995. Tuy

nhiên phương pháp mổ nội soi lồng ngực điều trị TVCHBS qua lỗ sau bên còn chưa

được nghiên cứu đầy đủ, số lượng bệnh nhân được mổ không nhiều, đặc biệt bệnh

nhân sơ sinh. ở Việt Nam, báo cáo năm 2001 của Bệnh viện Nhi Trung ương cho thấy

tỷ lệ chẩn đoán đúng TVCHBS qua lỗ sau bên là 23,3%. Các trung tâm có đủ phương

tiện chữa dị tật này không nhiều và chủ yếu áp dụng mổ mở cho bệnh nhân ngoài tuổi

sơ sinh. Năm 2001, trường hợp phẫu thuật nội soi thành công đầu tiên tại Việt Nam

được Nguyễn Thanh Liêm thực hiện cho một bệnh nhân TVCHBS 3 tháng tuổi và bệnh

nhân sơ sinh bị TVCHBS đầu tiên được phẫu thuật vào năm 2002.

2. Mục tiêu của đề tài

1. Nghiên cứu một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh thoát vị cơ hoành

bẩm sinh qua lỗ sau bên ở trẻ em.

2. Nghiên cứu chỉ định, kỹ thuật và đánh giá kết quả ứng dụng phẫu thuật nội soi

lồng ngực điều trị thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua lỗ sau bên ở trẻ em.

3. ý nghĩa thực tiễn và đóng góp của đề tài

Thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua lỗ sau bên là cấp cứu ngoại khoa. Tỷ lệ tử vong

khá cao. Vì vậy việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời dị tật này luôn là một việc

cần thiết. Tuy nhiên, trong thực tế để làm được điều này nhiều khi không phải là một

việc dễ dàng. Cho đến nay phẫu thuật vẫn được coi là một biện pháp điều trị có hiệu

quả đóng vai trò quan trọng trong cứu chữa căn bệnh này. Trước những năm 90 phẫu

thuật mổ mở kinh điển là phương pháp được lựa chọn trong điều trị bệnh lý này. Nhờ

những tiến bộ của khoa học công nghệ, phẫu thuật nội soi dần được áp dụng và triển

khai ở hầu hết các trung tâm phẫu thuật lớn trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Để

nâng cao hơn nữa chất lượng điều trị cho bệnh nhi, đào tạo trong nước cũng như trong

khu vực, việc tiến hành nghiên cứu bệnh lý và đánh giá kết quả điều trị là cần thiết.