Đề tài Nghiên cứu và đề xuất biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm tại khu công nghiệp Tân Tạo - TP Hò Chí Minh

i KCN Taân Taïo 5 – 9 400 100 200 (Nguoàn: Phoøng thí nghieäm Traïm xöû lí nöôùc thaûi taäp trung KCN) 3.2.4.1. Tình hình chung veà thöïc traïng nöôùc thaûi cuûa caùc ngaønh ñang hoaït ñoäng trong KCN TAÂN TAÏO Giaù trò pH Giaù trò pH trung bình trong nöôùc thaûi saûn xuaát töø caùc ngaønh ngheà khaùc nhau dao ñoäng trong khoaûng 5,41 – 11,6. So saùnh vôùi qui ñònh cuûa KCN Taân Taïo cho thaáy ngaønh cheá bieán thöïc phaåm, gia vò töø voû toâm coù pH = 10,2 – 11,2 laø khoâng ñaït qui ñònh cho pheùp cuûa KCN. Haøm löôïng BOD5 Ngaønh cheá bieán thöïc phaåm vaø thuyû haûi saûn coù haøm löôïng BOD5 cao hôn qui ñònh cho pheùp cuûa KCN Taân Taïo, ñaëc bieät haøm löôïng BOD5 trung bình trong nöôùc thaûi saûn xuaát cuûa ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn cao nhaát 1027,8mg/l. Do ñoù, nöôùc thaûi cuûa ngaønh naøy phaûi xöû lí sô boä BOD5 trong nöôùc thaûi saûn xuaát ñaït tieâu chuaån qui ñònh cuûa KCN tröôùc khi thaûi vaøo heä thoáng xöû lí nöôùc thaûi taäp trung cuûa KCN. Haøm löôïng COD Ngaønh thöïc phaåm vaø ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn coù haøm löôïng COD trong nöôùc thaûi saûn xuaát dao ñoäng trong khoaûng 743 – 2120mg/l, vöôït quaù chæ tieâu cho pheùp cuûa KCN. Do ñoù, nöôùc thaûi saûn xuaát cuûa caùc ngaønh naøy phaûi xöû lí COD ñaït tieâu chuaån qui ñònh cuûa KCN. Haøm löôïng SS Ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn, deät nhuoäm coù haøm löôïng SS trong nöôùc thaûi saûn xuaát dao ñoäng trong khoaûng 201 – 387mg/l vaø naèm ngoaøi tieâu chuaån cho pheùp. Do ñoù, nöôùc thaûi saûn xuaát cuûa caùc ngaønh naøy phaûi xöû lí SS ñaït tieâu chuaån qui ñònh cuûa KCN. Töø caùc keát quaû treân cho thaáy nöôùc thaûi saûn xuaát cuûa moät soá nhaø maùy luoân coù caùc chæ tieâu oâ nhieãm nhö BOD, COD, SS vaø pH luoân cao hôn tieâu chuaån cho pheùp xaû thaûi cuûa KCN raát nhieàu laàn. Ñieàu naøy cho thaáy khaû naêng chaáp haønh vieäc xöû lí nöôùc thaûi cuûa caùc doanh nghieäp coù nöôùc thaûi oâ nhieãm raát thaáp, maëc duø caùc doanh nghieäp naøy ñaõ ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lí cuïc boä. Hieän taïi, toång löu löôïng trung bình nöôùc thaûi veà Traïm xöû lí khoaûng : 2500 – 3000 m3/ngaøy.ñeâm. Ña phaàn caùc nhaø maùy hoaït ñoäng trong KCN Taân Taïo chöa xaây döïng heä thoáng xöû lí nöôùc thaûi cuïc boä hoaëc coù xaây döïng nhöng vaän haønh khoâng trieät ñeå, do ñoù chaát löôïng nöôùc thaûi thöôøng chöa ñaûm baûo ñaït tieâu chuaån C theo TCVN 5945-1995. Kim loaïi naëng chöa ñöôïc giaûi quyeát ôû khaâu tieàn xöû lí taïi caùc nhaø maùy coù phaùt sinh kim loaïi naëng ñeå ñaït tieâu chuaån B theo TCVN 5945-1995 theo yeâu caàu cuûa KCN. Thöïc traïng chæ môùi coù khoaûng 73% caùc doanh nghieäp coù phaùt sinh nöôùc thaûi ñaõ ñöôïc ñaáu noái vaøo heä thoáng thu gom vaø ñöôïc xöû lí taïi Traïm xöû lí nöôùc thaûi taäp trung. 3.2.4.2. Tình hình hoaït ñoäng cuûa traïm xöû lí nöôùc thaûi taäp trung trong naêm 2005 Toång löôïng nöôùc thaûi xöû lí trong naêm : 650. 328 m3 ; Vaän haønh thöôøng xuyeân goùp phaàn giaûm thieåu oâ nhieãm trong KCN; Ñònh kì kieåm tra tính chaát nöôùc thaûi cuûa caùc doanh nghieäp trong KCN; Xaùc ñònh, kieåm tra ñoät xuaát caùc doanh nghieäp coù nöôùc thaûi oâ nhieãm naëng thoâng qua hieän traïng thöïc teá haøng ngaøy taïi beå gom nöôùc thaûi; Haèng ngaøy nhaân vieân boä phaän thí nghieäm kieåm tra maãu nöôùc thaûi tröôùc xöû lí vaø sau xöû lí ñeå laøm cô sôû ñaùnh giaù hieäu quaû xöû lí cuûa Traïm; Thöôøng xuyeân theo doõi heä thoáng coáng thoaùt nöôùc thaûi vaø coáng thoaùt nöôùc möa cuûa KCN. Baûng 5 : Keát quaû kieåm tra nöôùc thaûi ñaàu vaøo taïi beå ñieàu hoaø cuûa Traïm XLNT taäp trung Ngaøy laáy maãu Chæ tieâu kieåm tra COD BOD5 SS 22/02/2005 2080 1108 340 24/02/2005 1549 783,2 220 26/02/2005 1236 623,9 294 01/03/2005 2080 1056 303 03/03/2005 2557 1264 306 05/03/2005 1832 962,3 269 08/03/2005 893 450,2 251 30/07/2005 690 - 126 05/08/2005 729 - 201 11/08/2005 732 - 257 13/08/2005 802 - 235 26/09/2005 870 - 215 28/09/2005 1125 - 158 29/09/2005 1109 - 215 20/10/2005 884 - 201 (Nguoàn: Phoøng thí nghieäm Traïm xöû lí nöôùc thaûi taäp trung) Qua coâng taùc theo doõi moâi tröôøng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp phaùt sinh nöôùc thaûi oâ nhieãm vaø qua quaù trình vaän haønh xöû lí taïi Traïm XLNT taäp trung cuûa KCN, Coâng ty Taân Taïo nhaän thaáy haàu nhö caùc doanh nghieäp khoâng nghieâm tuùc trong vieäc xöû lí nöôùc thaûi tröôùc khi xaû veà Traïm XLNT taäp trung cuûa KCN, maëc duø caùc doanh nghieäp naøy ñaõ ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lí nöôùc thaûi cuïc boä. Vieäc xöû lí nöôùc thaûi cuûa caùc doanh nghieäp naøy chæ mang tính ñoái phoù, caùc doanh nghieäp thöôøng xaû nöôùc thaûi khoâng qua xöû lí ngoaøi giôø haønh chính taïi nhöõng thôøi ñieåm naøy chæ tieâu pH xuoáng ñeán 3.0 vaø coù khi leân ñeán 12.0; beân caïnh ñoù, heä thoáng xöû lí nöôùc thaûi cuûa moät soá doanh nghieäp khoâng ñaït yeâu caàu xöû lí cuûa KCN. Do ñoù, nöôùc thaûi taïi beå ñieàu hoaø taïi moät soá thôøi ñieåm chæ tieâu COD leân ñeán 3000mg/l vaø thöôøng xuyeân naèm trong khoaûng 1200 – 1700mg/l. Vôùi vieäc Traïm XLNT taäp trung thöôøng xuyeân tieáp nhaän nguoàn nöôùc thaûi coù caùc chæ tieâu oâ nhieãm vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp, ñieàu naøy gaây aûnh höôûng lôùn ñeán quaù trình vaän haønh xöû lí cuõng nhö tuoåi thoï trang thieát bò maùy moùc. Vôùi möùc ñoä oâ nhieãm cao nhö hieän nay, nhieàu khaû naêng heä thoáng vi sinh taïi beå Aerotank cuûa Traïm XLNT coù nguy cô bò nhieãm ñoäc. Baûng 6: Keát quaû maãu nöôùc thaûi sau xöû lí STT Chæ tieâu (mg/l) Maãu phaân tích Loaïi B – TCVN 5945-1995 M1 M2 M3 M4 1 pH 6,86 7,10 7,57 7,65 5,5-9 2 BOD5 44 31 39 36 50 3 COD 94 72 78 81 100 4 SS 21,7 74 64 59 100 5 As 0 0 0 0 0,1 6 Cd 0 0 0 0 0,02 7 Pb 0,02 0 0 0 0,5 8 Clo dö 0,84 0,40 0,15 14 2 9 Cr (VI) 0,002 0,005 0,004 0,008 0,1 10 Cr (III) 0,65 0,65 0,45 0,54 1 11 Daàu môõ khoaùng 0,40 0,45 0,10 0,40 1 12 Daàu ñoäng thöïc vaät 0,10 0,20 0,20 0,50 10 13 Cu 0,08 0,30 0,28 0,20 1 14 Zn 0,20 0,20 0,25 0,15 2 15 Mn 0,08 0,10 0,12 0,08 1 16 Ni 0,03 0,04 veát Veát 1 17 P höõu cô 0,15 0,02 0,02 0,06 0,5 18 P toång soá 2,6 3,9 1,4 2,2 6 19 Fe 0,6 0,3 0,32 0,50 5 20 C2Cl4 0 0 0 0 0,1 21 Sn 0 0 0 0 1 22 Hg 0 0 0 0 0,005 23 N toång soá 8,4 6,3 8,4 12,5 60 24 C2HCl3 0 0 0 0 0,3 25 N-NH3 0,4 0,8 0,56 0,70 1 26 F- 0 0,04 0 0 2 27 Phenola 0 0 0 0 0,05 28 S2- 0,04 0,02 0,05 0,04 0,5 29 CN- 0 0 0 0 0,1 30 Coliform 6400 3200 2600 3200 10000 (Nguoàn: Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng KCN Taân Taïo naêm 2005) Ghi chuù: M1: maãu nöôùc thaûi sau xöû lí taïi Traïm XLNT ngaøy 25/02/2005; M2: maãu nöôùc thaûi sau xöû lí taïi Traïm XLNT ngaøy 10/06/2005; M3: maãu nöôùc thaûi sau xöû lí taïi Traïm XLNT ngaøy 09/09/2005; M4: maãu nöôùc thaûi sau xöû lí taïi Traïm XLNT ngaøy 17/11/2005. So saùnh keát quaû vôùi tieâu chuaån loaïi B TCVN 5945-1995 thaáy raèng : thöïc taïi chaát löôïng nöôùc thaûi ñöôïc thu veà Traïm XLNT luoân ñöôïc xöû lí ñaït tieâu chuaån cho pheùp xaû thaûi ra nguoàn tieáp nhaän loaïi B. 3.3. HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG KHOÂNG KHÍ Khí thaûi phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp noùi chung raát ña daïng tuyø theo ñaëc ñieåm ngaønh ngheà saûn xuaát, coù theå phaân chia thaønh caùc daïng sau: Khí thaûi do ñoát nhieân lieäu: raát nhieàu nhaø maùy söû duïng caùc loaïi nhieân lieäu (daàu FO, DO) ñeå caáp nhieät cho quaù trình saûn xuaát. Khi bò ñoát chaùy, caùc nhieân lieäu naøy seõ sinh ra moät hoãn hôïp caùc khí NOx, SOx, COx, CxHy, vaø muïi khoùi gaây aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng xung quanh. Khí thaûi phaùt sinh ngay treân ñaây chuyeàn coâng ngheä saûn xuaát: tuyø theo ñaëc ñieåm ngaønh ngheà, caùc daïng chaát thaûi naøy raát khaùc nhau. Ñieån hình trong caùc nhaø maùy laø caùc daïng khí, buïi sau: Hôi acid boác leân töø daây chuyeàn maï kim loaïi; Hôi dung moâi vaø buïi sôn phaùt sinh trong caùc coâng ñoaïn sôn; Hôi khí ñoäc boác leân trong caùc daây chuyeàn ñuùc eùp nhöïa; Hôi chì boác leân töø caùc coâng ñoaïn haøn chì; Hôi dung moâi boác leân töø caùc coâng ñoaïn chuaån bò möïc in vaø in aán bao bì saûn phaåm; Buïi nguyeân vaät lieäu, hoaù chaát, thaønh phaåm phaùt sinh trong caùc coâng ñoaïn phoái lieäu, maøi nhaün beà maët, ñaùnh boùng caùc chi tieát; Caùc loaïi buïi boâng phaùt sinh trong caùc ngaønh sôïi, may maëc, Caùc hôi khí ñoäc vaø buïi noùi treân coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñoái vôùi coâng nhaân saûn xuaát trong caùc nhaø maùy coù nguoàn thaûi töông öùng. Ñaây laø moät trong nhöõng vaán ñeà böùc xuùc caàn quan taâm vaø xöû lí ñuùng möùc taïi caùc nhaø maùy. Baûng 7: Baûng chaát löôïng khí thaûi beân trong KCN quan traéc quyù IV/ 2005 STT Vò trí Chæ tieâu ño ñaïc Buïi (mg/m3) T.oàn (dBA) NO2 (mg/m3) SO2 (mg/m3) CO (mg/m3) THC (mg/m3) Hôi Pb (mg/m3) 1 (1) 0,34 62-73 0,040 0,140 2,5 2,0 0,0010 2 (2) 0,28 57-61 0,020 0,065 1,5 1,0 0 3 (3) 0,30 55-65 0,030 0,015 1,5 2,0 0 4 (4) 0,30 61-65 0,040 0,160 2,5 2,0 0,0008 5 (5) 0,28 52-63 0,160 0,040 1,0 2,0 0,0008 6 (6) 0,26 53-58 0,018 0,120 1,0 1,5 0,0006 7 (7) 0,24 48-52 0,015 0,040 1,0 2,2 0,0005 (Nguoàn: Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng KCN Taân Taïo naêm 2005) Ghi chuù: Xem sô ñoà vò trí quan traéc keøm theo taïi phaàn Phuï Luïc 3.4. HIEÄN TRAÏNG CHAÁT THAÛI RAÉN Gioáng nhö nöôùc thaûi, ñaây laø daïng chaát thaûi phoå bieán trong caùc nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp. Ngoaøi löôïng raùc sinh hoaït cuûa CBCNV trong caùc nhaø maùy, coøn coù moät löôïng lôùn chaát thaûi raén coâng nghieäp maø thaønh phaàn cuûa chuùng thay ñoåi trong phaïm vi raát roäng do tính ña daïng hoaù ngaønh ngheà saûn xuaát. Hieän taïi, chaát thaûi raén cuûa KCN Taân Taïo chöa ñöôïc quaûn lí baèng caùch xaây döïng caùc baõi trung chuyeån ñeå tieán haønh phaân loaïi tröôùc khi ñöa ra ngoaøi KCN. Tuy nhieân, Coâng ty Taân Taïo ñaõ thöïc hieän vieäc hôïp taùc vôùi Coâng ty Dòch vuï Coâng ích huyeän Bình Chaùnh thöïc hieän thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lí an toaøn veà maët moâi tröôøng ñoái vôùi toaøn boä chaát thaûi raén thaûi ra töø caùc cô sôû thaønh vieän trong KCN thoâng qua hôïp ñoàng traùch nhieäm. Ngoaøi ra, Coâng ty Taân Taïo coøn hoã trôï caùc doanh nghieäp thöïc hieän vieäc phaân loaïi raùc thaûi baèng caùc höôùng daãn cuï theå. Hieän coù khoaûng 113 doanh nghieäp ñaõ kí hôïp ñoàng thu gom raùc vôùi ñôn vò dòch vuï thu gom cuûa KCN, chieám khoaûng 90% caùc doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng taïi KCN vôùi khoái löôïng thu gom khoaûng 1300m3/thaùng. Moãi ngaønh coâng nghieäp seõ phaùt sinh moät loaïi chaát thaûi raén coâng nghieäp ñaëc thuø khaùc nhau, ñieån hình veà chaát thaûi raén cuûa moät soá ngaønh ñang hoaït ñoäng trong KCN nhö sau: Coâng nghieäp may maëc: chuû yeáu laø vaûi vuïn, sôïi, khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng veà hoaù tính moät caùch tröïc tieáp nhöng laø loaïi chaát thaûi khoù phaân huyû. Vì vaäy, ñaây laø loaïi chaát thaûi ñaùng quan taâm. Coâng nghieäp giaøy da: thaûi caùc chaát thaûi khoâng theå taùi cheá, chaát thaûi höõu cô, maûnh vuïn cao su, thuøng kim loaïi, vaûi vuïn, da vuïn, khuoân giaøy, giaøy pheá, Coâng nghieäp nhöïa, chaát deûo, ñoà chôi treû em: chuû yeáu laø caùc saûn phaåm khoâng hoaøn chænh, caùc loaïi keo nhuõ, bao bì ñöïng nguyeân lieäu, Coâng nghieäp vaät lieäu xaây döïng: tro, xæ than trong quaù trình ñoát nguyeân lieäu, vaät lieäu pheá thaûi, saûn phaåm keùm chaát löôïng, Coâng nghieäp ñieän, ñieän töû: goàm caùc loaïi bao bì nhöïa, caùc loaïi voû thieát bò khoâng ñaït yeâu caàu, xæ haøn chì, baûng maïch ñieän töû hoûng, xæ nhoâm, daây ñieän voû daây ñieän hoûng, Coâng nghieäp cheá bieán löông thöïc thöïc phaåm: caùc saûn phaåm thöøa cuûa caùc nguyeân lieäu thöïc phaåm nhö: thòt, caù, rau quaû vaø caùc loaïi noâng, laâm, thuyû haûi saûn noùi chung. Ngoaøi ra coøn coù caùc bao bì nhö: nhöïa, nilon, thuyû tinh, giaáy Coâng nghieäp cô khí: chuû yeáu laø caùc loaïi vuïn saét theùp töø nguyeân lieäu vaø bao bì cuûa chuùng. Chaát thaûi raén ngaønh cô khí haàu nhö ñöôïc taùi söû duïng. Coâng nghieäp cheá bieán ñoà goã, saûn phaåm goã: maït cöa, goã vuïn, Coâng nghieäp haøng tieâu duøng: kim loaïi vuïn, bao bì nhöïa, giaáy, carton, Dòch vuï: chuû yeáu laø chaát thaûi sinh hoaït vaø caùc loaïi vaên phoøng phaåm thaûi boû. 3.5. HIEÄN TRAÏNG CHAÁT THAÛI NGUY HAÏI Hieän nay, haàu heát caùc doanh nghieäp haàu nhö khoâng coù söï nhaän bieát veà chaát thaûi nguy haïi (CTNH) maëc duø Ban quaûn lyù KCN Taân Taïo ñaõ tieán haønh taäp huaán cho doanh nghieäp thoâng qua chöông trình “Höôùng daãn doanh nghieäp quaûn lyù CTRCN – CTNH” ñöôïc toå chöùc ngaøy 27/07/2005. Tuy nhieân, taïi moät soá doanh nghieäp ñang trieån khai ñaêng kí chuû nguoàn thaûi vaø kí hôïp ñoàng thu gom, vaän chuyeån, xöû lí, tieâu huyû CTNH vôùi caùc ñôn vò coù chöùc naêng naøy. Caùc soá lieäu veà CTNH cho ñeán nay vaãn chöa ñöôïc caäp nhaät moät caùch chính xaùc. 3.6. HIEÄN TRAÏNG CAÂY XANH Dieän tích caây xanh hieän nay trong KCN ñaõ ñaït ñöôïc dieän tích phuû xanh laø 7ha, trong ñoù dieän tích phuû xanh doïc theo caùc con ñöôøng trong KCN laø 5,3ha vaø dieän tích phuû xanh trong khuoân vieân caùc doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng trong KCN laø 1,7ha. Ngoaøi ra, hieän taïi KCN Taân Taïo coøn coù dieän tích caây xanh thaûm coû vaø maët nöôùc öôùc tính khoaûng 10ha vaø trong thôøi gian saép tôùi KCN coù khaû naêng phuû xanh theâm . Toùm laïi, toång dieän tích caây xanh vaø maët nöôùc trong KCN hieän taïi khoaûng 17ha, ñaõ ñaùp öùng töông ñoái yeâu caàu phuû xanh trong KCN. 3.7. TÌNH HÌNH SÖÏ COÁ MOÂI TRÖÔØNG Trong naêm 2005, taïi KCN Taân Taïo khoâng xaûy ra söï coá moâi tröôøng naøo ñaùng keå, tuy nhieân Coâng ty Taân Taïo ñaõ thöïc hieän moät soá vieäc sau: Heä thoáng phoøng choáng chaùy noå luoân saün saøng vôùi 02 xe cöùu hoaû luoân tuùc tröïc trong khuoân KCN; Ñoäi an ninh cua KCN ñaõ coù keá hoaïch thöïc hieän chöông trình huaán luyeän phoøng chaùy chöõa chaùy toång theå cho caùc cuïm doanh nghieäp. Rieâng ñoái vôùi söï coá moâi tröôøng, Coâng ty Taân Taïo cuõng ñaõ coù caùc höôùng daãn hoã trôï doanh nghieäp vaø phoái hôïp vôùi caùc ñôn vò chöùc naêng Nhaø Nöôùc trong vieäc giaûi quyeát söï coá moâi tröôøng. Coâng ty Taân Taïo ñaõ xaây döïng ñöôïc hoaøn chænh phöông aùn phoøng choáng söï coá moâi tröôøng xaûy ra trong KCN vaø trong caùc hoaït ñoäng cuûa Coâng ty (xöû lí nöôùc thaûi, xöû lí nöôùc caáp). Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän roõ qua caùc quy trình thuû tuïc vaø yeâu caàu cuûa heä thoáng quan lí chaát löôïng ISO 14001 maø Coâng ty Taân Taïo ñang aùp duïng trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa Coâng ty. Chöông 4 ÑEÀ XUAÁT CAÙC BIEÄN PHAÙP NGAÊN NGÖØA OÂ NHIEÃM CHO KHU COÂNG NGHIEÄP TAÂN TAÏO Döïa vaøo phöông phaùp luaän ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø nhöõng caên cöù thöïc tieãn veà KCN Taân Taïo ôû chöông 2 vaø 3, trong chöông naøy seõ trình baøy caùc öùng duïng phöông phaùp luaän ngaên ngöøa oâ nhieãm vaøo KCN Taân Taïo bao goàm xaây döïng khung chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm toaøn dieän (bao goàm Chöông trình cam keát thöïc hieän töï nguyeän, Chöông trình khuyeán khích veà kinh teá, Caùc qui ñònh tröïc tieáp, Caùc qui ñònh giaùn tieáp), aùp duïng khung chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm toaøn dieän ñoù vaøo KCN Taân Taïo vaø ñeà xuaát tieán ñoä thöïc hieän Chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm toaøn dieän ñaõ ñeà nghò. 4.1. ÑEÀ XUAÁT KHUNG CHÖÔNG TRÌNH NGAÊN NGÖØA OÂ NHIEÃM TOAØN DIEÄN Ñeå aùp duïng phöông phaùp luaän ngaên ngöøa oâ nhieãm, vieäc xaây döïng “Chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm toaøn dieän” laø caàn thieát. Döïa treân nhöõng chæ daãn cuûa Baùo caùo toång keát ñeà taøi “Nghieân cöùu trình dieãn vaø phaùt trieån chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm coâng nghieäp baûo veä moâi tröôøng TpHCM”, khung chöông trình ñöôïc ñeà nghò cho caùc KCN bao goàm: 4.1.1. Chöông trình cam keát thöïc hieän töï nguyeän, bao goàm: Chöông trình trôï giuùp veà maët kyõ thuaät Ñaây laø chöông trình cung caáp söï trôï giuùp kyõ thuaät cho caùc doanh nghieäp nhaèm khuyeán khích caûi tieán vieäc quaûn lí chaát thaûi vaø giaûm thieåu söï phaùt sinh chaát thaûi. Ñieàu naøy ñaëc bieät quan troïng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhoû bôûi vì hoï thieáu thoâng tin, thieáu chuyeân moân kyõ thuaät vaø nguoàn taøi chính ñeå xaùc ñònh caùc vaán ñeà vaø giaûi phaùp quaûn lí chaát thaûi. Trôï giuùp kyõ thuaät coù theå theo nhieàu daïng khaùc nhau bao goàm: Nguoàn thoâng tin veà kyõ thuaät giaûm thieåu oâ nhieãm; Trôï giuùp caùc doanh nghieäp (ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp nhoû) trong vieäc tieáp caän vaø naém baét nhöõng thoâng tin ñoù; Trôï giuùp taïi choã cho moät vaøi coâng ty (mang tính nghieân cöùu trình dieãn); Trôï giuùp taïi choã cho moät soá coâng ty thöïc hieän kieåm toaùn noäi boä. Chöông trình trao ñoåi thoâng tin kyõ thuaät Trao ñoåi thoâng tin kyõ thuaät bao goàm caùc chöông trình giaùo duïc vaø chuyeån gia coâng ngheä. Veà yù nghóa toång quaùt, caùc chöông trình giaùo duïc bao goàm vieäc cung caáp tin töùc cho caùc doanh nghieäp veà nhöõng lôïi ích cuûa vieäc ngaên ngöøa oâ nhieãm. Caùc chöông trình giaùo duïc cuõng coù theå chöùng minh cho caùc doanh nghieäp thaáy ñöôïc nhöõng khoaûn lôïi nhuaän thu ñöôïc baèng caùch tuaân thuû ñuùng caùc bieän phaùp ngaên ngöøa oâ nhieãm. Thuaät ngöõ “chuyeån giao coâng ngheä” laø quaù trình phoå bieán thoâng tin môùi veà nhöõng ñoåi môùi coâng ngheä cho nhöõng ngöôøi coù khaû naêng söû duïng thoâng tin ñoù. Thöïc chaát cuûa vieäc chuyeån giao coâng ngheä ñoái vôùi vieäc phaùt trieån caùc chöông trình giaùo duïc nhaèm laøm taêng theâm nhaän thöùc vaø hieåu bieát cuûa caùc doanh nghieäp veà ñaëc tröng cuûa caùc kyõ thuaät ngaên ngöøa oâ nhieãm. Hôn nöõa, caùc chöông trình ñoù coøn cung caáp cho caùc coâng ty nhöõng thoâng tin lieân quan ñeán vieäc hoï seõ nhaän ñöôïc trôï giuùp kyõ thuaät nhö theá naøo trong nhöõng noã löïc nhaèm ngaên ngöøa oâ nhieãm cuûa hoï. Caùc chöông trình ñaøo taïo laø coù ích ñeå giaûi thích cho doanh nghieäp hieåu coâng vieäc kieåm toaùn noäi boä ñöôïc tieán haønh nhö theá naøo vaø caùc kyõ thuaät ngaên ngöøa oâ nhieãm coù theå ñöôïc söû duïng nhö theá naøo cho phuø hôïp vôùi ñaëc tröng cuûa töøng ngaønh coâng nghieäp vaø caùc coâng ty. Chöông trình nghieân cöùu phaùt trieån vaø trình dieãn Nghieân cöùu, Phaùt trieån vaø Trình dieãn (RD&D) laø moät coâng vieäc maïo hieåm vaø khaù toán keùm. Trong nhieàu tröôøng hôïp, nguoàn taøi chính cuûa caùc coâng ty khoâng ñuû ñeå caáp cho vieäc nghieân cöùu caùc phöông phaùp maø noù coù theå aùp duïng cho coâng ty ñeå giaûm thieåu oâ nhieãm. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng vôùi nhöõng coâng ty nhoû hoaït ñoäng trong caùc thò tröôøng caïnh tranh. Trong nhöõng tröôøng hôïp ñoù, vieäc nghieân cöùu seõ khaû thi hôn khi coù ñöôïc söï taøi trôï cuûa cô quan nhaø nöôùc, caùc toå chöùc phi chính phuû. Chöông trình trao ñoåi chaát thaûi Chöông trình trao ñoåi chaát thaûi khaùc vôùi chöông trình thoâng tin ôû choã noù ñaåy maïnh vai troø cuûa vieäc ngaên ngöøa oâ nhieãm. Trao ñoåi chaát thaûi laø moät giaûi phaùp keát noái caùc chaát thaûi thaønh moät chuoãi (chaát thaûi cuûa nhaø maùy naøy laø nguyeân lieäu ñaàu vaøo cuûa nhaø maùy khaùc) thoâng qua vieäc thaønh laäp moät dòch vuï thích hôïp maø caùc coâng ty coù theå söû duïng ñeå ñaêng tin caùc chaát thaûi coù theå söû duïng laïi ñöôïc vaø tìm kieám caùc chaát maø hoï caàn ñeán. Beân caïnh vieäc giuùp giaûm thieåu löôïng chaát thaûi ñi vaøo moâi tröôøng, trao ñoåi chaát thaûi coù theå giaûm bôùt caùc chi phí cho vieäc xöû lí hoaëc choân laáp , tieát kieäm nguyeân vaät lieäu vaø tieát kieäm naêng löôïng caàn thieát cho vieäc saûn xuaát ra nguyeân vaät lieäu ñoù. Hai daïng cô baûn cuûa trao ñoåi chaát thaûi laø: trao ñoåi thoâng tin vaø trao ñoåi vaät chaát. Trao ñoåi thoâng tin phoå bieán nhaát laø nhaèm ñaùp öùng söï haøi loøng giöõa doanh nghieäp saûn sinh ra chaát thaûi vôùi nhöõng doanh nghieäp coù nhu caàu söû duïng laïi chaát thaûi cuûa caùc doanh nghieäp khaùc thoâng qua caùc danh muïc (danh muïc nhöõng doanh nghieäp saûn sinh ra chaát thaûi vaø danh muïc caùc doanh nghieäp coù tieàm naêng söû duïng laïi chaát thaûi). Trao ñoåi thoâng tin coù theå chia thaønh 2 loaïi: Trao ñoåi thoâng tin thuï ñoäng: thoâng tin veà caùc doanh nghieäp cung caáp chaát thaûi vaø caùc doanh nghieäp coù tieàm naêng söû duïng laïi chaát thaûi ñöôïc coâng boá treân baûng tin thoâng qua moät dòch vuï trung gian. Theo ñoù, caùc doanh nghieäp coù nhu caàu cung caáp chaát thaûi hoaëc coù nhu caàu söû duïng chaát thaûi phaûi ñaêng kí vôùi dòch vuï trung gian naøy. Trao ñoåi thoâng tin chuû ñoäng: chaát thaûi cuûa caùc coâng ty seõ ñöôïc giôùi thieäu tröïc tieáp thoâng qua caùc cuoäc hoäi thaûo, caùc buoåi noùi chuyeän chuyeân ñeà giöõa caùc doanh nghieäp. Caùc doanh nghieäp seõ chuû ñoäng caäp nhaät nhöõng thoâng tin veà nguoàn chaát thaûi cuûa caùc doanh nghieäp khaùc. Vôùi caùch trao ñoåi thoâng tin chuû ñoäng, khoâng caàn phaûi coù dòch vuï trung gian laøm caàu noái giöõa caùc doanh nghieäp. Trao ñoåi vaät chaát thöïc chaát laø vieäc nhaän laáy vaø chuyeån cho nôi coù nhu caàu söû duïng chaát thaûi sau khi coù moät ñôn vò ñöùng ra ñoùng vai troø chính trong vieäc thu xeáp vaän chuyeån. Chöông trình trao ñoåi chaát thaûi hieám khi ñöôïc ñieàu haønh bôûi caùc cô quan laäp phaùp do tính mieãn cöôõng cuûa caùc nhaø doanh nghieäp trong vieäc cung caáp thoâng tin töï nguyeän cho caùc cô quan naøy. Caùc coâng ty thöôøng lo laéng raèng, neáu ñeå caùc côù quan laäp phaùp tieán haønh phaân tích chaát thaûi cuûa hoï, thì raát coù khaû naêng bò loä caùc thoâng tin ñoäc quyeàn veà coâng ngheä saûn xuaát cuûa hoï daãn ñeán nhöõng vuï thöa kieän raéc roái. Do vaäy, caùc chöông trình trao ñoåi chaát thaûi toát nhaát neân ñöôïc ñieàu haønh bôûi caùc cô quan phi chính phuû, caùc hieäp hoäi thöông maïi hoaëc khoa moâi tröôøng cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc. Hieäu löïc cuûa chöông trình naøy khoâng baûo ñaûm tính chaéc chaén. Thaønh coâng cuûa chöông trình naøy phuï thuoäc vaøo thieän chí cuûa caùc doanh nghieäp veà vieäc chaáp nhaän hay töø choái caùc chieán löôïc ngaên ngöøa oâ nhieãm. Khi naøo caùc doanh nghieäp chaén chaén raèng vieäc chaáp thuaän moät caùch tieáp caän ñaëc bieät seõ mang laïi nhöõng lôïi ích cho hoï, thì khi ñoù chöông trình cam keát thöïc hieän töï nguyeän môùi chöùng toû ñöôïc tính thaønh coâng. Ngöôïc laïi, khi caùc doanh nghieäp khoâng chaéc chaén laø hoï coù ñöôïc lôïi ích hay khoâng, thì nhöõng noã löïc töï nguyeän seõ khoâng ñaït ñöôïc keát quaû toát. Tuy nhieân, caùc chöông trình cam keát thöïc hieän töï nguyeän cuõng taïo thaønh moät yeáu toá quan troïng trong moät chieán löôïc toång theå nhaèm khuyeán khích ngaên ngöøa oâ nhieãm. Nhieàu thöïc teá cho thaáy ngaên ngöøa oâ nhieãm ñoâi khi khoâng ñoøi hoûi phaûi toán nhieàu chi phí ñeå thöïc hieän (ví duï: quaûn lí noäi taïi toát, caûi tieán caùc thoâng soá vaän haønh, ). Trôû ngaïi chính laø vieäc thieáu thoâng tin. Giaùo duïc vaø chuyeån giao coâng ngheä coù theå ñöôïc söû duïng ñeå chæ ra thöïc teá naøy cho doanh nghieäp thaáy thoâng qua vieäc cung caáp cho caùc doanh nghieäp nhöõng thoâng tin veà lôïi ích vaø caùc chi phí lieân quan ñeán nhöõng giaûi phaùp ñoù. Töông töï, chöông trình RD&D coù theå söû duïng ñeå cung caáp thoâng tin veà söï thaønh coâng cuûa caùc doanh nghieäp khaùc vôùi nhöõng giaûi phaùp toái öu hôn. 4.1.2. Chöông trình khuyeán khích veà kinh teá Caùc khoaûn tieàn trôï giuùp laø nhöõng giaûi phaùp nhaèm khuyeán khích caùc doanh nghieäp noã löïc trong vieäc ngaên ngöøa oâ nhieãm. Nhöõng khoaûn tieàn trôï giuùp naøy coù theå thöïc hieän baèng nhieàu caùch khaùc nhau nhö: caáp tieàn tröïc tieáp, cho vay laõi suaát thaáp, tín duïng thueá, Trôï giuùp döôùi daïng caùc khoaûn trôï caáp cho nghieân cöùu coù theå ñöôïc söû duïng ñeå taøi trôï cho nghieân cöùu vaø phaùt trieån kyõ thuaät, coâng ngheä saûn xuaát môùi hoaëc nhöõng caûi tieán ñoái vôùi caùc quaù trình saûn xuaát nhaèm muïc ñích ngaên ngöøa oâ nhieãm. Trôï giuùp döôùi hình thöùc chi traû tröïc tieáp hoaëc cho vay vôùi laõi suaát thaáp coù theå ñöôïc söû duïng trong vieäc giuùp ñôõ caùc doanh nghieäp trong vieäc chaáp nhaän caùc chieán löôïc ngaên ngöøa oâ nhieãm baèng caùch phaân phoái moät ít chi phí cho caùc giaûi phaùp nhö caûi tieán thieát bò vaø laép ñaët caùc thieát bò môùi. Muïc ñích cuûa vieäc khuyeán khích kinh teá laø nhaèm ñaûm baûo raèng taát caû caùc hoaëc ñoäng ñeàu ñöôïc ñònh giaù. Nhöõng doanh nghieäp gaây oâ nhieãm phaûi xaùc ñònh xem caàn giaûm ñi bao nhieâu chaát thaûi ñeå thöïc hieän döïa treân caùc chi phí thöïc hieän ngaên ngöøa oâ nhieãn töông xöùng vôùi caùc chi phí quaûn lí caùc chaát oâ nhieãm ñaõ ñöôïc saûn sinh. Nhöõng khoaûn trôï caáp vaø cho vay vôùi laõi suaát thaáp coù theå giaûm bôùt chi phí cho vieäc ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø do ñoù khuyeán khích vieäc thöïc thi caùc kyõ thuaät ngaên ngöøa oâ nhieãm