Đề tài Nghiên cứu xây dựng giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động tư vấn và cung cấp thông tin thị trường cho doanh nghiệp Việt Nam trong điều kiện hội nhập WTO

lao ®éng th−êng “ch¶y” tõ n¬i rÎ ®Õn n¬i ®¾t vµ ng−îc l¹i khoa häc c«ng nghÖ, tiÒn vèn vµ kü n¨ng qu¶n lý “ch¶y” tõ nh÷ng n−íc tiªn tiÕn, cã nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng 53 ph¸t triÓn sím h¬n vÒ nh÷ng n−íc l¹c hËu vµ cã sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng chËm h¬n. Hai dßng ch¶y nµy sÏ diÔn ra ®ång thêi vµ lµm cho x· héi loµi ng−êi thay ®æi c¬ b¶n ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. §Ó c¸c yÕu tè trªn cã thÓ tham gia mét c¸ch hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi ®ßi hái ph¶i cã ®−îc nhiÒu th«ng tin mµ chñ yÕu lµ: - Th«ng tin vÒ rµo c¶n vµ qu¸ tr×nh dì bá/t¹o dùng míi cña nh÷ng rµo c¶n t¹i tõng thÞ tr−êng, cho tõng mÆt hµng (lo¹i dÞch vô), ë nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. - Th«ng tin vÒ ®é lÖch cña gi¸ c¶, cung cÇu cña tõng lo¹i hµng ho¸, dÞch vô... gi÷a c¸c vïng, miÒn. - Th«ng tin vÒ nhu cÇu vèn, lao ®éng, khoa häc c«ng nghÖ còng nh− nguån cung øng s½n sµng cña nh÷ng yÕu tè nµy. - Th«ng tin vÒ tèc ®é, dung l−îng cña tõng dßng ch¶y. - Th«ng tin vÒ nh÷ng thµnh phÇn, ®èi t−îng tham gia vµo qu¸ tr×nh chuyÓn t¶i c¸c yÕu tè kÓ trªn. Thø hai: ThÕ giíi ®ang dÞch chuyÓn m¹nh tõ nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp sang kinh tÕ dÞch vô. NÕu nh− trong nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp tù cung, tù cÊp ng−êi ta chØ quan t©m ®Õn sù diÔn biÕn cña thêi tiÕt ¶nh h−ëng nh− thÕ nµo tíi viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó tù cung cÊp cho nhu cÇu cña chÝnh m×nh th× trong nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp, ng−êi s¶n xuÊt cÇn nhiÒu th«ng tin h¬n nh−: Th«ng tin vÒ sù tiÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ, vÒ gi¸ nguyªn vËt liÖu, vÒ kh¶ n¨ng tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ s¶n xuÊt... §Æc biÖt, trong nÒn kinh tÕ dÞch vô, nhu cÇu th«ng tin t¨ng cao c¶ vÒ sè l−îng, chñng lo¹i vµ c¸ch thøc truyÒn tin. Trong nÒn kinh tÕ dÞch vô, nhu cÇu th«ng tin n¶y sinh ë tÊt c¶ mäi ng−êi vµ viÖc thu thËp vµ khai th¸c th«ng tin lµ ho¹t ®éng chÝnh cña mäi c¸ thÓ trong mét céng ®ång ®a d¹ng vµ phøc t¹p. §iÒu nµy dÉn ®Õn: (1) TÝnh phæ biÕn vµ møc ®é sö dông th«ng tin lín h¬n; (2) Møc ®é sö dông nhiÒu h¬n c¸c c«ng nghÖ míi, nhÊt lµ m¸y tÝnh vµ c¸c ph−¬ng 54 tiÖn truyÒn th«ng; (3) Cã nhiÒu øng dông míi trän gãi vÒ th«ng tin còng nh− c¸c c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng. Thø ba: X· héi loµi ng−êi ®ang ph¸t triÓn ®Ó trë thµnh mét x· héi th«ng tin Cho ®Õn nay, vÉn cßn nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ kh¸i niÖm, ph¹m vi vµ c¸c yªu cÇu cô thÓ cña vÊn ®Ò nµy. Tuy nhiªn, nh×n mét c¸ch chung nhÊt, cã thÓ nhËn biÕt ®−îc nh÷ng s¾c th¸i cña “x· héi th«ng tin” qua nh÷ng biÓu hiÖn vÒ nhu cÇu th«ng tin, kiÓm so¸t th«ng tin, qu¶n lý th«ng tin, chuyÓn giao th«ng tin, l−u tr÷ th«ng tin, thu håi th«ng tin, c«ng nghÖ th«ng tin… MÆc dï cã sù nhËn biÕt ë nh÷ng s¾c th¸i vµ møc ®é kh¸c nhau nh−ng tÊt c¶ ®Òu cã sù thèng nhÊt ë ®iÓm c¬ b¶n lµ: Th«ng tin lµ nÒn t¶ng cña kiÕn thøc nh−ng ®Ó cã kiÕn thøc cÇn cã sù suy xÐt, ph©n tÝch, lùa chän. Cã thÓ nãi: KiÕn thøc = Th«ng tin + Sù suy xÐt, ph©n tÝch, lùa chän. Nh− vËy, kiÕn thøc lµ mét tµi s¶n c¸ nh©n, nã ®−îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn th«ng qua viÖc tiÕp nhËn th«ng tin míi céng víi sù xÐt ®o¸n ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng th«ng tin, c¸ch sö dông th«ng tin vµ hiÖu qu¶ cña nh÷ng th«ng tin míi theo kiÕn thøc ®· tån t¹i s½n trong con ng−êi ®ã. §©y chÝnh lµ c¬ së quan träng ®Þnh h−íng cho viÖc cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng cho c¸c doanh nghiÖp trong thêi ®¹i hiÖn nay. Cô thÓ lµ: + Th«ng tin thÞ tr−êng cung cÊp cho doanh nghiÖp ph¶i phôc vô cho qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña hä vµ nh− vËy nã ph¶i h−íng tíi ®èi t−îng cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh trong kinh doanh. + Th«ng tin thÞ tr−êng ®−îc cung cÊp ph¶i lµ nh÷ng th«ng tin míi so víi nh÷ng th«ng tin cã tr−íc ®ã vµ ph¶n ¶nh ®óng diÔn biÕn míi nhÊt cña thÞ tr−êng. + Ng−êi sö dông th«ng tin thÞ tr−êng ph¶i cã ®−îc kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó tiÕp nhËn th«ng tin thÞ tr−êng míi mét c¸ch nhanh chãng nhÊt vµ ®óng nhÊt. + Ng−êi sö dông th«ng tin thÞ tr−êng ph¶i cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch, suy xÐt, ®¸nh gi¸ th«ng tin míi ®−îc tiÕp nhËn, cã kh¶ n¨ng lùa chän vµ sö dông th«ng 55 tin theo c¸ch riªng cña m×nh. H¬n thÕ, hä còng cÇn cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó ®¸nh gi¸ ®−îc hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông nh÷ng th«ng tin thÞ tr−êng ®ã ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña m×nh. Nh− vËy, cÇn ph¶i cã sù ho¹t ®éng ®ång bé gi÷a c¬ së cung cÊp tin thÞ tr−êng, bé phËn thu n¹p, xö lý th«ng tin vµ ng−êi tiÕp nhËn th«ng tin thÞ tr−êng ®Ó ®−a ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ hîp lý nhÊt. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¬ quan cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng víi c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc båi d−ìng, ®µo t¹o nghiÖp vô vµ kü n¨ng tiÕp nhËn vµ xö lý th«ng tin thÞ tr−êng. 3.1.2. Bèi c¶nh trong n−íc Sau h¬n 20 n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc “§æi míi”, nhÊt lµ tõ khi thùc hiÖn chñ tr−¬ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, gia nhËp WTO, ViÖt Nam ®· cã nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n vÒ kinh tÕ, x· héi, v¨n hãa, c«ng nghÖ, kü n¨ng qu¶n lý trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Sù thay ®æi nµy cã ¶nh h−ëng s©u s¾c vµ ®Æt ra nh÷ng ®ßi hái míi ®èi víi c«ng t¸c t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng nh»m thùc hiÖn tèt vai trß hç trî cho doanh nghiÖp trong ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh víi c¸c b¹n hµng c¶ ë trong vµ ngoµi n−íc. Cô thÓ lµ: a) HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kinh doanh thuéc c¸c ngµnh kinh tÕ ®Òu ®ang thùc hiÖn ph−¬ng ch©m: §a d¹ng ho¸ lÜnh vùc ho¹t ®éng, ®a d¹ng ho¸ thÞ tr−êng, ®a d¹ng hãa ®èi t¸c vµ b¹n hµng...nªn víi hä nhu cÇu vÒ th«ng tin thÞ tr−êng lµ hÕt søc quan träng. Trong thêi kú bao cÊp, mét c«ng ty, doanh nghiÖp th−êng chuyªn doanh s©u vµo mét lÜnh vùc, thËm chÝ mét mÆt hµng, mét thÞ tr−êng vµ cã khi chØ mét kh¸ch hµng cô thÓ ®· ®−îc chØ ®Þnh. Khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr−êng, nhÊt lµ tõ khi ViÖt Nam héi nhËp ngµy cµng s©u réng vµo nÒn kinh tÕ quèc tÕ, ¸p lùc c¹nh tranh ngµy cµng lín th× c¸c doanh nghiÖp, ng−êi s¶n xuÊt ®Òu t×m c¸ch ph©n t¸n sù rñi ro ra nhiÒu lÜnh vùc, nhiÒu thÞ tr−êng vµ kh«ng bao giê chØ tËp trung vµo mét kh¸ch hµng. §iÒu nµy ®Æt ra cho doanh nghiÖp ph¶i cã ®−îc cung c¸ch lµm ¨n míi vµ më réng sù quan t©m cña doanh nghiÖp tíi 56 nhiÒu thÞ tr−êng, nhiÒu lÜnh vùc vµ nhiÒu kh¸ch hµng, nhÊt lµ c¸c kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. Tr−íc nhu cÇu ph¸t triÓn ngµy cµng cao trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng, ®ßi hái vÒ th«ng tin thÞ tr−êng cña doanh nghiÖp ngµy cµng lín víi l−îng th«ng tin nhiÒu h¬n, chñng lo¹i th«ng tin ®a d¹ng h¬n, néi dung th«ng tin tr¶i réng h¬n, tÝnh “cËp nhËt” vµ tÝnh chÝnh x¸c cña th«ng tin cao h¬n…Cã nh− vËy, doanh nghiÖp míi cã ®−îc th«ng tin mét c¸ch ®Çy ®ñ, ®a chiÒu, cã nh÷ng th«ng tin mang tÝnh chuyªn s©u vµ cã nh÷ng th«ng tin mang tÝnh tæng hîp…®Ó tõ ®ã doanh nghiÖp cã sù so s¸nh, lùa chän nh»m ®−a ra quyÕt ®Þnh cho th−¬ng vô cña m×nh mét c¸ch ®óng nhÊt, ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. b) Sù c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng thÕ giíi vµ c¹nh tranh quèc tÕ ngay trªn thÞ tr−êng néi ®Þa lu«n ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®−îc th«ng tin thÞ tr−êng mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c nhÊt. Trong bèi c¶nh héi nhËp vµ tù do hãa th−¬ng m¹i, thÞ tr−êng kh«ng chØ giíi h¹n ë ph¹m vi trong n−íc hay khu vùc mµ thÞ tr−êng mang tÝnh toµn cÇu. Víi ph¹m vi thÞ tr−êng réng lín, b¹n hµng hay ®èi thñ c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ lµ c¸c doanh nghiÖp trong n−íc, doanh nghiÖp cña c¸c n−íc trong khu vùc mµ cßn cã c¶ c¸c doanh nghiÖp lín/nhá hay c¸c tËp ®oµn kinh tÕ cña c¸c n−íc trªn toµn thÕ giíi. Khi ph¹m vi thÞ tr−êng ngµy cµng réng më th× c¬ héi kinh doanh sÏ thuéc vÒ doanh nghiÖp nµo cã l−îng th«ng tin thÞ tr−êng mét c¸ch ®Çy ®ñ, nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ cã quyÕt ®Þnh ®óng nhÊt, nhanh nhÊt. §iÒu nµy cµng rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp ViÖt Nam bëi phÇn lín c¸c doanh nghiÖp n−íc ta ®Òu cã quy m« võa vµ nhá, n¨ng lùc c¹nh tranh cßn yÕu, kinh nghiÖm th−¬ng tr−êng ch−a nhiÒu, nÕu kh«ng cã ®ñ th«ng tin th× kh¶ n¨ng n¾m b¾t c¬ héi thÞ tr−êng, lo¹i bá ®èi thñ ®Ó th¾ng thÕ trong kinh doanh lµ rÊt khã kh¨n, thËm chÝ cßn bÞ thÊt b¹i ngay trªn thÞ tr−êng trong n−íc tr−íc c¸c ®èi thñ n−íc ngoµi khi hä võa cã tiÒm lùc tµi chÝnh, võa cã ®Çy ®ñ th«ng tin thÞ tr−êng, võa cã kinh nghiÖm xö lý th«ng tin ®Ó n¾m b¾t, tËn dông c¬ héi thÞ tr−êng. 57 §Ó ®¸p øng nhu cÇu nªu trªn cña doanh nghiÖp, ho¹t ®éng t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng cÇn ®¶m b¶o ®−îc môc tiªu cung cÊp nh÷ng th«ng tin h÷u Ých vÒ ®èi thñ c¹nh tranh, vÒ kh¶ n¨ng hîp t¸c vµ nhÊt lµ nh÷ng dù b¸o cÇn thiÕt ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång, nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng vµ thÊt b¹i trong c¹nh tranh, trong hîp t¸c kinh doanh cña nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c. c) Víi tèc ®é më cöa cña nÒn kinh tÕ nh− hiÖn nay th× sù xuÊt hiÖn cña c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia trªn thÞ tr−êng ViÖt Nam ngµy cµng nhiÒu vµ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín cña ViÖt Nam còng ngµy cµng ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña nã trªn thÞ tr−êng. Ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty quèc tÕ, c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín sÏ cã ¶nh h−ëng kh«ng nhá tíi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trªn thÞ tr−êng. Nh»m ®øng v÷ng trªn thÞ tr−êng trong bèi c¶nh c¹nh tranh ngµy cµng quyÕt liÖt, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cÇn ph¶i cã ®−îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nãi trªn trªn th−¬ng tr−êng ®Ó ®−a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt cho m×nh theo h−íng: + T×m c¸ch tham gia vµo trong chuçi gi¸ trÞ gia t¨ng cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia, c¸c tËp ®oµn lín. + T×m c¸ch trë thµnh thµnh viªn hoÆc tham gia vµo mét m¾t xÝch nµo ®ã trong hÖ thèng s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c c«ng ty, tËp ®oµn s¶n xuÊt, kinh doanh lín. + T×m ®−îc “thÞ tr−êng ng¸ch” ®Ó tr¸nh sù c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp cã thÕ m¹nh trªn thÞ tr−êng. + Dù b¸o ®−îc h−íng ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng trong thêi gian ng¾n h¹n vµ trung h¹n th«ng qua viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp chiÕm thÞ phÇn chñ yÕu trªn thÞ tr−êng. + Häc tËp kinh nghiÖm qu¶n lý, c¸ch thøc th©m nhËp thÞ tr−êng cña c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n−íc ®Ó vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp m×nh. 58 d) Sù liªn th«ng vµ ¶nh h−ëng lÉn nhau gi÷a c¸c thÞ tr−êng: Hµng ho¸, dÞch vô, chøng kho¸n, tiÒn tÖ, lao ®éng, bÊt ®éng s¶n…ngµy cµng thÓ hiÖn râ nÐt. BÊt kú sù biÕn ®éng cña mét thÞ tr−êng nµo ®ã sÏ ¶nh h−ëng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tíi c¸c thÞ tr−êng kh¸c. ChÝnh v× vËy, ®Ó phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh mét mÆt hµng nµo ®ã, trªn mét thÞ tr−êng nµo ®ã, doanh nghiÖp cÇn ®Æt nã trong mèi quan hÖ víi c¸c thÞ tr−êng liªn quan. Muèn lµm tèt ®−îc viÖc nµy, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã th«ng tin vÒ c¸c thÞ tr−êng cã liªn quan mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ ®−a ra quyÕt ®Þnh cho m×nh nh»m tËn dông nh÷ng ¶nh h−ëng cã lîi vµ tr¸nh/h¹n chÕ nh÷ng ¶nh h−ëng bÊt lîi do sù biÕn ®éng c¸c thÞ tr−êng nµy g©y ra. e) Vai trß cña qu¶n lý Nhµ n−íc ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr−êng sÏ cã thay ®æi c¬ b¶n theo h−íng: Nhµ n−íc chØ t¹o ra m«i tr−êng, t¹o khung ph¸p lý ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, Nhµ n−íc ®¹i diÖn cho quyÒn lîi quèc gia ®Ó ®−a ra nh÷ng cam kÕt song ph−¬ng hoÆc ®a ph−¬ng, x¸c ®Þnh lé tr×nh më cöa nh»m thùc hiÖn tù do hãa th−¬ng m¹i khu vùc vµ toµn cÇu. V× vËy, doanh nghiÖp còng ®ßi hái vµ cÇn cã ®−îc nh÷ng th«ng tin thÞ tr−êng liªn quan ®Õn nh÷ng cam kÕt cña ChÝnh phñ, lé tr×nh më cöa thÞ tr−êng vµ nh÷ng thay ®æi chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý thÞ tr−êng, qu¶n lý hµng ho¸, dÞch vô, ®Çu t− vµ së h÷u trÝ tuÖ… 3.2. XU H¦íNG PH¸T TRIÓN HO¹T §éNG T¦ VÊN Vµ CUNG CÊP TH¤NG TIN THÞ TR¦êNG CHO DOANH NGHIÖP 3.2.1. Xu h−íng ph¸t triÓn lo¹i th«ng tin thÞ tr−êng cÇn t− vÊn vµ cung cÊp cho doanh nghiÖp Nh− ®· tr×nh bµy ë trªn, bèi c¶nh quèc tÕ vµ trong n−íc ®· vµ ®ang ®Æt ra cho ho¹t ®éng t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng ph¶i cã sù thay ®æi c¶ vÒ néi dung vµ c¸ch thøc cung cÊp cho doanh nghiÖp. §Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi riªng cÇn cã ®−îc nhiÒu lo¹i th«ng tin cã liªn quan ®Ó tõ ®ã xö lý, ph©n tÝch vµ lùa chän cho m×nh quyÕt ®Þnh ®óng nhÊt khi tham gia 59 thÞ tr−êng. C¨n cø vµo nh÷ng môc tiªu kh¸c nhau mµ th«ng tin thÞ tr−êng ®−îc ph©n lo¹i kh¸c nhau: a/ Xu h−íng ph¸t triÓn lo¹i th«ng tin thÞ tr−êng theo thêi gian + Th«ng tin dµi h¹n vµ trung h¹n Lo¹i th«ng tin nµy phôc vô cho môc ®Ých x©y dùng chiÕn l−îc kinh doanh, h−íng ®Çu t− vµ ®iÒu chØnh ®Çu t− cña doanh nghiÖp trong kho¶ng thêi gian tõ 3 - 5 n¨m hoÆc 5 - 10 n¨m. Tõ tr−íc ®Õn nay, c¸c doanh nghiÖp cßn Ýt chó ý tíi lo¹i th«ng tin nµy. HiÖn nay, khi tham gia thÞ tr−êng trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, do c¸c yÕu tè cña thÞ tr−êng lu«n thay ®æi (cung - cÇu, gi¸ c¶, c¸c rµo c¶n kü thuËt vµ m«i tr−êng…) ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng quyÕt ®Þnh mang tÝnh chÊt ®ãn ®Çu nªn c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng chó ý tíi lo¹i th«ng tin nµy. Trªn thùc tÕ, lo¹i th«ng tin nµy trë thµnh lo¹i th«ng tin t− vÊn cã gi¸ trÞ nhÊt, ®¾t nhÊt vµ còng khã nhÊt. HiÖn nay vµ trong thêi gian tíi, th«ng tin thÞ tr−êng dµi h¹n vµ trung h¹n ®−îc t− vÊn vµ cung cÊp cho doanh nghiÖp ph¶i ®¸p øng ®−îc nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n sau ®©y: - Ph¶i cã l−îng t− liÖu võa ®ñ ®Ó ®¸nh gi¸ xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi gian qu¸ khø. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ, sù ph¸t triÓn thÞ tr−êng bao giê còng lµ sù nèi tiÕp nhau, chÞu sù t¸c ®éng t−¬ng t¸c cña nguyªn nh©n vµ kÕt qu¶. V× vËy ph©n tÝch qu¸ khø ®Ó t×m ra xu h−íng ph¸t triÓn cña t−¬ng lai lµ vÊn ®Ò kh«ng thÓ bá qua. ChÝnh v× vËy, doanh nghiÖp cÇn ph¶i theo dâi, ph©n tÝch th«ng tin mét c¸ch cã hÖ thèng. Th«ng th−êng, thêi gian ®Ó cung cÊp diÔn biÕn cña qu¸ khø tèi thiÓu ph¶i gÊp 2 lÇn so víi thêi gian dù b¸o t−¬ng lai. ThÝ dô, doanh nghiÖp cÇn cã th«ng tin ®Ó ®−a ra quyÕt ®Þnh kinh doanh cho kho¶ng thêi gian 3 n¨m tíi, th× thêi gian ph©n tÝch vµ c¸c chØ tiªu th«ng tin trong thêi gian qu¸ khø sÏ ph¶i tèi thiÓu lµ 6 n¨m. NÕu ®−a ra quyÕt ®Þnh kinh doanh cho 5 n¨m tíi th× th«ng tin thêi qu¸ khø ph¶i lïi l¹i 10 n¨m. §©y lµ tr−êng hîp th«ng th−êng, trong tr−êng 60 hîp qu¸ khø cã nh÷ng b−íc ngoÆt lín hay cã sù thay ®æi c¬ b¶n th× kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ¸p dông tiªu chuÈn nµy. - Néi dung th«ng tin thêi qu¸ khø vµ th«ng tin dù b¸o ph¶i t−¬ng ®ång vÒ kh«ng gian, tÝnh chÊt vµ néi hµm kinh tÕ. §©y lµ yªu cÇu cÇu hÕt søc c¬ b¶n, ®¶m b¶o cho tÝnh ®ång nhÊt cña th«ng tin, tr¸nh viÖc nh©n ®Þnh sai vµ do ®ã ®−a ra quyÕt ®Þnh sai. VÝ dô: Ph¹m vi ph©n tÝch thêi qu¸ khø cña mét tØnh nµo ®ã, nh−ng nÕu cã sù thay ®æi vÒ ®Þa giíi hµnh chÝnh th× yÕu tè nµy ph¶i ®−îc lo¹i trõ, hoÆc nÕu c¸ch thèng kª vÒ mét mÆt hµng nµo ®ã cã sù thay ®æi, th× yÕu tè nµy còng ph¶i ®−îc lo¹i trõ nh»m ®¶m b¶o tÝnh ®ång nhÊt cña th«ng tin thêi qu¸ khø víi th«ng tin dù b¸o thêi t−¬ng lai. - Th«ng tin vÒ m«i tr−êng kinh doanh vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ¶nh h−ëng ®Õn kinh doanh trong thêi gian cÇn th«ng tin ph¶i ®−îc ®Æc biÖt chó ý. ë ®©y, ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng b−íc ngoÆt, nh÷ng thay ®æi chÝnh s¸ch cã ¶nh h−ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh. - Th«ng tin dù b¸o ph¶i nªu râ xu thÕ ph¸t triÓn vµ nÕu cã ®−îc nh÷ng kÞch b¶n kh¸c nhau th× cµng tèt. - Th«ng tin vÒ nh÷ng kinh nghiÖm quèc tÕ trong nh÷ng tr−êng hîp t−¬ng tù lu«n ®−îc ®¸nh gi¸ cao trong lo¹i th«ng tin dµi vµ trung h¹n. + Th«ng tin ng¾n h¹n Th«ng tin thÞ tr−êng ng¾n h¹n ph¶i chó ý ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu sau: - Ph¶i b¸m s¸t vµo néi dung cña kÕ ho¹ch hoÆc ý ®å kinh doanh cña doanh nghiÖp. §©y lµ nh÷ng néi dung cÇn ph¶i ®¸p øng cña ®¬n vÞ/ng−êi cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng cho doanh nghiÖp. - Th«ng tin vÒ thêi gian qu¸ khø trong tr−êng hîp nµy kh«ng cÇn qu¸ dµi nh−ng ph¶i nªu ®−îc nh÷ng ®ét biÕn trªn thÞ tr−êng vµ lý do chñ yÕu dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi ®ã. 61 - Th«ng tin vÒ ®èi thñ c¹nh tranh, mÆt hµng cã thÓ thay thÕ, nh÷ng dù ¸n kh¸c cã kh¶ n¨ng dÉn ®Õn ph¶i chia xÎ thÞ tr−êng lµ rÊt quan träng. - Kh¶ n¨ng thay ®æi trong m«i tr−êng kinh doanh cña 1-2 n¨m ph¶i ®−îc hÕt søc chó ý vµ ®−a ra nh÷ng t×nh huèng cã thÓ xÈy ra ®Ó ng−êi sö dông th«ng tin thÞ tr−êng c©n nh¾c vµ lùa chän trong quyÕt ®Þnh cña m×nh. b/ Xu h−íng ph¸t triÓn th«ng tin thÞ tr−êng theo ph¹m vi kh«ng gian + Th«ng tin vÒ thÞ tr−êng thÕ giíi Th«ng tin vÒ thÞ tr−êng thÕ giíi th−êng ®−îc ®¨ng t¶i rÊt nhiÒu vµ tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. V× vËy, cÇn cã sù chän läc cÇn thiÕt tõ kh©u thu thËp th«ng tin, tr¸nh bÞ chång chÐo hoÆc kh«ng phï hîp víi yªu cÇu cña doanh nghiÖp. Chó ý chØ nªn lÊy th«ng tin tõ nh÷ng nguån tin cã uy tÝn, cã ®é tin cËy cao. Bªn c¹nh nh÷ng néi dung vÒ diÔn biÕn thÞ tr−êng, nh÷ng dù b¸o cña mét sè nguån tin ®¸ng tin cËy, th«ng tin vÒ thÞ tr−êng thÕ giíi cÇn thÓ hiÖn ®−îc c¸c yªu cÇu sau: - Th«ng tin râ vÒ ®Æc ®iÓm tiªu dïng, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ®èi víi c¸c mÆt hµng/nhãm hµng trªn tõng khu vùc thÞ tr−êng (thÝ dô thÞ tr−êng Mü, EU, NhËt B¶n, Trung Quèc, ASEAN) vµ tõng thÞ tr−êng cô thÓ. - Th«ng tin vÒ nh÷ng quy ®Þnh luËt ph¸p cã liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch th©m nhËp thÞ tr−êng, c¸c rµo c¶n kü thuËt, c¸c rµo c¶n vÒ m«i tr−êng, vÒ nh÷ng xung ®ét th−¬ng m¹i cã kh¶ n¨ng x¶y ra ë tõng thÞ tr−êng hay khu vùc thÞ tr−êng… + Th«ng tin vÒ thÞ tr−êng trong n−íc §èi víi thÞ tr−êng trong n−íc, ngoµi nh÷ng th«ng tin th«ng th−êng, cÇn chó ý ®Õn nh÷ng néi dung sau: - Sù biÕn ®æi cung cÇu vµ ®é lÖch vÒ gi¸ c¶ mÆt hµng cÇn th«ng tin. - Nh÷ng mÆt hµng míi, mÆt hµng cã kh¶ n¨ng thay thÕ cÇn ph¶i ®−îc chó ý mét c¸ch thÝch ®¸ng trong néi dung th«ng tin ®−îc cung cÊp. 62 + ThÞ tr−êng khu vùc, thÞ tr−êng vïng §©y lµ lo¹i th«ng tin rÊt cÇn cho doanh nghiÖp nh−ng nguån tin th−êng h¹n hÑp do m¹ng l−íi thu thËp th«ng tin kh«ng ®ñ m¹nh, kh«ng th−êng xuyªn. V× vËy, ®èi víi lo¹i th«ng tin nµy th−êng ph¶i tËp trung vµo nh÷ng thÞ tr−êng träng ®iÓm trong khu vùc vµ dùa vµo sù ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia hoÆc cña hÖ thèng céng t¸c viªn. c/ Xu h−íng ph¸t triÓn lo¹i th«ng tin thÞ tr−êng theo lÜnh vùc Trong bèi c¶nh héi nhËp hiÖn nay, th«ng tin thÞ tr−êng ph¶i ®¶m b¶o thÓ hiÖn ®−îc mäi mÆt cña qu¸ tr×nh kinh doanh, kÓ c¶ tÇm vÜ m« lÉn vi m«. NÕu c¨n cø vµo lÜnh vùc th«ng tin, th«ng tin thÞ tr−êng hiÖn ®¹i bao gåm: - Th«ng tin vÒ chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc vµ sù thay ®æi cÇn thiÕt cña c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt nh»m phï hîp víi c¸c cam kÕt khu vùc vµ quèc tÕ. - Th«ng tin vÒ nh÷ng ®Þnh h−íng, quyÕt ®Þnh cña Ngµnh hay cña HiÖp héi ngµnh hµng… - Th«ng tin vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng, vÒ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, vÒ ®èi t¸c kinh doanh… - Th«ng tin vÒ kh¶ n¨ng thay ®æi quan hÖ cung - cÇu vµ gi¸ c¶ trªn thÞ tr−êng. 3.2.2. Xu h−íng ph¸t triÓn vÒ ph−¬ng thøc t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng M«i tr−êng kinh doanh thay ®æi, c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng còng cã nh÷ng b−íc tiÕn nh¶y vät ®ßi hái ph¶i cã sù thay ®æi vÒ ph−¬ng thøc t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng. Th¸ch thøc cña qu¸ tr×nh tù do hãa th−¬ng m¹i ®ßi hái ph¶i thay ®æi ph−¬ng thøc t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng theo h−íng hiÖn ®¹i vµ hiÖu qu¶ cao. Cô thÓ lµ: a) C−êng ®é th«ng tin cao Mét ®iÒu dÔ thÊy lµ ngµy cµng cã nhiÒu th«ng tin cã thÓ ®iÒu chØnh, thay thÕ c¸c th«ng tin tr−íc ®ã. Bªn c¹nh ®ã lu«n xuÊt hiÖn c¸c th«ng tin míi, ph¸t 63 hiÖn ra nh÷ng t×nh huèng míi trªn thÞ tr−êng vµ t¹o ra nh÷ng mèi quan t©m míi, nhu cÇu míi vÒ phÝa ng−êi tiªu dïng. Víi nhu cÇu vÒ sè l−îng vµ chñng lo¹i th«ng tin thÞ tr−êng cÇn cung cÊp cho doanh nghiÖp rÊt lín vµ c−êng ®é th«ng tin ph¶i nhanh h¬n, th−êng xuyªn h¬n, ng−êi cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng ph¶i dïng mäi biÖn ph¸p ®Ó ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu ®ã. MÆt kh¸c ng−êi sö dông th«ng tin ph¶i biÕt t×m ra cho m×nh mét ph−¬ng c¸ch ®Ó gi¶i táa ®−îc ¸p lùc ®ã. b) HiÖu qu¶ ho¹t ®éng t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng ngµy cµng lín Trong ho¹t ®éng t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng, ng−êi ta ®ang bá ra nhiÒu c«ng søc ®Ó thu thËp, biªn so¹n, chØnh lý, l−u gi÷ vµ phæ biÕn th«ng tin. HiÖn nay, do cã thÓ ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i nªn trong hÖ thèng nµy kh«ng cÇn ®Õn mét sè l−îng lín ng−êi lµm c«ng viÖc ®¬n gi¶n vµ ®¬n thuÇn ë cïng mét c«ng ®o¹n nh− tr−íc ®©y. Ng−îc l¹i, hÖ thèng cung cÊp tin thÞ tr−êng hiÖn ®¹i ®ang rÊt cÇn nh÷ng nh©n viªn cã n¨ng lùc, biÕt th«ng th¹o c¸c nghiÖp vô vÒ th«ng tin…nh»m ®¶m b¶o cho viÖc cung cÊp vµ sö dông th«ng tin thÞ tr−êng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. c) Xu h−íng t¨ng c−êng ®Çu t− ®Ó ph¸t triÓn nguån lùc tiÕp nhËn vµ xö lý th«ng tin thÞ tr−êng cña doanh nghiÖp Th«ng tin nãi chung vµ th«ng tin th−¬ng m¹i nãi riªng nh»m phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh ngµy cµng trë nªn cã gi¸ trÞ vµ thËm chÝ ng−êi ta coi th«ng tin nh− mét nguån lùc cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp ®ang cã xu h−íng t¨ng c−êng ®Çu t− ®Ó ph¸t triÓn nguån lùc nµy, mÆc dï chi phÝ cho nã kh«ng ph¶i lµ kh«ng tèn kÐm. d) Sù xuÊt hiÖn cña c¸c th«ng tin tr¸i chiÒu khiÕn doanh nghiÖp cã xu h−íng sö dông dÞch vô t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng thay cho viÖc tù thu thËp th«ng tin Nhu cÇu cÇn nhiÒu th«ng tin thÞ tr−êng cña doanh nghiÖp ngµy cµng râ vµ nguån cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng còng ngµy cµng nhiÒu. Do viÖc nh×n nhËn 64 diÔn biÕn thÞ tr−êng tõ nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau nªn dÉn ®Õn xuÊt hiÖn nh÷ng th«ng tin ng−îc chiÒu nhau khiÕn doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n trong viÖc lùa chän. §Ó xö lý vÊn ®Ò nµy cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a doanh nghiÖp vµ mét sè c¬ quan cung cÊp th«ng tin nh»m ®¶m b¶o nh÷ng th«ng tin ®Õn víi doanh nghiÖp kh«ng qu¸ nhiÒu vµ thËt sù tin cËy. e) C«ng cô ®−îc sö dông ®Ó truyÒn th«ng tin ngµy cµng hiÖn ®¹i C¸c nguån cung cÊp còng nh−ng c¸c ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn th«ng tin thÞ tr−êng theo kiÓu truyÒn thèng (thÝ dô tiÕp xóc víi chuyªn gia, s¸ch b¸o, hå s¬ l−u tr÷, ®iÖn tho¹i, héi nghÞ, héi th¶o...) vÉn tån t¹i vµ ®ang ®−îc sö dông phæ biÕn ë c¸c c¬ quan c«ng quyÒn còng nh− c¸c c¬ së kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng ph−¬ng tiÖn, c«ng cô ®Ó l−u chuyÓn th«ng tin hiÖn ®¹i còng ®ang ®−îc sö dông nh−: §Üa CD-ROM, m¸y tÝnh nèi m¹ng, hÖ thèng truyÒn th«ng ®a ph−¬ng tiÖn... ®· lµm cho ho¹t ®éng t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng ngµy cµng ®¹t hiÖu qu¶ cao. §Æc biÖt, viÖc sö dông m¸y tÝnh lµm ph−¬ng tiÖn cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng sÏ gióp cho doanh nghiÖp cã ®−îc th«ng tin nhanh nhÊt nh−ng ph¶i ®¶m b¶o b¶o mËt th«ng tin vµ ®¶m b¶o sù t−¬ng thÝch vÒ c¬ së h¹ tÇng trong hÖ thèng truyÒn vµ nhËn th«ng tin. C¸c lo¹i thÎ tÝn dông, thÎ nî, thÎ th«ng minh ®ang më ra kh¶ n¨ng ®Ó ¸p dông c¸c ph−¬ng thøc cung cÊp th«ng tin vµ thanh to¸n chi phÝ cho viÖc cung cÊp th«ng tin ë nh÷ng h×nh thøc míi, ph−¬ng thøc míi. 3.2.3. Xu h−íng ph¸t triÓn vÒ chÊt l−îng dÞch vô t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng Trong cuéc sèng còng nh− trªn thÞ tr−êng, ng−êi ta ®ang nãi nhiÒu tíi vÊn ®Ò chÊt l−îng cña th«ng tin, ®é chÝnh x¸c cña nh÷ng th«ng tin ®−îc t− vÊn vµ cung cÊp. Cã rÊt nhiÒu lêi phµn nµn vÒ sù thiÕu chÝnh x¸c, nhÊt lµ sù trïng lÆp cña th«ng tin dÉn ®Õn t×nh tr¹ng qu¸ t¶i vÒ l−îng th«ng tin ®−îc cung cÊp, trong khi ®ã nh÷ng th«ng tin thùc sù cÇn thiÕt l¹i qu¸ Ýt... Tr−íc ®©y, khi dÞch vô t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng ch−a ph¸t triÓn hoÆc ph¸t triÓn ch−a ®¹t tr×nh ®é cao, ch−a ®−îc sù hç trî cña c«ng nghÖ 65 th«ng tin th× con ng−êi cã thÓ tiÕp nhËn th«ng tin trùc tiÕp th«ng qua quan s¸t b»ng kinh nghiÖm cña m×nh ®Ó nhËn biÕt bèi c¶nh vµ sù kiÖn. Th«ng tin ®−îc tiÕp nhËn trùc tiÕp (th«ng tin s¬ cÊp) th−êng chÝnh x¸c h¬n nh−ng viÖc tiÕp nhËn th«ng tin b»ng nh÷ng c¸ch kh¸c nhau, th«ng qua c¸c gi¸c quan kh¸c nhau (nh− quan s¸t b»ng m¾t, nghe b»ng tai ...) sÏ cho chÊt l−îng tin kh¸c nhau nªn cã kh¶ n¨ng dÉn ®Õn sai lÖch. Bªn c¹nh ®ã, ng−êi ta còng cã thÓ tiÕp nhËn th«ng tin tõ mét ng−êi kh¸c (th«ng tin thø cÊp), th«ng qua c¸c ph−¬ng tiÖn truyÒn tin nh−: Ký hiÖu, h×nh ¶nh, lêi nãi, ch÷ viÕt... Do ng−êi cung cÊp th«ng tin vµ ng−êi tiÕp nhËn th«ng tin cã kh¶ n¨ng c¶m nhËn vµ suy ®o¸n kh¸c nhau, dÉn ®Õn nh÷ng dù b¸o kh¸c nhau cïng víi sù sai lÖch do qu¸ tr×nh truyÒn tin nªn th«ng tin cã thÓ bÞ sai lÖch. Nh− vËy, khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng cÇn hÕt søc cÈn träng víi hiÖn t−îng th«ng tin bÞ sai lÖch, nhÊt lµ nh÷ng th«ng tin vÒ kinh tÕ thÞ tr−êng bëi tÝnh phøc t¹p, ®a d¹ng vµ khã dù ®o¸n cña nã. §Æc biÖt, trong bèi c¶nh héi nhËp toµn cÇu, ng−êi b¸n vµ ng−êi mua cïng tham gia thÞ tr−êng nh−ng kho¶ng c¸ch gi÷a hä l¹i qu¸ xa. V× vËy, c«ng t¸c t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng cã nhiÖm vô liªn kÕt, t¹o quan hÖ th−¬ng m¹i gi÷a ng−êi b¸n vµ ng−êi mua cÇn v−¬n tíi sù chuÈn x¸c cña th«ng tin vµ h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng sai sãt. Nãi tãm l¹i, ®Ó phï hîp víi qu¸ tr×nh tù do hãa th−¬ng m¹i khu vùc vµ toµn cÇu, chÊt l−îng cña dÞch vô t− vÊn vµ cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng ®ang ph¸t triÓn theo c¸c xu h−íng míi sau: