Đề tài Những nhiệm vụ kinh tế cơ bản trong thời kỳ quá độ đI lên CNXH. Thực trạng và giảI pháp

lµm ë n«ng th«n . TØ lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ chØ cßn kho¶ng 6-7% . TØ lÖ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n cßn d­íi 30% vµ ngµy cµng gi¶m ®i .§ã lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó n©ng cao thu nhËp , thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo . Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c cuéc ®iÒu tra møc sèng ,tØ lÖ hé nghÌo theo mäi tiªu thøc gi÷a 2 k× ®iÒu tra ®· gi¶m h¬n mét nöa. TØ lÖ hé nghÌo theo tiªu chuÈn quèc tÕ n¨m 1992- 1993 lµ 57% , ®Õn n¨m 2000 chØ cßn 29% .N¨m 2000 c¶ n­íc chØ cßn 2,8 triÖu hé nghÌo ( theo chuÈn quèc gia) chiÕm 17.2% sè hé c¶ n­íc , trong ®ã 9.5 % ë thµnh thÞ ,28% ë vïng nói vµ 62.5% ë vïng n«ng th«n . §Õn n¨m 2003 tû lÖ hé nghÌo cßn kho¶ng 12% , thu nhËp t¨ng , ng­êi giÇu cã nhiÒu kh¶ n¨ng t¨ng thu nhËp h¬n ng­êi nghÌo kho¶ng c¸ch 20% d©n c­ giÇu nhÊt vµ 20% d©n c­ nghÌo nhÊt t¨ng lªn tõ møc 6-7 lÇn nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 lªn 8-9 lÇn n¨m 2000 . Tuy nhiªn chØ tiªu GINI ph¶n ¸nh ®é bÊt b×nh ®¼ng trong ph©n phèi thu nhËp tuy cã c¸c diÔn biÕn phøc t¹p nh­ng hiÖn nay vÉn cßn ë møc 36% tèt h¬n nhiÒu trong khu vùc §­a ®Êt n­íc ta ra khái cuéc khñng ho¶ng vµ tõng b­íc ®I vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi, ®Èy m¹nh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ g¾n víi chÝnh s¸ch héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ,tõ t×nh tr¹ng khñng ho¶ng ,sau khi thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m 1991-1995 ViÖt Nam ®· ra khái cuéc khñng ho¶ng thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt Khèng chÕ l¹m ph¸t trong vßng kiÓm so¸t : ChØ sè l¹m ph¸t ®o b»ng chØ sè gi¸ CPI ®­îc khèng chÕ tõ møc 67% n¨m 1990 gi¶m liªn tôc xuèng cßn 12.7% n¨m 1995 ,®ång tiÒn æn ®Þnh vµ trªn thùc tÕ cã thÓ chuyÓn ®æi ®­îc theo tû gi¸ n«ng nghiÖp gÇn ngang b»ng víi tû gi¸ thÞ tr­êng . Thµnh qu¶ nµy hÕt søc quan träng gãp phÇn t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh . Nh÷ng n¨m gÇn ®©y n­íc ta ®· kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë d­íi møc 4-5%/ n¨m T¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh , t¨ng m¹nh kh¶ n¨ng tÝch luü : ph¸t triÓn m¹nh mÏ tÊt c¶c c¸c ngµnh : N«ng nghiÖp, C«ng nghiÖp , DÞch vô kÕt qu¶ lµ kinh tÕ t¨ng tr­ëng m¹nh víi tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP) hiÖn hµnh tõ møc t­ng ®­¬ng 6 tû USD n¨m 1990 ®· t¨ng lªn 9.5% n¨m 1995 . Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi n¨m 1995 ®¹t 289 USD . Trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 1991-1995 GDP t¨ng b×nh qu©n 8.2% ,tõ chç tÝch luü gép (kÓ c¶ khÊu hao) lµ 8.5% GDP n¨m 1990 ®Õn n¨m 1995 tÝch luü gép lªn tíi 22.8% GDP do ®ã ®Çu t­ ®· t¨ng tõ møc 14.4% n¨m 1990 lªn 27.1% n¨m 1995 .Tõ ®ã ®Õn nay kh¶ n¨ng tÝch luü cña nÒn kinh tÕ liªn tôc ®­îc t¨ng c­êng , n¨m 2003 ®· v­ît 35% GDP ,t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh trªn 7%/ N¨m trong thêi gian dµi B¶o ®¶m c©n ®èi ng©n s¸ch trong ph¹m vi ch¾p nhËn ®­îc : Thu ng©n s¸ch t¨ng nhanh n¨m 1995 ®¹t 23.3% GDP .Møc thu ng©n s¸ch t¨ng 28.8% so víi n¨m tr­íc gèp phÇn lµm cho thu chi ng©n s¸ch ®· gÇn c©n ®èi , th©m hôt ng©n s¸ch n¨m 1995 chØ cã 4% GDP Nhê ®ã thu ng©n s¸ch v÷ng ch¾c cñng cè nguån thu nªn chÝnh phñ ®· cã ng©n s¸ch ®ñ chi th­êng xuyªn vµ cßn d­ ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn , nhÊt lµ vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi . Ngµy nay víi viÖc thùc hiÖn lé tr×nh héi nhËp , gi¶m thuÕ nhËp khÈu nh­ng møc thu ng©n s¸ch vÉn ®¹t trªn d­íi 20-21% GDP §Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ më cöa nÒn kinh tÕ th­¬ng m¹i ®· ®­îc ®Èy m¹nh më cöa th­¬ng m¹i víi 170 n­íc trªn thÕ giíi , xuÊt khÈu n¨m 1995 t¨ng lªn ®Ët 33% GDP ( n¨m 1996 ®¹t 41% GDP) . NhËp khÈu n¨m 1995 ®¹t 42% GDP ( sau ®ã t¨ng lªn 51% GDP mét phÇn do nhËp khÈu cho c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ) Cïng víi viÖc ®Èy m¹nh thu hót vèn ODA lÇn ®Çu tiªn tæ chøc n¨m 1993 t¹i Pari , mçi n¨m ViÖt Nam nhËn ®­îc cam kÕt h¬n 2 tû USD . C¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­¬c ngoµi FDI ®­îc ®Èy m¹nh , lµm cho nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn thªm n¨ng ®éng , chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ còng ®­îc ®¸nh dÊu b»ng viÖc nèi l¹i quan hÖ song ph­¬ng víi NhËt B¶n n¨m 1992 . N¨m 1995 ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña hiÖp héi c¸c n­íc §«ng Nam ¸ ASEAN . Cïng víi viÖc tho¶ thuËn tù do ho¸ th­¬ng m¹i AFTA , ViÖt Nam còng tham gia khu vùc ®Çu t­ ASEAN vµ c¸c tho¶ thuËn song ph­¬ng ( nh­ BTA víi Hoa Kú )vµ c¸c tho¶ thuËn ®a ph­¬ng kh¸c nh­ APEC , ASEM…. -T¹o søc n¨ng ®éng trong c¸c ngµnh, c¸c vïng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. kinh tÕ ViÖt Nam cã sù t¨ng tr­ëng m¹nh trong ®iÒu kiÖn ®æi míi trªn tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c vïng vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Nhµ n­íc vÉn lµ lùc l­îng duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng cao liªn tôc, nhÊt lµ s¶n xuÊt l­¬ng thùc, t¨ng tr­ëng æn ®Þnh 1,2 triÖu tÊn/n¨m, ®¶m b¶o an toµn l­¬ng thùc, æn ®Þnh xuÊt khÈu g¹o mçi n¨m 3 - 4 triÖu tÊn, c©y c«ng nghiÖp còng ®­îc ®Èy m¹nh, nhÊt lµ c¸c c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nh­: cµ phª, chÌ, cao su, tiªu, ®iÒu…vµ c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy nh­: ®Ëu t­¬ng, mÝa, ®­êng, b«ng, ®ay, cãi…Ngµnh thuû s¶n còng t¨ng tr­ëng m¹nh, c¶ ®¸nh b¾t vµ nu«I trång, gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm ®· qua chÕ biÕn. S­ t¨ng tr­ëng nhanh cña ngµnh thuû s¶n ®· lµm cho ph©n nghµnh nµy chiÕm 22% gi¸ trÞ s¶n l­îng n«ng -l©m - ng­ nghiÖp . Nghµnh l©m nghiÖp ®I vµo ®Èy m¹nh trång vµ ch¨m sãc rõng n©ng cao ®é che phñ . N«ng l©m ng­ nghiªp ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó gi÷ v÷ng æn ®Þnh x· héi trong khi c¸c n­íc trong khu vùc tr¶I qua cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh kinh tÕ m¹nh mÏ n¨m 1997 còng nh­ giai ®o¹n hiÖn nay. C«ng nghiÖp v­ît qua t¨ng tr­ëng chËm do thiÕu c¬ chÕ n¨ng ®éng,thiÕu vËt t­,®¹t møc t¨ng h¬n 14%/n¨m víi sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc.KÕt qu¶ lµ tû träng trong nghµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng trong nÒn kinh tÕ ®­îc n©ng lªn v÷ng ch¾c.N¨m 1990 chiÕm 22.7% GDP ,n¨m 1995 ®· t¨ng lªn 28,8% GDP vµ n¨m 2000 lµ 36,7% GDP.Trong khi c¸c doanh nghiÖp n«ng nghiÖp tiÕp tôc duy tr× vÞ trÝ then chèt trong c¸c nghµnh quan träng nh­ dÇu khÝ,®iÖn,than,thÐp, hãa chÊt…®ång thêi tiÕn hµnh c«ng cuéc c¶I c¸ch,cæ phÇn hãa trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau.C¸c doanh nghiÖp d©n doanh ngµy cµng ®ãng vÞ trÝ quan träng nhÊt lµ tõ khi thi hµnh luËt doanh nghiÖp tõ 01/ 01/ 2000 cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kho¶ng 19-20% / n¨m.C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng ph¸t huy t¸c dông,®ãng gãp 35% gi¸ trÞ s¶n l­îng vµ gÇn 80%gi¸ trÞ xuÊt khÈu (kÓ c¶ dÇu khÝ ).Nh÷ng ph©n nghµnh c«ng nghiÖp nãi chung ®Òu ®· ph¸t triÓn bao goßm: c¸c nghµnh nh­ c«ng nghiÖp khai th¸c (dÇu khÝ,than ®¸,vµ c¸c quÆng kh¸c…)c«ng nghiÖp ®iÖn,khÝ ,gaz,vµ c¸c nghµnh c«ng nghiÖp chÕ t¸c(chÕ biÕn),b¶o ®Èm ®¸p øng cho c¸c nhu cÇu quan träng cña nÒn kinh tÕ vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu víi chÊt l­îng ngµy cµng kh¸. C¸c nghµnh dÞch vô ®· t¨ng tr­ëng kh¸ ,chiÕm trªn d­íi 40% GDP.C¸c ph©n nghµnh nh­:th­¬ng m¹i,vËn t¶I,b­u chÝnh viÔn th«ng,du lÞch,kh¸ch s¹n,¨n uèng,…còng nh­ c¸c nghµnh dÞch vô phi vËt thÓ kh¸c nh­ :gi¸o dôc,y tÕ,thÓ dôc thÓ thao…còng ph¸t triÓn kh¸ ®¸p øng nhu cÇu phôc vô viÖc n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng vµ hiÖu qu¶ sx kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn ®æi míi,nÒn kinh tÕ tõ ®¬n së h÷u chuyÓn sang nÒn kinh tÕ ®a së h÷u. Khi kinh tÕ nhµ n­íc bao g«m c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc,c¸c chñ thÓ kinh tÕ nh­ ng©n hµng,tµi chÝnh tÝn dông nhµ n­íc,c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc n¾m gi÷ c¸c quyÒn lùc chi phèi cña c¶I quèc gia.§ã lµ khu vùc kinh tÕ réng lín n¾m gi÷ lùc l­îng vËt chÊt quan träng ®Ó nhµ n­íc ®ãng gãp vµ ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m«.V× vËy kinh tÕ nhµ n­îc ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ,trong ®ã c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc gi÷ vai trß then chèt cña nÒn kinh tÕ.C¸c doanh nghiÖp tõ chç lµm ¨n thua lç kÐo dµi,®· cã trªn 80%lµm ¨n cã l·i. Khu vùc d©n doanh(gåm c¶ n«ng nghiÖp vµ khu vùc c¸c doanh nghiÖp ngoµi nhµ n­íc)®­îc ph¸t triªn m¹nh mÏ.Theo kÕt qu¶ tæng kiÓm kª,tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2000 khu vùc nµy bao gåm kho¶ng 8000 doanh nghiÖp c«ng nghiÖp,18000 doanh nghiÖp dich vô ,hµng triÖu hé c¸ thÓ trong n«ng nghiÖp,c«ng nghiÖp vÇ dÞch vô ®ang gãp søc ngµy cµng nhiÒu trong sù nghiÖp phÊt triÓn ®Êt n­íc (n¨m 2000 ®ãng gãp 48% GDP) vøi viÖc thi hµnh luËt doanh nghiÖp 2000, khu vùc doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cña t­ nh©n trong n­íc ph¸t triÓn víi tèc ®é 20%/n¨m, ®ãng gãp kho¶ng 23,5% trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nhiÖp n¨m 2000. Tuy chØ chiÕm 13,6% vèn s¶n xuÊt vµ 12,1% gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh ngµnh c«ng nghiÖp cïng n¨m, nh­ng khu vùc kinh tÕ nµy cã vÞ trÝ quan träng trong t¹o viÖc lµm vµ ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña c­ d©n c¸c ®Þa ph­¬ng. Thªm vµo ®ã c¸c lÜnh vùc th­¬ng m¹i nhµ hµng kh¸ch s¹n vµ du lÞch ngoµi quèc doanh còng ®ãng gãp phÇn chñ yÕu trong l­u th«ng vËt t­ hµng hãa, ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ®a d¹ng cña c¸c tÇng líp c­ d©n víi tèc ®é 12%/ n¨m. C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1990 sau 3 n¨m thi hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i viÖt nam. N¨m 1987 vèn ch­a cã nhiÒu ®¸ng kÓ, n¨m 1995 ®· s¶n xuÊt 6,3 % GDP, n¨m 2000 ®· s¶n xuÊt 13,3%GDP vµ n¨m 2002 ®· s¶n xuÊt 14%GDP trë thµnh mét thµnh phÇn kinh tÕ quan träng, ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, ®¶y m¹nh xuÊt khÈu, ®µo t¹o nguån nh©n lùc, kÜ n¨ng qu¶n lý vµ kinh doanh hiÖn ®¹i, thùc hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ, nhÊt lµ c¸c c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ míi ®ã lµ ch­a kÓ tíi mét l­îng kiÒu hèi quan träng kho¶ng trªn 2- 3 tØ USD mçi n¨m do ng­êi viÖt nam ®ang lao ®éng vµ ®Þnh c­ göi vÒ. Më cöa nÒn kinh tÕ, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trªn c¬ së ®éngviªn m¹nh mÏ c¸c nguån néi lùc vµ ngo¹i lùc thµnh nguån lùc tæng hîp. Trong qu¸ tr×nh ®æØ míi tõ mét nÒn kinh tÕ “ khÐp kÝn” chØ quan hÖ chñ yÕu víi Liªn X« vµ c¸c n­íc XHCN, chÝnh s¸ch “ më cöa” nÒn kinh tÕ ®· ®­îc thùc hiÖn cã kÕt qu¶. Tr­íc hÕt, xuÊt khÈu ®· ®­îc ®¶y m¹nh kh«ng ngõng víi viÖc më réng thÞ tr­êng, n¨ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña hµng hãa. Tõ mét n­íc cã giao thiÖp rÊt nhá bÐ víi khu vùc cã ®ång tiÒn chuyÓn ®æi , viÖt nam ®· tho¸t khái thÕ bao v©y, cÊm vËn vµ më ra quan hÖ kinh tÕ víi 170 quèc gia vµ vïng l·nh thæ. Trao ®æi th­¬ng m¹i hai chiÒu tõ møc rÊt khiªm tèn ch­a tíi 5 tØ USD n¨m 1990 ®Õn n¨m 2000 lµ 30 tØ USD vµ n¨m 2003 ®¹t h¬n 40 tØ USD, chiÕm trªn 100% GDP. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh” ®é më” cña nÒn kinh tÕ, cao h¬n Hµn Quèc- n­íc tiªn phong trong chÝnh s¸ch kinh tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu. Më cöa nÒn kinh tÕ ®­îc ®¸nh dÊu b»ng viÖc b×nh th­êng hãa quan hÖ víi c¸c khèi tµi chÝnh quèc tÕ WB, IMF, ADB . Tõ n¨m 1993, chóng ta liªn tôc më c¸c héi nghÞ t­ vÊn chuyªn gia víi c¸c nhµ tµi trî vµ nhËn ®­îc h¬n 20 tØ USD cam kÕt. §Õn nay ®· thùc hiÖn gi¶I ng©n ®­îc trªn 10 tØ USD, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng hÖ thèng ®­êng x¸, cÊp ®iÖn, cÊp n­íc s¹ch, tho¸t n­íc th¶i, x©y dùng hÖ thèng thñy lîi, x©y dùng hÖ thèng tr­êng häc, bÖnh viÖn, tÝn dông n«ng th«n, xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ hoµn thiÖn m«I truêng ph¸p lý, c¶i c¸ch hµnh chÝnh. Më cöa cßn thÓ hiÖn ë chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi; ®Õn hÕt n¨m 2002 ViÖt Nam ®· cÊp phÐp cho 4447 dù ¸n, víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ lªn tíi 43 TØ USD. Trong h¬n 15 n¨m ®æi míi, ®· thùc hiÖn ®µu t­ gÇn 21tØ USD, riªng n¨m 2002 thùc hiÖn 2,3 tØ USD. NÕu kÓ c¶ c¸c dù ®· hoµn thµnh th× ®µu t­ n­íc ngoµi ®· mang vµo n­íc ta kho¶ng 23 TØ USD. §ã lµ ch­a kÓ tíi c¸c kho¶n vay tÝn dông th­¬ng m¹i ng¾n vµ trung h¹n rÊt cÇn thiÕt cho viÖc mua thiÕt bÞ tr¶ chËm, vay mua vËt t­ ng¾n h¹n, vay vèn l­u ®éng mµ vèn d­ ®éng còng lªn ®Õn vµi tØ USD trong tæng sè gÇn 13 tØ USD nî n­íc ngoµi c¸c lo¹i cña c¶ n­íc. §Çu t­ t¹i ViÖt Nam: NhËt b¶n 3,3 tØ USD Singapo 2,7 tØ USD §µi Loan 2,3 tØ USD Hµn Quèc 2,1 tØ USD Hång K«ng 1,8 tØ USD Malayxia 1,2 tØ USD Anh 1,1 TØ USD Ph¸p 0,8 tØ USD §¶o virgin 0,9 tØ USD HµLan1,1tØUSD  ChuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho b­íc ph¸t triÓn tiÕp theo: VÒ nguån nh©n lùc: Chó ý tíi con ng­êi kh«ng chØ nh­ lùc l­îng lao ®éng mµ cßn lµ ®èi t­îng chÝnh cña môc tiªu ph¸t triÓn. Chóng ta ®· giµnh nhiÒu cång søc ®Ó thùc hiÖn c¶i c¸ch gi¸o dôc, t¨ng c­êng, ®µo t¹o nghÒ, xuÊt khÈu lao ®éng, ch¨m sãc søc kháe céng ®ång…mçi n¨m cã gÇn 200.000 lao ®éng tèt nghiÖp c¸c tr­êng, líp d¹y nghÒ vµ hµng tr¨m ngh×n lao ®éng kh¸c ®­îc bæ tóc n©ng cao tay nghÒ. HDI ®¹t 109, thuéc lo¹i c¸c n­íc cã HDI trung b×nh, n©ng lªn 21 bËc so c¸ch ph©n lo¹i c¸c n­íc chØ dùa thuÇn tóy vµo chØ tiªu GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi( tÝnh theo Ph­¬ng ph¸p søc mua t­¬ng ®­¬ng lµ 2070 USD/ ng­êi n¨m 2001) - VÒ khoa häc c«ng nghÖ: §· cã sù hîp t¸c chuyÓn giao c«ng nghÖ víi Liªn X« vµ víi nhiÒu n­íc kh¸c trªn thÕ giíi, t¹o ra tiÒn ®Ò cho CNH- H§H toµn diÖn. II.1.2.B. thêi kú 2001 ®Õn nay: - T¨ng tr­ëng kinh tÕ Trong 2005, tèc ®é t¨ng tr­áng GDP cña ViÖt Nam ­íc ®¹t 8,4%, v­ît xa con sè 7,8% n¨m 2004 2001 2002 2003 2004 Ước 2005 2001- 2005 Tèc ®é t¨ng (%) GDP 6,89 7,08 7,34 7,79 8,43 7,51 N«ng – l©m thñy s¶n 2,98 4,17 3,62 4,36 4,04 3,84 C«ng nghiÖp x©y dùng 10,39 9,48 10,48 10,22 10,65 10,24 DÞch vô 6,10 6,54 6,45 7,26 8,48 6,97 §ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng theo ®iÓm phÇn tr¨m GDP 6,89 7,08 7,34 7,79 8,43 7,51 Nông-lâm-thủy sản 0,69 0,93 0,79 0,92 0,82 0,83 Công nghiệp-xây dựng 3,68 3,47 3,92 3,93 4,19 3,84 Dịch vụ 2,52 2,68 2,63 2,94 3,42 2,84 GDP 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 Nông-lâm-thủy sản 10,07 13,20 10,76 11,80 9,78 11,12 Công nghiệp-xây dựng 53,39 48,95 53,37 50,48 49,71 51,18 Dịch vụ 36,54 37,85 35,86 37,72 40,52 37,70 §©y lµ møc t¨ng tr­ëng cao nhÊt trong vßng 9 n¨m qua kÓ tõ n¨m 1997. so víi c¸c n­íc trong khu vùc §«ng ¸ , tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP n¨m 2005 cña ViÖt Nam lµ cao thø 2 vµ chØ ®øng sau Trung Quèc. Møc t¨ng tr­ëng cao cña n¨m 2005 ®· gãp phÇn quyÕt ®Þnh cho viÖc hoµn thµnh môc tiªu t¨ng tr­ëng GDP trung b×nh 7,5%/n¨m ®· ®­îc ®Ò ra trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi 5 n¨m 2001- 2005. Do chiếm tỷ trọng lớn trong GDP và có tốc độ tăng giá trị tăng thêm cao nhất (10,6%), nên năm 2005 công nghiệp và xây dựng vẫn là khu vực có đóng góp lớn nhất vào tốc độ tăng trưởng chung, chiếm tới 49,7% hay 4,2 điểm phần trăm tốc độ tăng trưởng GDP. Khu vực nông - lâm - thủy sản chịu nhiều tác động bất lợi của thời tiết, dịch cúm gia cầm và biến động của thị trường; tốc độ tăng trưởng của khu vực nông-lâm-thủy sản ước đạt 4,0%, đóng góp 9,8% hay 0,8 điểm phần trăm tốc độ tăng trưởng GDP. Giá trị tăng thêm của khu vực dịch vụ ước tăng 8,5%. Năm 2005 là năm khu vực dịch vụ có mức tăng trưởng cao nhất kể từ năm 1997 và lần đầu tiên cao hơn mức tăng trưởng. Cơ cấu nông nghiệp và kinh tế nông thôn đã có bước chuyển dịch tích cực theo hướng đẩy mạnh sx các loại nông sản hàng hóa có nhu cầu thị trường và có giá trị kinh tế cao.Tiếptục bảo đảm tốt an ninh lương thực quốc gia ,tuy diện ttích trồng lúa giảm(khoảng hơn 3000 ha), dể chuyển đổi sang nuôi trồng thủy sản và các cây trồng có giá trị cao hơn,nhưng sản lượng lương thực vẫn tăng 34,5 triệu tấn (năm 2000) lên 39,12 triệu tấn(năm 2004),trong đó sản lượng lúa tăng từ 32,5 lên 53,8 triệu tấnbình quân mỗi năm lương thực tăng hơn một triệu tấn,vượt chỉ tiêu do Đai hội lần thứ IX của Đảng đề ra trước 3 năm.Hằng năm vẫn xuất khẩu khoảng 3,5-4 triệu tấn gạo. SX cây công nghiệp,cây ăn quả có sự điều chỉnh mạnh theo nhu cầu thị trường để xuất khẩu và thay thế hàng nhập khẩu hình thành một số vùng hàng hóa tập trung gắn với công nghiệp bảo quản,chế biến.Diện tích, sản lượng tăng nhanh so với năm 2000,cao su ,diện tích tăng 9,5%sản lượng tăng 37,6%,hồ tiêu tăng diện tích 83,2%,sản lượng tăng 87,8%...các loại cây công nghiệp có lợi thế xuất khẩu hầu hết đều tăng về diện tích và sản lượng. Chăn nuôi phát triển với tốc độ khá cao, đáp ứng nhu cầu về trứng ,thịt trong nước đang tăng nhanh,giá trị chăn nuôi tăng bình quân 10%/năm; tỷ trọng giá trị chăn nuôi trong nông nghiệp tăng từ 19,3% lên 21,6%.Đàn bò nhất là bò sữa tăng nhanh, đạt 95 nghìn con, sản lượng sữa tươi tăng 3 lần,sản lượng thủy sản nuôi trồng tăng 2 lần,sản lượng khai thác tăng 1,2 lần Trình độ khoa học công nghệ trong sx nông nghiệp ,thủy sản từng bước được nâng cao theo hướng sử dụng giống mới,công nghệ sinh học,phương thức canh tác tiên tiến để nâng cao năng suất chất lượng nông sản,thủy sản.Chương trình giống cây trồng, vật nuôi đạt kết quả khá quan trọng vào việc nâng cao chất lượng nông sản,thủy sản. Đến nay có hơn 90% diện tích lúa,80% diên tích ngô,60% diện tích mía,100% diện tích điều… trồng mới .Trong nghành thủy sản ,tổng công suất tàu thuyền đánh bắt đạt hơn 4 triệu sức ngựa,một số cơ sở nuôi trồng được trang bị máy móc hiện đại…Đảm bảo cho công nghệ nuôi trồng tiên tiến . Cơ sở hạ tầng nông thôn được đầu tư phát triển khá nhanh.Nhiều công trình thủy lợi đã hoàn thành vàđưa vào sử dụng,góp phần chuyển dịch cơ cấu sản xuất,thâm canh,tăng năng suất cây trồng đã đảm bảo tưới cho 90% diện tích lúa hàng vạn ha hoa màu,cây hoa màu cây công nghiệp và ăn quả,hệ thống đê điều được củng cố. Đến nay có tới 98% xã phường có đường ô tô tới trung tâm,hơn 90% số xã có điện,gần 88% số hộ nông thôn được sử dụng điện. Thành tựu nổi bật là công tác xóa đói giảm nghèo bình quân mỗi năm giảm 3% hộ nghèo,tỷ lệ hộ đói nghèo ở nông thôn giảm từ 19% năm 2000 xuông còn 11% năm 2004. Điều kiện về nhà ở , đi lại,làm việc học tập được cải thiện tốt hơn.Nhiều làng xã trở thành làng văn hóa , có kinh tế phát triển bảo đảm môi trường sinh thái ,văn hóa truyền thống mang đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc được phục hồi và phát triển,trình độ dân trí được nâng lên. -Cơ cấu kinh tế Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành Trong nhiều năm qua, xét theo tỷ trọng giá trị tăng thêm trong GDP, cơ cấu kinh tế chủ yếu biến đổi theo sự chuyển dịch của hai nhóm ngành nông - lâm - thủy sản và công nghiệp - xây dựng. Từ năm 2000 đến năm 2005 tỷ trọng khu vực nông - lâm - thủy sản giảm 3,8 điểm phần trăm, còn tỷ trọng khu vực công nghiệp - xây dựng tăng 3,7 điểm phần trăm (Bảng 2). Xét chung trong giai đoạn 2001-2005, sự chuyển dịch cơ cấu giữa 3 khu vực không mạnh như trong giai đoạn 5 năm 1996-2000. Bảng 2: Cơ cấu GDP theo ngành kinh tế, 2001-2005 (%) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 GDP 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 Nông-lâm -thủy sản 24.53 23.24 23.03 22.54 21.81 20.70 CN-XD 36.73 38.13 38.49 39.47 40.21 40.80 CNCBiến 18.56 19.78 20.58 20.45 20.34 20.70 Dich vụ 38.73 38.63 38.48 37.99 37.98 38.50 Trong khu vực nông - lâm - thủy sản, sự chuyển dịch cơ cấu còn chậm, chủ yếu theo sự chuyển dịch giữa hai nhóm ngành nông nghiệp và thủy sản: tỷ trọng của ngành thủy sản tăng từ 16,0% năm 2001 lên 18,5% năm 2005, nông nghiệp giảm từ 78,6% năm 2001 xuống 75,8%. Sự chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành nông nghiệp cũng chậm: tỷ trọng ngành trồng trọt vẫn chiếm tới 78,6% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp năm 2005 so với 81,0% năm 2000 (theo giá 1994). Trong khu vực công nghiệp, tỷ trọng của ngành công nghiệp chế biến tăng không đáng kể, từ 59,2% năm 2000 lên 59,7% năm 2005. Sự chuyển dịch cơ cấu trong khu vực dịch vụ vẫn diễn ra rất chậm. Hầu hết các ngành dịch vụ quan trọng, có khả năng tạo nhiều giá trị tăng thêm, đều có tỷ trọng nhỏ trong GDP (ví dụ, ngành tài chính, ngân hàng, và bảo hiểm chiếm chưa tới 2,0% GDP năm 2005.Ngoài ra, nhiều lĩnh vực dịch vụ như tư vấn xúc tiến đầu tư, pháp lý, công nghệ, và xuất khẩu lao động cũng chưa được khai thác tốt và/hoặc còn kém phát triển. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo thành phần kinh tế Nhìn tổng thể, trong giai đoạn 2001-2005, chuyển dịch cơ cấu GDP theo thành phần kinh tế diễn ra chậm. Khu vực kinh tế nhà nước vẫn chiếm tỷ trọng cao và tương đối ổn định trong GDP. Sự chuyển dịch cơ cấu theo thành phần chủ yếu diễn ra giữa khu vực kinh tế ngoài nhà nước và khu vực kinh tế có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Năm 2005, tỷ trọng trong GDP của khu vực kinh tế nhà nước rất ít thay đổi, chỉ giảm 0,1 điểm phần trăm so với năm 2000 (Bảng 3). Trong khi đó, tỷ trọng của khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đã giảm từ 48,2% năm 2000 xuống còn 45,7% năm 2005. Khu vực kinh tế có vốn ĐTNN ngày càng thể hiện rõ là một bộ phận cấu thành của nền kinh tế Việt Nam. Tỷ trọng trong GDP của khu vực kinh tế có vốn ĐTNN đã tăng từ 13,3% năm 2000 lên 15,9% năm 2005. Bảng 3: Cơ cấu và tốc độ tăng trưởng theo thành phần kinh tế, 2001-2005. Cơ cấu kinh tế cũng đã có bước điều chỉnh theo hướng phát huy lợi thế so sánh của từng vùng; các vùng kinh tế trọng điểm, khu công nghiệp, khu kinh tế và vùng chuyên môn hóa cây trồng, vật nuôi đang phát triển nhanh, đóng góp quan trọng vào sự tăng trưởng của nền kinh tế. Cơ cấu lao động đã có sự chuyển đổi tích cực gắn liền với quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Tỷ trọng lao động của ngành công nghiệp và xây dựng trong tổ số lao động xã hội tăng từ 12,1% năm 2000 lên 17.9% năm 2005; lao động trong các ngành dịch vụ tăng từ 19.7% lên 25.3%; lao động trong các ngành nông-lâm nghiệp và thủy sản giảm tù 68.2% xuống còn 56.8%. Tỷ trọng lao động đã qua đào tạo tăng từ 20% năm 2000 lên 25% năm2005. ( B ảng 3 ) Cơ cấu GDP (giá hiện hành) 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 Kinh tế nhà nước 38,52 38,40 38,38 39,08 39,23 38,42 Ngoàiquốc doanh 48,20 47,84 47,86 46,45 45,61 45,68 Có vốn ĐTNN 13,27 13,76 13,76 14,47 15,17 15,89 Tốc độ tăng GDP (giá so sánh) 6,79 6,89 7,08 7,34 7,79 8,43 Kinh tế nhà nước 7,72 7,44 7,11 7,65 7,75 7,36 Ngoài quốc doanh 5,04 6,36 7,04 6,36 6,95 8,19 Có vốn ĐTNN 11,44 7,21 7,16 10,52 11,51 13,20 Đầu tư - Tình hình thực hiện vốn đầu tư xã hội Thực hiện vốn đầu tư xã hội năm 2005 theo giá thực tế ước đạt 326 nghìn tỷ VNĐ, tương đương với 38,9% GDP. Theo giá so sánh, vốn đầu tư xã hội năm 2005 chỉ tăng khoảng 10,5% và mức tăng này vẫn thấp hơn mức 11,6% của năm 2004. Trong ba thành phần kinh tế, vốn đầu tư của khu vực FDI tăng nhanh nhất, khoảng 16,4%, cao gấp gần 2,8 lần mức tăng của vốn nhà nước. Khu vực ngoài quốc doanh cũng có mức tăng trưởng rất cao, gần bằng khu vực có vốn ĐTNN (15,7%). Vốn đầu tư nhà nước chỉ tăng 5,9%, do đó, tỷ trọng của khu vực này giảm nhanh hơn so với năm 2004. Tỷ trọng vốn đầu tư khu vực nhà nước có xu hướng giảm dần từ 59,8% năm 2001 xuống 51,5% năm 2005 (Bảng 4). Tổng vốn đầu tư nhà nước ước đạt 168 nghìn tỷ VNĐ, trong đó vốn NSNN là khoảng 74 nghìn tỷ VNĐ, thực hiện vốn tín dụng là 30 nghìn tỷ VNĐ, vốn của DNNN là 50 nghìn tỷ VNĐ, vốn huy động khác là 14 nghìn tỷ VNĐ2. Trong năm 2005, lần đầu tiên Việt Nam phát hành thành công trái phiếu Chính phủ ra thị trường quốc tế với giá trị 750 triệu USD. Bảng 4: Cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội, 2001-2005 (%) 2001 2002 2003 2004 ư ớc 2005 Tổng số Vốn nhà nước Vốn ngân sách Vốn tín dụng Vốn DNNN Vốn huy động khác Vốn ngoài quốc doanh Vốn FDI 100,0 59.8 26.7 16.8 10.6 5.6 22.6 17.6 100,0 56.3 25.0 17.6 7.8 6.0 26.2 17.5 100,0 54.0 24.0 16.9 9.3 3.9 29.7 16.3 100,0 53.6 25.1 16.5 9.1 2.9 30.9 15.5 100,0 51.5 22.7 9.2 15.3 4.3 32.2 16.3 Nguồn: TCTK (2005), số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Cơ cấu đầu tư theo lĩnh vực thể hiện rõ hơn vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường, theo đó vốn đầu tư cho lĩnh vực xã hội so với tổng vốn tăng từ 25,4% năm 2004 lên 27,4% năm 2005 và đầu tư cho lĩnh vực này chủ yếu là từ NSNN.Đầu tư của khu vực ngoài quốc doanh là nguồn đầu tư lớn thứ hai kể từ năm 1998. Năm 2005, vốn của khu vực ngoài quốc doanh tăng vọt và ước đạt 105 nghìn tỷ VNĐ, gần gấp đôi vốn đầu tư của khu vực FDI. Năm 2005, dòng vốn FDI vào Việt Nam tiếp tục đà tăng trưởng của năm 2004. Vốn đăng ký FDI cấp mới và tăng thêm đạt 5,89 tỷ USD, tăng 36% so với năm 2004 và là mức cao nhất kể từ năm 1997. Có 509 lượt dự án được tăng vốn trong năm, với tổng số vốn tăng thêm là gần 1,83 tỷ USD. Tổng vốn FDI thực hiện đạt khoảng 53 nghìn tỷ VNĐ, chiếm 16,3% tổng vốn đầu tư xã hội. Trong năm 2005 có 41/64 tỉnh thành thu hút được vốn FDI, trong đó năm tỉnh thành dẫn đầu chiếm 70% tổng vốn FDI đăng ký của cả nước theo thứ tự là: Hà Nội (31,2%), Bà Rịa-Vũng Tàu (17,8%), Đồng Nai (10,7%), thành phố Hồ Chí Minh (10,2%), và Bình Dương (8,6%). Đây là lần đầu tiên, Hà Nội vươn lên thứ nhất trong thu hút FDI. Trong số 43 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam trong năm 2005, châu Á chiếm 50,6% tổng vốn đăng ký, trong đó: Hàn Quốc đứng thứ 3, chiếm 13,8% tổng vốn đăng ký; Hồng Kông đứng thứ 4 chiếm 9,6%; Nhật Bản đứng thứ 5 chiếm 9,4%; Đài Loan đứng thứ 6 chiếm 8,6%. Các nước châu Âu chiếm 21,7% tổng vốn đăng ký, trong đó Luxembourg đứng thứ nhất chiếm 19,2% tổng vốn đăng ký. Đầu tư từ Hoa Kỳ chỉ đứng thứ 8 chiếm 3,6% tổng vốn đăng ký. So với năm 2004, Lucxembua đã vươn lên đứng đầu từ vị trí 24, còn Đài Loan đã tụt xuống đứng thứ 6 từ vị trí số 1. Khu vực FDI tiếp tục khẳng định vai trò của mình trong tiến trình phát triển của Việt Nam và thực sự trở thành bộ phận cấu thành khăng khít của nền kinh tế Việt Nam. Năm 2005, khu vực FDI đóng góp 15,9% GDP, có tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu chiếm 57,4% trong tổng kim ngạch xuất khẩu, và nộp ngân sách chiếm khoảng 12% tổng thu ngân sách của cả nước. Tính chung trong giai đoạn 2001-2005, tổng vốn FDI đăng ký cấp mới đạt 12,9 tỷ USD, vượt 7,5% mục tiêu dự kiến. Vốn FDI đăng ký bổ sung đạt 6,85 tỷ USD. Tuy nhiên, con số 19,7 tỷ USD của cả vốn FDI đăng ký cấp mới và tăng thêm trong giai đoạn 2001-2005 mới chỉ bằng 77,5% tổng vốn cấp mới trong giai đoạn 1996-2000. Vốn FDI thực hiện trong giai đoạn 2001-2005 đạt 14 tỷ USD, vượt 37% so với mục tiêu dự kiến và tăng 4,5% so với gia