Đề tài Phân tích hoạt động cho vay mua ô tô tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Huế giai đoạn 2013-2015

Các thủ tục thực hiện sau phê duyệt Soạn thảo văn bản phê duyệt tín dụng. Đàm phán, thông báo cấp tín dụng với khách hàng. Soạn thảo Hợp đồng. Ký kết Hợp đồng. Hoàn thiện các điều kiện cấp tín dụng trƣớc giải ngân Lƣu hồ sơ, nhập thông tin vào Hệ thống SIBS Giải ngân Tiếp nhận hồ sơ đề nghị giải ngân, lập Đề xuất giải ngân Trình duyệt giải ngân Phê duyệt giải ngân Thực hiện giải ngân Quản lý, giám sát, điều chỉnh tín dụng Thu nợ gốc, lãi, phí Thanh lý hợp đồng h. Quy trình cho vay mua xe ô tô Từ chối khách hàng Đồng ý Không đồng ý 39 2.2.2. Thực trạng hoạt động cho vay mua xe ô tô tại BIDV Chi nhánh Huế trong giai đoạn 2013-2015 2.2.2.1. Dư nợ hoạt động cho vay mua xe ô tô tại BIDV Chi nhánh Huế Trong những năm gần đây, đời sống nhân dân ngày càng đƣợc cải thiện rõ rệt, quan niệm “ăn no mặc ấm” đã dần dần đƣợc thay thế bằng quan niệm “ăn no mặc đẹp, đi xe xịn”. Bên cạnh đó, nền kinh tế nƣớc ta có những thành công đáng kể trong các lĩnh vực kinh doanh, dịch vụ và việc mở cửa hội nhập với thế giới cũng làm tăng thêm xu hƣớng mua ô tô phục vụ nhu cầu đi lại. Đây là điều kiện tốt cho các ngân hàng nói chung và BIDV Chi nhánh Huế nói riêng để tăng cƣờng phát triển loại hình sản phẩm cho vay mua ô tô. Nắm bắt đƣợc tình hình đó, Chi nhánh đã có những kế hoạch và biện pháp hợp lý nhằm phát triển loại hình cho vay này, đồng thời đƣa nó trở thành một trong những hoạt động mũi nhọn, mang lại lợi nhuận cao của Chi nhánh trong thời gian tới. Bảng 2.6: Dƣ nợ cho vay mua ô tô so với tổng dƣ nợ cho vay của Chi nhánh (2013-2015) Đvt: Tỷ đồng Chỉ tiêu 2013 2014 2015 So sánh 2014/2013 2015/2014 ± % ± % Dƣ nợ cho vay mua ô tô 211,89 380,66 533,69 168,77 79,65 153,03 40,20 Tổng dƣ nợ cho vay 1.527,78 2.778,27 3.770,71 1.250,49 81,85 992,44 35,72 Tỷ trọng (%) 13,87 13,70 14,15 13,50 15,42 (Nguồn: Báo cáo thường niên BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế 2013, 2014,2015) Năm 2013, dƣ nợ cho vay mua ô tô đạt 211,89 tỷ đồng, chiếm 13,87% trên tổng dƣ nợ cho vay. Sang năm 2014, dƣ nợ cho vay mua ô tô dạt 380,66 tỷ đồng, tăng gần 80% so với năm 2013 và chiếm 13,70% trên tổng dƣ nợ cho vay của năm 2014. Đến năm 2015, dƣ nợ cho vay mua ô tô là 533,69 tỷ đồng, tăng hơn 40% so với năm trƣớc và chiếm tỷ trọng 14,15% trên tổng dƣ nợ của năm 2015. 40 Biểu đồ 2.7: Dƣ nợ cho vay mua ô tô và tổng dƣ nợ cho vay của Chi nhánh (2013-2015) (Nguồn: Báo cáo thường niên BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế 2013, 2014,2015) Có thể thấy rằng trong 2 năm 2014 và 2015, hoạt động cho vay mua ô tô đã có sự phát triển mạnh mẽ và đầy tiềm năng: mức độ tăng trƣởng cao và chiếm tỷ lệ ngày càng cao trên tổng dƣ nợ cho vay. Nguyên nhân là do Chi nhánh đã tung ra nhiều gói ƣu đãi dành cho khách hàng vay vốn mua ô tô nhƣ: các gói cho vay 500 tỷ, gói cho vay 3.500 tỷ cho vay mua ô tô đôi với khách hàng cá nhân và hộ gia đình, gói cho vay dành cho CBCNV của BIDV... Bên cạnh đó, Chi nhánh cũng đã có những hoạt động chăm sóc khách hàng tốt hơn, chính sách lãi suất cũng rộng hơn. Mặc khác, kinh tế của tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng và của Việt Nam đang có xu hƣớng tăng trƣởng cao do sự mở rộng hội nhập với quốc tế và đầu tƣ trong và ngoài nƣớc đã nâng cao mức sống của ngƣời dân, từ đó nhu cầu về phƣơng tiện đi lại cũng đƣợc tăng cao. 211.89 380.66 533.69 1,527.78 2,778.27 3,770.71 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 2013 2014 2015 T ỷ đ ồ n g Dƣ nợ cho vay mua ô tô Tổng dƣ nợ cho vay 41 2.2.2.2. Doanh số cho vay mua ô tô tại BIDV Chi nhánh Huế Bảng 2.7: Doanh số cho vay ô tô so với tổng doanh số cho vay của chi nhánh (2013-2015) Đvt: Tỷ đồng Chỉ tiêu 2013 2014 2015 So sánh 2014/2013 2015/2014 ± % ± % Doanh số cho vay mua ô tô 411,88 672,46 1.010,59 260,58 63,27 338,13 50,28 Tổng doanh số cho vay 3.932,76 5.313,12 6.905,43 1.380,36 35,10 1.592,31 29,97 Tỷ trọng (%) 10,47 12,66 14,63 (Nguồn: Báo cáo thường niên BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế 2013, 2014,2015) Biểu đồ 2.8: Doanh số cho vay mua ô tô và tổng doanh số cho vay của Chi nhánh (2013-2015) (Nguồn: Báo cáo thường niên BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế 2013, 2014,2015) Năm 2013, cho vay mua ô tô đạt 411,88 tỷ đồng, chiếm 10,47% trên tổng doanh số cho vay của Chi nhánh. Năm 2014, doanh số cho vay mua ô tô đạt 672,46 411.88 672.46 1,010.59 3,932.76 5,313.12 6,905.43 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 1 2 3 T ỷ đ ồ n g Doanh số cho vay mua ô tô Tổng doanh số cho vay 42 tỷ đồng, chiếm 12,66% trên tổng doanh số cho vay và tăng 63,27% so với doanh số năm 2013. Bƣớc sang năm 2015, doanh số cho vay mua ô tô tại Chi nhánh vƣợt 1000 tỷ, chiếm tỷ trọng 14,63% trên tổng doanh số cho vay và tăng 50,28% so với năm 2014. Mức tăng doanh số cho vay mua ô tô trong các năm 2014 và 2015 khá cao: năm 2014 tăng hơn 60% so với năm 2013 và năm 2015 là hơn 50%. Điều này chứng tỏ các gói cho vay mua ô tô đƣợc tung trong các năm này mang lại hiệu quả rõ rệt: gói 1.000 tỷ cho vay mua ô tô phục vụ tiêu dùng thay thế cho gói 500 tỷ vào năm 2013, gói cho vay mua ô tô dành cho CBCNV của BIDV lần đầu xuất hiện, các gói 2.000 tỷ và gói 3.500 tỷ cùng lãi suất ƣu đãi dành cho khách hàng cá nhân và hộ gia đình vào năm 2015. Tuy vậy, Chi nhánh vẫn chƣa khai thác hết tiềm năng của thị trƣờng ô tô trong địa bàn. Đồng thời, trong giai đoạn 2013-2015, hình thức cho vay khác nhƣ cho vay tái cấu trúc tài chính các dự án đang vay tại các ngân hàng khác, cho vay du học, cho vay các doanh nghiệp kinh doanh các sản phẩm liên quan đến Nhật Bản theo gói hỗ trợ Japandesk, ... đặc biệt là cho vay nhà ở của BIDV Chi nhánh Huế phát triển khá mạnh nên tỷ lệ dự nợ cho vay mua ô tô/tổng dƣ nợ cho vay không cao. 2.2.2.3. Tình hình thu nợ của cho vay mua ô tô tại BIDV Chi nhánh Huế Bảng 2.8: Doanh số thu nợ cho vay mua ô tô(2013-2015) Đvt: Tỷ đồng Chỉ tiêu 2013 2014 2015 So sánh 2014/2013 2015/2014 ± % ± % Doanh số thu nợ cho vay mua ô tô 289,48 390,11 553,46 100,63 34,76 163,35 41,87 Tổng doanh số thu nợ 3.729,53 4.062,63 5.912,89 333,10 8,93 1.850,26 45,54 Tỷ trọng (%) 7,76 9,60 9,36 (Nguồn: Báo cáo thường niên BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế 2013, 2014,2015) Theo thống kê của BIDV Chi nhánh Huế, doanh số thu nợ cho vay mua ô tô của Chi nhánh qua các năm đều tăng. Năm 2014, doanh số thu nợ cho vay mua ô tô đạt 43 390,11 tỷ đồng, tăng 34,76% so với năm 2013 và chiếm tỷ trọng 9,60% trên tổng doanh số thu nợ. Đến năm 2015, doanh số thu nợ cho vay mua ô tô đạt 553,46 tỷ đồng, tăng 41,87% so với năm 2014 và chiếm tỷ trọng 9,36% so với tổng doanh số thu nợ. Mặc dù tỷ trọng doanh số thu nợ cho vay mua ô tô/tổng doanh số thu nợ không cao nhƣng vẫn thấy đƣợc rằng Chi nhánh đã nỗ lực đƣa ra nhiều chính sách và biện pháp nhăm tăng doanh số thu nợ. 2.2.2.4. Tình hình nợ quá hạn và nợ xấu của cho vay mua ô tô tại BIDV Chi nhánh Huế Trong hoạt động tín dụng của hầu hết các ngân hàng luôn tồn tại nhiều rủi ro mà một trong số đó là tình trạng nợ quá hạn và nợ xấu. Các khoản vay khi đến hạn nhƣng khách hàng không trả đƣợc nợ hoặc đƣợc gia hạn nợ nhƣng khi đến thời gian gia hạn mà khách hàng vẫn không trả đƣợc nợ do một số khách hàng không đủ tiền trả nợ cho ngân hàng đúng hạn hoặc gặp rủi ro trong kinh doanh... thì ngân hàng chuyển chúng thành nợ quá hạn và nợ xấu. Nợ quá hạn và nợ xấu luôn là những điều đáng lo ngại của các ngân hàng vì ảnh hƣởng xấu đến kết quả kinh doanh và lợi nhuận của ngân hàng. Bảng 2.9: Nợ quá hạn và xấu cho vay mua ô tô so với tổng nợ quá hạn và tổng nợ xấu (2013-2015) Đvt: Tỷ đồng STT Chỉ tiêu 2013 2014 2015 So sánh 2014/2013 2015/2014 ± % ± % 1 Nợ quá hạn cho vay mua ô tô 1,43 3,14 3,33 1,71 119,58 0,19 6,05 2 Nợ xấu cho vay mua ô tô 0,67 0,95 1,10 0,28 41,79 0,15 15,79 3 Tổng nợ quá hạn 17,35 42,00 46,71 24,65 142,05 4,71 11,22 4 Tổng nợ xấu 8,35 12,49 13,89 4,14 49,58 1,40 11,21 5 Tỷ lệ (1)/(3) 8,24 7,48 7,13 6 Tỷ lệ (2)/(4) 8,02 7,61 7,92 (Nguồn: Báo cáo thường niên BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế 2013, 2014,2015) 44 Biểu đồ 2.9: Nợ quá hạn và xấu cho vay mua ô tô so với tổng nợ quá hạn và tổng nợ xấu (2013-2015) (Nguồn: Báo cáo thường niên BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế 2013, 2014,2015) Qua bảng và biểu đồ trên có thể nhận thấy nợ quá hạn và nợ xấu cho vay mua ô tô tăng qua các năm. Năm 2013, nợ quá qua hạn cho vay mua ô tô là 1,43 tỷ đồng và nợ xấu cho vay mua ô tô của Chi nhánh là 0,67 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng so với tổng nợ quá hạn và tổng nợ xấu lần lƣợt là 8,24% và 8,02%. Năm 2014, nợ quá hạn cho vay mua ô tô là 3,14 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 7,48% so với nợ quá hạn và tăng gần 120% so với năm 2013; nợ xấu cho vay mua ô tô là 0,95 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 7,61% và tăng hơn 40% so với năm 2013. Nguyên nhân chủ yếu của sự tăng bất thƣờng nợ quá hạn và nợ xấu này là do bị ảnh hƣởng nặng nề của cơn bão số 10 năm 2013, thời gian khắc phục kéo dài ảnh hƣởng đến tình hình sản xuất kinh doanh, thời điểm tháng 12 nguồn tiền thanh toán của một số công ty bị chậm, không trả nợ đúng hạn. Sang năm 2015, nợ quá hạn cho vay mua ô tô là 3,33 tỷ đồng, chiểm tỷ trọng 7,13 so với tổng nợ quá hạn của Chi nhánh và tăng 6,05% so với năm 2014; nợ xấu cho vay mua ô tô là 1,10 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 7,92% so với tổng nợ xấu của Chi nhánh và tăng 15,79% so với năm 2014. 1.43 3.14 3.33 0.67 0.95 1.10 17.35 42.00 46.71 8.35 12.49 13.89 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 2013 2014 2015 T ỷ đ ồ n g Nợ quá hạn cho vay mua ô tô Nợ xấu cho vay mua ô tô Tổng nợ quá hạn Tổng nợ xấu 45 Tuy vậy, với quy trình thẩm định rủi ro, đánh giá trƣớc khi cho vay chặt chẽ và các CBTD luôn giám sát, kiểm soát tốt nợ cho vay cũng nhƣ mục đích sử dụng vốn của khách hàng nên nợ quá hạn và nợ xấu vẫn trong mức độ cho phép. Bảng 2.10: Nợ quá hạn và xấu cho vay mua ô tô so với dƣ nợ cho vay mua ô tô (2013-2015) Đvt: Tỷ đồng STT Chỉ tiêu 2013 2014 2015 1 Nợ quá hạn cho vay mua ô tô 1,43 3,14 3,33 2 Nợ xấu cho vay mua ô tô 0,67 0,95 1,1 3 Dƣ nợ cho vay mua ô tô 211,89 380,66 533,69 4 Tỷ lệ (1)/(3) 0,67 0,82 0,62 5 Tỷ lệ (2)/(3) 0,32 0,25 0,21 (Nguồn: Báo cáo thường niên BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế 2013, 2014,2015) Biểu đồ 2.10: Tỷ lệ nợ quá hạn và nợ nợ xấu so với dƣ nợ cho vay mua ô tô (2013-2015) (Nguồn: Báo cáo thường niên BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế 2013, 2014,2015) 0.67 0.82 0.62 0.32 0.25 0.21 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 2013 2014 2015 Nợ quá hạn cho vay mua ô tô/ dƣ nợ cho vay mua ô tô Nợ xấu cho vay mua ô tô/ dƣ nợ cho vay mua ô tô 46 Mặc dù nợ quá hạn và nợ xấu cho vay mua ô tô liên tục tăng trong 3 năm nhƣng tỷ nợ xấu cho vay mua ô tô/tổng nợ xấu khá thấp, đều dƣới 10%. Bên cạnh đó, tỷ lệ nợ quá hạn cho vay mua ô tô/dƣ nợ cho vay mua ô tô và tỷ lệ nợ xấu cho vay mua ô tô/dƣ nợ cho vay mua ô tô cũng đều thấp hơn 1%. Nhìn chung hoạt động tín dụng của BIDV Chi nhánh Huế vẫn luôn đảm bảo an toàn và hiệu quả, Chi nhánh vẫn đang kiểm soát tốt tình hình nợ quá hạn và nợ xấu trong cho vay mua ô tô. 2.3. Đánh giá về thực trạng cho vay mua xe ô tô tại BIDV Chi nhánh Huế 2.3.1. Một số thành công Với quy mô hoạt động lớn chiếm trên 25% thị phần cả huy động vốn và tín dụng của BIDV Chi nhánh Huế đã khẳng định đƣợc uy tín và vị thế của mình trong hệ thống ngân hàng Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam cũng nhƣ trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. Chất lƣợng các sản phẩm tín dụng của BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế nhìn chung đƣợc khách hàng đánh giá khá cao, đó là nhờ vào việc áp dụng công nghệ hiện đại, xây dựng quy trình tín dụng khoa học theo xu hƣớng của các nƣớc tiên tiến, đội ngũ nhân viên của BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế trong độ tuổi trẻ, có trình độ chuyên môn tốt, nhiệt tình trong công tác và có phong cách giao dịch lịch sự, văn minh. Cho vay mua ô tô là một trong các sản phẩm tín dụng ngày càng phát triển và đạt đƣợc nhiều thành công của Chi nhánh: Các gói cho vay mua ô tô đƣợc tung ra đạt đƣợc một số thành công nhất định; Doanh số cho vay và dƣ nợ cho vay của loại hình này qua các năm đều tăng với mức độ tăng trƣởng cao; Hoạt động thu nợ khá tốt thể hiện qua doanh số thu nợ ngày càng tăng và tỷ lệ nợ xấu luôn thấp, trong mức độ cho phép; Quy mô hoạt động cho vay mua ô tô liên tục đƣợc mở rộng, lƣợng khách hàng có nhu cầu tín dụng ngày càng tăng... Hiện nay, chi nhánh đã liên kết đƣợc với một số hãng xe, đại lý, showroom. Nhƣ vậy, ngân hàng có thể cho khách hàng vay thông qua các đại lý bán xe đó, giảm thiểu đƣợc chi phí hơn so với việc cho vay trực tiếp và ngân hàng cũng luôn có một lƣợng khách hàng nhất định. 47 2.3.2. Một số hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân Chất lƣợng thông tin khách hàng cung cấp còn nhiều bất cập, gây khó khăn cho ngân hàng trong việc phân tích, đánh giá thực trạng của khách hàng: báo cáo tài chính của các doanh nghiệp gửi ngân hàng không phản ánh đúng tình chình tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp; thông tin của các khách hàng cá nhân đƣa ra không đầy đủ, chính xác về tình hình thu nhập... Đội ngũ cán bộ thực hiện công tác tín dụng có trình độ chuyên môn chƣa cao, thêm vào đó là còn khá trẻ nên kinh nghiệm không nhiều. Do đó, khó phát hiện những điều bất thƣờng trong phƣơng án vay vốn của khách hàng. Điều này đôi khi dẫn đến việc đƣa ra các quyết định cho vay không đúng. Thẩm định có vai trò quan trọng trong việc ra quyết định, có ảnh hƣởng đến cả giai đoạn trƣớc và sau cho vay của ngân hàng. Tuy nhiên, một số cán bộ tín dụng đã coi nhẹ khâu này: sao chép nguyên thông tin do khách hàng cung cấp mà thiếu sự đối chiếu, phân tích xác nhận từ các nguồn thông tin khác; việc thẩm định doanh nghiệp còn sơ sài, nội dung phân tích chƣa toàn diện, chƣa quan tâm đúng mức đến lƣu chuyển tiền tệ, phân tích dòng tiền, thuyết minh báo tài chính, phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn... tất cả điều này làm giảm độ chính xác trong công tác thẩm định. Kết quả là, xuất hiện một số món vay mua ô tô có nợ quá hạn, nợ xấu mà nguyên nhân do thẩm định rủi ro không chính xác. Cùng với đó là việc quản lý danh mục các TSĐB chƣa đƣợc làm thƣờng xuyên, không có tính hệ thống mà chỉ dừng ở mức kiểm tra trên hồ sơ pháp lý, định kỳ đánh giá lại giá trị. Nhƣ vậy, việc đinh giá và tái định giá TSĐB còn mang tính chủ quan và thiếu khoa học. Điều này dẫn đến việc khả năng thu hồi nợ vay và lãi vay của khách hàng trong một số trƣờng hợp không đƣợc đảm bảo. Mặc dù khi cho vay mua ô tô, ngân hàng đã yêu cầu khách hàng mua bảo hiểm cho xe nhƣng đó không thể coi là bùa hộ bệnh đối với khoản vay. Hoạt động cho vay mua ô tô của BIDV Chi nhánh Huế chịu sự cạnh tranh gay gắt về lãi suất và các quy chế cho vay mua ô tô với nhiều ngân hàng lớn, nhỏ tr