Đề tài Phương pháp chung thiết kế bài giảng lý luận tài chính khi có sự trợ giúp của các phương tiện kỹ thuật hiện đại

học, nhưng theo tôi xét về quan điểm sử dụng, có thể phân loại các phương tiện dạy học theo 5 nhóm sau đây: Nhóm thứ nhất: gồm các phương tiện trình bày thông tin. Đó là bảng viết, phấn, bảng biểu, các thiết bị chiếu hình có các giá mang, các máy chiếu phim dương bản, máy chiếu qua đầu video, qua máy tính các tài liệu chiếu chụp, sách giáo khoa và giáo trình + Nhóm thứ hai: Gồm các phương tiện kiểm tra kiến thức máy kiểm tra chuyên dùng, các thiết bị phản hồi trong lớp học, các phương tiện kiểm tra không dùng máy. + Nhóm thứ ba: Gồm các máy dạy học và các thiết bị luyện tập (ca bin tập lái, tập bắn) + Nhóm thứ tư: Gồm các mô hình thực, mô hình học cụ cắt bổ, tài liệu minh hoạ cho việc giảng bài. + Nhóm thứ năm: Gồm các phương tiện phụ trợ dùng trong quá trình giáo dục - huấn luyện như: máy tính, phần mềm hoặc cơ sở dữ liệu tra cứu, phần mềm dạy học Dưới đây tôi sẽ giới thiệu một số thiết bị có thể sử dụng để dạy học và để xây dựng phần mềm giảng dạy, khả năng ứng dụng và ưu nhược điểm của từng loại thiết bị. 1. Máy chiếu bản trong (Over Head): (Đã sử dụng khá lâu tại Học viện hậu cần) Sử dụng máy chiếu (Over Head) để chiếu lên màn ảnh rộng các bản trong (fôlie) chứa đựng các thông tin được lựa chọn của bài giảng. Việc đưa các thông tin thuộc bài giảng ra bản trong rất đơn giản và dễ thực hiện. Các thông tin có thể chọn lựa gồm các công thức, hình vẽ, các bảng biểu. Các thông tin này có thể biên soạn từ máy tính (gồm cả phần văn bản, hình vẽ, hình ảnh) sau đó in ra giấy A4 và đưa đi phôtôcopy ra bản trong. Nguồn dữ liệu nào đã truy cập vào máy tính thì điều đó có thể đưa ra bản trong để trình chiếu. Tiện lợi của việc sử dụng máy chiếu bản trong là gọn, nhẹ tốn ít thời gian chuẩn bị. Tuy nhiên để có được các hình thật đẹp chiếu cho học viên giáo viên cần phải lựa chọn kỹ các hình chuẩn, thiết kế bài giảng công phu, khoa học (trọng tâm nội dung) trước để phôtô lên máy trong. Máy chiếu bản trong thích hợp cho giảng dạy tất cả các môn học, đặc biệt có hiệu quả đối với các bài giảng có nhiều hình vẽ, đồ thị, sơ đồ nguyên lý bảng biểu: như các môn học vi mô; vĩ mô; kế toán. Các bản trong có thể sao chụp thành nhiều bản cho các giáo viên khác cùng bộ môn để cùng sử dụng. Giá thành các máy chiếu bản trong (Over Head) khoảng từ 6-10 triệu đồng nên có điều kiện trang bị đại trà. 2. Máy chiếu phim dương bản Máy chiếu phim dương bản dùng để chiếu lên màn ảnh rộng các phim dương bản (Slide). Các Slide được tạo ra nhờ công nghệ làm phim đơn giản bằng cách lấy thông tin bằng chụp ảnh thường hoặc chụp bằng máy chụp ảnh số. Các thông tin đưa lên phim dương bản do giáo viên lựa chọn, thích hợp hơn cả là các hình vẽ kết cấu, các tranh vẽ kết cấu có màu sắc, các kết cấu học cụ cắt bổ và các trang bị thực ngoài hiện trường, do vậy rất phù hợp cho các môn thuộc chuyên ngành kỹ thuật và quân sự Loại máy chiếu phim dương bản sử dụng thích hợp với kết cấu trang bị thực, các sơ đồ, kết cấu và tranh kết cấu vẽ màu. Giá thành máy thấp (khoảng 4-7 triệu đồng) nên có thể trang bị tới các bộ môn. Ưu điểm của loại thiết bị này là cho phép chiếu lên màn ảnh rộng các phim dương bản cả màu sắc nên có tác dụng trực quan hơn. Mặt khác thiết bị nhẹ và nhỏ gọn nên có thể xách tay (nặng khoảng 2,5kg). Việc thay đổi các Slide được thực hiện nhờ điều khiển bằng dây cáp bằng cách ấn nút tiến hoặc lùi hoặc điều khiển từ xa. Học viện trong quá trình tự học có thể sử dụng máy chiếu phim dương bản để học tại nơi ở hoặc ở các phòng học đa năng. Hạn chế của việc sử dụng máy chiếu phim dương bản này là cần phải có công nghệ làm phim dương bản. Giá làm các Slide thường cao (khoảng 6-15 nghìn đồng/Slide) và cần phải bảo quản phim dương bản tốt thì mới sử dụng được lâu dài. Tuy nhiên khi đã làm phim dương bản thì có thể hạ giá thành bằng cách nhân bản làm nhiều bộ phim dương bản khi đã có các kịch bản và công nghệ chụp ảnh tốt. 3. Máy chiếu Multi Projector (loại máy này học viện đang sử dụng) Multi Projector để kết nối với máy tính và trình chiếu lên mành ảnh rộng tất cả những gì có trên mành hình máy tính, kết nối với Video để thể hiện các phim phục vụ cho bài giảng, đồng thời thực hiện tất cả các chức năng như máy chiếu. Như vậy sử dụng MultiProjector tiện lợi hơn rất nhiều so với máy chiếu bởi nó đa năng hơn, nhanh chóng điều khiển các trang trình chiếu hơn, logic của một bài giảng đã được định trước. Tuy nhiên, để sử dụng các loại Multiprojector đòi hỏi các giáo viên phải chuẩn bị công phu bài giảng và phải biết sử dụng máy tính. Sử dụng thiết bị Multi Projector cho phép sử dụng ghép nối các thiết bị khác để truyền tải thông tin bài giảng như: + Từ máy tính cá nhân (Pencak Silát) + Từ đầu Video. + Từ máy quét ảnh (Scaner) + Chiếu trực tiếp các bản (khổ đến A4) hoặc các hình vẽ (kể cả ảnh màu) Hiện nay các phần mềm giảng dạy, hoặc các báo cáo khoa học, báo cáo bảo vệ luận án tốt nghiệp thường trình chiếu qua máy chiếu Multi Projector (thường là phần mềm trình chiếu Microsoft PowerPoint) hoặc trực tiếp từ các phần mềm chuyên dụng khác. Để có bài giảng tốt, các giáo viên cần tạo ra các kịch bản tốt, sử dụng thành thạo các công cụ và thiết bị khác nhau để tạo nguồn dữ liệu cho bài giảng. Thời gian qua và hiện nay tại Học viện hậu cần đã ứng dụng khá nhiều thiết bị này trong giảng thao diễn và bảo vệ luận án khoa học một số ít giảng cho học viên. Dưới đây tôi sẽ giới thiệu khái quát về một số chức năng của các thiết bị hỗ trợ để tạo ra các tệp thông tin dạng ảnh để đưa vào máy tính cá nhân. 4. Máy quét ảnh (Scaner) Máy quét ảnh đã được sử dụng rộng rãi ở nhiều cơ sở đào tạo và các biện nghiên cứu, nhà máy Máy quét ảnh là thiết bị sao chụp các hình ảnh trên giấy hoặc ảnh để đưa vào máy tính dưới dạng các tệp tin hình ảnh, sau khi đã có các tệp tin hình ảnh có thể chỉnh sửa theo ý muốn của người sử dụng. Các máy quét ảnh có độ phân dải cao cho hình ảnh đẹp hơn. Kết nối máy quét với máy tính thông qua phần mềm của máy quét được cài đặt trong máy tính. Sau khi đã cài đặt xong tất cả các phần mềm làm ảnh khác như: Photo Shop, Corel Draw có thể truy cập được. Các máy quét ảnh thông thường chỉ quét được các bức ảnh có khổ rộng tối đa là A4, A3. Sử dụng máy quét để chuẩn bị và hoàn thiện các bài giảng trên máy rất hiệu quả và cần thiết. 5. Máy chụp ảnh số: Máy chụp ảnh số là thiết bị sao chụp ảnh di động, máy chụp ảnh số tiện lợi hơn rất nhiều so với máy quét bởi nó có thể sao chụp các ảnh có kích thước lớn, ngoài ra còn có khả năng quay Video và ghi âm các quá trình cần thiết cho bài giảng. Máy chụp ảnh số liên kết với máy tính thông qua phần mềm của máy cho ảnh dưới dạng các tệp tin hình ảnh. Ưu điểm của máy chụp ảnh số là cho phép chụp các ảnh màu đối với các kết cấu thực và mô hình học cụ. Số lượng ảnh chụp tương đối lớn và cho phép chụp nhiều lần (vì sử dụng đĩa từ). Sử dụng máy chụp ảnh số có thể tạo các tệp ảnh về kết cấu trang bị, từ mô hình và tranh vẽ và đưa vào máy tính để sử dụng cho những cơ sở nhà trường hiện không có các học cụ cắt bổ hoặc thiếu các tranh vẽ kết cấu. Giá thành máy tương đối rẻ (khoảng 1000-1500 USD) nên có thể trang bị tới một bộ môn chuyên ngành. 6. Thiết bị chuyển đổi thông tin từ băng Video sang đĩa CD Trong quá trình tạo nguồn thông tin cho bài giảng, nhiều khi chúng ta thực hiện ghi hình ảnh các quá trình xảy ra trong quá trình huấn luyện triển khai hoặc khi tiến hành thí nghiệm vào các băng Video. Khi trình chiếu chúng ta có thể sử dụng các đầu Video và màn hình TV để trình chiếu hoặc kết nối với máy tính để chiếu qua máy Multi Projector. Để đơn giản cho quá trình trình chiếu và không cần phải đảm bảo nhiều thiết bị đi kèm chúng ta có thể chuyển các thông tin từ các băng Video (công nghệ sợi) sang đĩa VCD (công nghệ số). Khi đó việc biên tập, lưu giữ và sử dụng thuận tiện hơn trong quá trình giảng dạy. Đối với các đơn vị nhà trường chỉ cần trang bị một bộ chuyển đổi như vậy là có thể tạo điều kiện xây dựng ngân hàng dữ liệu cho các bài giảng thuộc các lĩnh vực chuyên môn khác nhau. Các giáo viên chỉ cần quay Video bằng các máy quay thông dụng các hình ảnh cần thiết ở bất cứ đâu và bất cứ thời gian nào, sau đó chuyển sang đĩa VCD để biên tập vào các bài giảng của mình. Với thiết bị này chúng ta có thể đưa hình ảnh các trận đánh ngoài chiến trường, cuộc diễn tập triển khai khí tài trang trí, quá trình thí nghiệm vào bài giảng để trình chiếu. 7. Giới thiệu các phần mềm giảng dạy Ngoài các thiết bị kết nối với MultiPro, để giảng dạy có sử dụng máy tính chúng ta thường sử dụng các phần mềm chuyên dụng để trình chiếu. Hiện nay hầu hết các ngành khoa học đều áp dụng công nghệ thông tin vào trong chuyên ngành của mình, bởi tính ưu việt cao của công nghệ thông tin là tốc độ truyền đạt thông tin nhanh chóng và chính xác. Trong ngành giáo dục cũng đã áp dụng các tiến bộ khoa học của công nghệ thông tin như: Dạy học trên mạng Internet, dạy học từ xa qua mạng lưới thông tin đại chúng TV, truyền thanh hoặc dạy học bằng các đĩa CD-ROM. Dạy học bằng máy tính nói riêng cũng như sử dụng các phương tiện hiện đại nói chung có ưu điểm nổi bật là : Hàm lượng thông tin truyền đạt cao trong thời gian ngắn, cách truyền đạt thông tin sinh động tạo điều kiện dễ tiếp thu kiến thức được truyền đạt thông tin được đạt cho học viên bằng nhiều hình thức, bài giảng được chắt lọc từ các bài giảng mẫu của các giáo viên giảng dạy có kinh nghiệm. Giáo viên tiết kiệm thời gian chết trên lớp như vẽ sơ đồ nguyên lý trên bảng, viết công thức. Do đó chất lượng của bài giảng rất cao, đặc biệt có hiệu quả đối với các giáo viên trẻ. Đối với học viên có thể tự ôn tập hoặc xem lại bài giảng mà không nhất thiết phải có sự hiện diện của giáo viên. Tuy nhiên để dạy học được trên máy tính cũng như các phương tiện dạy học hiện đại, yêu cầu các giáo viên không những chỉ giỏi về kiến thức chuyên môn mà còn phải biết khai thác, sử dụng các phương tiện giảng dạy hiện đại và các phần mềm phục vụ cho công tác giảng dạy. Chúng ta có thể tham khảo một số phần mềm có thể phục vụ tốt quá trình giảng dạy có sử dụng các thiết bị hiện đại kể trên. 1. Phần mềm trình chiếu MicroSoft Power Point. Phần mềm MicroSoft Powe Point là một phần mềm mang tính chất trình chiếu thuộc bộ chương trình văn phòng (office) của hãng MicroSoft sản xuất. Phần mềm MicroSoft Powe Point được chạy trong môi trường Windows, ứng với mỗi phiên bản của bộ office có một phiên bản tương ứng của Power Point, ví dụ với office 97 có phiên bản Power Point 97, ứng với office 2000 có phiên bản Power Point 2000. Những khả năng của Power Point: Tính linh hoạt là một trong những điểm mạnh của Power Point. Dù là sử dụng các wizard và các tính năng tự động khác, kết hợp với một vài hoặc không cần đến một kỹ năng thiết kế nào, chúng ta cũng có thể nhanh chóng tạo được một trình diễn cơ bản. Nếu là một nhà thiết kế thì các tính năng tiên tiến cũng như những tuỳ chọn phong phú của Power Point sẽ cho phép chúng ta phát huy tối đa khả năng sáng tạo của mình, với Power Point chúng ta có thể: + Tạo mình trình diễn bằng cách sử dụng một vài wizard, một kiểu mẫu thiết kế, hoặc từ phác thảo. + Thêm văn bản và các bảng vào nội dung trình diễn của chúng ta + Sử dụng các chế độ hiển trị khác để lập dàn bài, tổ chức, thêm nội dung, hiệu đính và xem trước trình diễn. + Định dạng một trình diễn bằng cách tuỳ biến các phối màu (color sheme) màu nền và các kiểu mẫu thiết kế. + Tạo một trình diễn trên màn hình bằng cách sử dụng một máy tính, các phim đèn chiếu và máy chiếu (overhead và Projector) hoặc thông qua trang Web. + Tạo và in các ghi chú, cũng như các tài liệu phát cho người học. + thêm các biểu đồ, hình ảnh, cũng như hình dạng đối tượng khác vào nội dung trình diễn. + Tăng hiệu quả truyền đạt bằng cách sử dụng kết hợp các phương tiện truyền thông khác như âm thanh, video và hoạt hình. + Sử dụng các tính năng web đầy hiệu quả của Power Point để tổ chức những truyền thông trực tuyến, các hội nghị, hội thảo trên Internet hoặc để thiết kế các trang Web. + Khảo sát các tính năng tiên tiến chẳng hạn như liên kết, nhúng, hoặc sử dụng macro để tạo những ứng dụng đa dạng của Power Point. Công dụng chính của phần mềm này là để làm phim hoạt hình, làm các bài báo cáo hoặc các bài trình chiếu có tính chất sinh đọng, tạo cảm giác chú ý cho người xem. Sử dụng phần mềm trình chiếu này thích hợp với các cán bộ làm công tác nghiên cứu khoa học kỹ thuật thường phải trình bày các dự thảo đề án, báo cáo khoa học, thích hợp cho cán bộ giảng dạy và sinh viên ở trường đại học Tóm lại nếu chúng ta muốn trình bày ý tưởng của mình trước khán giả bằng các phương tiện truyền thông hiện đại thì phần mềm Power Point hoàn toàn đáp ứng được các yêu cầu của bạn khi muốn sử dụng đồ hoạ, multimedia (phương tiện đa truyền thông) trong công tác giảng dạy, NCKH và công tác văn phòng. Dùng MicroSoft Powe Point chúng ta có thể tạo ra các cảnh (Slides) theo thứ tự từ cảnh 1 đến cảnh n. Trong mỗi cảnh (Slide) chúng ta có thể trình bày dòng chữ (dạng text), các hình ảnh, bản vẽ, sơ đồ, biểu đồ, đồ thị, bảng tính EXCEL thậm chí chèn được cả âm thanh. Khi tạo ra các cảnh (Slides), chúng ta có thể chạy chương trình để lần lượt cho các cảnh hiện ra. Thời gian hiện trên mành hình của mỗi Slide do chúng ta quyết định theo chế độ định trước hoặc khi nào nhấn chuột thì mới thay đổi Slide. Power Point có thể tự động giúp chúng ta định vị các tiêu đề mẹ, con, cháu (thư mục) và có thể chọn tuỳ ý phông chữ Tiếng Việt. Sau khi đã chọn kiểu Slide thích hợp (tương ứng với một trang trình chiếu) người sử dụng có thể thay đổi màu nền hoặc cho Slide chuyển động theo ý muốn của người thiết kế bài giảng. Việc soạn thảo, chèn các ứng dụng khác hoặc vẽ các hình vẽ trong một trang trình chiếu giống như soạn thảo của MicroSoft Word. Các tiêu đề, hình vẽ có thể làm chuyển động được nhờ chức năng Animation để tạo cảm giác hứng thú cho học viên, mặc khác đối với các hình vẽ phức tạp chứuc năng này thể hiện trình tự vẽ một bản vẽ giống như giáo viên vẽ trên bảng. Khi cần soạn thảo một trang trình chiếu khác chọn chức năng New Slide trên thanh công cụ. Với một bài giảng cho học viên trong vòng 1 tiết học (45 phút) người giáo viên cần phải soạn rất nhiều các bản trình chiếu cũng giống như mỗi lần giáo viên xoá bảng vậy. 2. Ngôn ngữ lập trình trong môi trường Windows (Visual Basic) Visual Basic là một ngôn ngữ lập trình khá mạnh trong môi trường Windows. Để giảng một bài giảng trong một hoặc hai tiết học thì việc liên kết giữa Power Point với Visual Basic không có ý nghĩa lớn lắm. Tuy nhiên nếu giáo viên cần kết hợp các bài giảng trong toàn bộ môn học hoặc muốn đưa ra các câu hỏi để học viên tự kiểm tra kiến thức sau mỗi bài, mỗi chương thì đây là một công cụ để làm điều đó. Hầu hết các phần mềm dạy học đuều được liên kết với một phần mềm lập trình để đưa ra khả năng giao diện thuận lợi giữa người sử dụng và chương trình họ đang sử dụng. Các bài học được liên kết nhúng vào Visual Basic thông qua chức năng OLE, còn các câu hỏi để học viện tự kiểm tra thông thường được viết dưới dạng chọn lựa câu trả lời đúng trong số các câu hỏi lời mà giáo viên đã đưa ra. Nhiệm vụ của Visual Basic là kiểm tra xem người sử dụng có trả lời đúng hay không và đưa ra kết quả của baì kiểm tra. Trong một vài trường hợp có thể bắt học viên phải trả lời đúng ở một mức xác định mới cho nghiên cứu các bài học tiếp theo. 3. Các chương trình giảng dạy qua CD-ROM (Phần mềm giảng dạy) Khi có kịch bản tốt với các nguồn dữ liệu thông tin tốt chúng ta có thể xây dựng các bài giảng hoàn chỉnh cho một môn học hoặc một vấn đề khoa học trọn vẹn (thường được gọi là phần mềm giảng dạy ở dạng phim ảnh, hoặc phần mềm hỗ trợ giảng dạy). Phần mềm giảng dạy dạng phim ảnh không nhất thiết cần giáo viên lên lớp vì toàn bộ âm thanh giảng bài đã được đưa vào bài giảng. Phần mềm hỗ trợ giảng dạy là những phần mềm được xây dựng để giúp giáo viên trong quá trình lên lớp có thể sử dụng linh hoạt. Các loại phần mềm này như các phần mềm tính toán trong các môi trường khác nhau, ngân hàng dữ liệu ở dạng sổ tay điện tử Việc sử dụng các đĩa CD-ROM rất có ưu điểm là phần mềm hoặc bài giảng đã được chuẩn bị kỹ lưỡng và có thể đã trở thành hàng hoá. Sử dụng đĩa CD-ROM thuận tiện và có thể lưu giữ các dữ liệu tốt. Nếu chuẩn bị tốt nội dung bài giảng và kết hợp với việc sử dụng phương pháp kiểm tra TEST thì rất giúp ích cho học viên tự học và tự đánh giá kết quả trên máy tính. Nhược điểm của việc sử dụng đĩa CD-ROM là cần có sự chuẩn bị kỹ càng và yêu cầu bài giảng có chất lượng cao mới đưa vào đĩa CD. Sử dụng đĩa CD-ROM thích hợp cho việc đào tạo từ xa, giới thiệu các kết cấu mới và các phần mềm mô phỏng và phần mềm dạy học hiện đại. I.5. Xu hướng, đặc điểm của việc ứng dụng các phương tiện dạy học hiện đại ở Học viện Hậu cần. Là một nhà trường lớn trong hệ thống giáo dục đào tạo của Bộ giáo dục đào tạo và là một trong những nhà trường có vị trí đặc biệt quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc phòng của Bộ quốc phòng. Luôn nhận thức rõ vai trò và trọng trách của nhà trường, các thế hệ lãnh đạo của học viện từ lâu đã luôn chú trọng lãnh đạo nâng cao từng bước chất lượng đào tạo tại học viện mà được thể hiện rõ trong Nghị quyết lãnh đạo tại Đại hội Đảng bộ Học viện hậu cần lần thứ 18 "Xây dựng cuộc cách mạng về phương pháp" trong toàn Học viện. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay và thời gian tới để thực hiện triệt để Nghị quyết 115 và 93 cuả ĐUQSTW và để nâng cao trình độ học vấn ngang tầm với chức vụ và chức danh luôn được lãnh đạo Học viện đặc biệt coi trọng và là nhiệm vụ được đặt ra khá cấp bách cần giải quyết. Một trong những ưu tiên hàng đầu để thực hiện được nhiệm vụ mang tính thời sự đó là phải đổi mới phương pháp giảng dạy áp dụng các phương tiện kỹ thuật dạy học hiện đại nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo đáp ứng yêu cầu toàn diện của người cán bộ hậu cần trong tình hình mới của quân đội. Trong mấy năm gần đây Học viện đã ưu tiên điều kiện vật chất trang bị máy vi tính cho các khoa giáo viên (trung bình mỗi khoa có 02 máy vi tính sử dụng tốt) và theo số liệu của ban vật chất (B1) tổng số học viện đã mua 04 máy đèn chiếu Multi Projector để kết nối với máy tính trình chiếu trên màn ảnh rộng tất cả những gì có trên màn hình máy tính lắp đặt tại 2 phòng học đa năng ở khu vực 1 (hiện nay là B1.1 và B1.4); 2 máy chiếu Over head (máy chiếu bản trong) . Thực tế 2 phòng học đa năng B1.1 và B1.4 của Học viện chỉ được khai thác và sử dụng tương đối cao vào thời điểm từ tháng 3 đến tháng 5 (học kỳ II) hàng năm cho mục đích giảng thao diễn giáo viên dạy giỏi các cấp của Học viện, số giáo viên sử dụng để giảng bài trực tiếp cho học viên chiếm tỷ lệ rất thấp. Theo đánh giá của tôi về thực trạng điều kiện vật chất của Học viện và nguyên nhân chính mà hai phòng học đa năng B1.1 và B1.4 chưa khai thác được triệt để vì một số lý do sau đây: - Thiếu điều kiện trang bị và gài đặt mạng máy tính. Số lượng máy tính tại các khoa giáo viên (trung bình 2 chiếc) là quá ít . Vì để thực hiện được đổi mới phương pháp giảng dạy bằng công nghệ thông tin , thì với điều kiện trang bị hiện nay của Học viện sử dụng máy đèn chiếu Multi Projector kết nối với máy vi tính đòi hỏi người giáo viên phải chủ động xây dựng trước bài giảng của mình thông qua phần mềm giảng dạy của máy vi tính. - Thiếu các phần mềm dạy học. Hiện nay phần mềm giảng dạy mà phần lớn các giáo viên tại học viện đang sử dụng là phần mềm trình chiếu Microsoft Power Point . - Trình độ tin học của giáo viên đáp ứng được yêu cầu dạy học trên máy tính cũng như các phương tiện dạy học hiện đại còn thấp. Để dạy học được trên máy vi tính và các phương tiện dạy học hiện đại, yêu cầu đội ngũ giáo viên không những giỏi về kiến thức chuyên môn mà còn phải biết khai thác, sử dụng các phương tiện giảng dạy hiện đại và các phần mềm phục vụ cho công tác giảng dạy. - Thiếu sự hỗ trợ về kinh phí và pháp lý. Để xây dựng được một bài giảng hoàn chỉnh có chất lượng cao không những người giáo viên phải tốn nhiều công sức và thời gian nghiên cứu, xây dựng mà còn phải chi phí về cả tiền bạc để thu thập thông tin và hình ảnh (nếu cần) mà thực tế nhưngx chi phí đó trong Học viện giáo viên lại không được đánh giá và bù đắp. Mặt khác Học viện cũng chưa có một văn bản mang tính pháp lý nào quy định cụ thể yêu cầu đối với giáo viên phải ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy chuyên môn của mình do đó phần nào không khai thác được hết năng lực thực sự của người giáo viên trong Học viện. II. Phương pháp chung để thiết kế bài giảng khi có sự trợ giúp của các phương tiện kỹ thuật hiện đại. II.1. Mở đầu ă Đặc điểm cơ bản của các môn học lý luận tài chính Bộ môn lý luận tài chính gồm nhiều môn học (gồm 5 môn học là: Tài chính học; Lưu thông tiền tệ và tín dụng; Giá cả thị trường; Ngân sách Nhà nước; bảo hiểm Nhà nước). Mỗi môn học có vị trí riêng với mục tiêu , yêu cầu, nội dung đào tạo riêng tuỳ theo đối tượng đào tạo. Song nhìn chung các môn học lý luận tài chính đều có 3 đặc điểm cơ bản sau: ã Các môn học lý luận tài chính mang tính kế thừa và là cầu nối giữa các khối kiến thức. Tính kế thừa của các môn học thuộc bộ môn lý luận tài chính được thể hiện ở chỗ: Các môn học thuộc bộ môn lý luận tài chính kế thừa những phạm trù cơ bản, những nội dung chung nhất được coi như những chấm phá đầu tiên của kiến thức đã được đề cập trong phần đại cương như: Phạm trù tài chính, Phạm trù phân phối, Phạm trù tiền tệ và được làm rõ hơn bằng các yếu tố chuyên ngành, từ đó làm tiền đề và định hướng cho người học tiếp cận các môn học chuyên ngành cụ thể. Các môn học lý luận tài chính còn là cầu nối giữa các mảng kiến thức trong quá trình nghiên cứu, nó được thể hiện cụ thể qua nội dung, kết cấu từng bài, từng môn học một cách thống nhất, cái trước tạo nền tảng, cơ sở cho cái sau tạo nên một khối kiến thức hoàn chỉnh mà người học có thể nắm bắt được. ã Là hệ thống các môn học vừa có tính lý luận khoa học sâu sắc , vừa có tính thực tiễn cao. Lý luận luôn bắt nguồn từ thực tiễn, phản ánh thực tiễn được con người tổng hợp lại, gọt dũa nó, làm cho nó trở thành những nội dung mang tính điển hình chung trên cơ sở khái quát cao, đại diện cho một hoạt động hay một loại nghiệp vụ cụ thể . Tính lý luận khoa học và tính thực tiễn là hai mặt biện chứng, hai yếu tố cơ bản của các môn học lý luận, tạo thành tính hệ thống, tính kế thừa, phát triển giữa các khối kiến thức làm cho nó trở thành một hệ thống tri thức hoàn chỉnh của từng lĩnh vực, từng chuyên ngành đời sống - kinh tế xã hội. ã Các môn học lý luận tài chính là các môn học mang tính nguyên lý và tính trừu tượng cao. Các môn học lý luận tài chính là các môn học mang tính nguyên lý bởi vì nó là những nội dung, những kiến thức chung nhất, tiêu biểu nhất được đúc rút, kiểm chứng từ nhiều cái riêng mà khái quát thành. Mặt khác tính nguyên lý còn được thể hiện ở chỗ nó có thể được vận dụng đúng với mọi nghiệp vụ chuyên ngành cụ thể. Tính trừu tượng được thể hiện ở chỗ nó có thể khái quát bao trùm được nhiều các quan hệ tài chính cụ thể, trong các lĩnh vực cụ thể. Nói cách khác, các môn học lý luận tài chính là những nguyên lý chung, không phải là các nghiệp vụ cụ thể nhưng lại được vận dụng đúng với mọi trường hợp cụ thể. Mặt khác, giữa lý luận và thực tiễn luôn có một khoảng cách. Lý luận có tính ổn định tương đối, ngược lại thực tiễn lại luôn biến động, cho nên dù rằng lý luận có phong phú đến đâu thì ở mức độ nào đó so với thực tiễn nó cũng trở nên trừu tượng. * Đặc điểm và khả năng sử dụng máy vi tính giáo viên bộ môn lý luận: - Bộ môn lý luận tài chính là một bộ môn có lực lượng giáo viên mỏng so với các bộ môn khác trong khoa tài chính (có 4 giáo viên), trong đó 1 giáo viên mới (chưa tham gia giảng dạy); 2 giáo viên thâm niên giảng dạy chưa thật nhiều (10 năm công tác) chỉ có 1 giáo viên (tổ trưởng) có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy nhưng kinh nghiệm sử dụng máy tính còn hạn chế. - Kiến thức về tin học nhìn chung trong bộ môn của các giáo viên còn thấp. * ảnh hưởng của đặc điểm đối tượng đào tạo và đặc điểm giáo viên đến xây dựng phương pháp chung thiết kế bài giảng lý luận tài chính khi có sự trợ giúp của các phương tiện kỹ thuật dạy học hiện đại. Đối tượng đào tạo chuyên ngành tài chính tại Học viện Hậu cần gồm: Đào tạo cử nhân cấp phân đội hậu cần chuyên ngành tài chính; hoàn thiện cử nhân phân đội chuyên ngành tài chính; đào tạo đại học tại chức chuyên ngành tài chính; đào tạo ngắn (bổ túc) . Mỗi đối tượng khác nhau có những đặc điểm khác nhau về mục tiêu, yêu cầu, nội dung đào tạo cho nên đòi hỏi việc xây dựng phương pháp chung để thiết kế bài giảng khi có sự trợ giúp của các phương tiện kỹ thuật dạy học hiện đại cũng phải có sự khác nhau. Do vậy trong đề tài này tôi chỉ tập trung xây dựng phương pháp chung để thiết kế bài giảng các môn học thuộc bộ môn lý luận tài chính với một đối tượng là: Đào tạo cử nhân cấp phân đội Hậu cần chuyên ngành Tài chính. ă Do đặc điểm các môn học lý luận tài chính như đã khái quát ở trên , do vậy trong phần này tôi khái quát phương pháp chung để thiết kế bài giảng lý luận tài chính khi có sử dụng các phương tiện kỹ thuật dạy học hiện