MỤC LỤC
Lời giới thiệu Trang 1
I. Đặt vấn đề Trang 2
1. Lý do chọn đề tài Trang2
2. Nhiệm vụ, đối tượng, phạm vi, nghiên cứu Trang3
II. Nội dung Trang3
1. Lý luận chung Trang3
2.Nội dung của giải pháp Trang7
III. Bài soạn minh hoạ Trang12
IV. Kết luận Trang18
20 trang |
Chia sẻ: maiphuongdc | Lượt xem: 1662 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đề tài Thực trạng dạy học phương pháp mới ngữ văn lớp 8, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
hoïc vaø lónh hoäi tri thöùc. Qua ñoù ñaõ reøn luyeän kyõ naêng, thaùi ñoä, tình caûm cho hoïc sinh, giuùp caùc em vaän duïng nhieàu trong vieäc öùng söû haøng ngaøy. Ñaây chính laø haønh trang cho caùc em böôùc vaøo trong töông lai.
Ñeå phaùt huy hôn nöõa keát quaû ñaõ ñaït ñöôïc trong nhöõng naêm hoïc vöøa qua vaø khaéc phuïc nhöõng haïn cheá, thieáu soùt trong vieäc daïy hoïc theo ñònh höôùng tích cöïc vaø tích hôïp cuûa moân hoïc. Ñöôïc söï quan taâm cho pheùp cuûa Ban giaùm hieäu tröôøng THCS Ninh Ñieàn. Toâi maïnh daïn tieán haønh laøm saùng kieán kinh nghieäm “Thöïc traïng daïy hoïc phöông phaùp môùi Ngöõ Vaên 8” ñeå baûn thaân töï ruùt kinh nghieäm cho mình trong vieäc thöïc hieän phöông phaùp daïy hoïc Ngöõ vaên vaø ñoàng nghieäp tham khaûo.
Saùng kieán naøy vôùi tö caùch laø tham khaûo ruùt kinh nghieäm neân raát mong nhaän ñöôïc yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc baïn ñoàng nghieäp, cuûa Ban giaùm hieäu tröôøng vaø caùn boä chæ ñaïo.
2. Nhieäm vuï, ñoái töôïng, phaïm vi cuûa ñeà taøi
a) Nhieäm vuï:
Ñeà taøi tìm hieåu thöïc traïng vieäc daïy vaø hoïc saùch giaùo khoa Ngöõ vaên 8 ôû tröôøng THCS Ninh Ñieàn naêm hoïc 2005 – 2006, ñeå tìm ra caùc giaûi phaùp toát nhaát cho vieäc thöïc hieän daïy vaø hoïc saùch giaùo khoa Ngöõ vaên trong nhöõng naêm tieáp theo.
b) Ñoái töôïng:
Ñoái töôïng cuûa ñeà taøi chuû yeáu laø giaùo vieân daïy moân Ngöõ Vaên 8 vaø hoïc sinh lôùp 8 cuûa tröôøng THCS Ninh Ñieàn naêm hoïc 2005 – 2006.
c) Phaïm vi öùng duïng:
Giôùi haïn trong vieäc daïy hoïc saùch giaùo khoa Ngöõ vaên môùi theo phöông phaùp daïy hoïc môùi.
II. NOÄI DUNG
1. Lyù luaän chung
Xaõ hoäi hieän nay laø xaõ hoäi coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù – xaõ hoäi coâng ngheä thoâng tin phaùt trieån. Neân giaùo duïc caàn phaûi ñaøo taïo ra nhöõng con ngöôøi naêng ñoäng, saùng taïo, chuû ñoäng tìm toøi trong lao ñoäng ñeå tieán kòp vôùi caùc cöôøng quoác naêm chaâu, tieán kòp vôùi söï phaùt trieån cuûa thôøi ñaïi. Chính vì theá, coâng taùc giaùo duïc khoâng theå laøm theo moät khuoân maãu coù saün hay aùp ñaët maø phaûi phaùt huy ñöôïc tö duy ñoäc laäp cuûa hoïc sinh, laøm cho hoïc sinh coù khaû naêng giaûi quyeát nhöõng tình huoáng coù vaán ñeà moät caùch saùng taïo. Neân giaùo duïc cho hoïc sinh laøm sao coù khaû naêng töï tìm ra caùi môùi, caùi ñuùng, caùi chaân lyù. Ta coù caâu: “ Ngöôøi thaày toài truyeàn ñaït chaân lyù. Ngöôøi thaày gioûi daïy caùch tìm ra chaân lyù”. Giaùo duïc laø taïo cho hoïc sinh chuû ñoäng tìm ra caùi môùi maø ñuùng. Ñeå thöïc hieän ñöôïc quy trình naøy thì khoâng theå khoâng thoáng nhaát phoái hôïp chaët cheõ vaø lieân tuïc giöõa hoaït ñoäng daïy cuûa thaày vaø hoaït ñoäng hoïc cuûa hoïc sinh.
Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích treân khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc laø giaùo duïc phaûi ñöôïc caûi tieán. Giaùo vieân phaûi ñöôïc ñaøo taïo ñuùng chuyeân moân nghieäp vuï…. ngöôøi daïy phaûi bieát vaän duïng caùc phöông phaùp daïy hoïc ñeå ñöa kieán thöùc ñeán vôùi ngöôøi hoïc. Trang thieát bò phaûi ñöôïc trang bò ñaày ñuû. Giaùo vieân phaûi khôi daäy vaø phaùt huy toái ña naêng löïc töï hoïc cuûa hoïc sinh vaø khaû naêng saùng taïo cuûa hoïc sinh. Vì phöông phaùp töï hoïc laø caàu noái giöõa giöõa hoïc taäp vaø nghieân cöùu khoa hoïc – moät yeáu toá quan troïng baûo ñaûm thaønh coâng trong hoïc taäp, coù khaû naêng phaùt hieän vaø giaûi quyeát hôïp lyù vaán ñeà naûy sinh, töø ñoù reøn luyeän yù thöùc töï hoïc, nhu caàu töï tìm hieåu daãn ñeán caùc em seõ ham hoïc töø ñoù seõ khôi daäy tieàm naêng voán coù cuûa con ngöôøi.
Chuùng ta thaáy raêng saùng taïo laø tieàm naêng voán coù ôû moãi con ngöôøi, laø phaåm chaát tö duy ñaõ ñöôïc nhaán maïnh trong muïc tieâu giaùo duïc maø baùo caùo cuûa Ban chaáp hanh Trung öông Ñaûng khoaù VIII ñaõ neâu: “ Taäp trung naâng cao chaát löôïng daïy vaø hoïc, trang bò ñuû kieán thöùc caàn thieát ñi ñoâi vôùi taïo ra naêng löïc töï hoïc saùng taïo cuûa hoïc sinh”. Vaø trong Nghò quyeát Trung öông 2 khoaù VIII ghi “ Heát söùc coi trong giaùo duïc chính trò, tö töôûng, nhaân caùch, khaû naêng tö duy saùng taïo vaø naêng löïc thöïc haønh”. Trong Luaät giaùo duïc , Ñieàu 24 cuõng xaùc ñònh: “ Phöông phaùp giaùo duïc phaûi phaùt huy tính tích cöïc, saùng taïo cuûa hoïc sinh phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm töøng moân hoïc, lôùp hoïc, boài döôõng phöông phaùp töï hoïc”.
Daïy hoïc Ngöõ vaên khoâng ngoaøi quyõ ñaïo chung laø taïo cho hoïc sinh coù khaû naêng phaùt trieån tö duy, saùng taïo, chuû ñoäng tích cöïc trong hoïc taäp. Daïy hoïc Ngöõ vaên 8 theo höôùng tích hôïp Vaên – Tieáng vieät – Taäp laøm vaên: vieäc daïy hoïc Vaên nhaèm taïo cho hoïc sinh reøn luyeän phaåm chaát, thaùi ñoä, tình caûm cuûa baûn thaân, reøn luyeän cho hoïc sinh khaû naêng nghe – noùi – ñoïc – vieát; Daïy Tieáng vieät laøm sao cho hoïc sinh vaän duïng vaøo quaù trình giao tieáp cuûa mình; coøn Taäp laøm vaên reøn cho hoïc sinh caùch söû duïng ngoân ngöõ vaøo vieäc theå hieän, trình baøy vaán ñeà naøo ñoù coù tính logic, maïch laïc. Noùi chung, daïy hoïc Ngöõ vaên laø taïo cho hoïc sinh sau khi hoïc xong THCS, caùc em coù khaû naêng giao tieáp toát, hình thaønh, phaùt trieån nhaân caùch, phaåm chaát ñaïo ñöùc, bieát ñöôïc caùch öùng xöû trong xaõ hoäi.
Ñeå thöïc hieän toát ñieàu ñoù thì giaùo vieân caàn phaûi vaän duïng linh hoaït caùc phöông phaùp daïy hoïc tích cöïc phaûi quan taâm ñeán moái quan heä giöõa noäi dung baøi hoïc vôùi phöông phaùp daïy hoïc:
+ Phaûi chuù troïng reøn luyeän phöông phaùp töï hoïc.
+ Daïy hoïc thoâng qua toå chöùc hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh.
+ Taêng cöôøng hoïc taäp caù theå phoái hôïp vôùi hoïc taäp hôïp taùc.
+ Keát hôïp ñaùnh giaù cuûa thaày vaø töï ñaùnh giaù cuûa hoïc sinh.
+ Daïy hoïc theo ñònh höôùng tích hôïp maø saùch giaùo khoa môùi ñem laïi.
* Toùm laïi: Trong phöông phaùp daïy hoïc tích cöïc laø ngöôøi ñöôïc giaùo duïc trôû thaønh ngöôøi töï giaùo duïc, laø nhaân vaät töï giaùc chuû ñoäng, coù yù thöùc veà söï giaùo duïc cuûa baûn thaân mình. Nhöng noùi theá khoâng phaûi ta hoaøn toaøn gaït boû caùc phöông phaùp daïy hoïc truyeàn thoáng: dieãn giaûng, vaán ñaùp.
Ñeå khuyeán khích vaø phaùt huy ñöôïc taùc duïng cuûa caùch hoïc vaø phöông phaùp daïy hoïc tích cöïc nhaèm thay ñoåi caùch daïy truyeàn thoàng ñaõ aên saâu vaøo ngöôøi daïy khoâng theå moät sôùm, moät chieàu coù theå thay ñoåi ñöôïc ngay. Vì vaäy, ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi noã löïc phaán ñaáu ñeå thöïc hieän toát phöông phaùp daïy hoïc môùi vaø theo ñònh höôùng tích hôïp cuûa moân hoïc: Ñoøi hoûi giaùo vieân phaûi ñaàu tö nhieàu cho vieäc soaïn giaûng; thay ñoåi caùch daïy, caùch kieåm tra ñaùnh giaù; phaûi xaây döïng heä thoáng caâu hoûi coù tính phaùt huy khaû naêng tö duy cuûa hoïc sinh. ñoàng thôøi hoïc sinh laø chuû theå cuûa hoaït ñoäng hoïc cuõng phaûi reøn luyeän, tích cöïc trong hoaït ñoäng hoïc cuûa mình ñeå coù khaû naêng töï laäp trong hoïc taäp, thi cöû, tích luyõ tri thöùc cho baûn thaân ñeå coù theå vaän duïng vaøo thöïc teá cuoäc soáng.
Ñaáy laø moät soá cô sôû lyù luaän chung cho vieäc daïy hoïc Ngöõ vaên 8 noùi rieâng vaø Ngöõ vaên noùi chung.
Daïy hoïc theo phöông phaùp môùi vaø hoaït ñoäng hoïc cuûa hoïc sinh coù theå dieãn bieán baèng sô ñoà sau:
* SÔ ÑOÀ VEÀ QUY TRÌNH DAÏY HOÏC CUÛA GIAÙO VIEÂN
Ñieåm xuaát phaùt: 0 ® Thaày ® Troø ® Tri thöùc
¯ ¯ ¯ ¯
I Höôùng daãn « Töï nghieân cöùu « Tri thöùc
¯ ¯ ¯ ¯
II Toå chöùc « Töï theå hieän « Thöôøng thöùc
xaõ hoäi
¯ ¯ ¯ ¯
III Toå chöùc « Theå hieän « Thöôøng thöùc
qua nhoùm xaõ hoäi
¯ ¯ ¯ ¯
IV Troïng taøi « Töï ñieàu chænh « Tri thöùc
coá vaán
* SÔ ÑOÀ VEÀ QUY TRÌNH HOÏC CUÛA HOÏC SINH
Nghieân cöùu SGK – Taøi lieäu
Chuaån bò ôû nhaø ( Caâu hoûi SGK)
Giaûi Maõ
Caâu hoûi SGK
Tranh aûnh
Lieân heä thöïc teá
Khai thaùc tri thöùc döôùi söï toå chöùc höôùng daãn cuûa giaùo vieân ( Traû lôøi vaø ghi cheùp noäi dung)
Vaän duïng laøm baøi taäp ( thöïc haønh)
Nghieân cöùu SGK – SGK – Taøi lieäu
Söu taàm – chuaån bò ñoà duøng daïy hoïc
Xaùc ñònh muïc tieâu caàn ñaït
( Kieán thöùc, kyõ naêng, thaùi ñoä)
Xaùc ñònh phöông phaùp daïy hoïc
Phaùc thaûo quaù trình daïy hoïc
Xaây döïng heä thoáng caâu hoûi
Chuaån
bò
ôû
nhaø
* SÔ ÑOÀ VEÀ QUY TRÌNH SOAÏN GIAÛNG CUÛA GIAÙO VIEÂN
Ñònh höôùng baøi daïy
Toå chöùc hoïc sinh nhaän thöùc baøi daïy
( baèng heä thoáng caâu hoûi)
Hoaït ñoäng
ôû
lôùp
Ñieàu chænh
Phaùt trieån
Keát
luaän
baøi
Daën
doø
Nhaän xeùt
2. Noäi dung cuûa giaûi phaùp
Saùch giaùo khoa Ngöõ vaên ñöôïc xaây döïng treân nguyeân taéc tích hôïp, vì theá khi daïy baát kyø baøi naøo cuõng caàn yù thöùc cao veà moái quan heä chaët cheõ giöõa ba phaân moân Vaên – Tieáng Vieät – Taäp laøm vaên. Phöông phaùp daïy hoïc theo quan ñieåm tích hôïp laø vaän duïng kieán thöùc kyõ naêng Tieáng Vieät ñeå tìm hieåu vaên baûn vaø ngöôïc laïi…
Theo saùch Ngöõ vaên môùi thì hoïc sinh ñöôïc hoïc vôùi tinh thaàn töï hoïc saùng taïo: Töø choã laøm quen, taäp döôït, laøm theo ñeán phaùt hieän, khaùm phaù vaø saùng taïo döôùi söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân. Giaùo vieân haïn cheá toái ña phöông phaùp daïy laøm cho hoïc sinh thuï ñoäng nhö ñoïc cheùp… maø muïc ñích cuûa phöông phaùp daïy hoïc môùi laø: Hoïc ñeå bieát, hoïc ñeå suy nghó, reøn luyeän trí thoâng minh cuï theå: “ Hoïc ñi ñoâi vôùi haønh”. Taêng cöôøng cho hoïc sinh thöïc haønh qua giao tieáp vaø luyeän taäp ngoân ngöõ baèng nhieàu hình thöùc phuø hôïp. Thoâng qua thöïc haønh maø cung caáp cuûng coá lyù thuyeát.
Chöông trình Ngöõ vaên THCS chuû yeáu laø lyù thuyeát giao tieáp. Do vaäy veà phöông phaùp daïy hoïc ta caàn phaûi coá gaéng daàn ñeå phöông phaùp ñaøm thoaïi, trao ñoåi theo nhoùm trôû thaønh quen thuoäc trong moãi giôø hoïc. Theo tinh thaàn ñoù, hoïc sinh laø ngöôøi chuû ñoäng neâu vaán ñeà thaûo luaän, trao ñoåi vôùi nhau ñeå ruùt ra keát luaän döôùi söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân.
Giaùo vieân cuõng caàn chuù yù vai troø to lôùn cuûa daïy hoïc Ngöõ vaên vôùi vieäc phaùt trieån toaøn dieän moïi phaåm chaát vaø naêng löïc cuûa hoïc sinh. Coù nghóa laø ta chuù troïng tôùi giaù trò vaø hieäu quaû giaùo duïc cuûa töøng vaên baûn, töøng theá maïnh cuûa caùch dieãn ñaït theå hieän tö töôûng, tình caûm khi reøn luyeän kyõ naêng nghe, noùi, ñoïc, vieát cho hoïc sinh.
Gaén lieàn vôùi thöïc teá cuûa tröôøng, vieäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc khoâng naèm ngoaøi ñònh höôùng cuûa ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc chung. Caùch tieán haønh ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc trong moãi giôø Ngöõ vaên coù hieäu quaû, ñoái vôùi moãi giaùo vieân caàn laø:
* Vaän duïng linh hoaït, saùng taïo caùc phöông phaùp daïy hoïc nhaèm phaùt huy tính tích cöïc hoïc taäp cuûa caùc ñoái töôïng hoïc sinh:
- Ñoïc saùng taïo: Ñoái vôùi vieäc tìm hieåu vaên baûn coù theå ñoïc dieãn caûm, ñoïc phaân vai… nhaèm ñeå hoïc sinh sô löôïc naém ñöôïc noäi dung vaên baûn qua ngoân töø vaø hình aûnh cuûa vaên baûn.
- Daïy hoïc neâu vaán ñeà: Toå chöùc caùc tình huoáng coù vaán ñeà, neâu ra vaán ñeà, giuùp hoïc sinh nhöõng ñieàu caàn thieát ñeå giaûi quyeát vaán ñeà. Kieåm tra caùch giaûi quyeát vaán ñeà aáy, heä thoáng hoaù kieán thöùc ñaõ tieáp nhaän. Phöông phaùp naøy giaùo vieân caàn löu yù chuù troïng tôùi hoaït ñoäng töï giaùc, tích cöïc cuûa hoïc sinh vaø khi taïo tình huoáng caàn laøm cho hoïc sinh höùng thuù, tin vaøo khaû naêng giaûi quyeát vaán ñeà cuûa baûn thaân.
- Phöông phaùp gôïi tìm: Laø söû duïng caâu hoûi ñeå gôïi cho hoïc sinh tìm toøi, suy nghó nhaèm ñaït muïc tieâu baøi hoïc. Bôûi vì khoâng phaûi baát kyø vaán ñeà naøo hoïc sinh ñoïc leân cuõng hieåu ñöôïc vaán ñeà, neân giaùo vieân caàn ñaët caâu hoûi gôïi môû ñeå hoïc sinh suy nghó tìm ra noäi dung baøi hoïc. Ñaây laø phöông phaùp reøn luyeän kyõ naêng tö duy cuûa hoïc sinh.
- Phöông phaùp hoaït ñoäng nhoùm:
+ Giaùo Vieân: Chia hoïc sinh thaønh töøng nhoùm ( Töø hai hoïc sinh trôû leân) tuyø noäi dung caâu hoûi thaûo luaän maø phaân thaønh nhoùm lôùn hay nhoû. Giaùo vieân aán ñònh thôøi gian cuï theå, giao nhieäm vuï cuï theå. Giaùo vieân caàn ñeán töøng nhoùm hoã trôï, ñoäng vieân, nhaéc nhôû, ñöa ra caâu hoûi gôïi yù khi hoïc sinh bò beá taéc hay ñi cheäch höôùng.
+ Hoïc Sinh: Töï theå hieän ñaët mình vaøo tình huoáng. Caùc thaønh vieân trong nhoùm chia seû nhöõng suy nghó cuûa baûn thaân veà baøi hoïc qua trao ñoåi thaûo luaän.
Phöông phaùp naøy, giaùo vieân trôû thaønh ngöôøi höôùng daãn vaø taïo thaønh söï töông hoã giöõa hoïc sinh vôùi nhau. Hoïc sinh töï giaùc tieán haønh caùc hoaït ñoäng chieám lónh tri thöùc. Ôû hoaït ñoäng nhoùm, phöông thöùc hoïc taäp hôïp taùc vaø phöông thöùc töï hoïc ñeàu ñöôïc phaùt huy toát. Moái quan heä giöõa caùc thaønh vieân trong taäp theå, nhoùm, lôùp trôû neân gaàn guõi, thaân thieän hôn.
Trong moãi baøi hoïc, giaùo vieân caàn vaän duïng linh hoaït caùc phöông phaùp sao cho phuø hôïp. Vì khoâng phaûi baát kyø baøi hoïc naøo cuõng duøng phöông phaùp nhö nhau maø phaûi vaän duïng caùc phöông phaùp daïy hoïc tích cöïc vaøo trong caùc tình huoáng: Giôùi thieäu baøi môùi; Thieát keá heä thoáng caâu hoûi; Moâ hình hoaù noäi dung baøi hoïc…
Ví duï 1: Vaän duïng phöông phaùp tích cöïc vaøo giôùi thieäu baøi:
Baøi 12: OÂN DÒCH, THUOÁC LAÙ ( Saùch giaùo khoa Ngöõ vaên 8 – Taäp 1)
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ
D Em nhaän thaáy vieäc söû duïng thuoác laù trong thöïc teá xaõ hoäi nhö theá naøo?
- GV lieân heä chæ ra thöïc teá cho HS thaáy vieäc huùt thuoác laù trôû thaønh thoùi quen, thaønh nghieän cuûa nhieàu ngöôøi.
D Treo tranh veà phoøng choáng thuoác laù. Em cho bieát noäi dung cuûa böùc tranh naøy?
D Vì sao laïi caám huùt thuoác laù?
- Töø ñaáy neâu ra vaán ñeà vaø chuyeån vaøo baøi môùi.
- Lieân heä thöïc teá vaø traû lôøi: Vieäc huùt thuoác laù cuûa moïi ngöôøi raát nhieàu.
- Quan saùt vaø ruùt ra keát luaän veà böùc tranh: caám huùt thuoác laù.
- Vì thuoác laù coù nhieàu taùc haïi.
Ví duï 2: Vaïân duïng phöông phaùp daïy hoïc tích cöïc vaøo moâ hình hoaù noäi dung baøi hoïc.
Baøi 4: NÖÔÙC ÑAÏI VIEÄT TA (saùch giaùo khoa Ngöõ vaên 8 – Taäp II ).
Khaùi quaùt traät töï laäp luaän cuûa ñoaïn trích baèng sô ñoà:
Nguyeân lyù nhaân nghóa
Yeân daân
Tröø baïo
Chaân lyù cuûa neàn ñoäc laäp daân toäc
Vaên hieán laâu ñôøi
Laõnh thoå rieâng
Phong tuïc rieâng
Lòch söû rieâng
Chuû quyeàn rieâng
Phaùt huy söùc maïnh cuûa nhaân nghóa cuûa ñoäc laäp daân toäc
* Naém vöõng noäi dung baøi hoïc vaø naêng löïc hoïc taäp boä moân cuûa hoïc sinh ñeå töø ñoù xaây döïng ñöôïc moät heä thoáng caâu hoûi, baøi taäp nhaèm toå chöùc, höôùng daãn caùc ñoái töôïng hoïc sinh trong lôùp tích cöïc, chuû ñoäng hoïc taäp. Chuù troïng boài döôõng vaø phaùt trieån naêng löïc caù nhaân cuûa moãi hoïc sinh.
* Giuùp hoïc sinh söû duïng saùch giaùo khoa,vôû baøi taäp moät caùch coù yù thöùc vaø hieäu quaû, linh hoaït hôn. Ñoàng thôøi uoán naén höôùng daãn caùch töï ñoïc, töï hoïc nhöng phaûi phuø hôïp vôùi naêng löïc cuûa hoïc sinh.
* Taêng cöôøng kieåm tra ñaùnh giaù baèng nhieàu hình thöùc khaùc nhau, coi kieåm tra, ñaùnh giaù laø moät bieän phaùp kích thích hoïc taäp, giuùp hoïc sinh tìm ra nguyeân nhaân vaø caùch khaéc phuïc nhöõng haïn cheá cuûa minh trong vieäc lónh hoäi kieán thöùc. Giaùo vieân ñoåi môùi caû vieäc kieåm tra ñaùnh giaù keát quaû hoïc taäp cuûa hoïc sinh.
Ví duï: Ñeà kieåm tra phaàn Vaên – thôøi gian 45p
I. TRAÉC NGHIEÄM: ( 4ñ )
Haõy khoanh troøn caâu traû lôøi maø em cho laø ñuùng nhaát:
Caâu 1: Taäp thô “ Nhaät kyù trong tuø” saùng taùc trong hoaøn caûnh naøo?
Baùc ñang hoaït ñoäng caùch maïng ôû Phaùp.
Baùc bò giam trong nhaø tuø cuûa Töôûng Giôùi Thaïch ôû Quaûng Taây – Trung Quoác.
Baùc ñang hoaït ñoäng ôû Paéc Boù.
Trong thôøi kyø laõnh ñaïo nhaân daân khaùng chieán choáng Myõ.
Caâu 2: “ Nhaät kyù trong tuø” saùng taùc baèng chöõ gì?
Chöõ Noâm.
Chöõ Phaùp.
Chöõ Quoác ngöõ.
Chöõ Haùn.
Caâu 3: Baøi thô “ Ngaém traêng” thuoäc theå thô gì?
Thô nguõ ngoân.
Thô luïc baùt.
Thô thaát ngoân töù tuyeät.
Thô thaát ngoân baùt cuù.
Caâu 4: Doøng naøo noùi ñuùng hoaøn caûnh ngaém traêng cuûa Baùc trong baøi thô “Ngaém traêng”?
Khi ñang ñaøm ñaïo vòeâc quaân treân thuyeàn.
Trong ñeâm khoâng nguû vì lo laéng vaän meänh cuûa ñaát nöôùc.
Trong nhaø tuø thieáu thoán: khoâng röôïu cuõng khoâng hoa.
Treân ñöôøng ñi hiu quaïnh töø nhaø tuø naøy sang nhaø tuø khaùc.
Caâu 5: Bieän phaùp tu töø naøo ñöôïc söû duïng nhieàu trong baøi thô “ Ñi ñöôøng”?
Nhaân hoaù.
So saùnh.
AÅn duï.
Ñieäp töø, ñieäp ngöõ.
Caâu 6: Baøi thô “ Töùc caûnh Paéc Boù” luùc saùng taùc Baùc laáy teân laø gì?
Nguyeãn Vaên Ba.
Nguyeãn Taát Thaønh.
Nguyeãn AÙi Quoác.
Hoà Chí Minh.
Caâu 7: Theå loaïi Hòch laø gì?
Laø vaên baûn boá caùo keát quaû söï vieäc cho moïi ngöôøi bieát.
Laø meänh leänh cuûa Vua.
Laø vaên baûn nghò luaän trình baøy ñeà nghò Vua xem xeùt.
Laø vaên baûn nghò luaän keâu goïi, coå vuõ moïi ngöôøi cuøng choáng keû thuø.
Caâu 8: “ Hòch töôùng só ” laø cuûa taùc giaû naøo?
Nguyeãn Traõi.
Lyù Coâng Uaån.
Traàn Quoác Tuaán.
Traàn Quoác Toaûn.
II. TÖÏ LUAÄN: ( 6ñ )
1/ Haõy neâu nhöõng neùt chung vaø rieâng cuûa tinh thaàn yeâu nöôùc theå hieän trong caùc vaên baûn: “ Chieáu Dôøi Ñoâ” – Lyù Coâng Uaån; “ Hòch Töôùng Só” – Traàn Quoác Tuaán; “ Nöôùc Ñaïi Vieät Ta” – Nguyeãn Traõi. ( 3 ñ)
2/ Qua vaên baûn “ Baøn luaän veà pheùp hoïc” em hieåu ñieàu gì veà Nguyeãn Thieáp. Haõy phaân tích maët tích cöïc trong phöông phaùp hoïc cuûa Nguyeãn Thieáp trình baøy vôùi Vua. ( 3 ñ )
--------------heát---------------
* Taêng cöôøng söû duïng caùc thieát bò ñoà duøng vaø phöông tieän daïy hoïc.
* Khoâng goø boù giôø hoïc trong moät quy trình vôùi nhöõng böôùc ñi baét buoäc, giaùo vieân ñöôïc quyeàn chuû ñoäng, saùng taïo thieát keá giôø hoïc caên cöù vaøo muïc tieâu cuûa baøi hoïc laøm sao taïo ñöôïc höùng thuù hoïc taäp cho hoïc sinh.
Ñeå ñaûm baûo tính khoa hoïc, ngheä thuaät cho giôø hoïc Ngöõ vaên, söï vaän duïng caùc phöông phaùp daïy hoïc phaûi thaät söï linh hoaït saùng taïo. Ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc khoâng coù nghóa laø töø boû heát caùc phöông phaùp daïy hoïc truyeàn thoáng hay ñoäc toân moät phöông phaùp nhaát ñònh. Chaúng haïn, tìm hieåu vaên baûn thì giaùo vieân khoâng theå khoâng söû duïng phöông phaùp bình giaûng, dieãn giaûng. Vì hoïc sinh chöa ñuû khaû naêng caûm thuï heát tö töôûng cuûa taùc giaû neân giaùo vieân caàn phaûi phaân tích dieãn giaûng ñeå hoïc sinh naém ñöôïc noäi dung.
Phöông phaùp daïy hoïc tích cöïc khoâng heà haï thaáp hay giaûm nheï vai troø cuûa ngöôøi giaùo vieân. Giaùo vieân phaûi ñöôïc ñaøo taïo chu ñaùo thích öùng vôùi nhieäm vuï ña daïng. Giaùo vieân khoâng coøn ñoùng vai troø ñôn thuaàn laø ngöôøi truyeàn ñaït kieán thöùc maø giaùo vieân trôû thaønh ngöôøi thieát keá, toå chöùc höôùng daãn caùc hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa hoïc sinh ñeå chieám lónh kieán thöùc môùi, hình thaønh thaùi ñoä, kyõ naêng. Treân lôùp hoïc sinh hoaït ñoäng laø chính. Nhöng tröôùc ñoù, khi soaïn baøi giaùo vieân phaûi ñaàu tö nhieàu coâng söùc, nhieàu thôøi gian môùi coù theå thöïc hieän baøi leân lôùp vôùi vai troø ngöôøi gôïi môû, xuùc taùc, ñoäng vieân, coá vaán, troïng taøi trong hoaït ñoäng tìm toøi haøo höôùng cuûa hoïc sinh.
Qua thöïc teá giaûng daïy moân Ngöõ vaên 8 ôû tröôøng THCS Ninh Ñieàn ñaõ thu nhaän ñöôïc chaát löôïng hoïc sinh nhö sau:
Moân
Lôùp
Toång soá hoïc sinh
KSCL giöõa HK I
KSCL cuoái HK I
KSCL giöõa HK II
KSCL cuoái HK II
Treân 5
Treân 5
Treân 5
Treân 5
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
N.vaên
8A1
33
28
84.8
31
93.9
N.vaên
8A2
32
30
93.8
30
93.8
III. GIAÙO AÙN MINH HOAÏ
Tuaàn: 10
Tieát: 37
NOÙI QUAÙ
A. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT
* Giuùp hoïc sinh:
Naém ñöôïc khaùi nieäm vaø taùc duïng cuûa bieän phaùp tu töø noùi quaù.
Naém vöõng giaù trò bieåu caûm cuûa pheùp tu töø naøy. Taùc duïng cuûa noù khi keát hôïp vôùi bieän phaùp tu töø so saùnh.
Phaân bieät ñöôïc noùi quaù vaø noùi khoaùc.
* Reøn luyeän kyõ naêng: Söû duïng toát pheùp tu töø noùi quaù trong giao tieáp vaø khi taïo laäp vaên baûn ñaït hieäu quaû, giaù trò bieåu caûm cao.
B. TROÏNG TAÂM:
Hoïc sinh thöïc haønh vaø luyeän taäp.
C. CHUAÅN BÒ:
GV: Giaùo aùn, SGK, baûng phuï.
HS: Soaïn baøi, SGK, vôû ghi, VBT, söu taàm thaønh ngöõ, ca dao, thô ca coù duøng pheùp noùi quaù, so saùnh tu töø.
D. TIEÁN TRÌNH:
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY - TROØ
NOÄI DUNG GHI BAÛNG
OÅn ñònh lôùp
Kieåm tra baøi cuõ
D Theá naøo laø töø ngöõ ñòa phöông? Töø ngöõ toaøn daân?
D Em coù nhaän xeùt gì veà vieäc söû duïng töø ngöõ ñòa phöông mình so vôùi töø toaøn daân?
D Em haõy tìm moät soá töø ñòa phöông töông öùng töø toaøn daân chæ loaøi vaät? ñoà vaät?
3. Baøi môùi
Trong ñôøi soáng sinh hoaït, giao tieáp haøng ngaøy ta thöôøng duøng caùch noùi boùng baåy giaøu hình aûnh gaây aán töôïng cho ngöôøi nghe veà vaán ñeà naøo ñoù: Anh aáy ñen nhö coät nhaø chaùy; Chò aáy ñeïp nhö tieân. Vaø trong tuïc ngöõ, ca dao, thô ca tröõ tình cuõng söû duïng raát nhieàu nhaèm nhaán maïnh yù caàn dieãn ñaït hay moät söï vaät, hieän töôïng naøo ñoù. Ñoù goïi laø noùi quaù. vaäy noùi quaù laø gì? Pheùp tu töø naøy coù taùc duïng nhö theá naøo? Caùc em seõ tìm hieåu roõ qua tieát hoïc hoâm nay.
Hoaït ñoäng 1:
D HS ñoïc caùc ví duï SGK/101?
D Em haõy cho bieát yù nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ, ca dao aáy?
Ο – Thôøi gian ñeâm thaùng naêm raát ngaén.
- Thôøi gian ngaøy thaùng möôøi raát ngaén.
- Lao ñoäng vaát vaû moà hoâi ñoå nhieàu.
D Caùch mieâu taû nhö ôû caâu tuïc ngöõ vaø ca dao treân coù ñuùng, chính xaùc vôùi thöïc teá khoâng?
¡ Khoâng ñuùng vôùi thöïc teá.
D Em coù nhaän xeùt gì veà caùch mieâu taû söï vaät, tính chaát trong tuïc ngöõ ca dao treân?
¡ Noùi quaù söï vaät baèng caùch phoùng ñaïi, cöôøng ñoä tính chaát cuûa söï vaät.
Ñaáy goïi laø bieän phaùp tu töø noùi quaù.
D Em haõy so saùnh caùch noùi quaù vaø caùch noùi bình thöôøng sau vaø neâu nhaän xeùt?
- Ñeâm thaùng naêm chöa naèm ñaõ saùng – Ñeâm thaùng naêm raát ngaén.
- Ngaøy thaùng möôøi chöa cöôøi ñaõ toái – Ngaøy thaùng möôøi raát ngaén.
- Moà hoâi thaùnh thoùt nhö möa ruoäng caøy – Moà hoâi öôùt ñaãm.
¡ Caû hai caùch noùi treân ñeàu coù noäi dung yù nghóa nhö nhau.
- Nhöng caùch noùi quaù sinh ñoäng, hình aûnh cuï theå vaø coù giaù trò bieåu caûm hôn, gaây aán töôïng hôn.
D Qua tìm hieåu caùc ví duï, em haõy cho bieát noùi quaù laø gì?
¡ Noùi quaù coøn ñöôïc goïi laø khoa tröông, ngoa duï, thaäm xöng, phoùng ñaïi.
D Duøng pheùp noùi quaù coù taùc duïng gì?
GV: Choát laïi -> ñaây laø noäi dung ghi nhôù.
D Gv treo baûng phuï: em haõy xaùc ñònh bieän phaùp tu töø trong caùc caâu sau:
Ñöôøng trôn nhö môõ.
Toâi thaáy moät con raén vuoâng ñaáy.
Nhìn kìa! Con caù leo caây.
Anh ta ñen nhö coät nhaø chaùy.
Khoanh troøn vaø gaïch chaân caâu coù pheùp noùi quaù? Vaø cho bieát taùc duïng cuûa noù?
¡ Trôn nhö môõ: ñöôøng raát trôn.
Ñen nhö coät nhaø chaùy: maøu da anh naøy raát ñen -> sinh ñoäng.
D Vaäy tröôøng hôïp b,c laø gì?
¡ Noùi doác, noùi khoaùc.
¡ GV coù theå keå moät caâu truyeän “ Con raén vuoâng” hoaëc “ Caây ôùt to”.
D Qua ví duï, em haõy so saùnh noùi khoaùc vaø noùi quaù? ( HS thaûo luaän nhoùm nhoû).
¡ Noùi khoaùc vaø noùi quaù ñeàu laø phoùng ñaïi tính chaát söï vaät , hieän töôïng.
Nhöng khaùc nhau ôû choã:
- Noùi quaù nhaèm muïc ñích nhaán maïnh tích chaát söï vaät, hieän töôïng, coù giaù trò bieåu caûm
-> Muïc ñích tích cöïc.
- Noùi khoaùc: nhaèm laøm cho ngöôøi khaùc tin vaøo moät ñieàu khoâng coù thöïc -> tieâu cöïc.
D GV ghi ví duï, yeâu caàu hoïc sinh cho bieát taùc duïng cuûa bieän phaùp tu töø noùi quaù?
Loã muõi taùm gaùnh loâng
Choàng yeâu, choàng baûo raâu roàng trôøi cho.
b. Treân ñaàu nhöõng raùc cuøng rôm
Choàng yeâu choàng baûo hoa thôm raéc ñaàu.
¡ Noùi quaù coù chöùc naêng nhaän thöùc laøm roõ hôn baûn chaát cuûa ñoái töôïng.
Caùch noùi quaù naøy nhaèm bieåu hieän moät söï thaät: Söï ñam meâ, yeâu thöông ñaõ laøm cho ngöôøi ta nhìn nhaän söï vaät khaùc ñi. Ôû ñaây coù theå boû qua heát khuyeát ñieåm cuûa ngöôøi yeâu.
D GV neâu tieáp ví duï, yeâu caàn hoïc sinh phaân tích yù nghóa cuûa bieän phaùp noùi quaù?
Chí ta lôùn nhö bieån Ñoâng tröôùc maët.
Anh ta ñen nhö coät nhaø chaùy.
OÂng aáy hieàn nhö cuïc ñaát.
¡ Caâu a nhaán maïnh, gaây aán töôïng vaø xuùc caûm veà yù chí, quyeát taâm raát lôùn -> giaûi phoùng ñaát nöôùc.
Caâu b,c gaây aán töôïng, sinh ñoäng vaø nhaán maïnh tính chaát.
D Qua caùc ví duï treân ta thaáy noùi quaù coù maáy taùc duïng?
DTa thaáy noùi khoaùc laø bieän phaùp tu töø ñoäc laäp. Nhöng ôû nhöõng ví duï treân ta thaáy ta coøn thaáy bieän phaùp tu töø naøo nöõa?
¡ Noùi quaù keát hôïp vôùi so saùnh.
D GV neâu ví duï:
Anh laøm toâi cöôøi vôõ caû buïng.
Ñieåm möôøi cuûa mình nhieàu voâ keå.
¡ Ngoaøi ra bieän phaùp noùi quaù coøn ñöôïc theå hieän baèng nhöõng töø ngöõ phoùng ñaïi.
D Qua quaù trình tìm hieåu veà noùi quaù, em thaáy pheùp tu töø thöôøng ñöôïc söû duïng trong lónh vöïc naøo?
¡ Söû duïng trong ñôøi soáng haøng ngaøy. Noù ñöôïc ñuùc keát thaønh nhöõng cuïm töø coá ñònh.
Söû duïng trong tuïc ngöõ, ca dao, vaên thô tröõ tình.
Hoaït ñoäng 2:
D HS ñoïc vaø xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp.
D Goïi HS ñöùng taïi choã xaùc ñònh vaø giaûi thích yù nghóa cuûa
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Thực trạng dạy học phương pháp mới ngữ văn lớp 8.doc