Đề tài Thuyết trình phóng sự truyền hình “Nước mắt phố cổ”

ng­êi trong sù kiÖn ®ã. TruyÒn h×nh lµ ph­¬ng tiÖn quan s¸t trùc tiÕp cuéc sèng cña mçi gia ®×nh. Kh¶ n¨ng trùc quan cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi qu¸ tr×nh nhËn thøc cña con ng­êi. Trong phãng sù truyÒn h×nh, mçi h×nh ¶nh ®Òu ph¶i bao hµm mét ý nghÜa, mét néi dung nµo ®ã( hoÆc lµ nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña sù kiÖn trong cuéc sèng). Kh¶ n¨ng biÓu hiÖn cña h×nh ¶nh trong t¸c phÈm phãng sù truyÒn h×nh cßn thÓ hiÖn ë mèi liªn kÕt gi÷a c¸c h×nh ¶nh víi nhau theo trËt tù tuyÕn tÝnh thêi gian cña qu¸ tr×nh vËn ®éng. Sù kÕ thõa ng«n ng÷ ®iÖn ¶nh cña truyÒn h×nh lµ mét tÊt yÕu ®· gióp cho truyÒn h×nh cã mét tÇm ¶nh h­ëng v­ît tréi so víi c¸c anh em cña nã. Nh­ng nã kh«ng ph¶i lµ sù sao chÐp y nguyªn b¶n gèc kÓ c¶ khi truyªn h×nh cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi ®iÖn ¶nh chÝnh luËn. ChÝnh v× ®­îc kÕ thõa mµ kh«ng mÊt c«ng søc t×m tßi thö nghiÖm víi bao nhiªu thÊt b¹i tr­íc khi ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu trªn cña ®iÖn ¶nh mµ truyÒn h×nh nhiÒu khi ®· vi ph¹m nh÷ng nguyªn t¾c, ph­¬ng ph¸p t¹o h×nh cña h×nh ¶nh dÉn ®Õn viÖc gi¶m thiÓu søc m¹nh vèn cã cña h×nh ¶nh vµ nh­ vËy hiÖu qu¶ cña truyÒn th«ng còng bÞ gi¶m sót. §Æc biÖt phãng sù truyÒn h×nh lµ mét thÓ tµi chñ lùc cña trtuyÒn h×nh trong hÖ thèng th«ng tin b¸o chÝ kh«ng thÓ bá qua yÕu tè h×nh ¶nh. Trong phãng sù truyÒn h×nh th«ng tin ®­îc biÓu hiÖn b»ng h×nh ¶nh, nã võa lµ ph­¬ng tiÖn, võa lµ néi dung thÓ hiÖn ý ®å t­ t­ëng cña t¸c gi¶. H×nh ¶nh trong phãng sù truyÒn h×nh ph¶n ¸nh kh«ng gian 3 chiÒu lªn mÆt ph¼ng 2 chiÒu trªn mµn h×nh. Kh¸c víi c¸c h×nh ¶nh tÜnh t¹i cña nghÖ thuËt t¹o h×nh nh­ héi ho¹, nhiÕp ¶nh, h×nh ¶nh trong phãng sù truyÒn h×nh lµ nh÷ng h×nh ¶nh ®éng, cã thùc vµ ®· qua xö lý, biªn tËp b»ng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt vµ nghiÖp vô. Cì c¶nh. Víi c¸c cì c¶nh chÝnh: Toµn- trung- cËn phãng sù truyÒn h×nh cã thÓ tho¶ m·n nhu cÇu th«ng tin cña kh¸n gi¶. ThÕ giíi ®­îc t¸i t¹o trªn mµn ¶nh trë lªn phong phó h¬n vµ còng chän läc h¬n. Nã ®¸p øng ®­îc t©m lý quan s¸t, tß mß cña con ng­êi muèn xem tõ tæng thÓ ®Õn chi tiÕt , kh«ng chØ muèn biÕt c¸i g× ®ang x¶y ra mµ cßn muèn biÕt nã x¶y ra nh­ thÕ nµo còng nh­ th¸i ®é, t©m lý cña nh÷ng con ng­êi trong cuéc ra sao th«ng qua c¸c cì c¶nh. Gãc quay. Ngoµi sù kÕ thõa ®iÖn ¶nh vÒ gãc quay vËt lý : cao thÊp, chÝnh diÖn, 3/4 …trong viÖc ghi chÐp hiÖn thùc phong phó, truyÒn h×nh cßn kÕ thõa ®iÖn ¶nh hai gãc ®é t©m lý: gãc ®é chñ quan vµ gãc ®é kh¸ch quan. Víi gãc quay kh¸ch quan, ng­êi xem cã thÓ ®ãng vai trß ng­êi chøng kiÕn c¸c hµnh ®éng ®ang diÔn ra trªn mµn ¶nh nhá mét c¸ch döng d­ng cña ng­êi ngoµi cuéc nh­ng cã thÓ trë thµnh ng­êi nhËp cuéc cã c¶m t­ëng nh­ m×nh cïng tham gia víi sù viÖc ®ang diÔn biÕn trªn phim th«ng qua c¸c gãc quay chñ quan. Do ®ã h×nh ¶nh trªn phim kh«ng chØ mang chøc n¨ng th«ng tin ®¬n thuÇn mµ cßn cã kh¶ n¨ng khªu gîi nh÷ng t×nh c¶m th¸i ®é nhÊt ®Þnh cña ng­êi xem. Montage. Mét phãng sù truyÒn h×nh hay bÊt kú mét t¸c phÈm truyÒn h×nh, bé phim nµo chÝnh lµ sù diÔn biÕn theo kh«ng gian vµ thêi gian ë c¸c cì c¶nh kh¸c nhau nÕu ®øng ë gãc ®é h×nh ¶nh. Khi truyÒn h×nh ¶ ®êi th× Montage ®· lµ mét yÕu tè cÊu thµnh cña bé phim. Montage lµ sù kÕt nèi c¸c c¶nh, mµn, tr­êng ®o¹n rêi r¹c kh¸c biÖt vÒ kh«ng gian vµ thêi gian theo ý ®å cña ng­êi lµm phim ®Ó cã mét bé phim theo ý ng­êi ®¹o diÔn, ®Ó cã mét bé phim hoµn h¶o dÝnh liÒn nhau mµ kh¸n gi¶ cã c¶m gi¸c ®­îc xem mét c©u chuyÖn kÓ liªn tôc kh«ng ®øt ®o¹n. TruyÒn h×nh ®­îc kÕ thõa toµn bé kü thuËt, nghÖ thuËt r¸p dùng h×nh ¶nh ®iÖn ¶nh: §éng tiÕp ®éng, tÜnh tiÕp tÜnh, ®ång trôc diÔn xuÊt, trôc ®Þnh h­íng… Khã cã thÓ h×nh dung mét ch­¬ng tr×nh truyÒn h×nh nµo l¹i cã thÓ tån t¹i nÕu kh«ng cã Montage. Nã kh«ng chØ cã t¸c dông kÕt nèi c¸c h×nh ¶nh trong b¶n th©n mét t¸c phÈm mµ cßn lµ sù kÕt nèi liªn kÕt ghÐp nèi ®Ñp m¾t gi÷a c¸c t¸c phÈm trong ch­¬ng tr×nh ®ã. Montage cho phÐp truyÒn h×nh nÐn hµnh ®éng thu hÑp thêi gian m« t¶ sù kiÖn x¶y ra còng nh­ lùa chän ghÐp nèi bÊt kú h×nh ¶nh nµo cÇn thiÕt cho ý ®å kÞch b¶n cña nhµ lµm phim tren c¬ së nh÷ng th­íc phim ®· quay ®­îc. §Æc biÖt phãng sù truyÒn h×nh chØ lµ sù ghi chÐp trung thùc h×nh ¶nh c¸c sù kiÖn, vÊn ®Ò nh­ nã cã trong cuéc sèng, chø kh«ng ®­îc sö dông bÊt kú mét h­ cÊu nghÖ thuËt nµo ®Ó t¨ng tÝnh gi¸ trÞ thÈm mü cña nh÷ng th­íc phim v× vËy Montage hîp lý th× phãng sù truyÒn h×nh sÏ t¨ng ®é hÊp dÉn cña sù thùc lªn. 1.2) ¢m thanh. ThËt khã cã thÓ h×nh dung næi thÕ giíi nµy sÏ ra sao nÕu con ng­êi thiÕu ®i mét trong hai kh¶ n¨ng: nh×n thÊy ®­îc vµ nghe ®­îc. TruyÒn h×nh còng nh­ ®iÖn ¶nh ngoµi søc m¹nh h×nh ¶nh ra muèn chinh phôc kh¸n gi¶ th× kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ©m thanh. ¢m thanh gióp chóng ta tin ®ù¬c nh÷ng g× chóng ta nh×n thÊy trªn h×nh ¶nh lµ cã thËt bëi con ng­êi lu«n muèn ®­îc nghe vµ nh×n cïng mét lóc. ¢m thanh trong phãng sù truyÒn h×nh ®­îc t¹o nªn bëi c¸c yÕu tè sau ®©y: ¢m thanh ngoµi h×nh: ®ù¬c phæ biÕn song hµnh víi h×nh ¶nh trong phãng sù, chØ ®­îc thùc hiÖn ë kh©u biªn tËp, gåm lêi b×nh vµ ©m nh¹c. Lêi b×nh lµ sù bæ sung cho nh÷ng g× ng­êi xem nh×n thÊy trªn mµn ¶nh truyÒn h×nh chø kh«ng kÓ l¹i nh÷ng g× hä ®· nh×n thÊy…ph¶i truyÒn ®¹t ®­îc t­ t­ëng cña phim, ph¶i gióp ng­êi xem tæng hîp ®­îc ý nghÜa sù vËt sù kiÖn diÔn ra trªn mµn ¶nh nhá.” “ ¢m nh¹c lµ mét trong ba yÕu tè quan träng trong phim phãng sù, t­ liÖu. ¢m nh¹c trong phim cã t¸c dông t«n thªm h×nh ¶nh vµ sù kiÖn, kh«ng ph¶i lóc nµo còng vang lªn mµ chØ sö dông khi cÇn thiÕt…. ¢m nh¹c còng cÇn ph¸i cã kÞch tÝnh vµ gîi c¶m chø kh«ng chØ minh o¹ cho phim.”Trong phãng sù truyÒn h×nh ng­êi ta th«ng th­êng chän mét b¶n nh¹c, bµi nh¹c kh«ng lêi gÇn phï hîp víi néi dung chuyÓn t¶i cña phãng sù lµ ®­îc vµ còng chØ dïng lóc cÇn thiÕt. HiÖn nay phãng sù truyÒn h×nh ®ang cã xu h­íng kh«ng sö dông nh¹c nÒn. ¢m thanh trong h×nh: §­îc ghi t¹i hiÖn tr­êng gåm lêi tho¹i pháng vÊn vµ tiÕng ®éng hiÖn tr­êng cã t¸c dông t¨ng ®é ch©n thËt cña sù kiÖn, vÊn ®Ò mµ phãng sù nªu. Thu hÑp kho¶ng c¸ch gi÷a phãng viªn vµ kh¸n gi¶, t¨ng mèi giao l­u gi÷a ng­êi truyÒn vµ ng­êi nhËn th«ng ®iÖp. Riªng tiÕng ®éng trong phim phãng sù ph¶i lµ tiÕng déng trùc tiÕp tõ hiÑn tr­êng chø kh«ng ph¶i lµ tiÕng ®«ng dµn dùng. Mçi yÕu tè nãi trªn cña ©m thanh cã tÇm quan träng riªng mµ nÕu ng­êi lµm phãng sù biÕt sö dông ®óng lóc, ®óng chç sÏ t¨ng kh¶ n¨ng th«ng tin h×nh ¶nh. Thµnh phÇn c¸c yÕu tè cña ©m thanh trong tõng phãn sù kh«ng ph¶i lµ nhÊt qu¸n, bÊt di bÊt dich mµ cßn phô thuéc vµo kÕt cÊu cña phãng sù thÓ hiÖn ý ®å cña ng­êi lµm phãng sù. Quan hÖ gi÷a ©m thanh vµ h×nh ¶nh trong PSTH. Ng«n ng÷ phãng sù truyÒn h×nh lµ ng«n ng÷ tæng hîp cña h×nh ¶nh vµ ©m thanh vµ søc m¹nh cña phãng sù truyÒn h×nh do ®ã lµ søc m¹nh cña hai yÕu tè ®ã. Tuy vËy viÖc x¸c ®Þnh sù t­¬ng quan gi÷a chóng kh«ng ®¬n gi¶n. ViÖc x¸c ®Þnh tÇm quan träng cña mçi yÕu tè sÏ quyÕt ®Þnh tØ lÖ “®Çu t­”, gia c«ng kÕt cÊu cña phãng viªn khi x©y dùng mét phãng sù truyÒn h×nh nãi riªng, mét t¸c phÈm truyÒn h×nh, ®iÖn ¶nh nãi chung vµ ®iÒu quan träng nhÊt lµ viÖc ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ cña viÖc truyÒn ®¹t th«ng tin. T¸c ®éng ®Çu tiªn cña mét ch­¬ng tr×nh truyÒn h×nh tËp trung vµo m¾t ng­êi xem, m¾t th­êng xuyªn m¹nh h¬n tai nghe, ®Æc biÖt trong tr­êng hîp gi÷a tai vµ m¾t cã sù nhËn thøc t­¬ng ph¶n nhau ®èi víi nh÷ng th«ng ®iÖp chóng nhËn ®­îc. Nh÷ng g× nghe ®­îc sÏ bæ trî n©ng cao hiÖu qu¶ cña h×nh ¶nh”. Chóng ta biÕt r»ng néi dung th«ng ®iÖp truyÒn ®¹t trong bÊt kú mét t¸c phÈm truyÒn h×nh nµo còng lµ sù t­¬ng hç gi÷a h×nh ¶nh vµ ©m thanh nh­ng trong mçi t¸c phÈm vai trß cña chóng l¹i kh¸c nhau do sù kh¸c biÖt cña tõng thÓ tµi quy ®Þnh. H×nh ¶nh trong phãng sù dï chi tiÕt bao nhiªu ch¨ng n÷a còng chØ truyÒn t¶i nh÷ng th«ng tin bÒ næi, cßn phÇn ch×m, phÇn th«ng tin ®i s©u vµo sù kiÖn, vÊn ®Ò l¹i nh­êng cho lêi b×nh, tiÕng ®éng. Nhµ b¸o TrÇn §øc cho r»ng: “ vÒ lêi b×nh cña phãng sù, t«i cho r»ng nã rÊt quan träng. Cã thÓ xem lêi b×nh nh­ mét t¸c phÈm v¨n häc trong truyÒn h×nh. NÕu ta quan niÖm lêi b×nh chØ lµ c¸i ®­a ®Èy cho h×nh ¶nh th× hoµn toµn sai lÇm. LÏ ®­¬ng nhiªn lµ phim truyÒn h×nh , th× h×nh ¶nh lµ chiÕm sè mét, nh­ng phãng sù truyÒn h×nh lµ mét c«ng cô truyÒn th«ng ®¹i chóng, phÇn nµo g¸nh tr¸ch nhiÖm tæ chøc c¸c hµnh ®éng cña céng ®ång m×nh, gi·i bµy nçi niÒm cña ng­êi lµm phim th× bé phim Êy ph¶i “ ®øng ®­îc”mµ muèn thÕ th× ph¶i hay lêi b×nh cña phim phãng sù lµ chÊt kÕt dÝnh cuèi cïng ®Ó toµn bé t¸c phÈm ra m¾t ng­êi xem. NÕu lêi b×nh dë th× bé phim ®ã cã t¸c dông kh«ng lµ bao nhiªu. Lêi b×nh dë sÏ kh«ng g¸nh ®­îc viÖc h×nh ¶nh gi¶i thÝch c¸i g× ®©y.” H×nh ¶nh vµ tiÕng ®éng lµ minh chøng x¸c thùc nhÊt nh÷ng th«ng tin ®Ò cËp trong lêi b×nh nh­ng kh«ng thÓ v× thÕ mµ lêi b×nh lÊn ¸t h×nh ¶nh trë thµnh mét bµi b¸o ph¸t thanh ghÐp vµo h×nh ¶nh. NÕu kh«ng cã nh÷ng h×nh ¶nh th× kh«ng cã truyÒn h×nh, nh­ng th«ng tin mµ h×nh ¶nh ®· chuyÓn t¶i th× lêi b×nh kh«ng nªn lÆp l¹i mµ ph¶i ®i s©u vµo minh chøng cô thÓ cho nh÷ng g× kh¸n gi¶ chøng kiÕn trªn mµn ¶nh.  2. kÕt cÊu mét phãng sù truyÒn h×nh. KÕt cÊu mét phãng sù truyÒn h×nh kh«ng chØ dùa trªn ý ®å cña ng­êi lµm phim mµ cßn chÞu t¸c ®éng kh«ng nhá cña chÊt liÖu kh¸ch quan.Nh÷ng h×nh ¶nh vµ ©m thanh mµ tæ lµm phim thu ®­îc t¹i hiÖn tr­êng tuú thuéc vµo néi dung cô thÓ cña vÊn ®Ò nªu ra trong phãng sù. KÕt cÊu mét phãng sù truyÒn h×nh lµ sù ph©n chia, bè trÝ c¸c phÇn, bé phËn cña h×nh ¶nh vµ ©m thanh cã ®­îc ®Ó thÓ hiÖn néi dung vµ t­ t­ëng cña t¸c phÈm. KÕt cÊu cña mét phãng sù truyÒn h×nh tèt th× ng­êi xem dÔ dµng nhËn biÕt ®­îc vÊn ®Ò sù kiÖn. KÕt cÊu mét t¸c phÈm phãng sù cã t¸c dông kh«ng nhá ®èi víi viÖc lµm næi bËt chñ ®Ò t­ t­ëng cña bµi. T¸c dông kh«ng nhá ®èi víi viÖc thÓ hiÖn chñ ®Ò t­ t­ëng cña bµi. T¸c dông cña nã n»m trong mèi quan hÖ cña h×nh thøc ®èi víi néi dung. KÕt cÊu cña phãng sù kh«ng nh÷ng xuÊt ph¸t tõ néi dung sù kiÖn mµ cßn ph¶i biÓu ®¹t néi dung ®ã b»ng nh÷ng h×nh thøc thÝch hîp nhÊt. V× vËy, khi x©y dùng kÕt cÊu t¸c phÈm phãng sù, tr­íc hÕt ng­êi lµm b¸o ph¶i c¨n cø vµo chñ ®Ò, ®Ò tµi, tµi liÖu cô thÓ, ®èi t­îng cÇn t¸c ®éng vµ c¸c yªu cÇu cô thÓ cña b¸o m×nh ®«ng thêi kÕt hîp víi vÞ trÝ cña m×nh ®åi h×nh dung l¹i toµn bé sù kiÖn ®Ó ®Þnh ra c¸c bè côc t­¬ng ­íng. Mçi sù kiÖn vÊn ®Ò cô thÓ ®Òu ®­îc t¸c gi¶ tr×nh bµy theo nh÷ng ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau. §iÒu ®ã ®­îc quy ®Þnh chÝnh bëi thùc tÕ kh¸ch quan hÕt søc phong phó, sinh ®éng vµ biÕn ®æi kh«ng ngõng. Phãng sù truyÒn h×nh th­êng ®­îc chia thµnh ba phÇn chÝnh : Nªu vÊn ®Ò, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vµ kÕt luËn. 2.1) Nªu vÊn ®Ò Lµ phÇn giíi thiÖu bèi c¶nh lµm n¶y sinh sù kiÖn. Trong phÇn nµy t¸c gi¶ cÇn chó ý ®­a ra nh÷ng c¶nh toµn h×nh ¶nh liªn t­ëng tíi vÊn ®Ò, cã ý nghÜa kh¸i qu¸t nh»m nªu bËt tÇm vãc ý nghÜa cña nã. Ph¶i t¹o cho kh¸n gi¶ sù kh¸m ph¸ míi, sù c¶m nhËn míi, phong phó, thu hót sù chó ý cña kh¸n gi¶ ngay tõ ban ®Çu. Theo kinh nghiÖm cña Nhµ b¸o L¹i V¨n S©m th×: “ Nªn b¾t ®Çu phãng sù b»ng mét c¸i g× ®ã bÊt th­êng ®Ó thu hót sù chó ý cña kh¸n gi¶ vÒ vÊn ®Ò mµ m×nh sÏ ®Æt ra, bëi v× khi khi ng­êi ta b¾t ®Çu mét ch­¬ng tr×nh ph¶i g©y ®­îc Ên t­îng, t¹o ra sù chó ý cho ng­êi xem b»ng nh÷ng t×nh huèng gay cÊn. Vµ do vËy “ TÝt” cña phãng sù rÊt quan träng” 2.2) Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò Lµ phÇn chøa ®ùng th«ng tin quan träng nhÊt cña phãng sù truyÒn h×nh. T¸c gi¶ ph©n tÝch nh÷ng m©u thuÉn cña vÊn ®Ò, diÔn biÕn cña sù kiÖn. §ång thêi t¸c gi¶ cÇn lý gi¶i vµ ®Ò ®¹t ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò mµ hiÖn thùc ®Æt ra. Phãng sù truyÒn h×nh trÇn thuËt diÔn biÕn sù kiÖn song song víi viÖc béc lé c¸i t«i nh©n chøng thÈm ®Þnh cña m×nh. H×nh ¶nh vµ lêi b×nh trong phãng sù truyÒn h×nh ph¶i khíp nhau, bæ xung cho nhau. DiÔn biÕn trong Phãng sù truyÒn h×nh cÇn theo mét chñ ®Ò xuyªn suèt, tr¸nh tham nhiÒu vÊn ®Ò lµm nhiÒu th«ng tin, t¸c phÈm trë nªn nh¹t nhÏo. 2.3) KÕt luËn §©y lµ phÇn ®¸nh gi¸ tæng qu¸t nh÷ng sù kiÖn ®· ®­îc nªu. PhÇn nµy t¸c gi¶ cÇn ®­a ra nh÷ng ý t­ëng míi l¹, ®éc ®¸o, t¹o ®­îc ®é s©u l¾ng trong lßng c«ng chóng. Nhµ b¸o Tr­êng Ph­íc cho r»ng: “ NÕu nh­ më ®Çu phãng sù truyÒn h×nh gièng nh­ viÖc më cöa ph¶i cã c¸ch chµo hái chñ nhµ nh­ thÕ nµo ®Ó thu hót chñ nhµ vµo c©u chuyÖn m×nh s¾p kÓ, th× kÕt thóc còng gièng nh­ viÖc l­u luyÕn cho lÇn ®Õn ch¬i sau” 3. qu¸ tr×nh s¸ng t¹o phãng sù truyÒn h×nh Phãng sù truyÒn h×nh lµ thÓ lo¹i b¸o chÝ ®­îc ng­êi xem ­a thÝch còng lµ thÓ lo¹i khã ®èi víi phãng viªn. Bëi lÏ thÓ lo¹i nµy ®ßi hái ng­êi phãng viªn kh«ng chØ biÕt c¸ch nh×n ra sù ®a d¹ng cña cuéc sèng mµ cßn biÕt lùa chän nh÷ng vÊn ®Ò tiªu biÓu nhÊt, cã ý nghÜa chÝnh trÞ x· héi nhÊt ®Þnh ®­îc ®«ng ®¶o d­ luËn quan t©m vµ ph¶i cã Ých cho x· héi cung nh­ phï hîp v¬Ý t«n chØ môc ®Ých cña c¸c c¬ quan b¸o chÝ. Qu¸ tr×nh s¸ng t¹o phãng sù truyÒn h×nh bao gåm c¸c b­íc sau ®©y: 3.1 §Ò tµi vµ chñ ®Ò trong Phãng sù truyÒn h×nh. Ph¹m vi ph¶n ¸nh cña phãng sù truyÒn h×nh còng nh­ bÊt kú mét thÓ tµi b¸o chÝ nµo lµ toµn bé hiÖn thùc trong dßng thêi sù chñ l­u. Nh­ng kh«ng ph¶i bÊt cø ®èi t­îng nµo cña hiÖn thùc còng thµnh ®èi t­îng ph¶n ¸nh cña phãng sù truyÒn h×nh. §ã lµ nh÷ng sù kiÖn ®Æt ra trong bèi c¶nh hiÖn t¹i cÇn lêi gi¶i ®¸p hay cßn gäi lµ hoµn c¶nh cã vÊn ®Ò. Th«ng qua phãng sù truyÒn h×nh , ng­êi phãng viªn truyÒn ®¹t ®Õn c«ng chóng mét bøc tranh chi tiÕt vµ diÔn biÕn mét sù kiÖn träng ®¹i, mét biÕn cè hay mét vÊn ®Ò trong qóa tr×nh ph¸t sinh , ph¸t triÓn theo ý ®å t­ t­ëng nhÊt ®Þnh. §Ò tµi cña phãng sù truyÒn h×nh xuÊt ph¸t tõ mäi kh¸i c¹nh lÜnh vùc cña cuéc sèng mµ tõ ®ã c¸c vÊn ®Ò, sù kiÖn n¶y sinh cÇn ®­îc ph¸t hiÖn vµ lµm s¸ng tá. ViÖc x¸c ®Þnh chñ ®Ò t­ t­ëng cho phãng sù lµ b­íc khëi ®Çu quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh s¶n cuÊt mét phãng sù truyÒn h×nh. §©y lµ viÖc kh«ng hÒ ®¬n gi¶n mµ phô thuéc vµo kh¶ n¨ng t­ duy ph¸t hiÖn vÊn ®Ò cña ng­êi phãng viªn. Cho nªn viÖc ph¸t hiÖn vÊn ®Ò cã thÓ ®· quyÕt ®Þnh mét nöa sù thµnh c«ng cña phãng sù truyÒn h×nh. 3.2) §Ò c­¬ng cña phãng sù truyÒn h×nh( kÞch b¶n) Sau khi lùa chän chñ ®Ò, ®Ò tµi t¸c gi¶ b¾t tay vµo x©y dùng phÇn ®Ò c­¬ng phãng sù. C«ngviÖc nµy gióp t¸c gi¶ x¸c ®Þnh râ c¶nh quay vµ ý t­ëng cña lêi b×nh. Phãng sù truyÒn h×nh còng nh­ bÊt cø t¸c phÈm truyÒn h×nh nµo còng lµ c«ng søc cña c¶ tËp thÓ, lµ kÕt qu¶ ®ãng gãp cña c¸c kh©u: Biªn tËp, quay phim, kü thuËt…. X©y dùng kÞch b¶n chÝnh lµ x¸c ®Þnh nh÷ng viÖc cÇn lµm cña c¸c thµnh viªn nãi trªn th«ng qua c¸c b­íc : quay, dùng, viÕt lêi b×nh, Ng­êi ta th­êng chia kÞch b¶n lµm ba lo¹i: 3.2.1) KÞch b¶n dù kiÕn §­îc x©y dùng trªn c¬ së t×m hiÓu thùc tÕ n¾m b¾t qu¸ tr×nh diÔn biÔn cña sù kiÖn sÏ x¶y ra vµ x©y dùng kÞch b¶n. Lo¹i kÞch b¶n nµy th­êng ®­îc dïng cho c¸c phãng sù thêi sù vµ phãng sù truyÒn h×nh truyÒn th¼ng. §Ó x©y dùng ®­îc kÞch b¶n ®ßi hái ng­êi phãng viªn ph¶i cã ph«ng kiÕn thøc tèt, kinh nghiÖm nhÊt ®Þnh ®Ó dù kiÕn ®­îc c¸c t×nh huèng cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh diÔn biÕn cña sù kiÖn. 3.2.2) KÞch b¶n ®Ò c­¬ng Sö dông cho nh÷ng sù kiÖn vÊn ®Ò phøc t¹p diÔn biÕn trong mét kh«ng gian réng mang tÝnh biÕn ®éng. Tuy nhiªn trong thùc tÕ nhiÒu phãng viªn ph¶i bÊm m¸y ngay khi “ chép” ®­îc vÊn ®Ò kh«ng thÓ bá qua sù kiÖn ®ã quay vÒ chuÈn bÞ ®Ò c­¬ng chi tiÕt tr­íc ®­îc. Trong nh÷ng tr­êng hîp nµy phãng viªn còng kh«ng chuÈn bÞ ®Ò c­¬ng dù kiÕn bëi cuéc sèng lu«n biÕn ®éng vµ chóng ta kh«ng thÓ biÕt tr­íc ®iÒu g× sÏ x¶y ra. 3.2.3) KÞch b¶n chi tiÕt Ap dông víi nh÷ng sù kiÖn cã diÔn biÕn t­¬ng ®èi æn ®Þnh, ®èi t­îng ph¶n ¸nh Ýt cã biÕn ®éng. KÞch b¶n phãng sù truyÒn h×nh lµ mét kÞch b¶n v¨n häc b»ng h×nh ¶nh, ph¶i râ rµng c¸c chi tiÕt, cµng chÆt chÏ bao nhiªu cµng hay bÊy nhiªu vµ ph¶i diÔn ®¹t b»ng h×nh ¶nh chø kh«ng ph¶i lµ nh÷ng g¹ch ®Çu dßng cÈu th¶. Mét kÞch b¶n cã thÓ xem nh­ x­¬ng sèng cña mét phãng sù truyÒn h×nh ®­îc thÓ hiÖn râ rµng nªn khi thùc hiÖn phãng sù cÇn tu©n theo ®­êng d©y xuyªn suèt cña kÞch b¶n. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn phãng sù vÉn cã sù thay ®æi Ýt nhiÒu. §ã lµ sù ®¶o lén c¸c chi tiÕt khi phãng viªn thÊy ®­îc tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c chi tiÕt ë mçi vÞ trÝ. H¬n n÷a khi tiÕp xóc víi thùc tÕ cã thÓ ng­êi phãng viªn ®ã sÏ kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn ®­îc c¸i míi n¶y sinh” 3.3 C«ng t¸c quay phim, ghi h×nh. §©y lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÞch b¶n ®· ®Ò ra t¹i hiÖn tr­êng. Ng­êi ta th­êng quan niÖm h×nh ¶nh lµ vÞ trÝ sè mét nh­ng khi thùc hiÖn quay phim h×nh ¶nh l¹i kh«ng ®­îc quan t©m ®óng víi vai trß cña m×nh. NhÊt lµ khi trong phãng sù truyÒn h×nh h×nh ¶nh ®­îc chän läc tõ nh÷ng th­íc phim s½n cã t¹i hiÖn tr­êng kh«ng qua mét thñ ph¸p nghÖ thuËt nµo cña ®iÖn ¶nh. Phãng sù truyÒn h×nh ph¶i thu hót kh¸n gi¶ ngay tõ nh÷ng h×nh ¶nh ®Çu tiªn ®Õn h×nh ¶nh cuèi cïng. Tuy nhiªn yªu cÇu vÒ tÝnh thÈm mü cña h×nh ¶nh trong phãng sù truyÒn h×nh kh«ng cao b»ng c¸c lo¹i phim nghÖ thuËt, phim truyÖn. Lµm phãng sù trtuyÒn h×nh bÞ chi phèi bëi c¸c yÕu tè: kh«ng gian, bèi c¶nh, diÔn biÕn cña vÊn ®Ò…Cho nªn phãng viªn quay phim phãng sù truyÒn h×nh ph¶i vÊt v¶ h¬n nhiÒu còng nh­ gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n ®Ó ghi ®­îc h×nh ¶nh “ hÊp dÉn” kh¸n gi¶. Cho nªn tr­íc khi quay phãng viªn quay phim vµ biªn tËp ph¶i lµm viÖc thËt kü víi nhau ®Ó thèng nhÊt ý t­ëng. Nh­ng ®ång thêi phãng viªn quay phim còng lu«n ph¶i chñ ®éng trong khi quay nhÊt lµ ®èi víi c¸c sù kiÖn cã tÝnh ®ét biÕn, thay ®æi bÊt ngê. Víi nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh æn ®Þnh lín h¬n cho phÐp biªn tËp chuÈn bÞ kÞch b¶n chi tiÕt cô thÓ h¬n th× ng­êi quay phim ph¶i cã nhiÖm vô tËp trung vµo thÓ hiÖn ý ®å cña kÞch b¶n. ë mét gãc ®é nµo ®ã chÝnh ng­êi quay phim sÏ lµ ng­êi quyÕt ®Þnh h×nh ¶nh chiÕm vai trß sè mét hay kh«ng th«ng qua nhøng h×nh ¶nh quý gi¸ “chép” ®­îc nh÷ng chi tiÕt ®¾t gi¸ mang l­îng th«ng tin cao, ®ì nhÑ phÇn lêi b×nh khi t¹o nªn phÇn néi dung cña t¸c phÈm. T¹i hiÖn tr­êng ng­êi quay phim kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc ghi h×nh diÔn biÕn sù kiÖn, nh÷ng h×nh ¶nh cña vÊn ®Ò nªu ra trong phãng sù truyÒn h×nh mµ cßn ph¶i ghi h×nh phãng viªn pháng vÊn vµ phãng viªn xuÊt hiÖn tai hiÖn tr­êng tr×nh bµy nh÷ng th«ng tin liªn quan sù kiÖn, vÊn ®Ò ®ã. MÆc dï cã nh÷ng phãng sù kh«ng sö dông pháng vÊn vµ viÖc xuÊt hiÖn tr­íc èng kÝnh cña phãng viªn t¹i hiÖn tr­êng nh­ng chØ chݪm sè l­îng Ýt ái cßn nh÷ng phãng sù sö dông hai yÕu tè ®ã trong thµnh phÇn cña phãng sù truyÒn h×nh th­êng cã hiÖu qu¶ m¹nh trong viÖc thuyÕt phôc ng­êi xem. 3.3.1 Pháng vÊn. Pháng vÊn ngoµi chøc n¨ng lµ mét thÓ tµi ®éc lËp cña truyÒn h×nh cßn ®­îc sö dông nh­ mét ph­¬ng tiÖn h÷u hiÖu cho ng­êi lam phãng vÊn truyÒn h×nh trong viÖc khai th¸c th«ng tin phôc vô chñ ®Ò cña phãng sù. Th«ng th­êng ng­êi ta cã thÓ khai th¸c th«ng tin phôc vô bµi b¸o, ch­¬ng tr×nh ph¸t thanh hay truyÒn h×nh theo hai ph­¬ng ph¸p. Thø nhÊt lµ quan s¸t qua ®ã phãng viªn ghi nhËn c¸c chi tiÕt c¸c diÔn biÕn cña sù kiÖn, vÊn ®Ò mét c¸ch kh¸ch quan nhÊt. Ph­¬ng ph¸p nµy cã søc thuyÕt phôc lín nh­ng cã yÕu ®iÓm lµ thiÕu tÝnh hÖ thèng v× chØ thÓ hiÖn ®­cî mét phÇn cña hiÖn thùc. Ph­¬ng ph¸p thø hai, ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu tµi liÖu nghÜa lµ phãng viªn khia th¸c nh÷ng th«ng tin vÒ sù kiÖn, vÊn ®Ò, bèi c¶nh th«ng qua t­ liÖu l­u tr÷, cã ­u ®iÓm lµ tÝnh toµn diÖn kh«ng phô thuéc vµo bèi c¶nh. Tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy th­êng chØ phæ biÕn ë b¸o viÕt, kh«ng mang tÝnh truyÒn h×nh cao v× Ýt sèng ®éng. Ph­¬ng ph¸p phãng vÊn ra ®êi nhanh chãng trë thµnh c«ng cô ®¾c lùc kh¾c phôc nh­îc ®iÓm cña hai ph­¬ng ph¸p trªn. Th«ng qua pháng vÊn, phãng sù truyÒn h×nh cã thÓ cho kh¸n gi¶ truyÒn h×nh biÐt ®­îc ý kiÕn, th¸i ®é, t×nh c¶m cña con ng­êi ®èi víi sù kiÖn, vÊn ®Ò. Kh¸n gi¶ truyÒn h×nh trùc tiÕp ®­îc nghe ý kiÕn cña ng­êi ®­îc pháng vÊn ë lêi nãi, giäng ®iÖu, vÎ mÆt, tr¹ng thaÝ t©m lý biÓu hiÖn th«ng qua h×nh ¶nh cña phãng sù truyÒn h×nh. §ã lµ lîi thÕ mµ c¸c lo¹i h×nh b¸o chÝ kh¸c kh«ng cã ®­îc. §èi t­îng ®ù¬c pháng vÊn trong phãng sù truyÒn h×nh cã thÓ lµ nh÷ng ng­êi ®· tham gia chøng kiÕn sù kiÖn hay nh÷ng ng­êi cã kiÕn thøc chuyªn s©u vÒ vÊn ®Ò, sù kiÖn ®­îc ®Ò cËp trong phãng sù. Còng cã thÓ lµ nh÷ng ng­êi cã thÈm quyÒn liªn quan ®Õn sù kiÖn vÊn ®Ò ®ã. MÆc dï nh÷ng c©u tr¶ lêi cña ng­êi ®­îc pháng vÊn th­êng mang tÝnh chÊt chñ quan víi nh÷ng ®¸nh gi¸ nhËn ®Þnh theo kh¶ n¨ng nhËn thøc, th¸i ®é quan ®iÓm cña ng­êi ®ã nh­ng viÖc sö dông pháng vÊn trong phãng sù truyÒn h×nh l¹i cã hiÖu qu¶ rÊt cao trong viÖc t¨ng c­êng tÝnh thuyÕt phôc. ViÖc sö dông pháng vÊn kÕt hîp víi lêi b×nh, tiÕng ®éng, ©m nh¹ccòng ®· khiÕn cho phãng sù truyÒn h×nh trë nªn sinh ®éng. Bøc tranh cuéc sèng ®­îc t¸i t¹o trong phãng sù truyÒn h×nh mang s¾c th¸i ®a d¹ng phong phó vµ ®­îc ®¸nh gi¸ tõ nhiÒu gãc ®é. Pháng vÊn trong phãng sù truyÒn h×nh cã hai d¹ng: Phãng viªn ®Æt c©u hái, ng­êi ®ù¬c pháng vÊn tr¶ lêi: D¹ng nµy cã ­u ®iÓm trong phãng sù ®iÒu tra khi t¸c gi¶ chÊt vÊn nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm víi sù n¶y sinh cña vÊn ®Ò. Nh­îc ®iÓm dÔ lµm cho lo·ng kÕt cÊu ý ®å cña phãng sù truyÒn h×nh C©u tr¶ lêi cña ng­êi ®­îc pháng vÊn ®­îc xen vµo lêi b×nh mét c¸ch khÐo lÐo nh»m thuyÕt phôc cho nh÷ng luËn ®iÓm mµ phãng viªn nªu ra trong phãng sù. Ng­êi xem kh«ng cã ý thøc ph©n biÖt r¹ch rßi gi÷a lêi b×nh vµ pháng vÊn mµ c¶m gi¸c ®ã lµ mét chØnh thÓ nhuÇn nhuyÔn.ý ®å, chñ ®Ò cña phãng sù truyÒn h×nh ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt vµ tËp trung h¬n. Pháng vÊn cã vai trß rÊt quan träng trong phãng sù truyÒn h×nh nªn vÒ mÆt t¹o h×nh cÇn ph¶i hÕt søc chó ý. Nªn thùc hiÖn pháng vÊn t¹i hiÖn tr­êng n¬i x¶y ra vÊn ®Ò th× sÏ t¹o hiÖu qu¶ cho pháng vÊn. 3.3.2 Phãng viªn ®øng tr­íc èng kÝnh Sù xuÊt hiÖn cña phãng viªn tr­íc èng kÝnh m¸y quay phim t¹i bèi c¶nh cña sù kiÖn, vÊn ®Ò sÏ lµm t¨ng tÝnh thuyÕt phôc cña nh÷ng th«ng tin mµ phãng viªn ®­a ra. ViÖc xuÊt hiÖn cã bèi c¶nh lµm nªn nh­ vËy sÏ t¨ng c¶m gi¸c nãng hæi thêi sù cña vÊn ®Ò vµ thÓ hiÖn sù nhanh nh¹y cña phãng viªn. §©y lµ thÕ m¹nh cu¶ truyÒn h×nh so víi b¸o viÕt vÒ tÝnh thêi sù. Kh¸n gi¶ khi nh×n thÊy phãng viªn ®øng t¹i hiÖn tr­êng n¬i x¶y ra sù kiÖn, vÊn ®Ò sÏ cã c¶m t­ëng vÊn ®Ò sù kiÖn ®ã ®ang x¶y ra ngay tr­íc m¾t vµ t¹i cïng thêi ®iÓm xem truyÒn h×nh vµ nh­ vËy sÏ lµm t¨ng tÝnh thêi sù cña phãng sù truyÒn h×nh. Sù xuÊt hiÖn cña phãng viªn tr­íc èng kÝnh chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong thµnh phÇn cÊu t¹o cña phãng sù truyÒn h×nh. Cho phÐp phãng viªn giíi thiÖu khung c¶nh cô thÓ, mèi liªn hÖ kh«ng gian gióp ng­êi xem hiÓu râ h¬n vÒ vÊn ®Ò. Nã cã t¸c dông nh­ lµ mét cÇu nèi c¸c yÕu tè kh¸c nhau cña c©u chuyÖn mµ kh«ng thÓ dïng h×nh ¶nh ®Ó minh ho¹ ®­îc. HoÆc nh»m kÕt thóc c©u chuyÖn, tãm t¾t c©u chuyÖn b»ng mét sè th«ng tin míi hay ph©n tÝch hÊp dÉn diÔn biÕn tiÕp theo cña c©u chuyÖn. 3.4 Dùng phim (Montage) Dùng phim cho phÐp chóng ta tù do liªn kÕt vµ t¸ch dêi h×nh ¶nh, t¹o thµnh c©u, dùng phim cho phÐp c¸c ®¹o diÔn diÔn ®¹t b»ng ng«n ng÷ th¬, ng«n ng÷ v¨n xu«i, t×m ra phong c¸ch vµ tiÕt tÊu cÇn thiÕt. TËn dông nh÷ng ­u thÕ nµy cña dùng phim, phãng sù truyÒn h×nh ®· biÕn nh÷ng th­íc phim rêi r¹c ghi chÐp sù kiÖn, vÊn ®Ò thµnh mét chØnh thÓ h×nh ¶nh theo ý ®å kÕt cÊu cña ng­êi lµm phim. Th«ng qua dùng phim c¸c thµnh phÇn cña phãng sù truyÒn h×nh : h×nh ¶nh, lêi b×nh, pháng vÊn, tiÕng ®éng, ©m nh¹c, ®­îc kÕt nèi mét c¸ch gän gµng t¹o thµnh søc m¹nh tæng hîp cña ng«n ng÷ truyÒn h×nh mµ khi xem truyÒn h×nh kh¸n gi¶ cã thÓ h×nh dung lµ tr­íc ®ã chóng lµ nh÷ng thµnh phÇn thùc hiÖn gÇn nh­ riªng lÎ ®éc lËp víi nhau. Trong t¸c phÈm truyÒn h×nh vµ ®iÖn ¶nh ng­êi at sö dông ba lo¹i Montage c¬ b¶n sau ®©y: Montage logic: Dùng c¸c c¶nh phim nèi víi nhau theo hîp víi logÝc trong ®ã sö dông c¸c thñ ph¸p nh­: nèi liªn tôc, chèng mê, lªn s¸ng, xuèng tèi…. Montage ý: ®­îc hiÓu lµ sù va ch¹m gi÷a c¸c c¶nh phim vµ do ®ã n¶y sinh ra mét ý míi, mét h×nh t­îng míi mµ nÕu ®Ó nh÷ng c¶nh ®ã n¶y ra mét ý míi mµ nÕu ®Ó riªng t¸ch rêi nhau th× ý ®ã h×nh t­îng ®ã kh«ng thÓ tån t¹i. Ph­¬ng ph¸p nµy hay ®­îc sö dông trong c¸c phim tµi liÖu vµ nghÖ thuËt. Montage nhÞp ®iÖu: Nã cã kh¶ n¨ng t¸c ®éng vÒ mÆt nghÖ thuËt nh­ng khã ¸p dông cho truyÒn h×nh nhiÒu, ph¸ vì tÝnh ch©n thùc cña hµnh ®éng. Trong phãng sù truyÒn h×nh chñ yÕu sö dông lo¹i Montage logic vµ Montage ý . 3.5 Lêi b×nh Trong phãng sù truyÒn h×nh lêi b×nh cã t¸c dông b¸m s¸t h×nh ¶nh cña sù kiÖn, vÊn ®Ò. Kh«ng ph¶i v× vai trß th«ng tin chÝnh cña ©m thanh mµ lêi b×nh phãng sù truyÒn h×nh trë thµnh nh­ mét b¶n thuyÕt minh trong mét ch­¬ng tr×nh ph¸t thanh, lµ n¬i mµ hiÖn thùc cuéc sèng ®­îc ph¶n ¶nh t¸i t¹o vµ tiÕp nhËn th«ng qua mét ng«n ng÷ truyÒn ®¹t duy nhÊt lµ ©m thanh. Lêi b×nh trong phãng sù truyÒn h×nh lµ sù bæ sung nh÷ng g× mµ h×nh ¶nh kh«ng nãi hÕt ®­îc, ®i s©u vµo nh÷ng chi tiÕt mµ h×nh ¶nh cßn ®Ò cËp s¬ sµi. Sai lÇm hay m¾c ph¶i trong khi viÕt lêi b×nh cho phong sù lµ nh¾c l¹i nh÷ng g× ®· ®­îc thÓ hiÖn ®¸t ®Çy ®ñ b»ng h×nh ¶nh. Nh­ thÕ, ng­êi phãng viªn ®· kh«ng biÕt sö dông ng«n ng÷ tæng hîp cña truyÒn h×nh: H×nh ¶nh vµ ©m thanh mçi yÕu tè ®ã ®Òu cã mét thÕ m¹nh vµ vai trß nhÊt ®Þnh. Lêi b×nh trong phãng sù truyÒn h×nh kh«ng tån t¹i ë d¹ng v¨n b¶n, nã ®­îc ng­êi xem tiÕp nhËn th«ng qua giäng ®äc.Do ®ã, hiÖu qu¶ t¸c ®éng cña lêi b×nh kh«ng ®¬n thuÇn thÓ hiÖn ë nh÷ng con ch÷ trong v¨n b¶n mµ cßn cã sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ cña ng­êi thÓ hiÖn lêi b×nh. Ng­êi thÓ hiÖn lêi b×nh ph¶i n¾m b¾t ®­îc tinh thÇn cña t¸c gi¶ lêi b×nh th× míi cá thÓ truyÒn ®¹t t­ t­ëng cña phãng sù ®Õn kh¸n gi¶. Lêi b×nh do chÝnh t¸c gi¶ cña phãng sù thÓ hiÖn sÏ thuy