Đề tài Tìm hiểu giai đoạn kết thúc kiểm toán Báo cáo tài chính do Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán AASC thực hiện

n ngành kế toán đầu tiên ở Việt Nam. Ngày 13/05/1991, thực hiện thông báo của Thủ tướng Chính Phủ, Bộ trưởng Bộ Tài Chính đã ra quyết định số 164/TC/QĐ/TCCB thành lập công ty: Công Ty Dịch Vụ Kế Toán Việt Nam (gọi là công ty Kế Toán). Tên giao dịch: Công Ty ASC. Ngày 27/04/1993, Bộ trưởng Bộ Tài Chính ra quyết định về việc thành lập Công Ty Dịch Vụ Kế Toán theo quyết định số 238/TC/QĐ/TCCB, doanh nghiệp đặt trụ sở chính tại số 10- Phan Huy Chú - Hà Nội và đặt chi nhánh, văn phòng đại diện tại các tỉnh thành phố. Vốn kinh doanh: 229.107.173 đồng Trong đó: Vốn ngân sách nhà nước cấp: 137.040.000 đồng. Vốn huy động thêm: 92.067.173 đồng Trong những năm đầu hoạt động, ASC cung cấp duy nhất dịch vụ kế toán: hướng dẫn các đơn vị đăng ký theo chế độ kế toán, lập sổ sách kế toán, so sánh đối chiếu các loại sổ, lập các báo cáo. Sau hai năm hoạt động công ty Dịch Vụ Kế Toán đã ngày càng lớn mạnh về năng lực hoạt động nghiệp vụ, ban lãnh đạo công ty đã quyết định đề nghị Bộ Tài Chính bổ sung thêm các loại hình dịch vụ khác đáp ứng với nhu cầu của thị trường. Vì vậy ngày 14/09/1993, Bộ trưởng Bộ Tài Chính đã ra quyết định số 639/TC/QĐ/TCCB đổi tên công ty thành “Công Ty Dịch Vụ Tư Vấn Tài Chính Kế Toán và Kiểm Toán”. Công ty có tên giao dịch quốc tế là: Auditing And Accounting Financial Cosultancy Service Company (gọi tắt là AASC). Trụ sở chính của công ty đặt tại số 01-Lê Phụng Hiểu-Quận Hoàn Kiếm-Hà Nội. Chức năng hoạt động của công ty được mở rộng thêm sang lĩnh vực dịch vụ tư vấn tài chính, kế toán và kiểm toán, dịch vụ công nghệ thông tin, dịch vụ đào tạo. Mở rộng hoạt động, công ty đã khẳng định vị thế vững chắc của mình và đáp ứng ngày một tốt hơn nhu cầu của thị trường. Trải qua hơn mười năm hoạt động, Công Ty Dịch Vụ Tư Vấn Tài Chính Kế Toán và Kiểm Toán đã có nhiều đóng góp tích cực trong hoạt động cung cấp những dịch vụ chuyên ngành thuộc lĩnh vực tài chính, kế toán và kiểm toán, góp vai trò quan trọng trong việc củng cố nền nếp tài chính kế toán cho các thành phần kinh tế. Hoạt động của công ty phát triển rộng khắp trên cả nước. Công ty đã thành lập thêm một số chi nhánh tại các thành phố lớn trên cả nước. Sau một thời gian hoạt động hiện nay công ty đã phát triển với một trụ sở chính và 5 chi nhánh trên mọi miền đất nước. Trụ sở chính tại: 01-Lê Phụng Hiểu-Hoàn Kiếm-Hà Nội Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh: số 29-Đường Võ Thị Sáu-Quận 1-Thành phố Hồ Chí Minh. Chi nhánh Vũng Tàu: số 237- Lê Lợi- Phường 6-Thành phố Vũng Tàu. Chi nhánh Thanh Hoá: số 25- Phan Chu Trinh- Phường Điện Biên- Thành phố Thanh Hoá Chi nhánh Quảng Ninh: tầng 2 công ty Vàng Bạc Đá Quý - Đường Trần Hưng Đạo - Thành phố Hạ Long - Quảng Ninh Chi nhánh Hải Phòng: số 22- Đường Trần Phú- Thành phố Hải Phòng Bảng 1: Một số chỉ tiêu hoạt động của công ty TT Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 1. Tổng số các bộ công nhân viên 241 271 291 Trong đó: Kiểm toán viên quốc gia 61 74 98 Trình độ học vấn: +Tiến sĩ 2 2 2 +Thạc sỹ 2 5 6 +Đang học cao học 10 14 22 +Đại học 198 234 251 +Cao đẳng, trung cấp 29 16 10 2. Hoạt động kinh doanh (triệu đồng) Doanh thu, thu nhập 19.342 21.174 25.200 Chi phí 16.471 19.141 22.510 Lợi nhuận 2.871 2.033 2.690 Nộp ngân sách Nhà nước 2.741 2.904 2.890 2. Đặc điểm tổ chức hoạt động kinh doanh của công ty AASC. Được thành lập năm 1991 theo quyết định số 164/TC/QĐ/TCCB của Bộ trưởng Bộ Tài Chính, AASC là một trong những tổ chức hợp pháp đầu tiên và lớn nhất ở Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực kiểm toán, kế toán và tư vấn tài chính. Qua mười năm xây dựng và trưởng thành, 08/2001 AASC đã vinh dự là công ty kiểm toán độc lập đầu tiên đựơc Chủ tịch nứơc tặng thưởng Huân chương lao động hạng Ba. Nhiều tập thể, cá nhân của AASC cũng đã được Thủ tướng Chính phủ tặng Cờ thi đua và bằng khen. Mục tiêu và phương châm hoạt động của công ty. Mục tiêu hoạt động của công ty là cung cấp các dịch vụ chuyên ngành tốt nhất, đảm bảo quyền lợi cao nhất của khách hàng, cung cấp những thông tin với độ tin cậy cao cho công tác quản lý tài chính và điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, mang lại hiệu quả cao nhất. Trong suốt quá trình ra đời và phát triển đến nay, AASC luôn tuân thủ phương châm hoạt động của mình, đó là: độc lập, trung thực, khách quan và bảo mật, tuân thủ các qui định của Nhà nước Việt Nam cũng như các chuẩn mực kiểm toán kế toán, kiểm toán quốc tế đựơc chấp nhận chung. AASC luôn nhận thức được lợi ích hợp pháp của khách hàng và cố gắng giúp khách hàng thực hiện và bảo vệ lợi ích chính đáng của mình. Các dịch vụ chuyên ngành của AASC. Dịch vụ kiểm toán: dịch vụ kiểm toán là loại hình dịch vụ chính trong tất cả các loại hình dịch vụ của AASC. Loại hình dịch vụ này chiếm hơn 80% tổng doanh thu của toàn công ty. Loại hình dịch vụ này bao gồm: Kiểm toán các báo cáo tài chính. Kiểm toán các hoạt động, dự án. Kiểm toán báo cáo quyết toán công trình xây dựng cơ bản Kiểm toán xác định vốn góp liên doanh Giám định tài liệu kế toán, tài chính Dịch vụ kế toán: là một tổ chức chuyên ngành, hiện AASC đang cung cấp các dịch vụ kế toán cho các khách hàng chủ yếu là các hoạt động: Hướng dẫn áp dụng chế độ kế toán tài chính Xây dựng các mô hình tổ chức bộ máy-tổ chức công tác kế toán. Mở, ghi sổ kế toán và lập các báo cáo tài chính. Lập hồ sơ đăng ký chế độ kế toán. Dịch vụ tư vấn: Các dịch vụ tư vấn chủ yếu của AASC: Tư vấn về thuế. Hướng dẫn thủ tục đăng ký kinh doanh Tư vấn về giá tài sản Soạn thảo các phương án đầu tư Tư vấn cổ phần hoá, sáp nhập và giải thể doanh nghiệp Dịch vụ đào tạo cán bộ và ứng dụng tin học: Công ty chủ yếu cung cấp dịch vụ này dưới hình thức: Tổ chức các khoá học bồi dưỡng kế toán trưởng, bồi dưỡng nghiệp vụ kế toán, kiểm toán nội bộ, quản trị doanh nghiệp, ứng dụng tin học trong công tác kế toán. Hướng dẫn sử dụng và cung cấp phần mềm tin học. Cung cấp các văn bản pháp qui, các thông tin kinh tế, tài chính, sổ sách, biểu mẫu, chứng từ. Hỗ trợ tuyển dụng nhân viên Ngày nay AASC đã có quan hệ với nhiều công ty kế toán và kiểm toán. Đặc biệt AASC có quan hệ hợp tác lâu dài với các công ty Enrst & Young, Price WaterHouse Cooper, KPMG... Những công ty có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn tài chính kế toán và kiểm toán. Vì vậy các dịch vụ của AASC luôn cung cấp đầy đủ thông tin với độ tin cậy cao nhất, hiệu quả nhất. Cung cấp các dịch vụ ngày càng đa dạng và tốt hơn đã giúp doanh thu của công ty không ngừng tăng lên trong đó dịch vụ kiểm toán chiếm tỷ trọng chủ đạo. Khách hàng của AASC. Uy tín của công ty trong lĩnh vực tư vấn tài chính kế toán và kiểm toán đã được Chính phủ, Bộ Tài Chính, các Bộ ngành và nhiều tổ chức tài chính tín dụng quốc tế cũng như các khách hàng đánh giá cao mạng lưới khách hàng của công ty ngày càng được mở rộng, công ty đã cung cấp dịch vụ cho hàng nghìn doanh nghiệp trong cả nước và trong tất cả các ngành nghề kinh doanh. Với kinh nghiệm chuyên môn cao của các kiểm toán viên, công ty luôn đảm bảo khả năng hoàn thành các dịch vụ kiểm toán và tư vấn tài chính kế toán đáp ứng nhu cầu của khách hàng theo đúng qui định của Chính phủ Việt Nam và các thông lệ quốc tế, góp phần giúp khách hàng nâng cao hiệu quả công tác quản lí tài chính và sử dụng nguồn vốn kinh doanh. Công ty không chỉ duy trì được nhiều khách hàng lớn mà còn thu hút thêm được nhiều khách hàng mới hàng năm trong nhiều lĩnh vực kinh doanh. Dưới đây là một số khách hàng kiểm toán của công ty AASC: Một số doanh nghiệp nhà nước như: Tổng Công ty Hoá chất Việt Nam, Tổng Công ty Bưu chính Viễn thông, Tổng Công ty Xi măng Việt Nam, Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển Nhà và Đô thị, Tổng Công ty Xăng dầu, Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội, Tổng Công ty lương thực Miền Nam, Tổng Công ty Than, Tổng Công ty Nhựa Miền Nam... Một số doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài: Công ty TNHH Đèn Hình ORION- HANEL, Công ty xi măng Nghi Sơn, Công ty liên doanh thép VPS-POSCO, công ty ống thép Việt Nam (VINAPIPE), Công ty liên doanh thương mại quốc tế IBC, Công ty điện tử y tế kĩ thuật cao... Trong lĩnh vực kiểm toán và tư vấn tài chính kế toán cho các dự án sử dụng tài trợ quốc tế, công ty cũng có một lượng khách hàng lớn gồm các Bộ, các ngân hàng: Ngân hàng Công thương Việt Nam, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển, Ngân hàng Ngoại Thương Việt Nam, Ngân hàng Nông Nghiệp Việt Nam, Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng Hải..., các dự án của ADB, WB, EU, UNFRA... Hàng năm công ty đã thực hiện trên 400 hợp đồng kiểm toán báo cáo quyết toán vốn đầu tư trong đó có nhiều công trình lớn như công trình đường dây tải điện 500KV Bắc Nam, công trình diện khu vực phía Bắc, công trình xây dựng thuỷ điện Hoà Bình, công trình xây dựng nhà máy thép POSCO... Theo đánh giá năm 2001 của công ty, lượng khách hàng là doanh nghiệp nhà nước chiếm số lượng lớn (khoảng 30% thị phần), các dự án đầu tư khoảng 20-25%, các đơn vị hành chính sự nghiệp khoảng 10%, các công trình xây dựng cơ bản chiếm 20% thị phần, còn lại là các lĩnh vực khác. 3. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lí của công ty AASC . 3.1. Hệ thống các phòng ban. Cơ cấu bộ máy quản lí của công ty từ khi thành lập đến nay đã có nhiều sự thay đổi phù hợp với sự phát triển của công ty. Hiện nay bộ máy tổ chức của công ty bao gồm: Ban giám đốc. Các phòng chức năng (làm nhiệm vụ hành chính tổ chức, tài vụ, kế toán quản trị). Các phòng nghiệp vụ. Các chi nhánh, các văn phòng đại diện của công ty ở các điạ phương Phòng kiểm toán các chương trình dự án Giám đốc chi nhánh Phó giám đốc Công ty Giám đốc chi nhánh Giám đốc chi nhánh Giám đốc chi nhánh Giám đốc chi nhánh Giám đốc Công ty Phó giám đốc Công ty Phó giám đốc Công ty Sơ đồ 1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lí của công ty AASC Phòng kiểm toán XDCB Phòng kiểm soát chất lượng Phòng tư vấn và bồi dưỡng nghiệp vụ Phòng kiểm toán các ngành TMDV Phòng kiểm toán các ngành SXVC Bộ phận tin học Phòng hành chính tổng hợp Phòng kế toán Chi nhánh TP Hồ Chí Minh Chi nhánh TP Hải Phòng Chi nhánh TP Quảng Ninh Chi nhánh TP Vũng Tàu Chi nhánh TP Thanh Hoá Phòng đào tạo Các phòng ban của công ty bao gồm: Phòng hành chính tổng hợp: Phòng hành chính tổng hợp có nhiệm vụ quản lí các công văn đi, công văn đến công ty, ra các quyết định về công tác tổ chức của công ty. Phòng tài chính kế toán: Bộ phận kế toán có nhiệm vụ bổ sung, sửa đổi qui chế tài chính hiện hành của công ty, đáp ứng nhu cầu của công tác quản lí nâng cao sức cạnh tranh của công ty. Các phòng nghiệp vụ: Các phòng nghiệp vụ đều phải cung cấp các dịch vụ chuyên môn theo đúng chỉ tiêu mà công ty giao phó. Tuy nhiên, mỗi phòng nghiệp vụ có các chức năng cụ thể riêng biệt: Phòng kiểm toán XDCB: tiến hành kiểm toán các báo cáo quyết toán các công trình XDCB. Riêng năm 2001, thị phần của công ty về kiểm toán XDCB chiếm 55% thị phần của cả nước, năm 2002 chiếm 56%. Phòng kiểm toán dự án: phòng kiểm toán các dự án của công ty có nhiệm vụ nắm bắt nhu cầu về kiểm toán các dự án. Hiện nay thị phần kiểm toán của AASC về các chương trình dự án là 25% thị phần kiểm toán dự án của cả nước. Phòng kiểm toán các ngành sản xuất vật chất: phòng đã thực hiện thành công nhiều hợp đồng kiểm toán lớn như các dự án do WB, ADB,... tài trợ, kiểm toán các ngân hàng thương mại, các bưu điện tỉnh, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, và một số công trình xây dựng cơ bản,... Phòng kiểm toán các ngành thương mại dịch vụ: phòng kiểm toán các ngành TMDV đã tham mưu và tổ chức thực hiện thành công nhiều hợp đồng kiểm toán lớn trong lĩnh vực TM và DV cũng như các loại hình khác. Phòng kiểm soát chất lượng: là một trong những phòng mới được thành lập trong năm 2002. Phòng tư vấn và kiểm toán: có chức năng chuyên sâu về dịch vụ đào tạo cán bộ, tư vấn tài chính kế toán. Ngoài chức năng tư vấn, phòng còn thực hiện nhiều hợp đồng kiểm toán cho mọi đối tượng khách hàng Phòng công nghệ thông tin xây dựng phần mềm và quản lý mạng công ty: trợ giúp cho khách hàng nắm bắt các cơ hội góp phần vào củng cố lợi thế cạnh tranh. Phòng đào tạo: chức năng giúp giám đốc công ty đào tạo nâng cao nghiệp vụ cho cán bộ kiểm toán viên, nhân viên cho công ty. Nhìn chung, cách thức tổ chức bộ máy tổ chức của công ty tư vấn tài chính kế toán và kiểm toán rất phù hợp với ngành nghề kinh doanh của công ty đem lại hiệu quả hoạt động cao. Với cách tổ chức này, ban lãnh đạo công ty có khả năng quản lý theo dõi chặt chẽ và điều phối hoạt động giữa các phòng ban. 3.2. Tổ chức phân công nhiệm vụ tại công ty AASC . Ban giám đốc: bao gồm 1 giám đốc và 3 phó giám đốc giúp việc. Giám đốc: Ngô Đức Đoàn. Phó giám đốc: Lê Đăng Khoa. Phó giám đốc: Nguyễn Thanh Tùng. Phó giám đốc: Tạ Quang Tạo. Phụ trách các phòng ban: Trưởng các phòng ban, bộ phận trong công ty có nhiệm vụ tổ chức, lãnh đạo các nhân viên dưới quyền làm việc theo đúng chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban, bộ phận mà mình lãnh đạo. Đồng thời trưởng các phòng ban, bộ phận còn có toàn quyền quyết định các công việc liên quan tới lĩnh vực dịch vụ do mình phụ trách. Các chi nhánh: Giám đốc các chi nhánh có nhiệm vụ tổ chức cán bộ, nhân viên dưới quyền hợp lý để cung cấp các dịch vụ của công ty tại địa bàn mà chi nhánh của mình đặt trụ sở, xây dựng kế hoạch cung cấp loại hình dịch vụ trong một năm và hướng phát triển trong những năm tiếp theo để trình giám đốc phê duyệt. Ngoài ra, giám đốc chi nhánh còn có trách nhiệm cố vấn cho giám đốc trong việc mở rộng địa bàn để cung cấp các loại dịch vụ của công ty. Các thành viên trong công ty: Tính đến thời điểm 31/12/2003 công ty đã có đội ngũ nhân viên với gần 300 người làm việc tại trụ sở chính (trong đó có gần 100 kiểm toán viên được cấp chứng chỉ kiểm toán viên cấp Nhà nước, 25 Tiến sỹ, Thạc sỹ và đang học cao học, ACCA). Do AASC là công ty chuyên cung cấp các dịch vụ chuyên ngành nên việc tổ chức phân công nhiệm vụ cũng có những đặc thù riêng của ngành. Điều đó được cụ thể hoá qua sơ đồ sau: GĐ Phó giám đốc Trợ lý cao cấp (làm việc được 2 năm) Trợ lý (làm việc từ 6 tháng đến 2 năm) Bộ phận quản lý Trợ lý mới vào nghề (làm việc từ 0 đến 6 tháng) Trưởng phòng Kiểm toán viên chính (sau khi có chứng chỉ CPA) Sơ đồ 2: Tháp sơ đồ tổ chức nghiệp vụ i. Khái quát chung về qui trình kiểm toán do công ty AASC thực hiện. 1. Các bước kiểm toán: Nhằm không ngừng nâng cao chất lượng của các cuộc kiểm toán, công ty AASC đã xây dựng và thực hiện các chính sách, thủ tục kiểm soát chất lượng để đảm bảo tất cả các cuộc kiểm toán đều được tiến hành phù hợp với chuẩn mực kiểm toán Việt Nam hoặc chuẩn mực kiểm toán quốc tế được chấp nhận tại Việt Nam. Mọi cuộc kiểm toán do các kiểm toán viên của công ty tiến hành đều được hướng dẫn chi tiết theo kế hoạch kiểm toán cụ thể, có sự giám sát và kiểm tra chặt chẽ của ban lãnh đạo công ty trong quá trình tiến hành cuộc kiểm toán. Những cuộc kiểm toán do công ty thực hiện đã đem lại kết quả cao nhờ việc áp dụng thống nhất một chương trình kiểm toán chặt chẽ, hợp lí và hiệu quả thông qua các bước công việc được cụ thể theo sơ đồ sau: Công việc thực hiện trước kiểm toán Lập kế hoạch kiểm toán tổng quát Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết Kết thúc kiểm toán Các công việc thực hiện sau kiểm toán Công việc thực hiện trước kiểm toán Lập kế hoạch kiểm toán tổng quát Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết Kết thúc kiểm toán Các công việc thực hiện sau kiểm toán Sơ đồ 3: Sơ đồ các bước công việc kiểm toán 2. Các phương pháp kiểm toán áp dụng AASC. Để thực hiện một cuộc kiểm toán từ giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán cho đến giai đoạn kết thúc kiểm toán, kiểm toán viên phải áp dụng các thủ tục kiểm toán thích hợp. Các phương pháp kiểm toán do công ty thực hiện được khái quát qua sơ đồ sau: Lập kế hoạch Xem xét hoạt động KD và chiến lược KD Tìm hiểu môi trường hoạt động Thảo luận kế hoạch, phân công thực hiện Thu thập thông tin Lập kế hoạch chi tiết Thực hiện các thủ tục phân tích Rà soát đánh giá việc tuân thủ pháp luật Rà soát tình hình KSNB Kiểm toán Kiểm tra soát xét BCTC Kiểm tra chi tiết các nghiệp vụ phát sinh, kiểm tra chi tiết số dư Phát hành BCKT và thư quản lí Sơ đồ 4: Sơ đồ phương pháp kiểm toán Nội dung các bước thực hiện trong quy trình kiểm toán. 2.1. Công việc thực hiện trước khi kiểm toán. Đây là bước khởi đầu mà công ty AASC đối với mọi cuộc kiểm toán, bước đầu tiên của công việc này là sự đánh giá sơ bộ về các khách hàng kiểm toán. Ban lãnh đạo của công ty thông qua những thông tin thu thập ban đầu về khách hàng kiểm toán, dự kiến những khách hàng mà công ty có khả năng cung cấp dịch vụ. Để tiến hành giai đoạn này, công ty đã thực hiện theo các bước sau: Gửi thư chào hàng. Tìm hiểu về khách hàng, đánh giá khả năng kiểm toán. Lập hợp đồng kiểm toán. Chuẩn bị nhân sự và các điều kiện vật chất khác. Công việc đầu tiên mà công ty thực hiện là gửi thư chào hàng tới những khách hàng kiểm toán mà công ty dự kiến. Thư chào hàng của công ty sử dụng là mẫu “Thư bày tỏ nguyện vọng” bày tỏ nguyện vọng được kiểm toán. Sau khi gửi thư chào hàng tới các khách hàng kiểm toán, công ty sẽ nhận thư mời kiểm toán từ phía các khách hàng kiểm toán có nhu cầu. Trên cơ sở thư mời kiểm toán, AASC tiến hành các công việc thu thập thông tin cơ sở về khách hàng và đánh giá khả năng chấp nhận kiểm toán. Với một lực lượng khách hàng đông đảo kể cả khách hàng thường xuyên lẫn khách hàng mới, công ty AASC luôn có sự đánh giá sơ bộ về khách hàng thông qua những thông tin thu thập bước đầu nhằm đánh giá khả năng chấp nhận kiểm toán. Đối với khách hàng thường xuyên, thông tin thu thập được thường là qua xem xét hồ sơ kiểm toán của các năm trước. Đối với khách hàng mới, công ty thu thập thông tin qua các phương tiện thông tin đại chúng, qua báo chí hoặc qua gặp gỡ, trao đổi với khách hàng. Qua đó, AASC xác định mức rủi ro kiểm toán và đánh giá về môi trường kiểm soát của đơn vị khách hàng. Công việc này được thực hiện bởi kiểm toán viên có trình độ tương xứng. Thông qua bảng câu hỏi có sẵn, kiểm toán viên sẽ tiến hành đánh giá rủi ro kiểm toán là cao hay thấp để xem xét khả năng có chấp nhận kiểm toán hay không. Sau khi đánh giá khả năng chấp nhận kiểm toán, công ty sẽ ký kết hợp đồng kiểm toán với đơn vị khách hàng. Công ty kiểm toán và công ty khách hàng cùng nhau thống nhất về các điều khoản và điều kiện của hợp đồng kiểm toán. Bước tiếp theo của công việc này, AASC tiến hành chuẩn bị các điều kiện về vật chất và nhân sự cho cuộc kiểm toán. Ban giám đốc công ty sẽ lựa chọn nhóm kiểm toán viên có trình độ nghiệp vụ tương xứng với yêu cầu chung để tiến hành cuộc kiểm toán theo kế hoạch đề ra. 2.2. Lập kế hoạch kiểm toán. 2.2.1. Lập kế hoạch kiểm toán tổng quát. Để lập được kế hoạch kiểm toán chuẩn xác, kiểm toán viên phải tiếp xúc với khách hàng. Để tìm hiểu tình hình, thu thập thông tin về các hoạt động kinh doanh của khách hàng, kiểm toán viên phụ trách cuộc kiểm toán tại công ty khách hàng đã tiếp xúc với ban giám đốc của khách hàng, tiếp xúc với phòng tài chính- kế toán, với các nhân viên trong công ty khách hàng và tìm hiểu thông qua báo, tạp chí chuyên ngành...Công ty AASC thu thập thông tin về khách hàng kiểm toán và lên kế hoạch kiểm toán tổng quát. Các bước công việc thực hiện tại giai đoạn này như sau: Thu thập thông tin về tình hình hoạt động kinh doanh của khách hàng kiểm toán: Thông qua việc tìm hiểu giấy phép thành lập công ty, điều lệ của công ty, các báo cáo tài chính, báo cáo kiểm toán, thanh tra hay kiểm tra của năm nay và vài năm trước, các biên bản họp đại hội, hội đồng quản trị, biên bản họp của ban giám đốc, các hợp đồng kinh tế và các nội quy chính sách khác của đơn vị khách hàng; công ty kiểm toán AASC tiến hành đánh giá rủi ro tiềm tàng và đưa ra đánh giá ban đầu về rủi ro đối với những mục tiêu kiểm toán cụ thể. Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ: + Tìm hiểu môi trường kiểm soát: Việc tìm hiểu môi trường kiểm soát giúp công ty kiểm toán AASC có những đánh giá bước đầu về tính tin cậy của hệ thống kiểm soát nội bộ của đơn vị khách hàng. Công việc trong giai đoạn này chủ yếu là đánh giá tổng thể về thái độ, nhận thức, về đặc thù trong quản lý của ban giám đốc đơn vị khách hàng. + Tìm hiểu hệ thống kế toán: công ty AASC tìm hiểu về hệ thống kế toán áp dụng tại đơn vị khách hàng. Công việc này bao gồm việc xem xét tổng thể về chứng từ kế toán, sổ sách kế toán, tài khoản kế toán cùng hệ thống các bảng tổng hợp, cân đối kế toán tại đơn vị khách hàng. Việc tìm hiểu hệ thống kế toán giúp kiểm toán viên xây dựng một kế hoạch phù hợp. Thực hiện các thủ tục phân tích: Trên cơ sở các thông tin thu thập được về tình hình kinh doanh của khách hàng và về hệ thống kiểm soát nội bộ, kiểm toán viên của công ty AASC tiến hành thực hiện các thủ tục phân tích để hỗ trợ cho việc lập kế hoạch kiểm toán tổng quát. Kế hoạch kiểm toán tổng quát có thể được điều chỉnh trong quá trình kiểm toán nếu có những vấn đề mới phát hiện hoặc có sự thay đổi về điều kiện, đặc điểm. Đánh giá trọng yếu và rủi ro: Khi lập kế hoạch kiểm toán, kiểm toán viên phải xem xét đánh giá tính trọng yếu và rủi ro kiểm toán cho từng khoản mục để xác định mức trọng yếu thống nhất trong toàn công ty. Kiểm toán viên vận dụng quy trình xem xét tính trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán theo từng khoản mục trên báo cáo tài chính của đơn vị được kiểm toán. Trên cơ sở tính trọng yếu và rủi ro kiểm toán của từng khoản mục được xác định, kiểm toán viên đưa ra phương hướng áp dụng các biện pháp kỹ thuật kiểm toán đối với từng khoản mục trên các khía canh: kỹ thuật kiểm toán nào sẽ được áp dụng, phạm vi kiểm toán, các vấn đề cần lưu ý... 2.2.2. Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết. Thông qua những thông tin thu thập được khi thực hiện các công việc trước kiểm toán và qua việc lập kế hoạch kiểm toán tổng quát, bước tiếp theo kiểm toán viên phải tiến hành lập kế hoạch kiểm toán chi tiết. Đây là những dự kiến chi tiết, tỉ mỉ những công việc để tiến hành kiểm toán từng bộ phận, từng khoản mục hay từng phần hành công việc của cuộc kiểm toán. Để lập kế hoạch kiểm toán chi tiết, công ty AASC đã thực hiện thông qua các bước sau: Xác định mức độ kiểm tra chi tiết: Từ kết quả đánh giá rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát của đơn vị khách hàng, kiểm toán viên đưa ra kết luận có tin cậy vào hệ thống kiểm soát nội bộ hay không để xác định mức độ kiểm tra chi tiết. Lựa chọn các trình tự kiểm toán. Thiết kế chương trình kiểm toán cho các tài khoản, khoản mục: Đối với từng khoản mục nghiệp vụ, công ty AASC đã thiết kế một chương trình kiểm toán phù hợp. Trong từng chương trình kiểm toán do công ty thiết kế có nêu rõ từng thủ tục kiểm toán thích ứng đối với từng tài khoản, từng khoản mục cụ thể. Ví dụ chương trình kiểm toán được thiết kế đối với một số tài khoản như: Tài khoản doanh thu, nguồn vốn chủ sở hữu, vốn bằng tiền, tài khoản chi phí... 2.3. Thực hiện kế hoạch kiểm toán. Đây là bước kiểm toán viên tiến hành thực hiện các công việc kiểm toán thông qua các kế hoạch kiểm toán đã được thiết lập từ trước. Kế hoạch kiểm toán đã nêu rõ từng công việc cụ thể phải làm, trình tự tiến hành, thời gian hoàn thành, phân công phân nhiệm, dự trù kinh phí. Dựa trên kế hoạch kiểm toán, kiểm toán viên của công ty AASC tiến hành thực hiện từng bước theo kế hoạch đề ra. Công việc trong giai đoạn này được triển khai theo các bước sau: Kiểm tra tổng thể các khoản mục trên báo cáo tài chính: mục đích của công việc này là xem xét báo cáo tài chính có tuân thủ nguyên tắc, chế độ kế toán hiện hành hay không. Qua xem xét tổng thể, kiểm toán viên đánh giá thông tin về sự mô tả hoạt động kinh doanh của khách hàng. Thực hiện thủ tục phân tích đối với từng khoản mục trên báo cáo tài chính: Trong quá trình thực hiện công việc này kiểm toán viên đối chiếu các chứng từ của từng nghiệp vụ phát sinh với các sổ chi tiết và đối chiếu với sổ cái, tìm ra sai sót, phân tích nguyên nhân. Tổng hợp đánh giá kết quả phân tích: kiểm toán viên sau khi soát xét báo cáo tài chính tìm ra sai sót và tổng hợp lại đưa ra các bút toán điều chỉnh phù hợp, đưa ra nhận xét đối với từng khoản mục nghiệp vụ. 2.4. Kết thúc kiểm toán. Khi kiểm toán viên đã hoàn tất các thủ tục kiểm toán cần thiết để thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ và hợp lý thì kiểm toán viên phải soát xét và đánh giá những kết luận rút ra trong quá trình kiểm toán để làm cơ sở cho ý kiến của mình về báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Trong giai đoạn kết thúc kiểm toán này, kiểm toán viên tổng hợp tất cả thông tin thu thập được và đưa ra các bút toán điều chỉnh, tổng hợp kết quả kiểm toán và đưa ra ý kiến của mình về sự trình bày của báo cáo tài chính có trung thực và hợp lý hay không. Công việc kết thúc của kiểm toán viên là lập báo cáo kiểm toán. Các bước cụ thể trong giai đoạn này được công ty AASC tiến hành như sau: Xem xét các sự kiện xảy ra sau ngày kết thúc niên độ kế toán. Xem xét tính hoạt động liên tục của đơn vị khách hàng. Thu thập thư giải trình của ban giám đốc đơn vị khách hàng. Tổng hợp và đánh giá kết quả kiểm toán. Lập và sửa đổi bản thảo báo cáo kiểm toán. Lập và công bố báo cáo kiểm toán. 2.5. Các công việc thực hiện sau kiểm toán. Sau mỗi cuộc kiểm toán, AASC đều thực hiện c