Đề tài Tìm hiểu những nội dung và phương pháp giáo dục học sinh mà các giáo viên chủ nhiệm lớp đã thực hiện được ở trường THPT dân lập Ngô Trí Hòa, Diễn Châu, Nghệ An

: quan niệm của em về tình bạn, ngoài giờ học em làm những gì để giúp gia đình, bố mẹ có quan tâm tới các em trong học tập và có hiểu những nguyện vọng của các em hay không, em mong muốn tập thể lớp ta phải như thế nào, theo em những bạn nào có đủ khả năng làm cán bộ lớp, các em có đề xuất hay ý kiến gì với các giáo viên bộ môn và giáo viên chủ nhiệm không, các em có sáng kiến hay phương pháp gì giúp giáo viên chủ nhiệm có thể quản lí lớp ngày càng đi lên hay không? - Quan sát : Đây là phương pháp mà các giáo viên ở trường làm thường xuyên nhằm theo dõi trực tiếp một cách khách quan những học sinh trong lớp học. và cũng quan sát toàn diện những biểu hiện, hành vi của học sinh trong quá trình học tập, lao động, vui chơi, trong quan hệ giao tiếp với bạn bè, với người lớn, với các giáo viên khác trong trường. - Phỏng vấn: được sự đồng ý của Ban giám hiệu, các giáo viên đưa ra một hình thức mới gồm hệ thống những câu hỏi để tìm hiểu về phẩm chất đạo đức, các quan hệ, thái độ, nhu cầu, hứng thú nguyện vọng của hoc sinh. Tùy theo những yêu cầu của nội dung cần tìm hiểu mà có thể nêu ra những câu hỏi cho học sinh, cho cha mẹ các em hoặc cho các lực lượng giáo dục có liên quan khác. Trong mỗi cuộc họp phụ huynh được tổ chức theo định kì thì giáo viên chủ nhiệm đã đưa ra các câu hỏi dành cho cha mẹ các em để cùng nhau phối hợp làm tốt công tác giáo dục con em mình. Các câu hỏi được lưu ý nhiều nhất như : ở nhà học sinh có những biều hiện và thái độ cũng như cách ứng xử với người trong gia đình và người ngoài như thế nào, các em có giúp đỡ cha mẹ làm những công việc gì không, phụ huynh đã thực sự quan tâm đầy đủ đến tâm sinh lí của con em mình chưa, nhất là các em học sinh cấp 3 là lứa tuổi khó bảo, các em dễ tự ái và rất nhạy cảm, các vị phụ huynh có sự phản đối hay ngăn cấm quyết liệt các em trong các mối quan hệ tình bạn, tình yêu hay không, các vị có sử dụng vũ lực với các em không. Những thông tin mà giáo viên thu thập được rất quan trọng để từ đó các giáo viên có thể góp ý kiến với cha mẹ các em, đề ra phương pháp giáo dục tốt nhất. người giáo viên phân tích cho phụ huynh hiểu rõ đặc điểm tâm lí, sinh lí các em, đề nghị các phụ huynh quan tâm hơn nữa đến con em mình vì người bố người mẹ chưa chắc đã hiểu các em bằng chính bạn bè các em. Thay vì việc luôn cho mình là người lớn thì phụ huynh hãy là người bạn thực sự của các em, lắng nghe ý kiến, tâm tư nguyện vọng các em thì nhiệm vụ giáo dục ở nhà và ở trường mới đem lại kết quả như ý. - Nghiên cứu các sản phẩm do học sinh làm ra như bài tập, đồ dùng : các giáo viên chủ nhiệm theo thông lệ vẫn kiểm tra đồ dùng học tập của các em xem có đầy đủ không, qua đồ dùng có thể biết được các em có thực sự quan tâm đến công việc học tập hay không. Kiểm tra vở bài tập theo định kì hoặc đột xuất nhằm giúp phát hiện các học sinh lười học, tận dụng quỹ gian học tập vào những việc vô bổ. - Thu thập và xử lí thông tin : Tìm hiểu học sinh là một quá trình thường xuyên, liên tục, nên các giáo viên ở trường đã ghi chép thường xuyên các hiên tượng liên quan đến hành vi đạo đức của học sinh, sau đó dùng các công thức thống kê để xử lí và đưa ra những nhận định về học sinh. Ở trường Ngô Trí Hòa có một số học sinh nam hay trốn học đi chơi bên ngoài, điều đó có tác hại rất lớn với độ tuổi của các em, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm có những biện pháp cứng rắn và kiên quyết để đẩy lùi tình trạng này. 3. Nội dung và hình thức tiến hành 3.1 Nội dung tìm hiểu khi nhận lớp chủ nhiệm Trước ngày khai giảng, giáo viên chủ nhiệm nhân được sự phân công của BGH nhà trường về lớp mìn sẽ chủ nhiệm. Sau khi có danh sách học sinh, các giáo viên chủ nhiệm cố gắng nhớ hết tên học sinh trong lớp. Đây là điều rất quan trọng bởi con người ai cũng muốn mình là quan trọng đối với người khác, là người được người khác tôn trọng. việc giáo viên gọi tên các em học sinh ngay khi mới gặp nhau là biểu hiện của điều đó. Học sinh sẽ rất vui, bất ngờ về điều này. Chính điều này sẽ giúp các giáo viên chủ nhiệm nhanh chóng để lại ấn tượng của ình trong câc em, điều quan trọng là các em cảm nhận được sự quan trọng của giáo viên chủ nhiệm đối với mỗi học sinh. Tiếp theo các giáo viên chủ nhiệm sẽ gặp những giáo viên chủ nhiệm cũ kết hợp với buổi học nội quy, buổi lao động đâu năm của các em để nắm bắt tình hình chung, tình hình của một số học sinh trong lớp ( như học sinh giỏi, học sinh cá biệt, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt…). Cũng như qua đó giáo viên chủ nhiệm sẽ định hình được đội ngũ Ban cán sự lớp sau này cũng như đưa ra được biên pháp giáo dục học sinh phù hợp. - Hoàn cảnh sống của học sinh : bao gồm sơ yếu lí lịch, điều kiện kinh tế gia đình, đặc điểm và quan niệm giáo dục gia đình, tình hình an ninh, trật tự xã hội ở địa phương, sự quan tâm về giáo dục thanh thiếu niên học sinh ở địa phương, quan hệ xã hội của học sinh đó. - Đặc điểm phát triển về thể chất và sinh lí lứa tuổi : đầu năm nhà trường tổ chức khám sức khỏe cho học sinh để biết cân nặng, chiều cao, bệnh tim mạch, huyết áp, cận thị. Giáo viên thì tìm hiểu các em về đặc điểm giới tính như : thái độ, cử chỉ, lời nói khi tiếp xúc với bạn bè, các trò chơi… - Đặc điểm tâm lí, khí chất : biểu hiện ở khả năng tư duy, nhận thức, trí thông minh, sự nhạy bén, ngôn ngữ, tình cảm, lí trí…thuộc loại hoạt bát, nhanh nhẹn hay trầm tĩnh… - Những phẩm chất đạo đức chủ yếu : trung thực hay dối trá, cần cù, chăm chỉ hay lười biếng, khiêm tốn hay kiêu căng, tự lập hay dựa dẫm, ỷ lại, bạo dạn dũng cảm hay yếu đuối nhút nhát, ích kỉ hay vị tha… - Những phẩm chất khác như : tinh thần trách nhiệm, ý thức xây dựng tập thể, ý thức tổ chức kỉ luật, ý thức và thái độ lao động, ý thức và động cơ học tập, quan hệ đúng mực, trong sáng, biết kính trên nhường dưới… - Những sở trường, năng khiếu : thể thao, văn nghệ, mĩ thuật, viết văn, ngoại ngữ,… 3.2 Các bước tiến hành a. Chuẩn bị: - Các giáo viên chủ nhiệm đã thu thập các loại hồ sơ của năm học cũ và các tài liệu, tổ chức liên quan. - Đầu năm học các giáo viên yêu cầu các em ghi phiếu điều tra cơ bản về bản thân các em như một sơ yếu lí lịch. Sau đây là một mẫu phiếu: LÍ LỊCH CÁ NHÂN Họ và tên: Giới tính :….........……… Ngày sinh :…………………. Địa chỉ thường trú :………………................................................................... Số điện thoại :…………………………………………………..............…… Họ tên bố :………………………...............………..Tuổi:…………….......... Nghề nghiệp :………………………...............……………………………… Nơi công tác :…………………………...............………………………….... Họ tên mẹ :………………………................………..Tuổi :………………… Nghề nghiệp :………………………................……………………………… Nơi công tác : ………………………………………...............……………... Số anh chị em : ………………. Là con thứ mấy : ……................………….. Ngày vào Đoàn : …………………Kết nạp ở đâu :……................………….. Đã tững giữ chức vụ gì chưa : ……………….................…………………… Sở thích:………………………………………….................………………... Sở trường, năng khiếu :……………………………................……………… Kí tên :……………. - Các giáo viên chủ nhiệm ở trường Ngô Trí Hòa còn vạch kế hoạch và thời gian tiến hành sao cho hợp lí nhất. Ở mỗi giai đoạn còn có sự dự kiến cụ thể công việc, làm sao cho khoa học nhất và có thể sửa đổi, bổ sung khi cần thiết hoặc những hoàn cảnh mới thay đổi. b. Bước tiến hành: Công tác tìm hiểu học sinh là một quá trình thường xuyên, liên tục trong suốt năm học nhiều khi đan xen nhau. Song về cơ bản có thể tiến hành qua 3 giai đoạn, mỗi giai đoạn có thể thực hiện ở những mức độ khác nhau, trong những thời gian khác nhau, nhiều hay ít còn tùy thuộc vào từng điều kiện thực tế của từng giáo viên chủ nhiệm, thực tế của lớp, mỗi học sinh và những yêu cầu cần tìm hiểu. Giai đoạn tìm hiểu sơ bộ : Đây là giai đoạn điều tra cơ bản, là bước khởi điểm để giáo viên chủ nhiệm tiếp cận với học sinh, với tập thể lớp học mà mình sẽ trực tiếp phụ trách. Các công việc chính của giai đoạn này gồm có việc phát phiếu điều tra cơ bản (lí lịch học sinh như mẫu trên), tham khảo các loại hồ sơ của học sinh năm học trước, chủ yếu là học bạ và sổ liên lạc với gia đình, cùng các tài liệu khác. Sau đó là việc tiến hành thu phiếu điều tra cơ bản, xử lí sơ bộ và ghi những nét chính của học sinh đó như : hoàn cảnh gia đình có những thuận lợi và khó khăn gì? Các em có năng khiếu, sở trường về lĩnh vực nào hoặc môn học nào?. Bên cạnh đó các giáo viên chủ nhiệm còn ghi các vấn đề chưa rõ hoặc còn nghi ngờ để tìm hiểu khi có điều kiện. Giai đoạn khảo sát, kiểm tra : Đây là giai đoạn tiếp theo bước điều tra cơ bản nhằm kiểm tra độ chính xác mà các em đã ghi. Đồng thời các giáo viên còn có thể bổ sung kịp thời, điều chỉnh kết quả tìm hiểu và vạch ra kế hoạch,, phương thức tác động sư phạm phù hợp cho từng học sinh. Giai đoạn này có những bước cơ bản như : - Đến thăm gia đình học sinh : để tìm hiểu rõ hơn, chi tiết hơn hoàn cảnh gia đình các em, những điều kiện sinh hoạt thực tế của gia đình, của bản thân học sinh, những nét hoàn cảnh riêng…không bộc lộ trên bản khai lí lịch. Công việc này rất cần thiết vì nó sẽ giúp giáo viên chủ nhiệm thâm nhập được vào đời sống và tâm hồn học sinh, tạo tình cảm gắn bó giữa giáo viên với gia đình và các em. Nhưng công việc này đòi hỏi người giáo vien chủ nhiệm thật sự yêu nghề, yêu quý học sinh và những yêu cầu về kinh tế cũng như phương tiện để giáo viên chủ nhiệm thực hiện nó. Ở trường Ngô Trí Hòa điều kiện về kinh tế còn hạn chế, việc tới thăm gia đình học sinh chỉ áp dụng với các em có hoàn cảnh quá khó khăn hoặc với học sinh cá biệt. - Trò chuyện với học sinh và giáo viên chủ nhiệm cũ cũng như giáo viên bộ môn, bạn bè của các em trong lớp: Các giáo viên trực tiếp trò chuyện với các em khi có thể để tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của các em, đồng thời còn phối hợp với việc trò chuyện với bạn bè của các em trong lớp vì bạn bè là người hiểu các em rõ nhất ở lứa tuổi này. - Các giáo viên chủ nhiệm đưa ra những câu hỏi gợi mở cho học sinh trong giờ sinh hoạt lớp để tìm hiểu về cách ứng xử xã hội, tính cách đạo đức, thái độ của các em thế nào với các mối quan hệ đời sống thường nhật. - Sau khi đã tiến hành tìm hiểu về học sinh thì các giáo viên xử lí, thống kê dữ liệu, tiến hành phân loại, nhận định về nguyên nhân,, triển vọng của từng nhóm hoặc của từng học sinh. Nêu ra những học sinh đặc biệt ( có thiên hướng, năng khiếu gì?) Nêu ra các học sinh chậm tiến ( hành vi, biểu hiện, nguyên nhân) - Ghi vào sổ chủ nhiệm hoặc số ghi chép kết quả khảo sát và phân loại, có sự phân loại, có ghi chép những phát hiện mới, những nhận định. Đồng thời các giáo viên chủ nhiệm ở trường còn vạch ra kế hoạch để tiến hành tác động sư phạm thích hợp đối với từng loại đối tượng. Các giáo viên đặc biệt quan tâm tới những em có học lực yếu, hạnh kiểm yếu, các em chậm tiến và các em đặc biệt có năng khiếu. Giai đoạn tìm hiểu nhằm khẳng định quá trình và kết quả giáo dục: Đây là giai đoạn được tiến hành trong suốt quá trình giáo dục, có tính thường xuyên và kết thúc ở từng giai đoạn (như giữa học kì, cuối học kì, cuối năm) để khẳng định và đánh giá kết quả giáo dục một cách khách quan, công bằng, chính xác. Hơn nữa cũng giúp cho việc bổ sung, điều chỉnh, hoàn thiện những biện pháp giáo dục phù hợp. Giáo viên chủ nhiệm các lớp đã thông qua hình thức dùng sổ liên lạc và liên hệ trực tiếp qua điện thoại để thông báo trực tiếp với gia đình các em về tình hình học tập cũng như những biểu hiện, thái độ đáng lo ngại của các em đê giáo viên chủ nhiệm cùng gia đình đề ra phương án hiệu quả nhất để giáo dục con em mình. Các giáo viên còn sử dụng những câu hỏi cần thiết để thăm dò ý kiến của các giáo viên chủ nhiệm lâu năm, giàu kinh nghiệm, hỏi ý kiến của cán bộ Đoàn trường về các đối tượng học sinh và tập thể lớp mình như : những nhận xét về chi đoàn lớp mình, ý thức kỉ luật cũng như các phong trào của Đoàn, các đoàn viên thanh niên trong lớp có tham gia đầy đủ và tích cực hay không, Ban chỉ huy Đoàn có ý kiến đóng góp gì với giáo viên chủ nhiệm hay không?. - Cuối cùng là khâu xử lí, tổng hợp số liệu thu được, Các giáo viên đã ghi kết quả thu được vào bảng tổng hợp trong sổ chủ nhiệm để đánh giá hiệu quả và có những điều chỉnh cũng như biện pháp để hoàn thiện công tác chủ nhiệm của mình. 4. Giáo viên chủ nhiệm trường Ngô Trí Hòa tổ chức, xây dựng tập thể lớp 4.1 Nhiệm vụ - Tổ chức tập thể theo phương hướng tự quản tích cực, phát huy được mọi tiềm năng, vai trò của học sinh trong các hoạt động xây dựng tập thể lớp vững mạnh - Tôn trọng, tin tưởng ở học sinh, giáo dục cho các em ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm với công việc, với bản thân và với mọi người. - Bồi dưỡng cho cán bộ học sinh về phương pháp tự quản các hoạt động của tập thể. Hình thành cho các em kĩ năng tổ chức, điều khiển, biết đánh giá kết quả hoạt động. 4.2 Phương tiện và phương pháp a. Phương tiện: - Các giáo viên có trong tay bản sơ đồ tập thể lớp: * Hệ thống bộ máy tự quản của lớp: + 1 lớp trưởng phụ trách chung + 3 lớp phó ( phụ trách học tập, lao động và cơ sở vật chất) + 3 cán sự môn học ( phụ trách các môn xã hội, tự nhiên, ngoại ngữ) + Các cán sự chức năng như : cán sự văn nghệ, thể thao, thư viện, tài chính…) + 1 thư kí lớp kiêm thủ quỹ + 1 bạn trong đội cờ đỏ + Các tổ trưởng, tổ phó Ngoài ra còn có Phó bí thư chi đoàn * Sơ đồ bộ máy tự quản của lớp: GIÁO VIÊN THƯ KÍ LỚP LỚP TRƯỞNG BÍ THƯ CĐ LỚP LỚP PHÓ HỌC TẬP LỚP PHÓ VĂN THỂ LỚP PHÓ LAO ĐỘNG CỜ ĐỎ TỔ TRƯỞNG TỔ PHÓ CÁN SỰ MÔN HỌC CÁN SỰ CHỨC NĂNG CÁN SỰ CHỨC NĂNG Các giáo viên qui định chức năng, nhiệm vụ cụ thể của cán bộ cốt cán học sinh trong lớp. Cụ thể như sau: + Nhiệm vụ của lớp trưởng : Tổ chức, theo dõi chung mọi hoạt động tự quản của lớp. điều khiển các tiết sinh hoạt tập thể lớp hàng tuần, chủ động hội ý cán bộ lớp, tổ để bàn bạc các công việc. Tổng hợp, giá kết quả thi đua về các mặt của lớp hàng tháng, kì học, năm học. Thay mặt giáo viên chủ nhiệm nắm bắt, quản lí tình hình của lớp và có trách nhiệm xếp hạnh kiểm để giáo viên tham khảo. + Nhiệm vụ của lớp phó phụ trách học tập: Điều khiển các hoạt động tự quản của lớp về học tập như: tổ chức, trao đổi kinh nghiệm học tập tốt, tổ chức hội vui học tập, tổ chức các giờ tự học khi giáo viên chủ nhiệm đi vắng. ngoài ra lớp phó phụ trách học tập còn có nhiệm vụ phụ trách, điều hành nhóm cán sự các môn học hoạt động có hiệu quả, có kế hoạch giúp đỡ các bạn học yếu vươn lên; theo dõi, đánh giá kết quả học tập của lớp hàng tuần, hàng tháng báo cáo cho lớp trưởng. + Nhiệm vụ của lớp phó phụ trách lao động và cơ sở vật chất : Nhận nhiệm vụ, phân công công việc, điều khiển các hoạt động lao động, vệ sinh của lớp. Điều hành, theo dõi công việc thường xuyên thông qua các tổ trưởng phụ trách lao động của các tổ. Phụ trách các cán sự lớp có chức năng như : quỹ lớp, cơ sở vật chất khác…Tổng hợp kết quả hàng tháng về các mặt và báo cáo lớp trưởng. + Nhiệm vụ của lớp phó phụ trách văn thể : Điều hành và theo dõi các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao của lớp một cách trực tiếp hoặc thông qua các tổ trưởng của các tổ và đội văn nghệ, đội bóng đá… Hầng tháng tổng hợp kết quả, đánh giá công việc mình phụ trách giao cho lớp trưởng. + Nhiệm vụ của cờ đỏ trong lớp: Theo dõi, đánh giá chung các mặt kỉ luật, trật tự, thực hiện nội quy của các tổ và các thành viên trong lớp. Có trách nhiệm nhận sổ đầu bài cho lớp và phát sổ đầu bài cho các lớp mà mình đi chấm thi đua. Đồng thời còn có nhiệm vụ báo cáo cho lớp trưởng hoặc giáo viên chủ nhiệm tình hình lớp về mặt nề nếp, nội quy xem những mặt nào chưa thực hiện được, xem hàng ngày lớp có bị trừ điểm thi đua hay không, bị trừ điểm những mặt nào để kịp thời điều chỉnh. + Nhiệm vụ của các tổ trưởng trong tổ : Theo dõi, điều khiển chung các mặt hoạt động và sinh hoạt của tổ. Nắm được kết quả cụ thể về từng môn học của mỗi bạn trong tổ, có ghi lại xem bạn nào bị điểm thấp, hay nói chuyện riêng, làm việc riêng, bị thầy cô giáo nhắc nhở vào danh sách riêng để cuối tuần tổng hợp lại và đánh giá kết quả hàng tuần, hàng tháng, báo cáo số liệu cho lớp phó phụ trách học tập. Đồng thời các tổ trưởng còn có nhiệm vụ nhắc nhở các tổ viên về nội quy đồng phục, phù hiệu, thẻ, trực nhật, lấy khăn, nước, giẻ lau bảng, khăn trải bàn và bình hoa trước khi buổi học bắt đầu. + Nhiệm vụ của các tổ phó : Nhận nhiệm vụ từ tổ trưởng hoặc các lớp phó phân công cho tổ mình, có trách nhiệm truyền đạt, đôn đốc các tổ viên thực hiện, báo cáo kết quả công việc cho tổ trưởng hoặc lớp phó phụ trách. + Nhiệm vụ của thư kí lớp : Giữ và bảo quản các loại sổ sách của lớp, giữ sổ đầu bài, xin chữ kí và xin điểm nhận xét của giáo viên bộ môn. Lên phòng văn thư nhận sổ điểm lớp trong từng ngày học để giáo viên bộ môn cho điểm trực tiếp vào. Đồng thời, thư kí lớp còn có trách nhiệm giữ quỹ lớp, ghi các khỏa thu chi trong tháng và tổng hợp lại khoản nào thừa, thiếu hay phải nộp thêm theo tháng trong giờ sinh hoạt lớp. Ngoài ra thư kí lớp còn chịu trách nhiệm ghi lại các sự kiện xảy ra trong lớp qua mỗi buổi học và ghi biên bản các cuộc họp cuả lớp để giáo viên và lớp trưởng nắm rõ tình hình. + Các cán sự chức năng khác như : Cán sự văn nghệ có nhiệm vụ đi tập hát với các Chi đoàn khác và về hướng dẫn cho cả lớp cùng hát bài hát đó. Đồng thời còn giúp lớp phó văn nghệ tổ chức các buổi sinh hoạt Đoàn, sinh hoạt tập thể chào mừng các ngày lễ. Cán sự thể thao giúp lớp phó văn thể tổ chức các đội thể thao của lớp theo yêu cầu của Đoàn trường như : đội bóng đá, đội điền kinh và các hoạt động vui chơi, giải trí khác. Đồng thời cũng có trách nhiệm đôn đốc, nhắc nhở các bạn tập thể dục giữa giờ hoặc xếp hàng chào cờ ngay ngắn. * Các giáo viên chủ nhiệm phân loại nhiệm vụ, chức năng các loại sổ sách ghi chép của cán bộ lớp, cán bộ tổ và hàng tuần vào buổi sinh hoạt lớp đều dựa vào những gì các em báo cáo để kiểm tra. Và các loại sổ được phân loại như sau: + Sổ ghi báo cáo tổng hợp ( dành cho lớp trưởng ) Dùng để ghi nhiệm vụ của lớp trưởng, ghi tóm tắt nội dung, kế hoạch, biện pháp phấn đấu của lớp hàng tháng theo chỉ tiêu đề ra. Ghi chép các số liệu hàng tháng do các lớp phó, các tổ trưởng và cờ đỏ cung cấp. Viết báo cáo tổng hợp đánh giá kết quả các mặt thi đua hàng tháng, từng học kì, từng năm học. + Sổ công tác của lớp phó : Ghi nhiệm vụ của lớp phó, ghi dự kiến kế hoạch hoạt động trong tháng, ghi các số liệu, kết quả các mặt hàng tuần, hàng tháng, tổng hợp và đánh giá chung các hoạt động. + Sổ công tác của các tổ trưởng : Ghi nhiệm vụ của tổ trưởng, ghi danh sách các tổ viên, ghi điểm kết quả học tập của tổ viên theo từng môn học , tổng điểm trung bình hàng tháng của tổ viên, ghi các bạn có kết quả học tập đạt 9, 10 và các bạn có điểm thấp trong tuần học. + Sổ ghi chép của cờ đỏ : Theo dõi, kiểm tra, ghi kết quả về thực hiện nề nếp, kỉ luật trong tổ, ghi những theo dõi về lớp của cờ đỏ lớp khác, ghi danh sách những bạn hay nói tục, đánh nhau, đi học chậm, ăn mặc lôi thôi, đầu tóc không gọn gang, các bạn hay trốn học trong lớp. + Sổ ghi chép của thư kí : Ghi các hoạt động của lớp hàng ngày, ghi diễn biến, tình hình, sự việc, hiện tượng của các học sinh nếu như vi phạm điều gì đó. Ghi biên bản cuộc họp, các buổi sinh hoạt tập thể, ghi thu chi quỹ lớp hàng tháng. * Các giáo viên chủ nhiệm ở trường đề ra kế hoạch năm học của lớp và vạch ra những số liệu cần thiết qua kết quả kiểm tra, tìm hiểu học sinh. b. Phương pháp : Để xây dựng và phát triển tập thể lớp tự quản, các giáo viên trường Ngô Trí Hòa đã sử dụng nhiều phương pháp nối tiếp nhau, chẳng hạn như: Phương pháp thuyết phục, giảng giải Phương pháp giao nhiệm vụ cụ thể Phương pháp bồi dưỡng, huấn luyện Phương pháp tạo tình huống giáo dục Phương pháp cố vấn hoạt động Và một số phương pháp khác để các giáo viên chủ nhiệm đạt được mục tiêu như : đàm thoại, tranh luận, nêu gương, khen thưởng, trách phạt… 5. Hình thức tiến hành 5.1 Chuẩn bị a. Đối với học sinh: Giáo viên chủ nhiệm trao đổi trực tiếp với các em học sinh xem các bạn nào có năng lực có thể lãnh đạo lớp mình, xem các em đề cử ai và những bạn nào ứng cử làm các chức vụ trong lớp. Để bầu ban cán sự lớp đạt hiệu quả - hoạt động tốt, các giáo viên chủ nhiệm ở trường Ngô Trí Hòa đã tham khảo ý kiến của các giáo viên chủ nhiệm cũ ( đối với học sinh lớp 11, 12 ) bởi họ là người nắm rõ được khả năng của các em. Một cán bộ lớp tốt phải là người năng động, nhiệt tình, biết sống vì tập thể, không ích kỉ. Đầu năm học lớp sẽ có vài buổi lao động, giáo viên chủ nhiệm quan sát các em học sinh mà mình định đưa vào ban cán sự lớp. Trong khi các em lao động, giáo viên có thể đánh giá về ý thức, tác phong, khả năng phối hợp với các bạn khác của các em và sẽ chọn ra được một lớp phó lao động tốt. Ngoài ý thức, trách nhiệm các thành viên các thành viên trong ban cán sự còn phải có năng lực tốt, điều này các giáo viên dựa vào học bạ, đồng thời khi phân công nhiệm vụ, các giáo viên chủ nhiệm đã khéo léo chọn ở mỗi địa bàn một em để tiện cho việc nắm tình hình các em học sinh ở cùng xã. Giáo viên cũng căn cứ vào sự tín nhiệm của tập thể qua việc bầu chọn dân chủ đầu năm. Khi tiến hành chia tổ, các giáo viên chủ nhiệm tiến hành tạo sự đồng đều ở các địa phương. Điều này có ý nghĩa quan trọng nhất là khi các em trong quá trình học tập tại trường có thể học nhóm hoặc đi lao động theo tổ sẽ rất thuận tiện cho việc đi lại cũng như liên hệ giữa các em với nhau. Đồng thời, giáo viên chủ nhiệm trực tiếp hỏi những em được đề cử và ứng cử xem các em có thực sự thích trọng trách mà cả lớp đã tín nhiệm và bầu ra hay không, các em có quyết tâm và cố gắng thực hiện nhiệm vụ của mình thật tốt để đưa tập thể lớp đi lên hay không. b. Về thời điểm tiến hành: - Các giáo viên chủ nhiệm thông báo cho học sinh biết thời gian, nội dung, yêu cầu để các em có ý thức sẵn sàng. - Về sơ đồ lớp giáo viên chủ nhiệm in ra giấy phát cho lớp trưởng và các tổ trưởng để quản lí về chỗ ngồi của các bạn trong lớp, tránh tình trạng đổi chỗ ngồi để nói chuyện riêng và cũng tiện cho việc điểm danh của giáo viên chủ nhiệm vào đầu giờ, tiện cho các giáo viên bộ môn gọi tên khi kiểm tra bài. Sơ đồ chỗ ngồi của học sinh trong lớp chủ yếu theo bảng sau : Bàn giáo viên 3 3 2 1 3 3 BẢNG Ghi chú : 1 : Lớp trưởng 2 : lớp phó học tập 3 : các tổ trưởng của 4 tổ. Khi tiến hành chia tổ và xếp chỗ ngồi giáo viên thường xếp các em trong một tổ ngồi chung với nhau, có xen kẽ cả nam lẫn nữ, các em học khá với các em học trung bình để trong quá trình học bạn này chỉ dẫn cho bạn kia. Những bạn nào ít chú ý học, bạn bị các tật về mắt, bạn người thấp thì được ngồi bàn đầu. Cán sự lớp thì được phân ra ngồi giữa hoặc cuối lớp để thâu tóm tình hình, thông thường lớp trưởng ngồi gần cuối lớp, lớp phó học tập ngồi bàn 2, các tổ trưởng ngồi đầu bàn để thuận tiện việc đi lại kiểm tra bài vở của các bạn khác. 5.2 Bước tiến hành a. Giai đoạn tổ chức và triển khai các mục tiêu cơ bản : - Các giáo viên chủ nhiệm nêu mục đích, yêu cầu, ý nghĩa việc tổ chức, xây dựng tập thể lớp tự quản có liên quan trực tiếp đến trách nhiệm và quyền lợi của mỗi em học sinh. Một tập thể vững mạnh thì các em có một môi trường để học tập và phát triển nhân cách, tình cảm một cách tốt nhất. Hơn nữa, khi lớp ổn định, phong trào học tập được nâng cao, các em có ý thức thi đua học tập tốt là điều kiện thuận lợi, nhất là với các em học sinh năm cuối cấp. - Các giáo viên chủ nhiệm giới thiệu cho học sinh sơ đồ cơ cấu tổ chưc lớp và cơ chế hoạt động tự quản của tập thể lớp, hệ thống đội ngũ cán bộ lớp, tổ và các cán sự chức năng tương ứng. Đối với lớp đầu cấp giáo viên chủ nhiệm đã căn cứ vào kết quả thăm dò hoặc tạm thời chỉ định đội ngũ cán bộ lớp. Sau này một thời gian khi đã nắm rõ đặc điểm cũng như thái độ từng em trong lớp thì trong cuộc họp bầu ban cán sự lớp thì các em học sinh có thể ứng cử hoặc đề cử theo hình thức bỏ phiếu kín. Đối với học sinh lớp 11, 12 thì giáo viên cho các em tự bầu chọn đội ngũ ban cán sự mà các em cảm thấy là có năng lực lãnh đạo và nhiệt tình với công tác của trường, lớp. - Trước tiên giáo viên nêu ý kiến xem ban cán sự lớp sẽ do giáo viên chọn hay các em chọn, khi các em đồng thanh cho các em chọn thì giáo viên khéo léo hướng các em rằng : “ các em tự do lựa chọn ban cán sự lớp thì sau này trong các hoạt động của lớp các em phải tôn trọng và hoạt động theo sự điều hành của các bạn”. Vì đặc thù của trường nên giáo viên chủ nhiệm không bầu tổ phó vì các tổ được chia gồm từ 8 – 10 em, con số này chưa thực sự đông và chưa cần thiết phải có tổ phó. - Sau khi chọn được đội ngũ cán bộ lớp, tổ, các cán sự chức năng trong lớp thì giáo viên chủ nhiệm giao nhiệm vụ, chức năng cho từng bạn, đưa cho các em mỗi người một cuốn sổ tổng hợp để các em ghi lại những hoạt động, chức năng, nhiệm vụ mình cần làm, cùng như tổng hợp, thống kê các kết quả để trình bày với cả lớp trong các buổi sinh hoạt đầu tuần. Đồng thời các giáo viên còn truyền đạt cho các em tác phong, kĩ năng giao tiếp căn bản nhất để các em có thể tự mình nói chuyện, phát biểu trước đám đông. Điều này rất quan trọng vì qua đó các em rèn luyện được tính tự lập và trau dồi được năng lực lãnh đạo của mình. Qua đó, giáo viên chủ nhiệm cho lớp th