Đề tài Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt khu dân cư Bình Trị Đông phường Bình Trị Đông B quận Bình Tân Tp Hồ Chí Minh công suất 4300 m3/ngày đêm

theå cuøng vôùi hoaëc khoâng cuøng vôùi buøn hoaït tính. Laøm thoaùng sô boä boå sung buøn hoaït tính goïi laø laøm thoaùng ñoâng tuï sinh hoïc, coøn khoâng boå sung buøn hoaït tính goïi laø laøm thoaùng ñôn giaûn. Laøm thoaùng ñôn giaûn coù theå tieán haønh ngay treân möông maùng daãn nöôùc vaøo beå laéng hoaëc trong nhöõng coâng trình ñaëc bieät – goïi laø beå laøm thoaùng sô boä neáu beå laøm thoaùng vaø beå laéng keát hôïp – goïi laø beå laéng laøm thoaùng. Khi laøm thoaùng seõ dieãn ra quaù trình ñoâng tuï vaø keo tuï caùc hôïp chaát khoâng hoaø tan nhoû coù troïng löôïng rieâng xaáp xæ troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc. Keát quaû laø laøm thay ñoå ñoä lôùn thuyû löïc vaø taêng quaù trình laéng caùc caën. Laøm thoaùng ñôn giaûn coù hieäu suaát taêng leân 7 - 8%, thôøi gian laøm thoaùng laáy baèng 10 – 20 phuùt, löôïng khoâng khí caàn thieát khoaûng 0.5 m3/m3 nöôùc thaûi. Laøm thoaùng ñoâng tuï sinh hoïc coù hieäu suaát laéng cao hôn. Bôûi vaø ngoaøi caùc quaù trình hoaù lyù, khi ñoâng tuï sinh hoïc moät phaàn chaát hoaø tan deã bò oxy hoaù cuõng ñöôïc oxy hoaù vaø khoaùng hoaù. Khi thieát keá vaø xaây döïng caùc beå laøm thoaùng sô boä caàn löu yù ñieàu kieän taùi sinh buøn hoaït tính. Dung tích ngaên taùi sinh laáy baèng 0.25 – 0.3 dung tích toång coäng cuûa beå laøm thoaùng. Löu löôïng toái öu cuûa buøn hoaït tính dao ñoäng trong khoaûng 100 – 400 mg/l. 3.3.1.6 Loïc Loïc ñöôïc öùng duïng ñeå taùch caùc taïp chaát phaân taùn coù kích thöôùc nhoû khoûi nöôùc thaûi, maø caùc beå laéng khoâng theå loaïi ñöôïc chuùng. Ngöôøi ta tieán haønh quaù trình loïc nhôø caùc vaät lieäu loïc, vaùch ngaên xoáp, cho pheùp chaát loûng ñi qua vaø giöõ caùc taïp chaát laïi. Vaät lieäu loïc ñöôïc söû duïng thöôøng laø caùt thaïch anh, than coác, hoaëc soûi, thaäm chí caû than naâu, than buøn hoaëc than goã. Vieäc löïa choïn vaät lieäu loïc tuøy thuoäc vaøo loaïi nöôùc thaûi vaø ñieàu kieän ñòa phöông. Coù nhieàu daïng loïc: loïc chaân khoâng, loïc aùp löïc, loïc chaäm, loïc nhanh, loïc chaûy ngöôïc, loïc chaûy xuoâi 3.3.1.7 Tuyeån noåi Phöông phaùp tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå taùch caùc taïp chaát (ôû daïng haït raén hoaëc loûng) phaân taùn khoâng tan, töï laéng keùm ra khoûi pha loûng. Trong moät soá tröôøng hôïp quaù trình naøy cuõng ñöôïc duøng ñeå taùch caùc chaát hoøa tan nhö caùc chaát hoaït ñoäng beà maët. Quaù trình nhö vaäy ñöôïc goïi laø quaù trình taùch hay laùm ñaëc boït. Trong xöû lyù nöôùc thaûi veà nguyeân taéc tuyeån noåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå khöû caùc chaát lô löûng vaø laøm ñaëc buøn sinh hoïc. Quaù trình tuyeån noåi ñöôïc thöïc hieän baèng caùch suïc caùc boït khí nhoû (thöôøng laø khoâng khí) vaøo trong pha loûng. Caùc khí ñoù keát dính vôùi caùc haït vaø khi löïc noåi taäp hôïp caùc boùng khí vaø haït ñuû lôùn seõ keùo theo caùc haït cuøng noåi leân beà maët, sau ñoù chuùng taäp hôïp laïi vôùi nhau thaønh caùc lôùp boït chöùa haøm löôïng caùc haït cao hôn trong chaát loûng ban ñaàu. Hình 3.3: Beå tuyeån noåi Baûng 3.2: ÖÙng duïng caùc coâng trình cô hoïc trong xöû lyù nöôùc thaûi Caùc coâng trình ÖÙng duïng Löôùi chaén raùc Taùch caùc chaát raén thoâ vaø coù theå laéng Nghieàn raùc Nghieàn caùc chaát raén thoâ ñeán kích thöôùc nhoû hôn ñoàng nhaát Beå ñieàu hoaø Ñieàu hoøa löu löôïng vaø taûi troïng BOD vaø SS Laéng Taùch caùc caën laéng vaø neùn buøn Loïc Taùch caùc haït caën lô löûng coøn laïi sau xöû lyù sinh hoïc hoaëc hoùa hoïc Maøng loïc Töông töï nhö quaù trình loïc, taùch taûo töø nöôùc thaûi sau hoà oån ñònh Vaän chuyeån khí Boå sung vaø taùch khí Bay hôi vaø bay khí Bay hôi caùc hôïp chaát höõu cô bay hôi töø nöôùc thaûi Phöông phaùp xöû lyù hoùa lyù Thöïc chaát cuûa phöông phaùp hoùa lyù laø ñöa vaøo nöôùc thaûi chaát phaûn öùng naøo ñaáy ñeå gaây taùc ñoäng vôùi caùc chaát baån bieán ñoåi hoùa hoïc taïo thaønh chaát khaùc döôùi daïng caën hoaëc chaát hoøa tan nhöng khoâng ñoäc haïi, khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Caùc phöông phaùp hoùa lyù thöôøng ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi laø: keo tuï, taïo boâng, haáp thuï trích ly, bay hôi, tuyeån noåi, vaø khöû truøng nöôùc thaûi Baûng 3.3: ÖÙng duïng caùc quaù trình hoùa lyù trong xöû lyù nöôùc thaûi Quaù trình ÖÙng duïng Khuaáy troän Khuaáy troän hoùa chaát vaø chaát khí vôùi nöôùc thaûi vaø giöõ caën ôû traïng thaùi lô löõng Taïo boâng Giuùp cho vieäc taäp hôïp caùc haït caën nhoû thaønh caùc haït lôùn hôn ñeå coù theå taùch ra baèng laéng troïng löïc Tuyeån noåi Taùch haït caën lô löûng nhoû vaø caùc haït coù tyû troïng saép xæ tyû troïng cuûa nöôùc, hoaëc söû duïng ñeå neùn buøn sinh hoïc Haáp thuï Taùch caùc chaát höõu cô khoâng ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp hoùa hoïc thoâng thöôøng hoaëc baèng phöông phaùp sinh hoïc. Noù cuõng ñöôïc duøng ñeå taùch ki m loaïi naëng, khöû chlorine cuûa nöôùc thaûi tröôùc khi xöû vaøo nguoàn Khöû truøng: Baèng Clo Baèng ClO2 Baèng BrCl2 Baèng Ozone Baèng tia UV Phaù huûy choïn loïc caùc vi sinh vaät gaây beänh Khöû chlorine Taùch clo coøn laïi sau quaù trình clo hoùa 3.3.3 Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc Xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc laø döïa vaøo khaû naêng soáng vaø hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät coù taùc duïng phaân hoùa nhöõng chaát höõu cô trôû thaønh nöôùc, nhöõng chaát voâ cô vaø nhöõng chaát khí ñôn giaûn. Nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc seõ ñöôïc ñaëc tröng bôûi chæ tieâu BOD hoaëc COD. Ñeå coù theå xöû lyù baèng phöông phaùp naøy nöôùc thaûi saûn xuaát caàn khoâng chöùa caùc chaát ñoäc vaø taïp chaát, caùc muoái kim loaïi naëng, hoaëc noàng ñoä cuûa chuùng khoâng ñöôïc vöôïc quaù noàng ñoä cöïc ñaïi cho pheùp vaø coù tyû soá BOD/COD ³ 0,5. Caùc coâng trình sinh hoïc coù theå ñöôïc chia laøm caùc coâng trình sinh hoïc hieáu khí vaø kî khí, hoaëc coù theå ñöôïc phaân loaïi thaønh caùc coâng trình sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân vaø nhaân taïo. 3.3.3.1 Coâng trình xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän töï nhieân Cô sôû cuûa phöông phaùp naøy laø döïa vaøo khaû naêng töï laøm saïch ñaát vaø nöôùc, vieäc xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc thöïc hieän treân caùc coâng trình: caùnh ñoàng töôùi, baõi loïc, hoà sinh hoïc Caùnh ñoàng töôùi vaø baõi loïc Caùnh ñoàng töôùi vaø caùnh ñoàng loïc ñöôïc xaây döïng ôû nhöõng nôi coù ñoä doác töï nhieân 0,02, caùch xa khu daân cö veà cuoái höôùng gioù, vaø thöôøng ñöôïc xaây döïng ôû nhöõng nôi ñaát caùt, acaùt Caùnh ñoàng töôùi vaø baõi loïc laø nhöõng oâ ñaát ñöôïc san phaúng hoaëc doác khoâng ñaùng keå, vaø ñöôïc ngaên caùch baèng nhöõng bôø ñaát. Nöôùc thaûi ñöôïc phaân phoái vaøo caùc oâ nhôø heä thoáng maïng löôùi töôùi, bao goàm: möông chính, möông phaân phoái vaø heä thoáng maïng löôùi töôùi trong caùc oâ. Kích thöôùc cuûa caùc oâ phuï thuoäc vaøo ñòa hình, tính chaát cuûa ñaát vaø phöông phaùp canh taùc. Hoà sinh hoïc Hoà sinh hoïc laø hoà chöùa duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi baèng sinh hoïc, chuû yeáu döïa vaøo quaù trình töï laøm saïch cuûa hoà. Ngoaøi nhieäm vuï xöû lyù nöôùc thaûi hoà sinh hoïc coøn coù theå ñem laïi nhöõng lôïi ích sau: Nuoâi troàng thuûy saûn Nguoàn nöôùc ñeå töôùi cho caây troàng Ñieàu hoøa doøng chaûy nöôùc möa trong heä thoáng thoaùt nöôùc ñoâ thò. Caên cöù theo ñaëc tính toàn taïi vaø tuaàn hoaøn cuûa caùc vi sinh vaø sau ñoù laø cô cheá xöû lyù, ngöôøi ta phaân loaïi laøm 3 loaïi hoà: Hoà kî khí, hoà hieáu kî khí (Facultativ) vaø hoà hieáu khí. Hoà kî khí: Duøng ñeå laéng vaø phaân huûy caën laéng baèng phöông phaùp sinh hoùa töï nhieân döïa treân cô sôû soáng vaø hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät kî khí. Loaïi hoà naøy thöôøng ñöôïc duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp coù ñoä nhieãm baån lôùn, coøn ít duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït, vì noù gaây ra muøi hoâi thoái khoù chòu. Hoà kî khí phaûi caùch xa nhaø ôû vaø xí nghieäp thöïc phaåm 1,5 – 2 km. Hoà hieáu kî khí (facultativ): Loaïi hoà naøy thöôøng ñöôïc gaëp trong ñieàu kieän töï nhieân, trong hoà thöôøng xaûy ra hai quaù trình song song: quaù trình oâxy hoùa hieáu khí chaát nhieãm baån höõu cô vaø quaù trình phaân huûy meâtan caën laéng. Ñaëc ñieåm cuûa loaïi hoà naøy xeùt theo chieàu saâu coù theå chia laøm 3 phaàn: lôùp treân maët laø vuøng hieáu khí, lôùp giöõa laø vuøng trung gian, coøn lôùp döôùi laø vuøng kî khí. Hoà hieáu khí: Quaù trình oâxy hoùa caùc chaát höõu cô baèng vi sinh vaät hieáu khí. Ñöôïc phaân laøm hai nhoùm: hoà laøm thoaùng töï nhieân vaø hoà laøm thoaùng nhaân taïo. . Hoà laøm thoaùng töï nhieân: oâxy cung caáp cho quaù trình oâxy hoùa chuû yeáu do söï khuyeách taùn khoâng khí qua maët nöôùc vaø qua quaù trình quanh hôïp cuûa caùc thöïc vaät nöôùc. . Hoà hieáu khí laøm thoaùng nhaân taïo: nguoàn cung caáp oâxy cho quaù trình sinh hoùa laø baèng caùc thieát bò nhö bôm khí neùn hoaëc maùy khuaáy cô hoïc. 3.3.3.2 Coâng trình xöû lyù sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo Beå loïc sinh hoïc (beå Bioâphin) Laø coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo nhôù caùc vi sinh vaät hieáu khí. Quaù trình xöû lyù dieãn khi nöôùc thaûi ñöôïc töôùi leân beà maët cuûa beå vaø nöôùc thaám qua lôùp vaät lieäu loïc ñöôïc ñaët trong beå. ÔÛ beà maët vaø ôû caùc khe hôû cuûa caùc haït vaät lieäu loïc, caùc chaát caën ñöôïc giöõ laïi vaø taïo thaønh maøng goïi laø maøng vi sinh. Löôïng oâxy caàn thieát ñeå oâxy hoùa caùc chaát baån höõu cô thaâm nhaäp vaøo beå cuøng vôùi nöôùc thaûi khi ta töôùi, hoaëc qua khe hôû thaønh beå, qua heä thoáng tieâu nöôùc töø ñaùy ñi leân. Beå bioâphin ñöôïc phaân loaïi döïa theo nhieàu ñaëc ñieåm khaùc nhau, nhöng treân thöïc teá beå ñöôïc phaân laøm hai loaïi: Bioâphin nhoû gioït: duøng ñeå xöû lyù sinh hoùa nöôùc thaûi hoaøn toaøn. Ñaëc ñieåm rieâng cuûa beå laø kích thöôùc cuûa caùc haït vaät lieäu loïc khoâng lôùn hôn 25 – 30mm, vaø taûi troïng nöôùc nhoû 0,5 – 1,0 m3/m2, neân chæ thích hôïp cho tröôøng hôïp löu löôïng nhoû töø 20 – 1000 m3/ngaøy ñeâm. Bioâphin cao taûi: khaùc vôùi bioâphin nhoû gioït laø chieàu cao cuûa beå coâng taùc vaø taûi troïng töôùi nöôùc cao hôn, vaät lieäu loïc coù kích thöôùc 40 – 60 mm. Neáu ôû beå bioâphin nhoû gioït thoaùng gioù laø nhôø töï nhieân thì ôû beå bioâphin cao taûi laïi laø nhaân taïo. Beå coù theå ñöôïc duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi baèng sinh hoïc hoaøn toaøn hoaëc khoâng hoaøn toaøn. Hình 3.4: Beå loïc sinh hoïc biofilter a buøn r Beå Aeroten Beå Aeroten laø coâng trình laø baèng beâ toâng, beâ toâng coát theùp, vôùi maët baèng thoâng duïng laø hình chöõ nhaät, laø coâng trình söû duïng buøn hoaït tính ñeå xöû lyù caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc. Buøn hoaït tính laø loaïi buøn xoáp chöùa nhieàu vi sinh coù khaû naêng oâxy hoùa vaø khoaùng hoùa caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Ñeå giöõ cho buøn hoaït tính ôû traïng thaùi lô löûng, vaø ñeå ñaûm baûo oâxy duøng cho quaù trình oâxy hoùa caùc chaát höõu cô thì phaûi luoân luoân ñaûm baûo vieäc laøm thoaùng gioù. Soá löôïng buøn tuaàn hoaøn vaø soá löôïng khoâng khí caàn caáp phuï thuoäc vaøo ñoä aåm vaø möùc ñoä yeâu caàu xöû lyù nöôùc thaûi. Beå ñöôïc phaân loaïi theo nhieàu caùch: theo nguyeân lyù laøm vieäc coù beå thoâng thöôøng vaø beå coù ngaên phuïc hoài; theo phöông phaùp laøm thoaùng laø beå laøm thoaùng baèng khí neùn, maùy khuaáy cô hoïc, hay keát hôïp; Ngoaøi 2 coâng trình xöû lyù sinh hoïc nhaân taïo treân coøn coù caùc coâng trình khaùc: Möông oâxy hoùa, beå UASB, beå laéng hai voû Baûng 3.4: Caùc quaù trình sinh hoïc duøng trong xöû lyù nöôùc thaûi Loaïi Teân chung Aùp duïng Quaù trình hieáu khí Sinh tröôûng lô löûng Quaù trình buøn hoaït tính Thoâng thöôøng( doøng ñaåy) Xaùo troän hoaøn toaøn Laøm thoaùng theo baäc Oxi nguyeân chaát Beå phaûn öùng hoaït ñoäng giaùn ñoaïn OÅn ñònh tieáp xuùc Laøm thoaùng keùo daøi Keânh oxy hoaù Beå saâu Beå roäng- saâu Nitrat hoaù sinh tröôûng lô löûng Hoà laøm thoaùng Phaân huyû hieáu khí Khoâng khí thoâng thöôøng Oxi nguyeân chaát Khöû BOD chöùa cacbon (nitrat hoaù) Nitrat hoaù Khöû BOD –chöùa cacbon (nitrat hoaù) OÅn ñònh, khöû BOD – chöùa cacbon Sinh tröôûng gaén keát Keát hôïp quaù trình sinh tröôûng lô löûng vaø gaén keát Beå loïc sinh hoïc Thaùp taûi- nhoû gioït Cao taûi Loïc treân beà maët xuø xì Ñóa tieáp xuùc sinh hoïc quay. Beå phaûn öùng vôùi khoái vaät lieäu Quaù trình loïc sinh hoïc hoaït tính Loïc nhoû gioït- vaät lieäu raén tieáp xuùc Quaù trình buøn hoaït tính- loïc sinh hoïc Quaù trình loïc sinh hoïc- buøn hoaït tính noái tieáp nhieàu baäc Khöû BOD chöùa cacbon- nitrat hoaù Khöû BOD chöùa cacbon Khöû BOD chöùa cacbon- nitrat hoaù Khöû BOD chöùa cacbon- nitrat hoaù Quaù trình trung gian Anoxic Sinh tröôûng lô löûng Sinh tröôûng gaén keát Sinh tröôûng lô löûng khöû nitrat hoaù. Maøng coá ñònh khöû nitrat hoaù Khöû nitrat hoaù Quaù trình kò khí Sinh tröôûng lô löûng Sinh tröôûng gaén keát Leân men phaân huyû kò khí Taùc ñoäng tieâu chuaån moät baäc Cao taûi moät baäc Hai baäc Quaù trình tieáp xuùc kò khí Lôùp buøn lô löûng kò khí höôùng leân (USAB) Quaù trình loïc kò khí OÅn ñònh, khöû BOD chöùa cacbon Khöû BOD chöùa cacbon Khöû BOD chöùa cacbon OÅn ñònh chaát thaûi vaø khöû nitrat hoaù OÅn ñònh chaát thaûi – khöû nitrat hoaù Quaù trình keát hôïp hieáu khí- trung gian Anoxic- kò khí Sinh tröôûng lô löûng Keát hôïp sinh tröôûng lô löûng, sinh tröôûng gaén keát Quaù trình moät baäc hoaëc nhieàu baäc, caùc quaù trình coù tính chaát khaùc nhau Quaù trình moät baäc hoaëc nhieàu baäc Khöû BOD chöùa cacbon- nitrat hoaù,khöûnitrat hoaù, khöû phosphor Khöû BOD chöùa cacbon- nitrat hoaù,khöû nitrat hoaù, khöû phospho Quaù trình ôû hoà Hoà hieáu khí Hoà baäc ba Hoà tuyø tieän Hoà kò khí Khöû BOD chöùa cacbon Khöû BOD chöùa cacbon – nitrat hoaù Khöû BOD chöùa cacbon Khöû BOD chöùa cacbon (oån ñònh chaát thaûi- buøn 3.3.4 Phöông phaùp xöû lyù caën Trong caùc traïm xöû lyù thöôøng coù khoái löôïng caën laéng töông ñoái lôùn töø song chaén raùc, beå laéng ñôït moät, ñôït hai Trong caën chöùa raát nhieàu nöôùc (ñoä aåm töø 97% – 99 %), vaø chöùa nhieàu chaát höõu cô coù khaû naêng, do ñoù caën caàn phaûi ñöôïc xöû lyù ñeå giaûm bôùt nöôùc, caùc vi sinh vaät ñoäc haïi tröôùc khi thaûi caën ra nguoàn tieáp nhaän. Caùc phöông phaùp xöû lyù caën goàm: Coâ ñaëc caën baèng troïng löïc: Laø phöông phaùp ñeå buøn laéng töï nhieân, caùc coâng trình cuûa phöông phaùp naøy laø caùc beå laéng gioáng nhö beå laéng nöôùc thaûi: beå laéng ñöùng, beå ly taâm Coâ ñaëc caën baèng tuyeån noåi: Lôïi duïng khaû naêng hoøa tan khoâng khí vaøo nöôùc khi neùn hoãn hôïp khí nöôùc ôû aùp löïc cao, sau ñoù giaûm aùp löïc cuûa hoãn hôïp xuoáng aùp löïc cuûa khí quyeån, khí hoøa tan laïi taùch ra khoûi nöôùc döôùi daïng caùc boït nhoû dính baùm vaøo haït boâng caën, laøm cho tyû troïng haït boâng caën nheï hôn nöôùc vaø noåi leân treân beà maët. Caùc coâng trình söû duïng phöông phaùp naøy goïi laø beå tuyeån noåi coù hình chöõ nhaät hoaëc hình troøn. OÅn ñònh caën: Laø phöông phaùp nhaèm phaân huûy caùc chaát höõu cô coù theå phaân huûy baèng sinh hoïc thaønh CO2, CH4 vaø H2O, giaûm vaán ñeà muøi vaø loaïi tröø thoái röõa cuûa caën, ñoàng thôøi giaûm soá löôïng vi sinh vaät gaây beänh vaø giaûm theå tích caën. Coù theå oån ñònh caën hoùa chaát, hay baèng phöông phaùp sinh hoïc hieáu khí hay kî khí. Caùc coâng trình ñöôïc söû duïng trong oån ñònh caën nhö: beå töï hoaïi, beå laéng hai voû, beå meâtan Laøm khoâ caën: Coù theå söû duïng saân phôi, thieát bò cô hoïc (maùy loïc eùp, maùy eùp baêng taûi, maùy loïc chaân khoâng, maùy loïc ly taâm), hoaëc baèng phöông phaùp nhieät. Löïa choïn caùch naøo ñeå laøm khoâ caën phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá: maët baèng, ñieàu kieän ñaát ñai, yeáu toá thuûy vaên, kinh teá xaõ hoäi 3.3.5 Caùc phöông phaùp khöû truøng Nöôùc thaûi sau khi xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc coøn chöùa raát nhieàu vi khuaån, haàu heát caùc vi khuaån naøy ñeàu khoâng phaûi laø caùc vi khuaån gaây beänh, nhöng khoâng loaïi tröø khaû naêng toàn taïi cuûa moät vaøi vi khuaån gaây beänh. Neáu nöôùc thaûi ra nguoàn tieáp nhaän thì khaû naêng gaây beänh laø raát lôùn, do ñoù caàn phaûi khöû truøng nöôùc tröôùc khi thaûi. Caùc phöông phaùp khöû truøng nöôùc thaûi phoå bieán hieän nay laø: Söû duïng Clo loûng hay Clo hôi qua thieát bò ñònh löôïng Clo Duøng Hypoclorit – canxi ( Ca(ClO)2) daïng boät, hoøa tan trong thuøng dung dòch 3 – 5% roài ñònh löôïng vaøo beå tieáp xuùc Duøng Hypoclorit – natri, nöôùc zavel NaClO Duøng Ozon: Ozon ñöôïc saûn xuaát töø khoâng khí do maùy taïo ozon ñaët ngay trong traïm xöû lyù. Ozon saûn xuaát ra ñöôïc daãn ngay vaøo beå hoøa tan vaø tieáp xuùc Duøng tia cöïc tím (UV): tia UV söû duïng tröïc tieáp baèng aùnh saùng maët trôøi, hoaëc baèng ñeøn thuûy ngaân aùp löïc thaáp ñöôïc ñaët ngaàm trong möôïng coù nöôùc thaûi chaûy qua Töø tröôùc ñeán nay, khi tieät truøng nöôùc thaûi hay duøng Clo hôi vaø caùc hôïp chaát cuûa Clo vì Clo laø hoaù chaát ñöôïc caùc ngaønh coâng nghieäp duøng nhieàu,coù saün treân thò tröôøng, giaù thaønh chaáp nhaän ñöôïc, hieäu quaû tieät truøng cao. Nhöng nhöõng naêm gaàn ñaây caùc nhaø khoa hoïc ñöa ra khuyeán caùo haïn cheá duøng Clo ñeå tieät truøng nöôùc thaûi vì: Löôïng Clo dö 0.5mg/l trong nöôùc thaûi ñeå ñaûm baûo söï an toaøn vaø oån ñònh cho quaù trình tieät truøng seõ gaây haïi ñeán caù vaø caùc sinh vaät nöôùc coù ích khaùc. Clo keát hôïp vôùi Hydrocacbon thaønh hôïp chaát coù haïi cho moâi tröôøng soáng. Trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi, coâng ñoaïn khöû khuaån thöôøng ñöôïc ñaët ôû cuoái quaù trình, tröôùc khi laøm saïch nöôùc trieät ñeå vaø chuaån bò ñoå vaøo nguoàn. Nöôùc vaøo Nöôùc ra NaOCl Hình 3.5: Beå khöû truøng nöôùc thaûi baèng NaOCl 3.4 Moät soá coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït taïi Vieät Nam Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi keânh Ñen thaønh phoá Hoà Chí Minh coâng suaát 4,600m3/ng.ñ Nöôùc ñaàu vaøo Laéng caùt Hoà suïc khí Hoà laéng Saân phôi buøn Hoà hoaøn thieän Nöôùc ñaàu ra Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi thò xaõ Thuû Daàu Moät tænh Bình Döông coâng suaát 78,000m3/ng.ñ Nöôùc ñaàu vaøo Beå laéng caùt Möông oxy hoùa Laéng Khöû nöôùc buøn Saân phôi buøn Khöû truøng Nöôùc ñaàu ra Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Tp Caàn Thô coâng suaát 24,000m3/ng.ñ Nöôùc ñaàu vaøo Laéng caùt Xöû lyù sô boä Xöû lyù sinh hoïc nhoû gioït Hoà phaân huûy buøn Saân phôi buøn Laéng cuoái Nöôùc ñaàu ra Chöông 4 TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI SINH HOAÏT 4.1 Cô sôû löïa choïn coâng ngheä xöû lyù Coâng ngheä xöû lyù cuûa traïm xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung ñöôïc löïa choïn treân cô sôû caùc soá lieäu veà coâng suaát thieát keá, ñaëc tính nöôùc thaûi ñaàu vaøo vaø ñaàu ra. Ngoaøi ra, caùc yeáu toá caàn xem xeùt ñeán coøn bao goàm ñieàu kieän maët baèng, cô sôû khoa hoïc vaø khaû naêng ñaàu tö cuûa döï aùn. Söï löïa choïn coâng ngheä cuûa traïm xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït phaûi ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu: Ñaûm baûo möùc ñoä an toaøn cao khi coù söï thay ñoåi veà löu löôïng vaø noàng ñoä Ñaûm baûo tính ñôn giaûn ñeå vaän haønh, chi phí vaän haønh thaáp Phuø hôïp vôùi ñieàu kieän Vieät Nam mang tính hieän ñaïi vaø söû duïng laâu daøi. 4.1.1 Coâng suaát thieát keá Caùc nguoàn phaùt sinh nöôùc thaûi khi döï aùn ñi vaøo hoaït ñoäng bao goàm: Nöôùc thaûi sinh hoaït töø khu vöïc daân cö Nöôùc thaûi sinh hoaït töø khu chung cö cho ngöôøi thu nhaäp thaáp vaø taùi ñònh cö Nöôùc thaûi sinh hoaït töø khu chung cö cho coâng nhaân thueâ Nöôùc thaûi töø khu vöïc coâng coäng vaø vui chôi giaûi trí Nöôùc thaûi sinh hoaït töø khu haønh chính Nöôùc thaûi sinh hoaït töø khu tröôøng hoïc Nöôùc thaûi sinh hoaït töø khu vui chôi giaûi trí, theå duïc theå thao Nöôùc thaûi töø khu y teá Löu löôïng nöôùc thaûi phaùt sinh taïi khu vöïc döï aùn khoaûng 90% so vôùi toång nhu caàu söû duïng nöôùc hay töông ñöông 4300 m3/ngñ. 4.1.2 Ñaëc tính nöôùc thaûi sinh hoaït Caùc thoâng soá nöôùc thaûi ñaàu vaøo ñöôïc theå hieän ôû baûng sau: Baûng 4.1: Caùc thoâng soá nöôùc thaûi ñaàu vaøo STT Thoâng soá Ñôn vò Giaù trò 1 pH 6.5-8 2 Nhu caàu oxysinh hoùa (BOD5) mg/l 250 3 Nhu caàu oxy hoùa hoïc (COD) mg/l 350 4 Haøm löôïng chaát raén lô löng(SS) mg/l 250 5 Toång Nitô mg/l 40 6 Toång Phoát pho mg/l 8 7 Toång Coliform MNP/100ml 106-109 4.1.3 Tieâu chuaån thaûi Caùc thoâng soá nöôùc thaûi sau xöû lyù caàn ñaït QCVN 14:2008 veà nöôùc thaûi sinh hoaït: Baûng 4.2: Caùc thoâng soá nöôùc thaûi ñaàu ra theo QCVN 14:2008/BTNMT quy chuaån kyõ thuaät veà nöôùc thaûi sinh hoaït STT Thoâng soá Ñôn vò Giaù trò 1 pH 6.5-8 2 Nhu caàu oxysinh hoùa (BOD5) mg/l 30 3 Nhu caàu oxy hoùa hoïc (COD) mg/l 80 4 Haøm löôïng chaát raén lô löng(SS) mg/l 50 5 Toång Nitô mg/l 30 6 Toång Phoát pho mg/l 6 7 Toång Coliform MNP/100ml 103 4.2 Ñeà xuaát caùc phöông aùn coâng ngheä xöû lyù Theo chæ tieâu caùc thaønh phaàn oâ nhieãm trong nöôùc thaûi sinh hoaït nhö ñaõ neâu treân vaø so vôùi tieâu chuaån xaû thaûi coù theå ñöa ra caùc phöông aùn xöû lyù sau: Phöông aùn 1 Ta coù theå keát hôïp giöõa bieän phaùp xöû lyù cô hoïc (song chaén raùc, beå laéng) vaø xöû lyù sinh hoïc (xöû lyù hieáu khí baèng beå Aerotank) ñeå loaïi boû caùc chaát coù kích thöôùc lôùn, phaân huûy caùc chaát oâ nhieãm höõu cô vaø sau ñoù söû duïng phöông phaùp khöû truøng nhaèm loaïi boû heát caùc vi sinh vaät gaây beänh toàn taïi trong nöôùc thaûi. Phöông aùn 2 Phöông aùn naøy haàu heát döïa theo coâng ngheä phöông aùn 1, tuy nhieân coù söï thay ñoåi Aerotank baèng möông oxy hoùa. Vôùi möông oxy hoùa ta coù theå laøm taêng khaû naêng laøm thoaùng nhaèm loaïi boû toát chaát oâ nhieãm. Tieán haønh so saùnh 2 phöông aùn treân vaø coù theå ñeà xuaát phöông aùn ñöôïc löïa choïn cuoái cuøng nhö sau: Dieän tích xaây döïng maët baèng cuûa phöông aùn 1 nhoû hôn phöông aùn 2. Do ñoù xeùt veà khía caïnh kinh teá thì phöông aùn 1 tieát kieäm ñöôïc maët baèng. Veà maët kyõ thuaät quaûn lyù vaän haønh cuõng töông ñoàng vôùi nhau tuy vaäy veà maët kyõ thuaät thì maët öu vaãn choïn beå Aerotank. Tuy nhieân, neáu söû duïng coâng trình xöû lyù sinh hoïc hieáu khí laø möông oxy hoùa thì ta khoâng theå khoáng cheá ñöôïc muøi phaùt taùn töø nöôùc thaûi vaø ñieàu ñoù aûnh höôûng ñeán ngöôøi daân soáng xung quanh khu vöïc traïm xöû lyù nöôùc thaûi. Coøn neáu söû duïng coâng trình xöû lyùsinh hoïc hieáu khí laø Aerotank thì ta coù theå khoáng cheá ñöôïc ñieàu naøy ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng xung quanh. Theo so saùnh caû 3 maët kinh teá, kyõ thuaät vaø moâi tröôøng thì ta ñeàu thaáy coâng trình sinh hoïc xöû lyù hieáu khí laø beå Aerotank vaãn coù nhieàu öu ñieåm hôn vôùi coâng trình xöû lyù laø möông oxy hoùa. Vì vaäy ta choïn beå Arotank ñeå aùp duïng cho vieäc xaây döïng traïm xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït cho khu daân cö Bình Trò Ñoâng. 4.3 Thuyeát minh daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù ñöôïc löïa choïn Coâng ngheä cuûa traïm xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung ñöôïc phaân chia thaønh 3 giai ñoaïn goàm xöû lyù baäc 1, xöû lyù baäc 2 vaø xöû lyù buøn. Giai ñoaïn 1: Bao goàm caùc coâng trình sau xöû lyù cô hoïc Song chaén raùc Beå ñieàu hoøa Beå laéng I Giai ñoaïn 2: Chuû yeáu taäp trung vaøo quaù trình xöû lyù sinh hoïc nhaèm loaïi boû caùc chaát oâ nhieãm höõu cô coù trong nöôùc thaûi. Quaù trình xöû lyù sinh hoïc ñöôïc öùng duïng ñeå tính toaùn thieát keá coâng ngheä trong tröôøng hôïp naøy laø quaù trình buøn hoaït tính. Coâng trình ñôn vò thöïc hieän chöùc naêng naøy laø beå Aerotank keát hôïp laéng ñôït II. Xöû lyù buøn: Löôïng buøn hoaït tính sinh ra trong quùa trình xöû lyù sinh hoïc, sau khi laéng ôû beå laéng II ñöôïc tuaàn hoaøn moät phaàn veà beå Aerotank, phaàn buøn dö ñöôïc ñöa ra beå chöùa buøn. Löôïng buøn sinh ra töø beå laéng 1 cuõng ñöôïc ñöa veà beå chöùa buøn. Buøn ñaàu ra töø beå chöùa buøn sau ñoù ñöôïc ñöa qua maùy eùp buøn, eùp thaønh nhöõng baùnh buøn vaø ñem ñi xöû lyù ñuùng nôi quy ñònh. Nöôùc vaøo Song chaén raùc Beå thu gom Baùnh buøn Maùy eùp buøn Beå ñieàu hoaø Beå chöùa buøn Beå laéng I Beå Aerotank Maùy thoåi khí Beå laéng II Beå khöû truøng Clorin Nguoàn tieáp nhaän Ghi chuù : Ñöôøng nöôùc Clorin Ñöôøng buøn Ñöôøng khí Ñöôøng hoùa chaát Hình 4.1: Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù NTSH khu daân cö Bình Trò Ñoâng Giaûi trình sô ñoà coâng ngheä xöû lyù Nöôùc thaûi sau khi ra khoûi beå töï hoaïi hay caùc coâng xöû lyù sô boä ñöôïc thu gom bôûi heä thoáng coáng thoaùt nöôùc baån vaø ñöa veà traïm xöû lyù. Ñaàu tieân nöôùc ñöôïc chaûy vaøo beå thu gom theo möông thoaùt. Tröôùc beå thu gom coù ñaët song chaén raùc, song chaén raùc ñöôïc thieát keá vôùi khe hôû 16mm, vaän toác qua song chaén baèng 0,8 m/s. Taïi ñaây seõ loaïi boû raùc vaø caùc loaïi taïp chaát coù kích thöôùc lôùn trong nöôùc thaûi nhö voû traùi caây, bao bì, rôm raï seõ ñöôïc giöõ laïi vaø thu gom thuû coâng. Sau ñoù coâng ty Moâi Tröôøng Ñoâ Thò seõ gom vaø vaän chuyeån veà baõi choân laáp, Töø beå thu gom nöôùc thaûi ñöôïc bôm leân be