MỤC LỤC
A. Lý do chọn đề tài: 2
B. Nội dung 3
. Lý luận chung : 3
1. Lực lượng sản xuất là gì ? 3
2. Ảnh hưởng của lực lượng sản xuất tới xã hội: 4
II. Vận dụng lý luận về lực lượng sản xuất trong quá trình phát triển của Việt Nam: 6
1. Quan điểm phát triển kinh tế – xã hội của nhà nước 6
2. Các biện pháp của nhà nước trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội 8
3. Một số vấn đề còn tồn tại về phát triển lực lượng sản xuất ở nước ta hiện nay 11
4. Những thành tựu Việt Nam đã đạt được: 13
C. Kết luận . 15
D. Tài liệu tham khảo 16
16 trang |
Chia sẻ: maiphuongdc | Lượt xem: 1554 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đề tài Vai trò của lực lượng sản xuất đối với đời sống xã hội và vận dụng vào quá trình phát triển của Việt Nam, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
o ®éng th× c«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt linh ho¹t nhÊt. Bëi vËy khi c«ng cô lao ®éng ®· ®¹t ®Õn tr×nh ®é tin häc ho¸ ®îc tù ®éng ho¸ th× vai trß cña nã l¹i cµng quan träng. Trong mäi thêi ®¹i c«ng cô s¶n xuÊt lu«n lµ yÕu tè ®«ng nhÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt. ChÝnh sù chuyÓn ®æi c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn kh«ng ngõng cña nã ®· g©y lªn nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c trong toµn bé t liÖu s¶n xuÊt. Tr×nh ®é ph¸t triÓn c«ng cô lao ®éng lµ thíc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi. Tuy nhiªn LªNin viÕt: “Lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n, ngêi lao ®éng” cã thÓ cãi yÕu tè quan träng nhÊt trong lùc lîng s¶n xuÊt chÝnh lµ con ngêi. Trong thêi ®¹i ngµy nay khoa häc ®· ph¸t triÓn tíi møc trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nã ®· trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Nã võa lµ ngµnh s¶n xuÊt riªng võa th©m nhËp vµo c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt ®em l¹i thay ®æi vÒ chÊt cho lùc lîng s¶n xuÊt.
Khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i chÝnh lµ ®Æc ®iÓm thêi ®¹i cña s¶n xuÊt nã hoµn toµn cã thÓ coi lµ ®Æc trng cho lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i.
* TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt :
TÝnh chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña tu liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng. Khi nÒn s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn víi nh÷ng c«ng cô ë tr×nh ®é phæ th«ng, lùc lîng s¶n xuÊt chñ yÕu mang tÝnh chÊt c¸ nh©n. Khi tr×nh ®é s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸, lùc lîng s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i ®îc vËn ®éng cho sù hîp t¸c x· héi réng r·i trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸. TÝnh chÊt tù cÊp tù tóc c« lËp cña nÒn s¶n xuÊt nhá lóc ®ã ph¶i ®îc thay thÕ bëi tÝnh chÊt x· héi ho¸.
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt: Tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt trong tõng giai ®o¹n cña lÞch sö loµi ngêi thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña loµi ngêi trong giai ®o¹n ®ã. Kh¸i niÖm tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt nãi lªn kh¶ n¨ng cña con ngêi th«ng qua viÖc sö dông c«ng cô lao ®éng thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¶i biÕn tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o cho sù sinh tån vµ ph¸t triÓn cña m×nh. Tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë: Tr×nh ®é c«ng cô lao ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý x· héi tr×nh ®é øng dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, kinh nghiÖm vµ kü n¨ng cña con ngêi vµ tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng.
Trªn thùc tÕ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng t¸ch biÖt nhau
2. ¶nh hëng cña lùc lîng s¶n xuÊt tíi x· héi :
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ toµn bé nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt do x· héi t¹o ra, tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng vµ nh÷ng ngêi lao ®éng víi kinh ngiÖm vµ thãi quen lao ®éng nhÊt ®Þnh ®· sö dông nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt ®ã ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi.
Tõ thùc tr¹ng ®ã lý luËn vÒ lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi ®îc C.M¸c nªu lªn vµ ph¸t triÓn mét c¸ch s©u s¾c trong c¸c t¸c phÈm chuÈn bÞ cho bé "T b¶n" vµ chÝnh trong bé "T b¶n" M¸c ®· tr×nh bµy hÕt søc râ rµng quan ®iÓm cña m×nh vÒ c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi trong ®ã bao gåm søc lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt. §èi víi M¸c cïng víi t liÖu lao ®éng ®èi víi lao ®éng còng thuéc vÒ t liÖu s¶n xuÊt, cßn trong t liÖu lao ®éng tøc lµ tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè vËt chÊt mµ con ngêi sö dông ®Ó t¸c ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng nh c«ng cô lao ®éng, nhµ xëng, ph¬ng tiÖn lao ®éng, c¬ së vËt chÊt kho tµng... th× vai trß quan träng h¬n c¶ thuéc vÒ c«ng cô lao ®éng. C«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt linh ho¹t nhÊt cña t liÖu s¶n xuÊt. Mäi thêi ®¹i muèn ®¸nh gi¸ tr×nh ®é s¶n xuÊt th× ph¶i dùa vµo c«ng cô lao ®éng. Muãn ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña mét x· héi ngêi ta nh×n vµo hÖ thãng c«ng cô lao ®éng nh m¸y mãc, ph¬ng tiÖn... Tuy nhiªn yÕu tè quan träng nhÊt trong lùc lîng s¶n xuÊt chÝnh lµ con ngêi cho dï nh÷ng t liÖu lao ®éng ®îc t¹o ra tõ tríc cã søc m¹nh ®Õn ®©u vµ ®èi tîng lao ®éng cã phong phó nh thÕ nµo th× con ngêi vÉn lµ bËc nhÊt.
LÞch sö loµi ngêi ®îc ®¸nh dÊu bëi c¸c mèc quan träng trong sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng. Sau bíc ngoÆt sinh häc, sù xuÊt hiÖn c«ng cô lao ®éng ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt kh¸c trong sù chuyÓn tõ vîn thµnh ngêi. Tõ kiÕm sèng b»ng s¨n b¾t h¸i lîm sang ho¹t ®éng lao ®éng thÝch nghi víi tù nhiªn vµ dÇn dÇn c¶i t¹o tù nhiªn. Tõ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp c«ng nghÖ l¹c hËu chuyÓn lªn c¬ khÝ ho¸ s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt trong giai ®o¹n nµy kh«ng chØ giíi h¹n ë viÖc t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ sè lîng thuÇn tuý víi c¸c c«ng cô ®· cã mµ chñ yÕu lµ ë viÖc t¹o ra nh÷ng c«ng cô hoµn toµn míi sö dông c¬ b¾p con ngêi. Do ®ã con ngêi ®· chuyÓn mét phÇn c«ng viÖc n¨ng nhäc cho m¸y mãc cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy c¸c n¨ng lùc kh¸c cña m×nh.
§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt vµ gi¶m bít lao ®éng nÆng nhäc, con ngêi kh«ng ngõng c¶i tiÕn hoµn thiÖn vµ chÕ t¹o ra c¸c c«ng cô s¶n xuÊt míi. §ång thêi sù tiÕn bé cña c«ng cô tri thøc khoa häc, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ mäi kü n¨ng cña ngêi lao ®éng còng ngµy cµng ph¸t triÓn. YÕu tè n¨ng ®éng nµy cña LLSX ®ßi hái QHSX ph¶i thÝch øng víi nã. LLSX quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn cña QHSX tõ ®ã nã quy ®Þnh sù ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi cña quan hÖ së h÷u. Sù lín m¹nh cña LLSX ®· dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi chÕ ®é së h÷u t nh©n t b¶n chñ nghÜa. Chóng ta biÕt r»ng, c¸c quan hÖ së h÷u XHCN xuÊt hiÖn khi LLSX ®· trë nªn m©u thuÉn víi h×nh thøc chiÕm h÷u t b¶n t nh©n. Nhng nã vÉn cha hoµn toµ x· héi ho¸ trong ph¹m vi toµn x· héi. Chóng ta thÊy r»ng chØ cã thÓ ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ míi t¹o ra sù liªn kÕt vµ tÝnh ®an xen gi÷a chóng th× míi cã thÓ ®a mét nÒn s¶n xuÊt lín thóc ®Èy cho LLSX ph¸t triÓn. Trªn c¬ së ®ã x¸c lËp mèi quan hÖ s¶n xuÊt míi vµ quan hÖ së h÷u nãi riªng .
ë níc ta tõ tríc tíi nay nÒn kinh tÕ lÊy n«ng nghiÖp lµm chñ yÕu, nªn tr×nh ®é khoa häc kü thuËt kÐm ph¸t triÓn. HiÖn thêi chóng ta ®ang ë trong t×nh tr¹ng kÕ thõa nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt võa nhá nhoi, võa l¹c hËu so víi tr×nh ®é chung cña thÕ giíi, h¬n n÷a trong mét thêi gian kh¸ dµi, nh÷ng lùc lîng Êy bÞ k×m h·m, ph¸t huy t¸c dông kÐm. Bëi vËy §¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng ®Æt ra nhiÖm vô lµ ph¶i "Gi¶i phãng mäi n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã. Khai th¸c mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña ®Êt níc, sö dông cã hiÖu qu¶ sù gióp ®ì quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt”. MÆt kh¸c chóng ta ®ang ë trong giai ®o¹n míi trong sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®ang chøng kiÕn nh÷ng biÕn ®æi c¸ch m¹ng trong c«ng nghÖ. ChÝnh ®iÒu nµy ®ßi hái chóng ta lùa chän mét mÆt tËn dông c¸i hiÖn cã mÆt kh¸c nhanh chãng tiÕp thu c¸i míi do thêi ®¹i t¹o ra nh»m dïng chóng ®Ó nh©n nhanh c¸c nguån lùc tõ bªn trong. NÕu ph©n tÝch mét c¸ch kh¸ch quan th× râ rµng lùc lîng s¶n xuÊt cña ta ®ang øng víi c¶ ba giai ®o¹n ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong nÒn v¨n minh loµi ngêi. Thùc tÕ hiÖn nay trong nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt c«ng cô thñ c«ng vÉn ®ang lµ chñ yÕu, lao ®éng nÆng ®ang chiÕm tØ lÖ cao. CÇn kh¼ng ®Þnh mét vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt lµ trong lÞch sö bao giê còng cã sù ®an xen cña tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau trong tõng yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt.
Tuy nhiªn trªn thùc tÕ song song víi t×nh tr¹ng l¹c hËu trong ph¹m vi hÑp nhÊt ®Þnh, chóng ta ®ang dÇn dÇn ®i lªn víi tù ®éng ho¸, sö dông thµnh th¹o m¸y mãc vi tÝnh...§ã lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®a níc ta ra khái l¹c hËu nghÌo nµn.
II. VËn dông lý luËn vÒ lùc lîng s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ViÖt Nam :
NÒn v¨n minh nh©n lo¹i suy cho cïng lµ do sù ph¸t triÓn cña LLSX mét c¸ch ®óng híng . X¸c ®Þnh con ®êng ®i lªn cña CNXH kh«ng qua giai ®o¹n ph¸t triÓn cña CNTB, trong ®ã cã vÊn ®Ò ph¸t triÓn LLSX nh thÕ nµo lµ nhiÖm vô quan träng mang tÝnh cÊp b¸ch ë níc ta . Nã kh«ng nh÷ng ¶nh hëng ®Õn viÖc ®Þnh híng sù ph¸t triÓn LLSX mµ cßn t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn tèc ®é t¨ng trëng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi níc nhµ .
1. Quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña nhµ níc :
BÊt kú sù vËt hiÖn tîng nµo còng ®Òu cã quy luËt vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña nã . §èi víi LLSX còng vËy, nã còng tu©n thñ sù vËn ®éng vµ phÊt triÓn b»ng biÖn chøng gi÷a tuÇn tù vµ nh¶y vät. TuÇn tù trong LLSX ®îc hiÓu lµ mét qu¸ tr×nh biÕn ®æi dÇn dÇn vÒ sè lîng cña nã . Nh¶y vät trong LLSX lµ mét qu¸ trïnh biÕn ®æi s©u s¾c c¨n b¶n vÒ chÊt lîng cña nã, lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi tõ chÊt cò sang chÊt míi.
MÆc dï gi÷a h×nh thøc ph¸t triÓn nh¶y vät vµ tuÇn tù cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n song chóng cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau . H×nh thøc ph¸t triÓn nµy lµm tiÒn ®Ò cho h×nh thøc ph¸t triÓn kia nh lµ mèi quan hÖ nh©n qu¶, chóng lµ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt .
Giai ®o¹n ph¸t triÓn tuÇn tù vÒ mÆt lîng tù nã kh«ng lµm thay ®æi chÊt lîng cña LLSX mµ chØ t¹o nªn sù thay ®æi nh÷ng thuéc tÝnh vÒ lîng, chØ lµ bíc chuÈn bÞ tiÒn ®Ò ®Ó chuyÓn sang mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi, cao h¬n, m¹nh h¬n vÒ chÊt . Sù ph¸t triÓn cã tÝnh c¸ch m¹ng cña LLSX lµ bíc nh¶y vät c¨n b¶n t¹o nªn mét chÊt lîng hoµn tßan míi trong kÕt cÊu cÊu tróc còng nh trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè cÊu thµnh LLSX. Sù ph¸t triÓn trong LLSX cã ®Æc tÝnh lµm thay ®æi c¨n b¶n nh÷ng t liÖu lao ®éng, quy tr×nh c«ng nghÖ c¬ së khoa häc cña SX, yÕu tè chñ quan trong LLSX .
§¶ng ta ®· nhËn thøc ®óng quy luËt kh¸ch quan nªn ®· cã nh÷ng ®íng lèi, chñ tr¬ng ®óng ®¾n, kÞp thêi. ChØ thÞ 100- CT/ T¦ cña ban bÝ th ngµy 13- 1- 1981 vÒ kho¸n s¶n phÈm cuèi cïng ®Õn nhãm vµ ngêi lao ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp lµ kh©u ®ét ph¸ ®Çu tiªn trong tiÕn tr×nh ®æi míi. Nhng c¸i mèc quan träng ®¸nh dÊu sù ®æi míi toµn diÖn vµ s©u s¾c nÒn kinh tÕ x· héi lµ §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng th¸ng 12 n¨m 1986.
Víi NghÞ quyÕt §¹i héi VI, chóng ta ®· døt kho¸t ®o¹n tuyÖt víi c¬ chÕ hµnh chÝnh, tËp trung, quan liªu, bao cÊp, chuyÓn dÇn kinh tÕ sang c¬ chÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. C¬ chÕ kinh tÕ míi khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, më réng quan hÖ kinh tÕ víi c¸c níc, c¸c khu vùc trªn thÕ giíi, ®éng viªn mäi ngêi lµm giµu trong khu«n khæ luËt ph¸p cho phÐp.
§êng lèi cña ®¶ng ®· nhanh chãng ®i vµo cuéc sèng, ®îc nh©n d©n lao ®äng høng khëi hëng øng vµ ®· ®em l¹i nguån sinh khÝ míi, t¹o ®µ cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng vµ dÇn dÇn ®i vµo thÕ æn ®Þnh. Sau t¸m n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi, chóng ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ: t¨ng trëng kinh tÕ kh¸, l¹m ph¸t ®îc ®Èy lïi, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn tõng bíc. Së dÜ cã sù chuyÓn biÕn ®i lªn theo híng v÷ng ch¾c nh vËy chÝnh lµ nhê chóng ta ®· ®æi míi tõng bíc quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, do ®ã ®· gi¶i phãng søc s¶n xuÊt cña x· héi, khai th¸c ®îc c¸c tiÒm n¨ng c¶ ë bªn trong vµ bªn ngoµi, lµm cho lùc lîng s¶n xuÊt níc ta cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn nh¶y vät vÒ chÊt.
2. C¸c biÖn ph¸p cña nhµ níc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi :
Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn:
Tríc ®©y, khi x©y dùng kinh tÕ kÕ ho¹ch, xo¸ bá kinh tÕ thÞ trêng, chóng ta ®· thiÕt lËp mét c¬ cÊu së h÷u ®¬n gi¶n víi hai h×nh thøc lµ së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ. V× vËy, khi chuyÓn sang kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, cÇn ph¶i ®æi míi c¬ cÊu së h÷u cò b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, ®iÒu ®ã sÏ ®a ®Õn sù h×nh thµnh c¸c chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp, cã lîi Ých riªng, tøc lµ kh«i phôc mét trong nh÷ng c¬ së cña kinh tÕ hµng ho¸.
Trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, thùc hiÖn nhÊt qu¸n, l©u dµi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. LÊy viÖc ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n lµm môc tiªu quan träng ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. Theo tinh thÇn ®ã, tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt, ®Òu ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn.
Trong nh÷ng n¨m tíi cÇn ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc. Muèn vËt cÇn tËp trung nguån lùc ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ kinh tÕ nhµ níc trong nh÷ng lÜnh vùc träng yÕu cña nÒn kinh tÕ, s¾p xÕp l¹i khu vùc kinh tÕ nhµ níc, thùc hiÖn tèt chñ tr¬ng cæ phÇn ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp nhµ níc kh«ng cÇn n¾m 100% vèn. X©y dùng vµ cñng cè mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh trªn c¬ së c¸c tæng c«ng ty nhµ níc, cã sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §Èy m¹nh viÖc ®æi míi kü thuËt, c«ng nghÖ trong c¸c doanh nghiÖp nhµ níc. Thùc hiÖn chÕ ®é qu¶n lý c«ng ty ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã vèn cña nhµ níc, doanh nghiÖp thùc sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng trªn thÞ trêng, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh.
Ph¸t triÓn kinh tÕ tËp thÓ díi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng, trong ®ã hîp t¸c x· lµ nßng cèt. Nhµ níc cÇn gióp ®ì hîp t¸c x· vµ ®µo t¹o c¸n bé, x©y dùng ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, më réng thÞ trêng. Thùc hiÖn tèt viÖc chuyÓn ®æi hîp t¸c x· theo luËt hîp t¸c x·.
KhuyÕn khÝch kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ph¸t triÓn ë c¶ thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶. KhuyÕn khÝch kinh tÕ t b¶n t nh©n ph¸t triÓn trong nh÷ng ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. Ph¸t triÓn kinh tÕ t b¶n nhµ níc díi c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt gi÷a kinh tÕ t nh©n trong vµ ngoµi níc; t¹o ®iÒu kiÖn kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi híng vµo môc tiªu ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, g¾n thu hót vèn víi thu hót c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
b) §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, øng dông nhanh tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ, trªn c¬ së ®ã ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi:
Ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ c¬ së chung cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. V× vËy, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, ph¶i ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Nhng sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng do tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh, cho nªn muèn më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi, cÇn ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i.
Con ®êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta cÇn vµ cã thÓ rót ng¾n thêi gian so víi c¸c níc ®i tríc, võa cã nh÷ng bíc tuÇn tù, võa cã nh÷ng bíc nh¶y vät, g¾n c«ng nghiÖp ho¸ víi hiÖn ®¹i ho¸, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ; øng dông nhanh vµ phæ biÕn h¬n ë møc ®é cao h¬n nh÷ng thµnh tùu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ tri thøc míi, tõng bíc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc.
Cïng víi viÖc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, tiÕn hµnh ph©n c«ng l¹i lao ®éng vµ ph©n bè d©n c trong ph¹m vi c¶ níc, còng nh ë tõng vïng, tõng ®Þa ph¬ng; h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý cho phÐp khai th¸c tèt nhÊt c¸c nguån lùc cña ®Êt níc, t¹o nªn sù t¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng:
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, hÇu hÕt c¸c nguån lùc kinh tÕ ®Òu th«ng qua thÞ trêng mµ ®îc ph©n bè vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch tèi u. V× vËy, ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, chóng ta ph¶i h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng. Trong nh÷ng n¨m tíi chóng ta cÇn ph¶i:
- Ph¸t triÓn thÞ trêng hµng ho¸ vµ dÞch vô th«ng qua viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng vµ ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó më réng thÞ trêng. H×nh thµnh thÞ trêng søc lao ®éng cã tæ chøc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho sù di chuyÓn søc lao ®éng theo yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc.
- X©y dùng thÞ trêng vèn, tõng bíc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ®Ó huy ®éng c¸c nguån vèn vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
- Qu¶n lý chÆt chÏ ®Êt ®ai vµ thÞ trêng nhµ ë. X©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng th«ng tin, thÞ trêng khoa häc c«ng nghÖ. Hoµn thiÖn c¸c lo¹i thÞ trêng ®i ®«i víi x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý vµ thÓ chÕ, t¨ng cêng sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña nhµ níc, ®Ó thÞ trêng ho¹t ®éng n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶, cã trËt tù, kû c¬ng trong m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh, c«ng khai, minh b¹ch, h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn kinh doanh. Cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu chèng bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i.
d) Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i:
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, chØ cã më cöa kinh tÕ, héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, míi thu hót ®îc vèn, kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña ®Êt níc nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ.
Khi më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau. Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i theo híng ®a ph¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i.
HiÖn nay, cÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ träng ®iÓm cña kinh tÕ ®èi ngo¹i. Gi¶m dÇn nhËp siªu, u tiªn nhËp khÈu t liÖu s¶n xuÊt ®Ó phôc vô s¶n xuÊt. Tranh thñ mäi kh¶ n¨ng vµ b»ng nhiÒu h×nh thøc thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp tõ níc ngoµi, viÖc thu hót ®Çu t níc ngoµi cÇn híng vµo nh÷ng lÜnh vùc, nh÷ng s¶n phÈm cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cã tû träng xuÊt khÈu cao. ViÖc sö dông vèn vay ph¶i cã hiÖu qu¶ ®Ó tr¶ ®îc nî, c¶i thiÖn ®îc c¸n c©n thanh to¸n. Chñ ®éng tham gia tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c diÔn ®µn, c¸c ®Þnh chÕ quèc tÕ mét c¸ch cã chän läc víi bíc ®i thÝch hîp.
e) Gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p:
Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ bao giê còng lµ nh©n tè quan träng ®Çu tiªn ®Ó ph¸t triÓn. Nã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trong níc vµ ngoµi níc yªn t©m ®Çu t. Muèn gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh chÝnh trÞ ë níc ta hiÖn nay cÇn ph¶i gi÷ vµ t¨ng cêng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý cña nhµ níc, ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n.
HÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé lµ c«ng cô quan träng ®Ó nhµ níc qu¶n lý nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Nã t¹o ra hµnh lang luËt ph¸p cho ho¹t ®éng kinh tÕ, buéc c¸c doanh nghiÖp chÊp nhËn sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc.
f) Xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp, hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc:
ViÖc xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp, h×nh thµnh ®ång bé vµ vËn hµnh cã hiÖu qu¶ c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ë níc ta.
§Ó n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý cña nhµ níc, cÇn n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c c¬ quan lËp ph¸p, hµnh ph¸p cµ t ph¸p, thùc hiÖn c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia. Nhµ níc thùc hiÖn ®Þnh híng sù ph¸t triÓn kinh tÕ, cã hÖ thèng chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n ®Ó t¹o m«i trêng æn ®Þnh vµ thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh tÕ, h¹n chÕ, kh¾c phôc nh÷ng mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng. Nhµ níc thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng chñ së h÷u tµi s¶n c«ng, kh«ng can thiÖp vµo chøc n¨ng qu¶n trÞ kinh doanh ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ níc sö dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ lµ chÝnh ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, chø kh«ng ph¶i lµ mÖnh lÖnh. V× vËy, ph¶i tiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng vµ gi¸ c¶.
3. Mét sè vÊn ®Ò cßn tån t¹i vÒ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt ë níc ta hiÖn nay :
Hµnh trang cña chóng ta ®Ó ®i lªn CNXH lµ qu¸ thÊp vµ l¹c hËu, kh«ng tËp chung. ChØ cÇn nh×n l¹i t×nh h×nh SX n«ng nghiÖp: cho ®Õn n¨m 80 n«ng nghiÖp cha vît ra khái khu«n khæ cña nÒn SX nhá, nã chØ míi ®ang ë ngìng cöa cña SX hµng ho¸. HiÖn nay n«ng nghiÖp níc ta chiÕm 70% lùc lîng lao ®éng XH,søc kÐo tr©u bß míi chØ ®¶m b¶o ®îc 47% diÖn tÝch canh t¸c, søc kÐo b»ng m¸y ®¶m b¶o 37%, cßn l¹i 16% diÖn tÝch cha cã søc kÐo ph¶i dïng søc ngêi ®Ó thay thÕ .
VÒ tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ tr×nh ®é kü thuËt cña ngêi lao ®éng ë níc ta vÉn ®ang cßn thÊp, n¨ng lùc qu¶n lý cßn kÐm, tû lÖ c¸n bé ë tr×nh ®é ®¹i häc ®¹t 3,7%. Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù l¹c hËu ®ã trong LLSX cña níc ta hiÖn nay: Mét ®Êt níc võa tho¸t ra khái chÕ ®é phong kiÕn nöa thuéc ®Þa, l¹i bÞ k×m h·m bëi 30 n¨m chiÕn tranh .
Trong mét thêi gian dµi dêng nh chóng ta ®· nhÇm tëng r»ng cø cã QHSX XHCN lµ cã CNXH mµ nh quªn ®i r»ng QHSX phaØ dùa trªn c¬ së LLSX hiÖn cã chóng ta ®· nãng véi, duy ý chÝ trong viÖc x¸c ®iÞnh bíc ®i, còng nh viÖc chän lùa c¸c h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ. Chóng ta gÇn nh ®ång nhÊt QHSX víi quan hÖ së h÷u TLSX, ®· tuyÖt ®èi ho¸ thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh .
Trong LLSX chóng ta chØ chó ý ®Õn TLSX, gia t¨ng TLSX mét c¸ch thuÇn tuý mµ thiÕu sù c©n xøng cÇn thiÕt ë yÕu tè con ngêi c¶ vÒ tr×nh ®é lÉn th¸i ®é lao ®éng cña con ngêi. B¶n th©n con ngêi lµ yÕu tè chñ thÓ quan träng nhÊt trong SX, xong ®Æt trong c¬ chÕ qu¶n lý tËp chung quan liªu bao cÊp nªn con ngêi ®· trë thµnh thùc thÓ thô ®éng, n¨ng lùc s¸ng t¹o bÞ øc chÕ vµ mÊt ®i mét c¸ch tù nhiªn. TÊt c¶ nh÷ng sai lÇm ®ã ®· t¹o nªn sù ng· gôc trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña LLSX.Trong hoµn c¶nh hiÖn nay LLSX truyÒn thèng cßn lµ nguån bæ xung quan träng ®èi víi giai ®o¹n chuyÓn tiÕp cña LLSX. §i lªn s¶n xuÊt XHCN ®ßi hái tÊt yÕu ph¶i thùc hiÖn: hiÖn ®¹i ho¸ LLSX, kÕt hîp c¸c yÕu tè truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i ®Ó t¹o nªn mét sù ph¸t triÓn æn ®Þnh, b×nh thêng cña LLSX .
Trong thêi ®¹i ngµy nay kh«ng thÓ ®Èy nhanh hay rót ng¾n thêi h¹n ph¸t triÓn tù nhiªn cña LLSX, thùc hiÖn nh÷ng bíc nh¶y vät vÒ chÊt, nÕu kh«ng cã sù kÕt hîp trong níc víi níc ngoµi. Nh÷ng tiÕn bé to lín cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ngµy nay trªn thÕ giíi, còng nh tÝnh quèc tÕ ho¸ ngµy cµng t¨ng cña LLSX ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn nhiÒu quèc gia .Tõ ®ã chóng ta cã thÓ t¹o nªn sù kÕt hîp nh÷ng tiÕn bé vÒ LLSX vèn cã trong níc ®Ó ®Èy nhanh vµ rót ng¾n thêi h¹n cña lÞch sö tù nhiªn, v¬n lªn kÞp tr×nh ®é cña thÕ giíi vµ trªn c¬ së ®ã chóng ta cã thÓ x©y dùng mét nÒn s¶n xuÊt hiªn ®¹i, më cöa hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c níc b¹n. Nã gióp cho viÖc xo¸ bá t×nh tr¹ng biÖt lËp, khÐp kÝn vµ tr× trÖ vÒ nÒn kinh tÕ vµ v¨n ho¸ níc nhµ .
Con ngêi cã thÓ t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña LLSX, sù t¸c ®éng nµy ®îc thÓ hiÖn ë chç con ngêi cã thÓ ®Èy nhanh hay k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng phï hîp hay kh«ng phï hîp víi nh÷ng quy luËt vËn ®éng cña LLSX víi quy luËt phï hîp cña QHSX. MÆc dï TLSX, tiÒn vèn khoa häc vµ kü thuËt ®Òu lµ nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt, xong tÊt c¶ ph¶i th«ng qua ho¹t ®éng cña con ngêi míi ®em l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ kinh tÕ, nh÷ng gi¸ trÞ míi. Nh÷ng yÕu tè trªn sÏ atån t¹i díi d¹ng tiÒm n¨ng vµ nã sÏ trë thµnh v« hiÖu ho¸ khi nã kh«ng ®îc ®Æt trong mèi quan hÖ gi÷a t liÖu lao ®éng vµ ngêi lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng .
4. Nh÷ng thµnh tùu ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc :
* Về thực hiện nhiệm vụ trung tâm phát triển kinh tế đã đạt được những kết quả quan trọng:
- Nền kinh tế đã vượt qua giai đoạn suy giảm tốc độ tăng trưởng, đạt mức tăng trưởng khá cao; chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của một số lĩnh vực và sản phẩm có chuyển biến.
- Cơ cấu của nền kinh tế tiếp tục có bước chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa và từng bước hiện đại hóa.
- Tiếp tục thực hiện có kết quả chủ trương giữ vững độc lập, tự chủ về kinh tế, có tiến bộ đáng kể trong việc phát huy các nguồn nội lực của đất nước, của các thành phần kinh tế cho đầu tư phát triển; đồng thời tiếp tục mở rộng hội nhập kinh tế quốc tế.
- Thể chế kinh tế tiếp tục được đổi mới, đang tiếp tục hình thành và phát triển các loại thị trường.
* Về giáo dục - đào tạo, khoa học công nghệ, phát triển văn hóa xã hội:
- Giáo dục, đào tạo và khoa học công nghệ có bước phát triển mới. Nước ta đã đạt chuẩn quốc gia về xóa nạn mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học.
- Phát triển văn hóa, xây dựng đời sống văn hóa và nếp sống văn minh có tiến bộ ở tất cả các tỉnh, thành trong cả nước.
- Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân đã được chú trọng hơn. Công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình đạt kết quả tốt. Phong trào toàn dân rèn luyện tập thể dục thể thao được đẩy mạnh.
- Công tác xóa đói giảm nghèo tiếp tục đạt kết quả quan trọng, giải quyết việc làm có tiến bộ, mức sống của các tầng lớp dân cư ở các vùng, miền trong cả nước tiếp tục được cải thiện. Công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, tiêu cực, tệ nạn xã hội được đẩy mạnh, kiên quyết có hiệu quả hơn.
* Về quốc phòng an ninh:
- Tình hình chính trị - xã hội cơ bản ổn định; quốc phòng và an ninh được tăng cường. Các lực lượng vũ trang và nhân dân làm tốt nhiệm vụ bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo đảm an ninh quốc gia. Tổ chức quân đội và công an được điều chỉnh theo yêu cầu mới. Việc kết hợp quốc phòng và an ninh với phát triển kinh tế và công tác đối ngoại có tiến bộ.
- Bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với lực lượng vũ trang; tạo cơ sở pháp lý cho thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và an ninh.
- Tiếp tục xây dựng quân đội nhân dân và công an nhân dân theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, vững vàng về chính trị, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Đảng và nhân dân.
- Xây
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 10744.doc