Đề tài Vai trò và ý nghĩa của việc nhập khẩu máy móc thiết bị đối với nền kinh tế Việt Nam

mở đầu Thực hiện chủ trương hội nhập vào nền kinh tế thế giới và khu vực cùng với chính sách “mở cửa”, việc mở rộng kinh tế đối ngoại của việt nam ngày càng đóng vai trò quan trọng. Xuất khẩu nhằm đảm bảo nguồn vốn cho nhập khẩu và nhập khẩu phải phục vụ cho việc cơ cấu kinh tế bền vững để thực hiện công nghiệp hoá hiện đaị hoá đất nước. Văn kiện đại hội đảng IX đã chỉ rõ những chương trình kinh tế xã hội như các chương trình phát triển nông nghệp, kinh tế nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng và dịch vụ... cụ thể hơn là đảng đã chủ trương đẩy mạnh xuất khẩu, nhất là xuất khẩu các sản phẩm chế biến đồng thời ưu tiên nhập khẩu các loại thiết bị công nghệ, vật liệu phục vụ xuất nhập khẩu và đáp ứng nhu cầu công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Kinh tế thị trường ngày càng phát triển, yêu cầu quản lý ngày càng cao. Trong những bước đầu tiên tham gia thị trường thế giới , các doanh nghiệp Việt nam gặp nhiều khó khăn, phức tạp do điều kiện có hạn và buôn bán trên thị trường thế giới, còn hạn chế. Do đó yêu cầu các doanh nghiệp kinh doanh XNK phải quản lý được hoạt động của mình nhằm hạn chế rủi ro và nâng cao hiệu qủa kinh doanh. Do kiến thức còn hạn chế và ít có kinh nghiệm về viết tiểu luận nên không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong thầy (cô) chỉ dẫn thêm để em có có được những kinh nghiệm trong bài viết lần sau. Em xin chân thành cảm ơn thạc sỹ: Nguyễn Quang Huy đã hướng dẫn để em hoàn thành bàI tiểu luận này. I. nhập khẩu và hiệu quả nhập khẩu. * Để tồn tại và phát triển thì bất cứ một doanh nghiệp nào cũng phải quan tâm đến mục đích cuối cùng đó là hiệu quả. Hiệu quả luôn là mục tiêu phấn đấu của mọi doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Vấn đề đặt ra cho bất cứ một doanh nghiệp nào muốn trụ vững trong nền kinh tế thị trường thì phải đảm bảo lấy thu bù chi và có lãi sau mỗi vụ kinh doanh. Lãi ở đây được xem như hiệu quả hoạt động kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Trong quá trình kinh doanh, doanh nghiệp phải tìm mọi cách thực hiện bằng được mục tiêu thu dược lợi nhuận tối đa thì mới có điều kiện mở rộng và phát triển kinh doanh trong nền kinh tế thị trường. ở đây, trong doanh nghiệp thương mại mà hoạt động nhập khẩu là chính thì hiệu quả kinh doanh được hiểu là hiệu quả nhập khẩu. * Trước hết, muốn hiểu được hiệu quả nhập khẩu là gì thì chúng ta phải hiểu được " nhập khẩu " là gì ? + Nhập khẩu là việc mua bán hàng hoá, dịch vụ của nước ngoài cho sản xuất và tiêu dùng trong nước. Nhập khẩu là hoạt động kinh doanh thương mại ở phạm vi quốc tế, là một trong hai hoạt động cấu thành nghiệp vụ ngoại thương đóng góp không nhỏ vào sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. * Trong kinh doanh, hiệu quả luôn là mối quan tâm trước nhất của tất cả các doanh nghiệp, có nhiều cách nhìn nhận khác nhau về hiệu quả nhập khẩu, nhưng quan niệm phổ biến cho rằng hiệu quả nhập khẩu là hiệu số giữa tổng kết quả thu được và chi phí thu với chi phí nhập khẩu bỏ ra để đạt được kết quả đó, nó phản ánh kết quả của quá trình nhập khẩu. Nhưng quan niệm này bộc lộ điều chưa hợp lí là đồng nhất với hiệu quả nhập khẩu. Với hoạt động nhập khẩu , kết quả là sự chênh lệch giữa chi phí ngoại tệ nhập khẩu và giá trị nội tệ của hàng nhập khẩu. Còn hiệu quả nhập khẩu xuất hiện do sự khác nhau tồn tại giữa các vùng kinh tế, giữa các quốc gia, sự khác nhau về chi phí sản xuất trong nước của các hàng hoá khác nhau. Chính sự khác nhau đó tạo cơ sở cho trao đổi ngoại thương. Như vậy kết quả chỉ là cơ sở để tính hiệu quả đạt được sau mỗi kỳ kinh doanh. Xét về mặt lý luận, ý nghĩa to lớn của hiệu quả nhập khẩu là góp phần thúc đẩy tăng năng suất lao động xã hội, nghĩa là tiết kiệm lao động xã hội và tăng thu nhập quốc dân, từ đó tạo thêm nguồn tích luỹ cho sản xuất và nâng cao mức sống trong nước. Quan niệm hiệu quả nhập khẩu không chỉ được biểu hiện bằng chỉ tiêu doanh lợi mà mỗi doanh nghiệp đạt được trong mỗi kì kinh doanh, hoạt động nhập khẩu còn đem lại hiệu quả kinh tế xã hội cho nền kinh tế quốc dân bằng cách góp phần vào việc sản suất, đổi mới cơ cấu kinh tế, tăng năng suất lao động xã hội, tăng doanh thu cho ngân sách, gải quyết việc làm, cải thiện đời sống nhân dân ... Như vậy hiệu quả cho ta thấy rõ khả năng và trình độ quản lý của doanh nghiệp đối với từng lĩnh vực kinh doanh cụ thể. II. Vai trò và ý nghĩa của việc nhập khẩu máy móc thiết bị đối với nền kinh tế việt nam. Vai trò của của hoạt động nhập khẩu. bất cứ nơi nào có hoạt động thương mại, đặc biệt là thương mại Quốc tế hoạt động mạnh thì nơi đó có nền kinh tê phát triển. Nền kinh tế mở cửa sẽ mở ra những hướng phát triển mới, tạo điều kiện khai thác lợi thế tiềm năng sẵn có trong nước nhằm sử dụng phân công lao động Quốc tế một cách có lợi nhất. Thương mại Quốc tế chỉ ra và xác định cho một nước biết đâu là lợi thế của mình, chỉ ra đúng đắn nên đầu tư vốn vào đâu, đầu tư vào lĩnh vực nào có lợi nhất. Nhập khẩu là một trong những nhiệm vụ quan trong của thương mại quốc tế, do đó vai trò của nhập khẩu ngày càng trở nên quan trọng và cụ thể. - Nhập khẩu làm đa dạng hoá về mặt hàng, quy cách cho phép thoả mãn hơn nhu cầu trong nước, mở rộng khả năng tiêu dùng của một nước, phục vụ nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng. - Nhập khẩu thúc mạnh quá trình xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. - Tạo sự cạnh tranh giữa hàng hoá nội và hàng hoá ngoại, tức là tạo ra động lực cho các nhà sản xuất trong nước và không ngừng vươn lên để tồn tại, tạo ra sự phát triển thực chất của sản xuất xã hội và thanh lọc các đơn vị sản xuất yếu kém. - Tạo thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ, do đó tạo sự phát triển vượt bậc của sản xuất hàng hoá, tiết kiệm chi phí và thời gian, tạo sự đồng đều và sự phát triển trong nước - Nhập khẩu xoá bỏ tình trạng độc quyền, phá vỡ, triệt để chế độ tự cung tự cấp của nền kinh tế đóng. - Nhập khẩu giải quyết được những nhu cầu đặc biệt, hàng hoá hiểm hoặc có hàm lượng công nghệ cao mà trong nước chưa thể sản xuất được. - Nhập khẩu bổ sung kịp thời những mặt cân đối của nền kinh tế, đảm bảo một sự phát triển cân đối và ổn định, khai thác đến mức tối đa tiềm năng và khả năng của nền kinh tế và vòng quay kinh tế. - Nhập khẩu đảm bảo cho đầu vào sản xuất, tạo việc làm ổn định cho người lao động, góp phần cải thiện và nâng cao mức sống của người lao động. - Nhập khẩu có vai trò tích cực thúc đẩy xuất khẩu, góp phần nâng cao chất lượng hàng xuất khẩu, tạo môi trường thuận lợi cho xuất khẩu hàng việt nam ra nước ngoài, đặc biệt là nước nhập khẩu. - Nhập khẩu là cầu nối thông suốt nền kinh tế thị trường trong và ngoài nước với nhau, tạo điều kiện cho phân công lao động và hợp tác quốc tế, phát huy được lợi thế so sánh của đất nước trên cơ sở chuyên môn hoá. ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả nhập khẩu. Để biết và đánh giá kết quả của hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, người ta dựa trên một hệ thống chỉ tiêu, gọi là chỉ tiêu hiệu quả. Từ việc phân tích đánh giá các chỉ tiêu này cho phép doanh nghiệp biết được thực trạng sản xuất kinh doanh để từ đó lựa chọn phương án kinh doanh tối ưu. Điều này cho phép doanh nghiệp trụ vững và phát triển trong nền kinh tế tị trường. Không ngừng nâng cao hiệu quả là mối quan tâm của bất kỳ nền sản xuất nào nói chung và là mối quan tâm chủ yếu của mỗi doanh nghiệp nói riêng. Đối với nước ta hiện nay nâng cao hiệu quả kinh doanh thương mại đang là vấn đề cấp bách vì: - Nâng cao hiệu quả kinh doanh nhập khẩu không những là nhân tố quyết định nhất để tham gia vào phân công lao động quốc tế mà còn là yêu cầu tất yếu của việc thực hiện quy luật tiết kiệm các nguồn lực trong nước. - Nâng cao hiệu quả kinh doanh nhập khẩu không những tạo điều kiện cho doanh nghiệp tái sản xuất mở rộng mà còn làm tăng thu nhập kinh tế quốc dân nhờ tranh thủ được lợi thế so sánh trao đổi hàng hoá với nước ngoài, phát huy được tiềm năng, lợi thế của đất nước. - Nâng cao hiệu quả nhập khẩu còn là điều kiện thuận lợi để chúng ta có thể hội nhập khu vực, kội nhập thế giới, làm cho quá trình liên kết kinh tế xã hội nước ta với nước ngoài chặt chẽ và mở rộng hơn, góp phần làm ổn định kinh tế chính trị của đất nước. - Nâng cao hiệu quả nhập khẩu giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển mở rộng hoạt động kinh doanh, nâng cao đời sống cán bộ nhân viên. - Từ những ý nghĩa trên, trong điều kiện kinh tế nước ta hiện nay, việc nhập khẩu là hết sức quan trọng. Song cần phải xác định nhập khẩu như thế nào ? nhập khẩu những gì ? Cần tránh những việc nhập khẩu tràn lan, việc nhập khẩu phải hướng vào giải quyết những mục tiêu cơ bản của doanh nói riêng và của đất nói chung, đó là sự phát triển lâu dài và ổn định bền vững nền kinh tế. Thấm nhuần tư tưởng trên, việc tổ chức và thực hiện nhập khẩu mới đạt hiệu quả cao. III. Một số biện pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả nhập khẩu Biện pháp 1: Biện pháp về nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng vốn. Trong những năm qua, tình hình quản lý và sử dụng vốn của ta còn yếu kém, quay vòng vốn chậm, mặc dù đã áp dụng một số biện pháp nhưng tình hình vẫn chưa được cải thiện. Để giải quyết tình trạng này, phải tìm đến các khoản vay ưu đãi từ phía các ngân hàng, các tổ chức trong nước và ngoài nước, liên doanh, liên kết. Ta có thể dùng hình thức đẩy mạnh hoạt động nhập khẩu uỷ thác, điều này giúp cho ta đỡ khó khăn về vốn. Ngoài ra nguyên nhân của việc sử dụng vốn hàng năm của ta kém hiệu quả là do việc thu hồi công nợ chậm. Điều này làm cho hiệu quả sử dụng kém, quay vòng vốn chậm. Để giải quyết vấn đề này cần áp dụng những biện pháp sau: + áp dụng hình thức thanh toán linh hoạt + áp dụng biện pháp thanh toán trước 80% - 90% trị giá hợp đồng khi giao hàng, số còn lại 10% - 20% sẽ thanh toán sau đó 15 - 30 ngày. + Đẩy mạnh hơn nữa công tác thu hồi công nợ, đây là công việc hết sức khó khăn, vất vả, đòi hỏi phải nỗ lực và tế nhị trong giải quyết vấn đề này. Biện pháp 2: Xây dựng mạng lưới thông tin nhằm xử lý kịp thời, hiệu quả các loại thông tin cần thiết có liên quan đến hoạt động nhập khẩu . Kinh doanh trên thị trường, đặc biệt là thị trường nước ngoài có nhiều bất trắc và phức tạp cho nên thông tin giữ một vai trò quan trọng và có tính quyết định đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Thông tin chính xác là cơ sở cho doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả cao. + Nghiên cứu + Lựa chọn các nguồn thông tin + Phân tích thông tin thu được + Báo cáo kết quả thu được + Thu thập thông tin để kinh doanh có hiệu quả, doanh nghiệp phải thu thập thông tin kinh tế, luật lệ, tin thị trường. Biện pháp 3: Xây dựng và lựa chọn chiến lược kinh doanh Phải có một chiến lược cụ thể thì ta mới phát huy được khả năng của mình trong cơ chế thị trường, có hướng đi đúng đắn, có hoạt động mục tiêu rõ ràng là cơ sở cho việc đề ra những giả pháp hữu hiệu Việc xây dựng chiến lược có thể tiến hành theo các bước sau: Biện pháp 4: Đẩy mạnh công tác nghiên cứu thị trường nhằm tạo tiền đề cho việc năng cao hiệu quả nhập khẩu. Trong hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động nhập khẩu nói riêng việc nghiên cứu thị trường là vấn đề quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả nhập khẩu. Hoạt động nghiên cứu thị trường ở nước ta được xem là nghiên cứu nhu cầu thị trường trong nước và khả năng cung ứng vật tư, máy móc thiết bị của thị trường quốc tế. - Đối với thị trường trong nước, ta cần nghiên cứu và nắm bắt được nhu cầu tiêu dùng trong nước, ở đây nhu cầu sẽ quyết định trực tiếp đến khối lượng hàng hoá nhập khẩu. Vì vậy cần phải nắm bắt được thông tin, xử lý thông tin nhanh đặc biệt là phải dự báo được nhu cầu chính xác. Trong thời gian tới, để việc nghiên cứu thị trường được thuận lợi, cần thành lập một đội ngũ chuyên viên nghiên cứu về thị trường có trình độ xử lý thông tin nhanh, có khả năng dự báo nhu cầu chính xác để khai thác tốt thị trường hiện tại cũng như mở rộng khai thác thị trường mới. - Đối với thị trường nước ngoài, ta cần cần nắm bắt được khả năng cung ứng của thị trường như: giá cả, thanh toán, mặt hàng... Tuy nhiên trong thời gian qua Công ty cũng chưa có đội ngũ chuyên viên nghiên cứu về vấn đề này. Đây là vấn đề rất khó khăn và phức tạp vì khách hàng cách chúng ta về mặt địa lý, mỗi mặt hàng lại được nhiều quốc gia khác nhau sản xuất, trong mỗi quốc gia cũng có nhiều nhà sản xuất, mỗi nhà sản xuất lại sản xuất nhiều loại mặt hàng. Do đó khả năng cung ứng giá cả lại khác nhau, cho nên ta phải có các chuyên viên giỏi nghiên cứu về thị trường quốc tế để tìm lợi thế cho ta tránh được rủi ro đáng tiếc xảy ra trong quá trình nhập khẩu. Để nghiên cứu tốt hai mảng thị trường này chúng ta nên thành lập một phòng Markeing chuyên làm nhiệm vụ nghiên cứu thu thập thông tin về thị trường. Phương pháp nghiên cứu tại hiện trường: là phương pháp nghiên cứu thị trường trực tiếp thông qua tổ chức hội nghị khách hàng, các nhà lãnh đạo có thẩm quyền của các đơn vị, các tổ chức kinh tế, các cơ quan nhà nước, tham dự hội thảo chuyên đề kinh tế đối ngoại, nhập khẩu máy máy móc thiết bị, vật tư cho việc phát triển kinh tế trong nước, cử cán bộ ra nước ngoài nghiên cứu hoặc lấy thông tin từ các bạn hàng nước ngoài, từ phòng Thương mại Việt nam, từ những đơn vị trong nước có quan hệ buôn bán với nước ngoài. Trong công tác nghiên cứu thị trường có thể tiến hành các bước sau; - Bước 1: Tổ chức thực hiện công tác điều tra, khảo sát và thu thập thông tin về nhu cầu thị trường trong nước, khả năng cung ứng thị trường quốc tế. - Bước 2: Phân tích xử lý thông tin đã thu hình thứcập được. - Bước 3: Nêu được dự báo về nhu cầu của thị trường trong nước và mức cung của thị trường quốc tế một cách chính xác. Nghiên cứu thị trường được làm tốt sẽ tạo ra cho công ty nhiều thuận lợi, cụ thể: Tạo điều kiện mở rộng thị trường tiêu thụ và thị trường nhập khẩu . Tác động đến khách hàng tiềm năng. Tạo mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng. Hiểu rõ được đối thủ cạnh tranh để đề ra cho Công ty có được biện pháp kịp thời và hợp lý, đề ra chiến lược kinh doanh phù hợp để đạt được mục tiêu đã định. Biện pháp 5: Hoàn chỉnh bộ máy quản lý, đào tạo và xây dựng đội ngũ cán bộ kinh doanh giỏi nhằm thực hiện có hiệu quả hoạt động nhập khẩu. Đối với nước ta, kinh doanh ngoại thương nói chung và hoạt động nhập khẩu nói riêng hầu như không còn mới mẻ, song trình độ chuyên môn chưa đpá ứng được đòi hỏi về kinh doanh nhất là đối ngoại trong tình hình mới. Khi chuyển sang cơ chế thị trường, điều thiếu nhất là đội ngũ cán bộ kinh doanh giỏi, làm việc có hiệu quả. Việc ta tăng cường đào tạo để có được những cán bộ kinh doanh giỏi là nhân tố quyết định đến thành công hay thất bại. Hiện nay ta còn có những hạn chế về mặt nghiệp vụ, chỉ làm tốt một số công việc nhất định, cần phát hiện sớm để có biện pháp đào tạo kịp thời nguồn nhân lực có năng lực cao cho phù hợp với công việc. Kết luận Đảng và nhà nước ta chủ trương mở rộng và phát triển kinh tế đối ngoại nhằm đạt được mục tiêu công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng văn minh. Việt nam là một nước đang phát triển nên yêu cầu nhập khẩu máy móc, thiết bị kỹ thuật hiện nay là rất cấp bách. Tuy nhiên, để nhập khẩu có hiệu quả thì cả nhà nước và doanh nghiệp đều phải cố gắng. Hoạt động nhập khẩu hàng hoá có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Nó cho phép tận dụng tối đa nguồn lực trong nước và tham gia tích cực vào quá trình chuyên môn hoá và phân công lao động quốc tế. Đồng thời qua hoạt động này chúng ta có thể tiếp cận được công nghệ, khoa học kỹ thuật tiên tiến, góp phần đẩy nhanh quá trình Công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, quá trình hội nhập giữa nước ta với các nước khu vực và trên thế giới. Mặt khác, nhập khẩu máy móc thiết bị giúp phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng công nghiệp, nâng cao chất lượng hàng hoá, hạ giá thành sản phẩm, tạo tính cạnh tranh của hàng hoá nước ta và thúc đẩy việc xuất khẩu hàng hoá. Vai trò của hoạt động nhập khẩu đã được Nhà nước ta nhìn nhận một cách đúng đắn. Trong hơn 10 năm đổi mới, hoạt động nhập khẩu không ngừng phát triển đem lại những kết quả đáng khích lệ. Hoà mình vào xu thế đó, trong những năm qua, nước ta đã Xuất nhập khẩu và hợp tác quốc tế đã không ngừng nâng cao hiệu quả nhập khẩu máy móc, thiết bị. Tuy nhiên, do thời gian có hạn, kiến thức và trình độ còn nhiều hạn chế, kinh nghiệm thức tế còn thiếu nên bài viết không thiếu khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự chỉ bảo, góp ý của các thầy cô giáo, các bạn và những người quan tâm đến vấn đề này nhằm bổ xung hoàn thiện hơn. Mục lục Mở đầu 1 I. Nhập khẩu và hiệu quả nhập khẩu 2 II. Vai trò và ý nghĩa của việc nhập khẩu máy móc thiết bị đối với nền kinh tế Việt Nam 3 1. Vai trò của hoạt động nhập khẩu 3 2. ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả nhập khẩu 4 III. Một số biện pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả nhập khẩu 6 Kết luận 11