Đề tài Vận dụng một số phương pháp thống kê phân tích hiệu quả hoạt động của Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông I

ng phỏp biểu diễn xu hướng biến động của hiện tượng Sự vận động của hiện tượng qua thời gian là do tỏc động của nhiều nhõn tố, người ta chia làm 2 loại: - Nhúm nhõn tố chủ yếu: xỏc lập nờn xu hướng phỏt triển cơ bản. Xu hướng được hiểu là chiều hướng biến đổi chung nào đú, một sự tiến hoỏ kộo dài theo thời gian . Xu hướng này nếu được biểu hiện bằng một hàm hồi quy thỡ được gọi là hàm xu thế. - Nhúm nhõn tố ngẫu nhiờn: Tỏc động vào mặt lượng của hiện tượng làm mặt lượng của hiện tượng lệch khỏi xu hướng cơ bản vỡ vậy sử dụng một số phương phỏp nhằm loại bỏ tỏc động của những yếu tố ngẫu nhiờn, nờu lờn xu hướng phỏt triển cơ bản. Khi sử dụng phương phỏp này cần phải xem xem mức độ cỏc dóy số cú đảm bảo tớnh chất so sỏnh được với nhau khụng . 3.2. Phương phỏp chỉ số a. Khỏi niệm Chỉ số trong thống kờ là chỉ tiờu tương đối biểu hiện quan hệ so sỏnh giữa 2 mức độ nào đú của hiện tượng kinh tế theo khụng gian và thời gian. Trong thực tế đối tượng nghiờn cứu của chỉ số là hiện tượng phức tạp bao gồm nhiều đơn vị, nhiều phần tử cú tớnh chất khỏc nhau. b. Đặc điểm của phương phỏp chỉ số Phải chuyển cỏc đơn vị hoặc phần tử cú tớnh chất khỏc nhau thành dạng giống nhau để cú thể so sỏnh được Khi cú nhiều nhõn tố cựng tham gia vào tớnh chỉ số, phải giả định cú 1 nhõn tố thay đổi cũn cỏc nhõn tố khỏc khụng đổi. Việc giả định này để loại trừ khả năng ảnh hưởng của nhõn tố khụng nghiờn cứu đối với kết quả so sỏnh. c. Tỏc dụng của phương phỏp chỉ số Dựng chỉ số để nghiờn cứu sự biến động của hiện tượng qua thời gian được gọi là chỉ số phỏt triển. Dựng chỉ số để nghiờn cứu sự biến động của hiện tượng qua khụng gian được gọi là chỉ số khụng gian. Dựng chỉ số để nờu lờn nhiệm vụ kế hoạch hoặc tỡnh hỡnh thực hiện kế hoạch gọi là chỉ số kế hoạch. Dựng chỉ số để phõn tớch ảnh hưởng biến động của cỏc nhõn tố đối với sự biến động của toàn bộ hiện tượng. CHƯƠNG III VẬN DỤNG MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP THỐNG Kấ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔNG CễNG TY XÂY DỰNG CễNG TRèNH GIAO THễNG I I. Tổng quan về Tổng cụng ty Xõy dựng cụng trỡnh giao thụng 1 và những hoạt động cơ bản. 1 . Quỏ trỡnh hỡnh thành và phỏt triển của Tổng cụng ty Xõy dựng cụng trỡnh giao thụng 1. Tổng cụng ty Xõy dựng cụng trỡnh giao thụng 1 là một doanh nghiệp thuộc lĩnh vực xõy dựng hàng đầu của Việt Nam trực thuộc bộ giao thụng vận tải, được thành lập ngày 03 thỏng 8 năm 1964 theo quyết định 90 QĐ/TTg. Khi mới thành lập mang tờn Ban xõy dựng Miền Tõy, đến ngày 27/11/1995, Tổng cụng ty mới chớnh thức mang tờn Tổng cụng ty xõy dựng cụng trỡnh giao thụng 1. Tờn giao dịch là Civil Engineering Contruction Corporation (Cienco 1),trụ sở tại 623 La Thành - Hà Nội ( website:www.cienco1.com.vn).Tổng cụng ty Xõy dựng cụng trỡnh giao thụng 1 là sự hợp thành của nhiều cụng ty, xớ nghiệp, cụng trường giao thụng vận tải vốn đó cú truyền thống từ những năm 1950-1960. Tổng cụng ty hiện cú 31 đơn vị thành viờn với hơn 10000 cỏn bộ cụng nhõn viờn, kinh doanh đa lĩnh vực với phương chõm phỏt triển liờn tục và bền vững. Tổng cụng ty XDCT giao thụng 1 đó tham gia xõy dựng nhiều hệ thống giao thụng quan trọng trong những năm chiến tranh và trong thời kỳ tỏi thiết đất nước. Do sự phỏt triển nhanh chúng nờn trong giai đoạn đổi mới của nền kinh tế, tổng cụng ty đó mở rộng phạm vi hoạt động của mỡnh ra nước ngoài, tham gia đấu thầu quốc tế với cụng trỡnh thắng thầu quốc tế đầu tiờn của tổng cụng ty là dự ỏn cải tạo đường 4, đường 13 Bắc Lào từ Luụng Prabăng tới Kasi với tổng giỏ trị trờn 30 triệu USD và hoàn thành nhiều dự ỏn lớn khỏc đúng vài trũ quan trọng trong cụng cuộc phỏt triển kinh tế xó hội của đất nước, trở thành một nhà thầu xõy dựng chuyờn nghiệp. Ngày nay, tổng cụng ty tiến hành đa dạng hoỏ ngành nghề, vươn ra chiếm lĩnh thị trường xõy dựng dõn dụng, cụng nghiệp, cơ khớ - chế tạo, tư vấn thiết kế - đầu tư, sản xuất vật liệu, kinh doanh nhà đất - khu đụ thị, xuất khẩu lao động, xuất nhập khẩu thiết bị, vật tư kỹ thuật, thương mại và dịch vụ khỏch sạn... với tư cỏch là nhà đầu tư cỏc dự ỏn lớn. Trong xu thế hợp tỏc khu vực và quốc tế sõu rộng ngày nay, tổng cụng ty đó thiết lập quan hệ tốt đẹp với hơn 100 đối tỏc thuộc nhiều lĩnh vực của nhiều quốc gia, vựng lónh thổ trờn toàn thế giới như Nhật Bản, Thỏi Lan, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Phỏp, Đức, Thụy Sĩ...Tham gia đấu thầu và thắng thầu nhiều dự ỏn vốn đầu tư nước ngoài với tổng giỏ trị cỏc hợp đồng trờn 6000 tỉ VNĐ. 2. Chức năng và cỏc lĩnh vực hoạt động của Tổng cụng ty XDCT giao thụng 1 Tổng cụng ty XDCT giao thụng 1 do Bộ trưởng Bộ GTVT quyết định thành lập theo uỷ quyền của Thủ tướng Chớnh phủ nhằm tăng cường tớch tụ, tập trung, phõn cụng chuyờn mụn hoỏ và hợp tỏc để thực hiện nhiệm vụ nhà nước giao, nõng cao khả năng và hiệu quả kinh doanh của cỏc đơn vị thành viờn tổng cụng ty phỏt triển nhanh chúng, bền vững, cỏc cụng trỡnh được xõy dựng đảm bảo mỹ thuật, đỳng tiến độ làm vừa lũng chủ đầu tư, tạo thờm việc làm, luụn quan tõm nõng cao đời sống, tay nghề người lao động, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ, chớnh sỏch của Đảng, Nhà nước, tham gia đầy đủ cỏc hoạt động xó hội. Về chức năng, nhiệm vụ hoạt động chớnh của tổng cụng ty XDCT giao thụng 1 thỡ xõy dựng cơ bản là nhiệm vụ hàng đầu và là cơ sở để thực hiện cỏc nhiệm vụ khỏc của tổng cụng ty. Cỏc lĩnh vực hoạt động chủ yếu của tổng cụng ty XDCT giao thụng 1: * Lĩnh vực xõy dựng đường * Lĩnh vực xõy dựng cầu * Lĩnh vực xõy dựng cảng * Lĩnh vực xõy dựng cảng dõn dụng, khu cụng nghệp, sõn bay, thuỷ lợi * Lĩnh vực tư vấn đầu tư, tư vấn thiết kế, tư vấn thớ nghiệm và tư vấn giỏm sỏt cụng trỡnh * Lĩnh vực sản xuất vật liệu xõy dựng, chế tạo gia cụng cơ khớ * Đào tạo kỹ thuật nghiệp vụ và cung ứng lao động quốc tế 3. Tỡnh hỡnh sản xuất kinh doanh của Tổng cụng ty Xõy dựng cụng trỡnh giao thụng 1 trong những năm qua Tổng cụng ty XDCT giao thụng 1 thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện thuận lợi cơ bản: tỡnh hỡnh chớnh trị, xó hội của đất nước ổn định, nền kinh tế Việt Nam cú mức tăng trưởng GDP cao nhất trong mấy năm qua (trờn 7,7 % ), cỏc mục tiờu quan trọng trong kế hoạch năm của cả nước đều hoàn thành vượt mức, tạo điều kiện thuận lợi thỳc đẩy sự phỏt triển của ngành GTVT Đảng và nhà nước tiếp tục chủ trọng đầu tư – phỏt triển lĩnh vực GTVT, đặc biệt coi trọng xõy dựng kết cấu hạ tầng giao thụng đi trước một bước, tạo tiền đề cho sự phỏt triển kinh tế xó hội, củng cố an ninh quốc phũng, phục vụ cụng cuộc đổi mới, cụng nghiệp hoỏ, hiện đại hoỏ đất nước. Bảng 4: Bảng tổng hợp cỏc chỉ tiờu trong giai đoạn 1999 - 2004 của Tổng cụng ty Xõy dựng cụng trỡnh giao thụng I Năm Chỉ tiờu Năm 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Tổng vốn ( tỉ đồng) 1568,473 1832,114 1957,203 2060,028 3109,007 3672,154 Trong đú Vốn cố định (tỉ đồng) Vốn lưu động (tỉ đồng) 674,149 894,324 711,241 1120,873 786,683 1170,52 843,467 1216,561 1053,180 2055,827 1151,524 2520,630 Vốn chủ sở hữu (tỉ đồng) 161,664 173,139 177,733 184,521 217,134 258,464 Số lao động ( người) 10.568 10.568 11.252 11.252 12.826 14.400 Quỹ lương (tỉ đồng) 117,96 145,836 162,024 175,536 223,28 247,104 Lợi nhuận trước thuế (tỉ đ) 18,903 18,843 25,115 29,067 30,985 13,856 Doanh thu (tỉ đồng) 1114,221 1341,171 1567,137 1814,457 2385,319 2283,889 ( Nguồn: Bỏo cỏo tài chớnh hàng năm của Cienco1 ) Trong lỳc cỏc dự ỏn đấu thầu quốc tế đang thu hẹp dần thỡ tổng cụng ty XDCTGT 1 lại cú mặt ở hầu hết cỏc cụng trỡnh trọng điểm của ngành giao thụng, bởi vậy sức ộp về tiến độ và tài chớnh là rất lớn. 3.1.Về nguồn vốn chủ sở hữu : Vai trũ của vốn đó được khẳng định " Tư bản đứng ở vị trớ hàng đầu vỡ tư bản là tương lai" ( Cỏc Mỏc ). Để đảm bảo cho nền kinh tế vận hành tốt thỡ vốn luụn đúng vai trũ và là điều kiện kiờn quyết. Trong nền kinh tế thị trường mọi vận hành kinh tế đều được tiền tệ hoỏ, do vậy bất kỳ một quỏ trỡnh sản xuất kinh doanh nào, doanh nghiệp nào, quốc gia nào cung luụn cần phải cú lượng vốn nhất định dưới dạng tiền tệ, tài nguyờn,... Bảng 5 : Nguồn vốn chủ sở hữu của Cienco 1 ( 1999 - 2004 ) Đơn vị tớnh : tỷ đồng Chỉ tiờu Năm 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Nguồn vốn chủ sở hữu 161,664 173,139 177,733 184,521 217,134 258,464 Trong đú: *Nguồn vốn kinh doanh 160,994 168,914 173,831 184,064 212,017 246,849 -Vốn ngõn sỏch: 55,498 56,500 57,499 57,264 58,492 70,421 -Vốn tự bổ xung: 105,496 112,414 116,332 126,8 153,525 176,428 * Cỏc quỹ 0,607 4,225 3,902 0,457 5,117 11,615 ( Nguồn : Bỏo cỏo tài chớnh hàng năm - Cienco 1) Trong giai đoạn từ năm 1999 đến 2004, nguồn vốn chủ sở hữu của tổng cụng ty liờn tục tăng từ 161,664 tỉ đồng lờn 258,464 tỉ đồng tức là tăng 96,8 tỉ đồng hay tăng 59,877%.Trong đú chủ yếu là tăng từ nguồn vốn tự bổ xung ( năm 2004 so với năm 1999 tăng 67,23%), nguồn vốn ngõn sỏch và cỏc quỹ cũng tăng nhưng tăng chậm.Qua cỏc năm từ 1999 - 2002, nguồn vốn chủ sở hữu tăng khụng đỏng kể, chỉ cú thể thấy rừ rệt sự tăng về nguồn vốn qua 2 năm 2003 - 2004. Điều này chứng tỏ tổng cụng ty đang từng bước tự chủ về tài chớnh của mỡnh. 3.2. Về lao động : Lao động là yếu tố quan trọng hàng đầu của quỏ trỡnh sản xuất kinh doanh vỡ nú quyết định đến năng suất, hệ số sử dụng lao động, hiệu quả sử dụng mỏy múc và ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của cụng ty. Bảng 6: Tỡnh hỡnh lao động của Cienco 1 (1999 - 2004) Chỉ tiờu Đ.vị Năm 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Tổng số lao động Người 10.568 10.568 11.252 11.252 12.826 14.400 Số c.bộ trong danh sỏch Người 7.868 7.868 8.752 8.752 9.626 10.900 Số CN h.đồng ng.hạn Người 2.700 2.700 2500 2500 3.200 3.500 TNBQ (đ/người/thỏng) 930.227 1.150.000 1.200.000 1.300.000 1.350.000 1.430.000 ( Nguồn : Bỏo cỏo tài chớnh hàng năm - Cienco 1) Năm 2004, tổng cụng ty cú 31 đơn vị thành viờn với 14.400 cỏn bộ cụng nhõn viờn được đào tạo và cú trỡnh độ phự hợp với cụng việc được giao. Vừa qua tổng cụng ty đó chỉ đạo tổ chức nõng bậc lương cho 175 cỏn bộ quản lý, cỏn bộ kỹ thuật toàn tổng cụng ty. Đời sống vật chất cũng như tinh thần của CNV được TCT rất quan tõm, thu nhập bỡnh quõn của CBCNV là 930.227 đồng//người/thỏng năm 1999 tăng lờn 1.430.000 đồng/người/thỏng năm 2004, một mức lương ở Việt nam hiện nay ớt cú doanh nghiệp nào đạt được. 3.3. Cụng tỏc thu chi Song song với cụng tỏc làm tăng doanh thu, giảm chi phớ cũng là vấn đề rất được tổng cụng ty quan tõm. Điều này được thể hiện ở bảng sau: Bảng 7: Tỡnh hỡnh thu chi của tổng cụng ty giai đoạn 1999 - 2004 Chỉ tiờu Đơn vị Năm 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Tổng doanh thu tỉ đồng 1114,221 1341,171 1567,137 1814,457 2385,319 2283,889 Tổng chi phớ tỉ đồng 1095,318 1322,328 1542,002 1785,39 2354,334 2270,033 ( Nguồn: Bỏo cỏo tổng kết hàng năm giai đoạn 1999 - 2004) Kết quả được biểu diễn trờn đồ thị hỡnh 1 Hỡnh 1: Đồ thị kết quả thu chi giai đoạn 1999 - 2004 Trong những năm qua, tổng cụng ty đó rất nỗ lực trong cụng tỏc thu chi của mỡnh. Doanh thu của tổng cụng ty năm 2004 giảm 101,43 tỉ đồng so với năm 2003 ứng với giảm 4,25%. Điều này là do trong năm 2004 cỏc dự ỏn đấu thầu đang dần bị thu hẹp và do ảnh hưởng của điều kiện kinh tế của cả nước cú nhiều biến động. Nhỡn vào cả giai đoạn 6 năm, năm 1999 doanh thu là 1114,221 tỉ đồng đến năm 2004 là 2283,889 tỉ đồng, mỗi năm tăng bỡnh quõn 233,936 tỉ đồng tức là tăng 10,49%.Chi phớ cũng tăng lờn 1174,715 tỉ đồng năm 1999 - 2004, bỡnh quõn mỗi năm tăng 234,943 tỉ đồng. Đõy là vấn đề rất bức xỳc, đũi hỏi cỏc nhà quản lý làm sao để giảm thiểu chi phớ, tối đa hoỏ lợi nhuận vỡ theo số liệu trờn thỡ mức tăng chi phớ đang nhanh hơn mức tăng doanh thu, điều này đồng nghĩa với việc cụng ty hoạt động chưa cú hiệu quả II. Vận dụng một số phương phỏp thống kờ phõn tớch hiệu quả hoạt động của Tổng cụng ty Xõy dựng cụng trỡnh giao thụng 1 1. Phõn tớch cỏc chỉ tiờu hiệu quả tương đối 1.1. Phõn tớch một số chỉ tiờu hiệu quả chi phớ thường xuyờn 1.1.1. Phõn tớch chỉ tiờu năng suất chi phớ tiền lương theo giỏ trị sản xuất Trong quỏ trỡnh hoạt động của tổng cụng ty, chi phớ lao động sống giữ vai trũ quan trọng. Việc phõn tớch hiệu quả yếu tố này là một trong những nhiệm vụ của cỏc nhà quản trị, bằng việc tớnh và phõn tớch chỉ tiờu năng suất chi phớ tiền lương, ta cú thể phản ỏnh được hiệu quả chi phớ lao động sống Năng suất chi phớ tiền lương = Chỉ tiờu kết quả cú thể là giỏ trị sản xuất (GO), lợi nhuận sau thuế (LNST),...Trong chuyờn đề chỉ sử dụng chỉ tiờu kết quả là GO để phõn tớch chỉ tiờu năng suất chi phớ tiền lương Bảng 8: Chỉ tiờu năng suất chi phớ tiền lương theo giỏ trị sản xuất (GO) của Cienco1 giai đoạn 1999 - 2004 Chỉ tiờu Đơn vị tớnh Năm 1999 2000 2001 2002 2003 2004 GO tỉ đồng 1004 1201 1500 2108 3080 3100 Quỹ lương tỉ đồng 117,960 145,836 162,024 175,536 223,28 247,104 Năng suất chi phớ tiền lương theo GO tỉđồng/tỉ đồng 8,511 8,235 9,258 12,009 13,794 12,545 ( Nguồn: Bỏo cỏo tài chớnh hàng năm của Cienco 1 ) Trong những năm qua, năng suất chi phớ tiền lương theo GO thay đổi theo từng năm, cú xu hướng tăng lờn trong giai đoạn 2000 - 2003, đến năm 2004 thỡ năng suất chi phớ tiền lương theo GO lại giảm so với năm 2003. Cụ thể, bỡnh quõn 1 tỉ đồng tiền lương được chi ra trong năm 1999 tổng cụng ty thu được 8,511 tỉ đồng GO, năm 2000 chỉ thu được 8,235 tỉ đồng GO và đến năm 2004 thu được 12,545 tỉ đồng GO. Bỡnh quõn chung trong 6 năm từ 1999 - 2004, với 1 tỉ đồng tiền lương được chi ra, tổng cụng ty thu được 11,19 tỉ đồng tổng giỏ trị sản xuất. Từ nguồn số liệu của bảng 5, ta cú thể tiến hành phõn tớch sự biến động theo thời gian của năng suất chi phớ tiền lương theo GO bằng nhiều phương phỏp khỏc nhau. Theo phương phỏp đồ thị, năng suất chi phớ tiền lương theo GO được biểu hiện ở đồ thị hỡnh 2 như sau: Hỡnh 2 : Đồ thị năng suất chi phớ tiền lương theo giỏ trị sản xuất của Cienco 1 giai đoạn 1999 - 2004 Ta cú thể đỏnh giỏ được sự gia tăng GO của tổng cụng ty là rất nhanh và gúp phần vào sự tăng trưởng GO chung của toàn ngành xõy dựng. Hơn nữa, quỹ lương cũng tăng chứng tỏ đời sống của cỏn bộ cụng nhõn viờn tổng cụng ty luụn được quan tõm và nõng cao. Một trong những biện phỏp làm tăng hiệu quả mà vẫn đảm bảo sự cõn đối giữa kết quả đầu ra và chi phớ đầu vào là lượng tăng của kết quả lớn hơn lượng tăng của chi phớ. Nhỡn vào đồ thị ta thấy, năng suất chi phớ tiền lương theo giỏ trị sản xuất cao nhất vào năm 2003 và giảm vào năm 2004 một lượng khụng đỏng kể so với năm 2003 bởi trong năm 2004, nền kinh tế của cả nước gặp khú khăn tất nhiờn điều này cú ảnh hưởng ớt nhiều đến hoạt động của toàn ngành xõy dựng. Để đo lường mức độ biến động, sự phấn đấu nõng cao hiệu quả chi phớ tiền lương, ta sử dụng phương phỏp dóy số thời gian với việc tớnh toỏn một số chỉ tiờu: lượng tăng tuyệt đối, tốc độ tăng,...Kết quả của việc tớnh toỏn được thể hiện ở bảng sau: Bảng 9: Biến động về năng suất chi phớ tiền lương theo GO Năm Năng suất chi phớ tiền lương theo GO (tỉ đ/tỉ đ) Lượng tăng tuyệt đối (tỉ đ/tỉ đ) Tốc độ phỏt triển (%) Tốc độ tăng (%) Liờn hoàn Định gốc Liờn hoàn Định gốc Liờn hoàn Định gốc 1999 8,551 - - 100,000 100,000 - - 2000 8,235 - 0,316 - 0,316 96,305 96,305 - 3,695 - 3,695 2001 9,258 1,023 0,707 112,422 108,268 12,442 8,268 2002 12,009 2,751 3,458 129,715 140,440 29,715 40,440 2003 13,794 1,785 5,243 114,864 161,314 14,864 61,314 2004 12,545 - 1,249 3,994 90,945 146,708 - 9,055 46,708 BQ 10,732 0,7988 107,967 7,967 Trong giai đoạn 1999 - 2004, bỡnh quõn mỗi năm Cienco 1 thu được 10,732 tỉ đồng GO từ 1 tỉ đồng chi phớ tiền lương. Mỗi năm, năng suất chi phớ tiền lương theo GO tăng 7,967 % tức là tăng 0,7988 tỉ đồng từ 1 tỉ đồng chi phớ tiền lương. Dựa vào số liệu phõn tớch ở bảng 6, ta thấy năng suất tổng chi phớ tiền lương theo GO tăng từ 8,551 tỉ đồng/tỉ đồng năm 1999 lờn 12,545 tỉ đồng/tỉ đồng năm 2004, tức là tăng 46,708 % ứng với tăng tuyệt đối 3,994 tỉ đồng/tỉ đồng. Điều này được biểu hiện cụ thể qua cỏc năm như sau : Năm 2000 so với năm 1999, năng suất tổng chi phớ tiền lương theo GO giảm từ 8,551 tỉ đồng/tỉ đồng xuống 8,235 tỉ đồng/tỉ đồng tức là giảm 0,316 tỉ đồng/tỉ đồng ứng với giảm 3,695 %. Năm 2001 so với năm 2000, năng suất tổng chi phớ tiền lương theo GO tăng 12,442 % ứng với tăng tuyệt đối 1,023 tỉ đồng/tỉ đồng Năm 2002 so với năm 2001, năng suất tổng chi phớ tiền lương theo GO tăng 29,715 % ứng với tăng tuyệt đối 2,751 tỉ đồng/tỉ đồng Năm 2003 so với năm 2002, năng suất tổng chi phớ tiền lương theo GO tăng 14,864 % ứng với tăng tuyệt đối 1,785 tỉ đồng/tỉ đồng. Năm 2004 so với năm 2003, năng suất tổng chi phớ tiền lương theo GO giảm 9,055% tức là giảm 1,249 tỉ đồng/tỉ đồng. 1.1.2. Phõn tớch chỉ tiờu mức doanh lợi tổng chi phớ Để phản ỏnh hiệu quả tổng chi phớ thường xuyờn, ta cú thể sử dụng rõt nhiều chỉ tiờu khỏc nhau, dưới đõy là một số chỉ tiờu hiệu quả tuyệt và tương đối đó được tớnh toỏn dựng để phõn tớch hiệu quả tổng chi phớ thường xuyờn Lợi nhuận trước thuế = Tổng doanh thu - Tổng chi phớ Giỏ trị tăng thờm = Giỏ trị sản xuất - Chi phớ trung gian Bảng 10: Một số chỉ tiờu hiệu quả tuyệt đối của Cienco1 Đơn vị tớnh: tỉ đồng Năm Chỉ tiờu 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Chỉ tiờu kết quả 1.Tổng doanh thu (DT) 2. Giỏ trị sản xuất (GO) 1114,221 1341,171 1567,137 1814,457 2385,319 2283,889 1004 1201 1500 2108 3080 3100 Chỉ tiờu chi phớ 3.Tổng chi phớ (CP) 4. Chi phớ trung gian (IC) 1095,318 1322,328 1542,002 1785,39 2354,334 2270,033 750 895 1126 1591 2128 2014 Chỉ tiờu hiệu quả 5. LN trước thuế 6. Giỏ trị tăng thờm (VA) 18,903 18,843 25,115 29,067 30,985 13,856 254 306 374 517 952 1086 ( Nguồn: Bỏo cỏo tài chớnh hàng năm của Cienco 1 ) Kết quả thể hiện ở bảng tớnh trờn cho thấy, chỉ tiờu giỏ trị tăng thờm qua cỏc năm tăng lờn từ 254 tỉ đồng năm 1999 lờn 1086 tỉ đồng năm 2004 và đú là dấu hiệu tốt. Lợi nhuận trước thuế cũng tăng tuy nhiờn năm 2004, do nền kinh tế cú nhiều biến động, ảnh hưởng đến tổng thu nhập của cụng ty là một phần, thờm vào đú tổng chi phớ tăng rất nhanh, xu hướng giảm của tổng chi phớ là khụng đỏng kể dẫn đến lợi nhuận trước thuế năm 2004 giảm so với năm 2003. Bảng 11: Một số chỉ tiờu hiệu quả tương đối của Cienco1 Năm Chỉ tiờu 1999 2000 2001 2002 2003 2004 GO (tỉ đồng) (1) 1004 1201 1500 2108 3080 3100 DT (tỉ đồng) (2) 1114,221 1341,171 1567,137 1814,457 2385,319 2283,889 LNST (tỉ đồng) (3) 14,916 14,893 20,612 19,766 24,148 6,725 CP (tỉ đồng) (4) 1095,318 1322,328 1542,002 1785,39 2354,334 2270,033 Năng suất CP theo GO (tỉ đ/tỉ đ) (5)=(1)/(4) 0,917 0,908 0,973 1,181 1,308 1,366 Năng suất CP theo DT (tỉ đ/tỉ đ) (6)= (2)/(4) 1,017 1,014 1,016 1,016 1,013 1,006 Mức doanh lợi tổng chi phớ (tỉ đ/tỉ đ) (7) = (3)/(4) 0,014 0,011 0,013 0,011 0,01 0,003 Suất tiờu hao CP theo DT (tỉ đ/tỉ đ) (8)=(4)/(2) 0,983 0,986 0,984 0,984 0,987 0,994 Như vậy, tại tổng cụng ty xõy dựng cụng trỡnh giao thụng 1, cứ 1 tỉ đồng chi phớ bỡnh quõn năm 1999 thu được 1,017 tỉ đồng doanh thu, năm 2000 thu được 1,014 tỉ đồng và năm 2004 thu được 1,006 tỉ đồng. Do vậy, bỡnh quõn cứ 1 tỉ đồng chi phớ bỏ ra năm 1999 thu được 0,014 tỉ đồng lợi nhuận sau thuế, năm 2000 thu được 0,011 tỉ đồng và năm 2004 thu được 0,003 tỉ đồng lợi nhuận sau thuế. Chỉ tiờu cuối cựng là chỉ tiờu nghịch, biểu hiện để tạo ra 1 tỉ đồng tổng doanh thu, tổng cụng ty phải chi ra 0,983 tỉ đồng chi phớ năm 1999, năm 2004 chi ra 0,994 tỉ đồng chi phớ. Phõn tớch cỏc chỉ tiờu nghịch nhằm mục đớch nghiờn cứu cỏc nhõn tố giảm chi phớ, nõng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Phỏt triển hoạt động sản xuất kinh doanh đồng nghĩa với cần thờm rất nhiều chi phớ cho mở rộng sản xuất và cỏc chi phớ phụ khỏc. Vỡ vậy, việc tăng chi phớ qua cỏc năm là một điều tất nhiờn và tăng với tốc độ như thế nào đặt trong mối quan hệ tương tỏc với tốc độ tăng của cỏc chỉ tiờu kết quả là điều mà chỳng ta cần quan tõm.Tăng thế nào cho phự hợp và cú thể chấp nhận được giỳp cho hoạt động sản xuất kinh doanh phỏt triển theo chiều hướng tốt nhất. Kết quả trờn cho thấy tổng cụng ty cần phải cú biện phỏp để sử dụng cú hiệu quả hơn với một lượng chi phớ bỏ ra là quỏ lớn như vậy. Với số liệu thu thập được ở tổng cụng ty xõy dựng cụng trỡnh giao thụng 1 ta cú thể phõn tớch chỉ tiờu mức doanh lợi tổng chi phớ theo cỏc phương phỏp đồ thị, dóy số thời gian và chỉ số Hỡnh 3: Đồ thị chỉ tiờu mức doanh lợi tổng chi phớ của Cienco 1 giai đoạn 1999 - 2004 Đồ thị hỡnh 3 cho thấy mức doanh lợi tổng chi phớ cú nhiều biến động và giảm dần qua cỏc năm, cao nhất là 0,014 tỉ đồng/tỉ đồng năm 1999 và thấp nhất là năm 2004 với 0,003 tỉ đồng/tỉ đồng. Điều này cú nghĩa là cỏc nhà quản trị cần phải nhận thức được con đường tỡm kiếm lợi nhuận một cỏch hợp lý nhất trong mụi trường cạnh tranh tức là hạ thấp chi phớ trong giai đoạn hoạt động sản xuất kinh doanh tiếp theo của Cienco 1. Để cú cỏi nhỡn toàn diện hơn về mức doanh lợi tổng chi phớ, ta cú bảng sau : Bảng 12: Biến động chỉ tiờu mức doanh lợi tổng chi phớ Năm Mức doanh lợi tổng chi phớ Lượng tăng tuyệt đối (tỉ đ/tỉ đ) Tốc độ phỏt triển (%) Tốc độ tăng (%) Liờn hoàn Định gốc Liờn hoàn Định gốc Liờn hoàn Định gốc 1999 0,014 - - 100,000 100,000 - - 2000 0,011 - 0,003 - 0,003 78,571 78,571 - 21,429 - 21,429 2001 0,013 0,002 - 0,001 118,182 92,857 18,182 - 7,143 2002 0,011 - 0,002 - 0,003 84,615 78,571 - 15,385 - 21,429 2003 0,01 - 0,001 - 0,004 90,909 71,429 - 9,091 - 28,571 2004 0,003 - 0,007 - 0,011 30 21,429 - 70 - 78,571 BQ 0,010 - 0,0022 73,485 - 26,515 Về mức doanh lợi tổng chi phớ, trong giai đoạn 1999 - 2004, bỡnh quõn 1 tỉ đồng chi phớ bỏ ra, tổng cụng ty thu được 0,010 tỉ đồng lợi nhuận sau thuế. Mỗi năm, mức doanh lợi tổng chi phớ giảm bỡnh quõn 26,515 % tức là giảm 0,0022 tỉ đồng/tỉ đồng từ 1 tỉ đồng chi phớ. Qua từng năm mức doanh lợi tổng chi phớ được biểu hiện như sau : Năm 2000 so với năm 1999, mức doanh lợi tổng chi phớ giảm 21,429% ứng với giảm tuyệt đối 0,003 tỉ đồng/tỉ đồng. Năm 2001 so với năm 2000, mức doanh lợi tổng chi phớ tăng 18,182% tức là tăng tuyệt đối 0,002 tỉ đồng/tỉ đồng. Nhỡn vào bảng 10, ta chỉ thấy chỉ tiờu này tăng vào năm 2001 và sau đú giảm dần qua cỏc năm, năm 2004 so với năm 2003, mức doanh lợi tổng chi phớ giảm 70% ứng với giảm tuyệt đối 0,007 tỉ đồng/tỉ đồng. Điều này chứng tỏ trong những năm qua, hoạt động sản xuất kinh doanh của tổng cụng ty chủ yếu dựa vào những nhõn tố tăng trưởng theo chiều rộng, cỏc sản phẩm tạo hao phớ vật tư cao, việc đầu tư vốn và lao động là rất lớn dẫn đến hao phớ nguồn lực. Vỡ vậy, ngoài việc quan tõm đến số lượng sản phẩm mà cụng ty tạo ra thỡ tỏc động chớnh cú ảnh hưởng đến hiệu quả nằm trong yếu tố chất lượng tức là phỏt triển theo chiều sõu, tổng cụng ty cần quan tõm hơn nữa đến việc ỏp dụng tiến bộ khoa học cụng nghệ vào sản xuất, giỳp tiết kiệm được nguồn lực và hoạt động cú hiệu quả hơn. Bảng 13: Một số chỉ tiờu cú liờn quan đến mức doanh lợi tổng chi phớ của Cienco 1 giai đoạn 2002 - 2004 Chỉ tiờu Cụng thức tớnh Đơn vị tớnh Năm 2002 2003 2004 Lợi nhuận sau thuế (1) tỉ đồng 19,766 24,148 6,725 Tổng chi phớ (2) tỉ đồng 1785,390 2354,334 2270,033 Tổng tài sản (3) tỉ đồng 2060,028 3109,007 3672,154 Mức doanh lợi tổng chi phớ (4) =(1)/(2) tỉ đồng/tỉ đồng 0,011 0,01 0,003 Mức doanh lợi tổng tài sản (5)=(1)/(3) tỉ đồng/tỉ đồng 0,0096 0,0078 0,0018 Chi phớ bỡnh quõn một đơn vị tổng tài sản (6)=(2)/(3) tỉ đồng/tỉ đồng 0,867 0,757 0,618 * Mức doanh lợi tổng chi phớ chịu ảnh hưởng của 2 nhõn tố : - Chi phớ bỡnh quõn một đơn vị tài sản - Mức doanh lợi tổng tài sản Gọi Y là mức doanh lợi tổng chi phớ X là chi phớ bỡnh quõn một đơn vị tài sản Z là mức doanh lợi tổng tài sản Ta cú mụ hỡnh sau = Từ mụ hỡnh và số liệu trờn, ta cú bảng kết quả: Bảng 14: Kết quả phõn tớch biến động của chỉ tiờu mức doanh lợi tổng chi phớ do ảnh hưởng của chi phớ bỡnh quõn một đơn vị tài sản và mức doanh lợi tổng tài sản Năm Mức doanh lợi tổng chi phớ Chi phớ bỡnh quõn một đơn vị tài sản Mức doanh lợi tổng tài sản Tuyệt đối (tỉ đ/tỉ đ) Tương đối (%) Tuyệt đối (tỉ đ/tỉ đ) Tương đối (%) Tuyệt đối (tỉ đ/tỉ đ) Tương đối (%) 2003/2002 - 0,001 -9,091 - 0,0037 - 33,636 0,0027 36,986 2004/2003 - 0,007 -70 - 0,0052 - 52 - 0,0018 - 37,5 Với kết quả phõn tớch ở trờn, ta cú thể kết luận như sau: - Mức doanh lợi tổng chi phớ năm 2003 so với năm 2002 giảm 9,091 % tức là giảm 0,001 tỉ đồng/tỉ đồng là do ảnh hưởng của 2 nhõn tố : + Do chi phớ bỡnh quõn một đơn vị tài sản giảm 33,636 % làm mức doanh lợi tổng chi phớ giảm 0,0037 tỉ đồng/ tỉ đồng + Do mức doanh lợi tổng tài sản tăng 36,986 % làm cho mức doanh lợi tổng chi phớ tăng 0,0027 tỉ đồng/tỉ đồng * Năm 2004 so với năm 2003 - Mức doanh lợi tổng chi phớ năm 2004 so với năm 2003 giảm 70% tức là giảm 0,007 tỉ đồng/tỉ đồng là do ảnh hưởng của 2 nhõn tố: + Do chi phớ bỡnh quõn một đơn vị tài sản giảm 52% làm cho