Đề tài Vận dụng quan điểm triết học Mác về con người để tìm hiểu con người Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa -Hiện đại hóa

ù nhiªn. Con ng­êi tù nhiªn lµ con ng­êi mang tÊt c¶ b¶n tÝnh sinh häc, tÝnh loµi. YÕu tè sinh häc trong con ng­êi lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn quy ®Þnh sù tån t¹i cña con ng­êi. V× vËy, giíi tù nhiªn lµ “th©n thÓ v« c¬ cña con ng­êi”. Con ng­êi lµ mét bé phËn cña tù nhiªn. Lµ ®éng vËt cao cÊp nhÊt, tinh hoa cña mu«n loµi, con ng­êi lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hÕt søc l©u dµi cña thÕ giíi tù nhiªn . Con ng­êi ph¶i t×m mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù tån t¹i trong ®êi sèng tù nhiªn nh­ thøc ¨n, n­íc uèng, hang ®éng ®Ó ë. §ã lµ qu¸ tr×nh con ng­êi ®Êu tranh víi thiªn nhiªn, víi thó d÷ ®Ó sinh tån. Tr¶i qua hµng chôc v¹n n¨m, con ng­êi ®· thay ®æi tõ v­în thµnh ng­êi, ®iÒu ®ã ®· ®­îc chøng minh trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña §¸cuyn. C¸c giai ®o¹n mang tÝnh sinh häc mµ con ng­êi ®· tr¶i qua tõ sinh thµnh, ph¸t triÓn ®Õn mÊt ®i quy ®Þnh b¶n tÝnh sinh häc trong ®êi sèng con ng­êi. Nh­ vËy con ng­êi tr­íc hÕt lµ mét tån t¹i sinh vËt, biÓu hiÖn trong nh÷ng c¸ nh©n con ng­êi sèng, lµ tæ chøc c¬ thÓ cña con ng­êi vµ mèi quan hÖ cña nã víi tù nhiªn. Nh÷ng thuéc tÝnh, nh÷ng ®Æc ®iÓm sinh häc, qu¸ tr×nh t©m - sinh lý, c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau nãi lªn b¶n chÊt sinh häc cña c¸ nh©n con ng­êi. Tuy nhiªn, cÇn kh¼ng ®Þnh r»ng, mÆt tù nhiªn kh«ng ph¶i yÕu tè duy nhÊt quyÕt ®Þnh b¶n chÊt con ng­êi. §Æc tr­ng quy ®Þnh sù kh¸c biÖt gi÷a con ng­êi víi thÕ giíi loµi vËt lµ mÆt x· héi. Víi ph­¬ng ph¸p biÖn chøng duy vËt, triÕt häc M¸c nhËn thøc vÊn ®Ò con ng­êi mét c¸ch toµn diÖn, cô thÓ, trong toµn bé tÝnh hiÖn thùc x· héi cña nã, mµ tr­íc hÕt lµ vÊn ®Ò lao ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. C.M¸c vµ Ph.¡ngghen ®· nªu lªn vai trß cña lao ®éng s¶n xuÊt ë con ng­êi: “Cã thÓ ph©n biÖt con ng­êi víi sóc vËt, b»ng ý thøc, b»ng t«n gi¸o, nãi chung b»ng bÊt cø c¸i g× còng ®­îc. B¶n th©n con ng­êi b¾t ®Çu b»ng viÖc tù ph©n biÖt víi sóc vËt ngay tõ khi con ng­êi b¾t ®Çu s¶n xuÊt ra nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cña m×nh - ®ã lµ mét b­íc tiÕn do tæ chøc c¬ thÓ cña con ng­êi quy ®Þnh. S¶n xuÊt ra nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cña m×nh, nh­ vËy, con ng­êi ®· gi¸n tiÕp s¶n xuÊt ra ®êi sèng vËt chÊt cña m×nh”. Th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt, con ng­êi ®· lµm thay ®æi, c¶i biÕn toµn bé giíi tù nhiªn: “Con vËt chØ t¸i s¶n xuÊt ra b¶n th©n nã, cßn con ng­êi th× t¸i s¶n xuÊt ra toµn bé giíi tù nhiªn”. TÝnh x· héi cña con ng­êi biÓu hiÖn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt; ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt biÓu hiÖn mét c¸ch c¨n b¶n tÝnh x· héi cña con ng­êi. Lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi nªn qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña con ng­êi lu«n lu«n bÞ quyÕt ®Þnh bëi ba hÖ thèng quy luËt kh¸c nhau, nh­ng thèng nhÊt víi iªn nh­ quy luËt vÒ sù phï hîp c¬ thÓ víi m«i tr­êng, quy luËt vÒ sù trao ®æi chÊt, vÒ di truyÒn, biÕn dÞ, tiÕn hãaquy ®Þnh ph­¬ng diÖn sinh häc cña con ng­êi. HÖ thèng c¸c quy luËt t©m lý ý thøc h×nh thµnh vµ vËn ®éng trªn nÒn t¶ng sinh häc cña con ng­êi nh­ h×nh thµnh t×nh c¶m, kh¸t väng, niÒm tin, ý chÝ. HÖ thèng c¸c quy luËt x· héi quy ®Þnh quan hÖ x· héi gi÷a ng­êi víi ng­êi. Ba hÖ thèng quy luËt trªn cïng t¸c ®éng t¹o nªn thÓ thèng nhÊt trong ®êi sèng con ng­êi bao gåm c¶ mÆt sinh häc vµ mÆt x· héi. Mèi quan hÖ gi÷a sinh häc vµ x· héi lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh hÖ thèng c¸c nhu cÇu sinh häc vµ nhu cÇu x· héi trong ®êi sèng con ng­êi nh­ nhu cÇu ¨n, mÆc, ë; nhu cÇu t¸i s¶n xuÊt x· héi; nhu cÇu t×nh c¶m; nhu cÇu thÈm mü vµ h­ëng c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn. Víi ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, chóng ta thÊy r»ng quan hÖ gi÷a mÆt sinh häc víi mÆt x· héi còng nh­ nhu cÇu sinh häc vµ nhu cÇu x· héi trong mçi con ng­êi lµ thèng nhÊt. MÆt sinh häc lµ c¬ së tÊt yÕu tù nhiªn cña con ng­êi, cßn mÆt x· héi lµ ®Æc tr­ng b¶n chÊt ®Ó ph©n biÖt con ng­êi víi loµi vËt. Nhu cÇu sinh häc ph¶i ®­îc nh©n hãa ®Ó mang gi¸ trÞ v¨n minh con ng­êi, vµ ®Õn l­ît nã, nhu cÇu x· héi kh«ng thÓ tho¸t ly khái tiÒn ®Ò cña nhu cÇu sinh häc. Hai mÆt trªn thèng nhÊt víi nhau, hßa quyÖn vµo nhau ®Ó t¹o thµnh con ng­êi viÕt hoa, con ng­êi tù nhiªn - x· héi. 2. Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã, b¶n chÊt con ng­êi lµ tæng hßa nh÷ng quan hÖ x· héi Tõ nh÷ng quan niÖm ®· tr×nh bµy ë trªn, chóng ta thÊy r»ng, con ng­êi v­ît lªn thÕ giíi loµi vËt trªn c¶ ba ph­¬ng diÖn kh¸c nhau: quan hÖ víi tù nhiªn, quan hÖ víi x· héi vµ quan hÖ víi chÝnh b¶n th©n con ng­êi. C¶ ba mèi quan hÖ ®ã, suy ®Ðn cïng, ®Òu mang tÝnh x· héi, trong ®ã quan hÖ x· héi gi÷a ng­êi víi ng­êi lµ quan hÖ b¶n chÊt, bao trïm tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ kh¸c vµ mäi ho¹t ®éng trong chõng mùc liªn quan ®Õn con ng­êi. Bëi vËy, ®Ó nhÊn m¹nh b¶n chÊt x· héi cña con ng­êi, C.M¸c ®· nªu lªn mét mÖnh ®Ò næi tiÕng LuËn c­¬ng vÒ Ph¬b¸ch: “B¶n chÊt con ng­êi kh«ng ph¶i mét c¸i trõu t­îng cè h÷u cña c¸ nh©n riªng biÖt. Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã, b¶n chÊt con ng­êi lµ tæng hßa nh÷ng mèi quan hÖ x· héi’’ LuËn ®Ò trªn kh¼ng ®Þnh r»ng, kh«ng cã con ng­êi trõu t­îng, tho¸t ly mäi ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh lÞch sö x· héi. Con ng­êi lu«n lu«n cô thÓ, x¸c ®Þnh, sèng trong mét ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ nhÊt ®Þnh, mét thêi ®¹i nhÊt ®Þnh. Trong ®iªu kiÖn lÞch sö ®ã, b»ng ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh, con ng­êi t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¶ thÓ lùc vµ t­ duy trÝ tuÖ. . ChØ trong toµn bé c¸c mèi quan hÖ x· héi ®ã ( nh­ quan hÖ giai cÊp, d©n téc, thêi ®¹i; quan hÖ chÝnh trÞ, kinh tÕ; quan hÖ c¸ nh©n, gia ®×nh, x· héi) con ng­êi míi béc lé toµn bé b¶n chÊt x· héi cña m×nh. 3. Con ng­êi lµ chñ thÓ vµ lµ s¶n phÈm cña lÞch sö. Kh«ng cã thÕ giíi tù nhiªn, kh«ng cã lÞch sö x· héi th× kh«ng tån t¹i con ng­êi. Bëi vËy con ng­êi lµ s¶n phÈm cña lÞch sö, cña sù tiÕn hãa l©u dµi cña giíi h÷u sinh. Song, ®iÒu quan träng h¬n c¶ lµ, con ng­êi lu«n lu«n lµ chñ thÓ cña lÞch sö - x· héi. Song, ®iÒu quan träng h¬n c¶ lµ, con ng­êi lu«n lu«n lµ chñ thÓ cña lÞch sö - x· héi. Nh­ vËy, víi t­ c¸ch lµ mét thùc thÓ x· héi, con ng­êi ho¹t ®éng thùc tiÔn, t¸c ®éng vµo tù nhiªn, c¶i biÕn giíi tù nhiªn, ®ång thêi thóc ®Èy sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña lÞch sö x· héi. ThÕ giíi loµi vËt dùa vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn cã s½n cña tù nhiªn. Con ng­êi th× tr¸i l¹i, th«ng qua ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh ®Ó lµm phong phó thªm thÕ giíi tù nhiªn, t¸i t¹o l¹i mét tù nhiªn thø hai theo môc ®Ých cña m×nh. Trong qu¸ tr×nh c¶i biÕn tù nhiªn, con ng­êi còng lµm ra lÞch sö cña m×nh. Con ng­êi lµ s¶n phÈm cña lÞch sö, ®ång thêi lµ chñ thÓ s¸ng t¹o ra lÞch sö cña chÝnh b¶n th©n con ng­êi, võa lµ ph­¬ng thøc ®Ó lµm biÕn ®æi ®êi sèng vµ bé mÆt x· héi. Trªn c¬ së n¾m b¾t quy luËt cña lÞch sö x· héi, con ng­êi th«ng qua ho¹t ®éng vËt chÊt vµ tinh thÇn, thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao, phï hîp víi môc tiªu vµ nhu cÇu do con ng­êi ®Æt ra. Kh«ng cã ho¹t ®éng cña con ng­êi th× còng kh«ng tån t¹i quy luËt x· héi, vµ do ®ã, kh«ng cã sù tån t¹i cña toµn bé lÞch sö x· héi loµi ng­êi. Kh«ng cã con ng­êi trõu t­îng, chØ cã con ng­êi cô thÓ trong mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lÞch sö x· héi. Do vËy, b¶n chÊt con ng­êi, trong mèi quan hÖ víi ®iÒu kiÖn lÞch sö x· héi lu«n lu«n vËn ®éng biÕn ®æi, còng ph¶i thay ®æi cho phï hîp. B¶n chÊt con ng­êi kh«ng ph¶i lµ mét hÖ thèng ®ãng kÝn, mµ lµ mét hÖ thèng më, t­¬ng øng víi ®iÒu kiÖn tån t¹i cña con ng­êi. MÆc dï lµ “tæng hßa c¸c quan hÖ x· héi”, con ng­êi cã vai trß tÝch cùc trong tiÕn tr×nh lÞch sö víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ s¸ng t¹o. Th«ng qua ®ã, b¶n chÊt con ng­êi còng vËn ®éng biÕn ®æi cho phï hîp. Cã thÓ nãi r»ng mçi sù vËn ®éng vµ tiÕn lªn cña lÞch sö sÏ quy ®Þnh t­¬ng øng (mÆc dï kh«ng trung kh¾p) víi sù vËn ®éng vµ biÕn ®æi cña b¶n chÊt con ng­êi. V× vËy, ®Ó ph¸t triÓn b¶n chÊt con ng­êi theo h­íng tÝch cùc, cÇn ph¶i lµm cho hoµn c¶nh ngµy cµng mang tÝnh ng­êi nhiÒu h¬n. Hoµn c¶nh ®ã chÝnh lµ toµn bé m«i tr­êng tù nhiªn vµ x· héi t¸c ®éng ®Õn con ng­êi theo khuynh h­íng ph¸t triÓn nh»m ®¹t tíi c¸c gi¸ trÞ cã tÝnh môc ®Ých, tù gi¸c, cã ý nghÜa ®Þnh h­íng gi¸o dôc. Th«ng qua ®ã con ng­êi tiÕp cËn hoµn c¶nh mét c¸ch tÝch cùc vµ t¸c ®éng trë l¹i hoµn c¶nh trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn kh¸c nhau: ho¹t ®éng thùc tiÔn, quan hÖ øng xö , hµnh vi con ng­êi, sù ph¸t triÓn cña phÈm chÊt trÝ tuÖ vµ n¨ng lùc t­ duy, c¸c quy luËt nhËn thøc h­íng con ng­êi vµ h oµn c¶nh trong bÊt kú giai ®o¹n nµo cña lÞch sö x· héi loµi ng­êi. Chương II . T×m hiểu con người trong thời kỳ đẩy mạnh c«ng nghiệp nghiÖp hãa -hiÖn ®¹i hãa . 1 . Vai trß cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa -hiÖn ®¹i hãa. Sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta ®ßi hái ngoµi m«i tr­êng chÝnh trÞ æn ®Þnh, ph¶i cã nh÷ng nguån lùc cÇn thiÕt nh­ : nguån lùc con ng­êi, vèn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt, vÞ trÝ ®Þa lý... C¸c nguån lùc nµy cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau cïng tham gia vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa nh­ng víi møc ®é kh¸c nhau trong ®ã nguån lùc con ng­êi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh. Nh­ mäi quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi, sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam còng ph¶i phô thuéc vµo nguån lùc con ng­êi vµ do nguån lùc nµy quyÕt ®Þnh. Bëi nh÷ng lÝ do sau: Thø nhÊt, c¸c nguån lùc kh¸c nh­ vèn tµi nguyªn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý... chØ tån t¹i d­íi d¹ng tiÒm n¨ng chóng, chØ ph¸t huy t¸c dông vµ cã ý nghÜa tÝch cùc khi ®­îc kÕt hîp víi nguån lùc con ng­êi th«ng qua ho¹t ®éng cã ý thøc cña con ng­êi. Bëi lÏ con ng­êi lµ nguån lùc duy nhÊt biÕt t­ duy cã trÝ tuÖ vµ cã ý chÝ, biÕt lîi dông c¸c nguån lùc kh¸c vµ g¾n kÕt chóng l¹i víi nhau, t¹o thµnh mét søc m¹nh tæng hîp cïng t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh CNH-H§H ph¸t triÓn kinh tÕ. C¸c nguån lùc kh¸c ®Òu lµ kh¸ch thÓ chÞu sù c¶i t¹o vµ khai th¸c cña con ng­êi, v× thÕ cho nªn hÕt th¶y chóng ®Òu phôc vô cho nhu cÇu, lîi Ých con ng­êi nÕu hä biÕt c¸ch t¸c ®éng vµ chi phèi. Do ®ã trong c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt, ng­êi lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt, lµ lùc l­îng s¶n xuÊt hµng ®Çu cña nh©n lo¹i. Thø hai, c¸c nguån kh¸c lµ h÷u h¹n, cã thÓ bÞ khai th¸c c¹n kiÖt, trong khi ®ã nguån lùc con ng­êi lµ v« tËn. Nã kh«ng chØ t¸i sinh vµ tù sinh s¶n vÒ mÆt sinh häc mµ cßn tù ®æi míi kh«ng ngõng nÕu biÕt ch¨m lo, båi d­ìng vµ khai th¸c hîp lÝ. Thø ba, trÝ tuÖ con ng­êi cã søc m¹nh v« cïng to lín mét khi nã ®­îc vËt thÓ hãa, trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kÜ thuËt vµ c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ®ang dÉn nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ vËn ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ cña trÝ tuÖ. G׬ ®©y søc m¹nh cña trÝ tuÖ ®· ®¹t ®Õn møc mµ nhê nã con ng­êi cã thÓ s¸ng t¹o ra nh÷ng ng­êi m¸y “ b¾t ch­íc’’ hay “pháng theo’’ nh÷ng ®Æc tÝnh trÝ tuÖ cña chÝnh con ng­êi. Râ rµng lµ b»ng nh÷ng kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i do chÝnh bµn tay khèi ãc con ng­êi lµm ra mµ ngµy nay nh©n lo¹i ®­îc chøng kiÕn nhiÒu biÕn ®æi thÇn kú tr­íc c¶ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh. Thø t­, kinh nghiÖm nhiÒu n­íc vµ thùc tiÔn cña chÝnh n­íc ta cho thÊy sù thµnh c«ng cña ph¸t triÓn kinh tÕ phô thuéc chñ yÕu vµo viÖc ho¹ch ®Þnh ®­êng lèi chÝnh s¸ch còng nh­ c¸ch tæ chøc thùc hiÖn cña con ng­êi. C¬ cÊu lao ®éng cÇn cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i bao gåm : c¸c chÝnh kh¸ch, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c häc gi¶, c¸c nhµ kinh doanh, nhµ kü thuËt vµ c«ng nghÖ, c¸c c«ng nh©n lµnh nghÒ...NÕu kh«ng cã c¸c nhµ chÝnh kh¸ch, c¸c häc gi¶ th× khã cã thÓ cã ®­îc nh÷ng chiÕn l­îc nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®óng ®¾n. NÕu kh«ng cã c¸c nhµ kinh doanh th× còng sÏ kh«ng cã nh÷ng ng­êi sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn nh©n lùc c«ng nghÖ. Sù thiÕu v¾ng, kÐm cái cña mét trong c¸c bé phËn cÊu thµnh nh©n lùc trªn sÏ cã h¹i cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Qua toµn bé ph©n tÝch trªn ®©y, ta cã thÓ ®i ®Õn kÕt luËn r»ng nguån lùc con ng­êi cã vai trß quyÕt ®Þnh cho sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Do vËy, muèn ph¸t trriÓn kinh tÕ thµnh c«ng th× ph¶i ®æi míi c¬ b¶n c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ cho c¸c ngµnh khoa häc, v¨n hãa, y tÕ, gi¸o dôc ë ViÖt Nam nh»m ph¸t triÓn nguån lùc con ng­êi. §©y lµ nhiÖm vô lín nhÊt vµ còng ®­îc coi lµ khã kh¨n nhÊt trong c«ng cuéc ®æi míi hiÖn nay. 2. Môc tiªu con ng­êi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta hiÖn nay. Môc tiªu "X©y dùng n­íc ta thµnh thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh gi÷ v÷ng, d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh". §ã tr­íc hÕt lµ cuéc c¸ch m¹ng con ng­êi v× con ng­êi vµ do con ng­êi. Bëi khi chóng ta nãi vÒ nh÷ng ­u viÖt cña chñ nghÜa x· héi th× nh÷ng ­u viÖt ®ã kh«ng do ai ®­a ®Õn. §ã ph¶i lµ kÕt qu¶ nh÷ng nç lùc v­ît bËc vµ bÒn bØ cña toµn d©n ta víi nh÷ng con ng­êi ph¸t triÓn c¶ vÒ trÝ lùc vÒ c¶ kh¶ n¨ng lao ®éng vµ tÝnh tÝch cùc chÝnh trÞ - x· héi vµ ®¹o ®øc t×nh c¶m trong s¸ng. ViÖc ®Èy m¹nh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®ßi hái chóng ta ph¶i nhËn thøc mét c¸ch s©u s¾c ®Çy ®ñ nh÷ng gi¸ tÞ lín lao vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh cña nh©n tè con ng­êi chñ thÓ cña mäi s¸ng t¹o, mäi nguån cña c¶i vËt chÊt vµ v¨n ho¸ tinh thÇn. Ph¶i cã sù thay ®æi s©u s¾c c¸ch nh×n, c¸ch nghÜ, c¸ch hµnh ®éng cña con ng­êi vµ coi viÖc båi d­ìng ph¸t huy nh©n tè con ng­êi ViÖt Nam hiÖn ®¹i nh­ mét cuéc c¸ch m¹ng. H¬n n÷a, víi tinh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù nghiÖp x©y dùng ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ c¸ch m¹ng con ng­êi ph¶i ®­îc nhËn thøc lµ hai mÆt thèng nhÊt, kh«ng thÓ t¸ch rêi cña sù nghiÖp x©y dùng ®ã. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa kh«ng thÓ kh«ng xuÊt ph¸t tõ tinh thÇn nh©n v¨n s©u s¾c, kh«ng thÓ kh«ng ph¸t triÓn con ng­êi ViÖt Nam toµn diÖn ®Ó lÊy ®ã lµm ®éng lùc x©y dùng x· héi ta thµnh mét x· héi "c«ng b»ng, nh©n ¸i", "tèt ®Ñp vµ toµn diÖn" ®Ó båi d­ìng vµ ph¸t huy nh©n tè con ng­êi, ®Æc biÖt lµ ®èi víi thÕ hÖ trÎ, nhÊt thiÕt ph¶i tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ ®êi sèng x· héi vµ chóng ta "t¨ng tr­ëng nguån lùc con ng­êi khi qu¸ hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh gi¸o dôc, v¨n ho¸, v¨n nghÖ, b¶o vÖ søc khoÎ, d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh g¾n liÒn víi viÖc kÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng vµ b¶n s¾c d©n téc" chØ cã trªn c¬ së ®ã khi ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng chóng ta míi cã thÓ tr¸nh ®­îc nguy c¬ tha ho¸, kh«ng xa rêi nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng, kh«ng ®¸nh mÊt b¶n s¾c d©n téc, ®¸nh mÊt b¶n th©n m×nh trë thµnh c¸i bãng cña ng­êi kh¸c. NÒn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ v× môc tiªu ph¸t triÓn con ng­êi toµn diÖn th× con ng­êi ë ®©y kh«ng chØ hiÓu víi t­ c¸ch lµ ng­êi lao ®éng s¶n xuÊt mµ cßn víi t­ c¸ch lµ c«ng d©n cña x· héi, mét c¸ nh©n trong tËp thÓ, mét thµnh viªn trong céng ®ång d©n téc, mét con ng­êi trÝ tuÖ tr­íc vËn mÖnh quèc gia. §ã kh«ng chØ lµ ®éi ngò nh÷ng ng­êi lao ®éng cã n¨ng suÊt cao nh÷ng nhµ khoa häc giái, c¸c chuyªn gia kü thuËt, c¸c nhµ doanh nghiÖp biÕt lµm ¨n, nh÷ng nhµ qu¶n lý, l·nh ®¹o cã tµi, mµ ®ã cßn lµ hµng triÖu nh÷ng c«ng d©n yªu n­íc, ý thøc ®­îc cuéc sèng ®ãi nghÌo vµ nguy c¬ tôt hËu ®Ó cïng nhau g¾n bã v× sù nghiÖp chung. Qua sù ph©n tÝch trªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng b­íc sang thêi kú ph¸t triÓn míi - ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, chóng ta ph¶i lÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ng­êi ViÖt Nam hiÖn ®¹i lµm yÕu tè c¬ b¶n cho viÖc ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng ph¶i g¾n t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi¸o dôc, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. NÕu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ v× sù nghiÖp ph¸t triÓn con ng­êi, th× con ng­êi ph¶i ®­îc coi lµ gi¸ trÞ tèi cao. 3. Nguån lùc con ng­êi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ thµnh c«ng hay thÊt b¹i nã chØ ®­îc tr¶ lêi khi yÕu tè con ng­êi ®­îc ®¸p øng. ViÖc ®Þnh h­íng ®i vµo sù ph¸t triÓn con ng­êi ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu nhiÒu. Nghiªn cøu con ng­êi ®Ó ph¸t triÓn con ng­êi, ph¸t triÓn con ng­êi ®Ó ®¸p øng c¸c sù ph¸t triÓn kh¸c. Sù ph¸t triÓn ng­êi quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña mäi mÆt. Sù th¸ch thøc ®èi víi sù ph¸t triÓn con ng­êi ®ã lµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, do ®ã con ng­êi cÇn ph¶i ®­îc ch¨m lo ®µo t¹o vÒ trÝ lùc vµ thÓ lùc. YÕu tè hµng ®Çu cña nguån lùc con ng­êi tr­íc hÕt ph¶i lµ trÝ tuÖ, bëi "tÊt c¶ nh÷ng g× thóc ®Èy con ng­êi hµnh ®éng ®Òu tÊt nhiªn ph¶i th«ng qua ®Çu ãc cña nã", tóc nãi c¸ch kh¸c ®i lµ trÝ tuÖ lµm chñ con ng­êi tr×nh ®é trÝ tuÖ ph¶n ¸nh qua tr×nh ®é häc vÊn vµ tµi n¨ng s¸ng t¹o. Nã biÓu hiÖn ë kh¶ n¨ng ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc ®Ó s¸ng chÕ ra nh÷ng kü thuËt tiªn tiÕn, ë sù nh¹y bÐn, thÝch øng nhanh vµ lµm chñ ®­îc kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, cã kü n¨ng lao ®éng nghÒ nghiÖp, cã n¨ng lùc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch lùa chän gi¶i ph¸p vµ tæ chøc thùc hiÖn. Sau trÝ tuÖ lµ yÕu tè søc khoÎ - yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi ng­êi lao ®éng. Søc khoÎ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn trÝ tuÖ, lµ ph­¬ng tiÖn tÊt yÕu ®Î chuyÓn t¶i tri thøc vµo ho¹t ®éng thùc tiÔn ®Ó biÕn tri thøc thµnh søc m¹nh vËt chÊt. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®ßi hái ë ng­êi lao ®éng hµng lo¹t c¸c phÈm chÊt nh­ cã tÝnh kû luËt tù gi¸c, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu vµ thêi gian, tÝch cùc b¶o d­ìng thiÕt bÞ m¸y mãc, cã tinh thÇn hiÖp t¸c vµ t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp cã l­¬ng t©m nghÒ nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm cao ®«Ý víi s¶n phÈm. MÆt kh¸c qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, cßn ®ông ch¹m ®Õn vÊn ®Ò phøc t¹p trong quan hÖ gi÷a con ng­êi víi thiªn nhiªn. §©y lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch sèng cßn kh«ng chØ víi mçi quèc gia mµ cßn ®èi víi nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. V× vËy sù hiÓu biÕt vµ tr¸ch nhiÖm cao tr­íc vÊn ®Ò m«i sinh còng lµ mét n¨ng lùc vµ phÈm chÊt quan träng cña ng­êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ khã cã thÓ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt nÕu kh«ng cã nh÷ng c«ng d©n yªu n­íc ham häc hái, cÇn cï lao ®éng vµ s¸ng t¹o cã tinh thÇn hîp t¸c, ý chÝ tù chñ v­¬n lªn vµ lßng tù träng d©n téc cao kh«ng cam chÞu nghÌo nµn, l¹c hËu, cã hiÓu biÕt vµ t«n träng ph¸p luËt, ®¹o lý, biÕt kÕt hîp hµi hoµ yÕu tè truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i §iÒu mµ chóng ta cÇn ph¶i häc tËp nhiÒu n­íc ®· ®i tr­íc ta mét b­íc, ë c¸c n­íc ®ã viÖc coi träng gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu bëi v× sù yÕu kÐm vÒ trÝ tuÖ, coi th­êng tµi n¨ng vµ ®Çu ãc hÑp hßi, ®è kþ, thê ¬ tr­íc t­¬ng lai cña céng ®ång d©n téc sÏ lµ lùc c¶n nguy h¹i ®Õn tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. V× vËy "Sù ph¸t triÓn ng­êi vµ gi¸o dôc ®­îc coi lµ yÕu tè quan träng to lín ®èi víi tiÕn bé kinh tÕ" (T­ t­ëng cña Adam Smith). 4. HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p cho nguån lùc con ng­êi ë n­íc ta hiÖn nay. XÐt vÒ mÆt tæng thÓ mµ nãi th× sau hơn 20 n¨m thùc hiÖn CNH-H§H, chóng ta ®· ®i nh÷ng b­íc v÷ng ch¾c vµ quan träng, t¹o tiÒn ®Ò cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sau nµy. Con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ngµy cµng ®­îc x¸c ®Þnh râ h¬n. Nh­ng nh×n l¹i nguån lùc con ng­êi ViÖt Nam chóng ta kh«ng khái b¨n kh¬¨n lùc l­îng lao ®éng tuy dåi dµo, cÇn cï, s¸ng t¹o song chÊt l­îng cßn h¹n chÕ, sù bÊt hîp lý vÒ ph©n c«ng lao ®éng, khã kh¨n vÒ ph©n bè d©n c­. Do n¨ng suÊt lao ®éng thÊp nªn t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm vÉn diÔn ra th­êng xuyªn c¶ ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n, c¶ sè lao ®éng trong khu vùc nhµ n­íc vµ quèc doanh. Theo mét sè nhËn ®Þnh th× trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû nµy t×nh tr¹ng d­ thõa lao ®éng vÉn diÔn ra. Lao ®éng ë n­íc ta chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng, lao ®éng nhµn rçi trong n«ng nghiÖp c«ng nh©n phÇn biªn chÕ... Song do nhu cÇu CNH, H§H yªu cÇu con ng­êi lao ®éng ph¶i cã tay nghÒ, cã chuyªn m«n th× vÊn ®Ò viÖc lµm mét nan gi¶i. Trong qu¸ tr×nh CNH, H§H ®Êt n­íc hiÖn nay ®ang cÇn nhiÒu lao ®éng cã trÝ tuÖ, cã thÓ coi ®©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m bao cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng, nhanh chãng nÒn kinh tÕ. Trong mét sè n¨m gÇn ®©y trÝ thøc ViÖt Nam ph¸t triÓn nhanh c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. HiÖn nay c¶ n­íc cã kho¶n trªn 80 v¹n trÝ thøc ®· ®ãng gãp rÊt lín trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt n­íc. Song so víi yªu cÇu thùc tÕ cña qu¸ tr×nh CNH, H§H th× con sè ®ã qu¶ lµ khiªm tèn vµ chÊt l­îng cßn h¹n chÕ. Trong khi sè ng­êi cã häc vÊn cao gi¶m th× sè sinh viªn tèt nghiÖp ®¹i häc vµ cao ®¼ng kh«ng t×m ®­îc viÖc lµm l¹i t¨ng lªn ph¶i ch¨ng chóng ta ®· qu¸ thõa nh÷ng ng­êi cã häc vÊn ch¾c ch¾n lµ kh«ng. Sù thõa ®ã chÝnh lµ t¸c ®éng cña mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Râ rµng sù chËm c¶i t¹o gi¸o dôc vµ néi dung ®µo t¹o kh«ng theo kÞp nh÷ng ®ßi hái cña ng­êi sö dông ®· dÉn ®Õn sù l·ng phÝ trong ®Çu t­ cho gi¸o dôc, lùc l­îng lao ®éng ë n­íc ta hiÖn nay rÊt h¹n chÕ vÒ chÊt l­îng nhÊt lµ tr×nh ®é chuyªn m«n, nghÒ nghiÖp, kü n¨ng lao ®éng, thÓ lùc vµ v¨n ho¸ lao ®éng c«ng nghiÖp. Thªm vµo ®ã viÖc sö dông vµ khai th¸c sè lao ®éng, ®· ®­îc ®µo t¹o, cã tr×nh ®é l¹i kh«ng hîp lý vµ kÐm hiÖu qu¶. NÕu chóng ta kh«ng cã mét nç lùc phi th­êng b»ng hµnh ®éng thùc tÕ trong viÖc x©y dùng vµ sö dông nguån lùc lao ®éng th× sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ khã cã thÓ thùc hiÖn ®­îc thµnh c«ng; vµ ®ã còng lµ lý do v× sao nhiÒu nhµ khoa häc kªu gäi ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc c¸ch m¹ng vÒ con ng­êi mµ thùc chÊt lµ c¸ch m¹ng vÒ chÊt l­îng lao ®éng mçi b­íc tiÕn cña "c¸ch m¹ng con ng­êi" sÏ ®em l¹i nh÷ng thµnh tùu to lín cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, nh­ chóng ta ®· biÕt "c¸ch m¹ng con ng­êi" víi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ hai mÆt cña mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thèng nhÊt, gi÷a chóng cã mét quan hÖ biÖn chøng lÇn nhau. §Ó t¹o ra sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ chÊt l­îng trong nguån lùc con ng­êi cÇn cã hµng lo¹t nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch øng nh»m ph¸t triÓn tèt yÕu tè cña con ng­êi trong sù nghiÖp ®i lªn cña ®Êt n­íc. Ch¨m sãc ®µo t¹o ph¸t huy nguån lùc con ng­êi phôc vô cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. VÊn ®Ò con ng­êi trong c«ng cuéc ®æi míi v× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ tËp trung thµnh vÊn ®Ò quan träng bËc nhÊt trong "kÕt cÊu h¹ tÇng x· héi, kinh tÕ" tøc lµ mét trong nh÷ng tiÒn ®Ò c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn x· héi, ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. §¹i héi VIII cña §¶ng ta lµ ®¹i héi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ më ra b­íc ngoÆt lÞch sö ®­a n­íc ta tiÕn lªn mét thêi kú ph¸t triÓn toµn diÖn mçi "LÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ng­êi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng". V× vËy cÇn ®­îc tËp trung vµ ch¨m sãc båi d­ìng, ®µo t¹o ph¸t huy søc m¹nh cña con ng­êi ViÖt Nam thµnh lùc l­îng lao ®éng x· héi, lùc l­îng s¶n xuÊt cã ®ñ b¶n lÜnh vµ kü n¨ng nghÒ nghiÖp ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn ®Êt n­íc, ®ñ søc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc hîp t¸c c¹nh tranh trong kinh tÕ thÞ tr­êng më cöa nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Søc m¹nh cña con ng­êi vµ c¸c d©n téc sèng trªn ®Êt n­íc ViÖt Nam. Ph¶i thÓ hiÖn thµnh søc m¹nh cña ®éi ngò nh©n lùc, trong ®ã cã bé phËn nh©n tµi trªn nÒn d©n trÝ víi cèt lâi lµ nh©n c¸ch nh©n phÈm ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc cña tõng ng­êi, tõng nhµ céng ®ång, giai cÊp vµ c¶ d©n téc. Nãi ®Õn nguån lùc con ng­êi lµ nãi ®Õn søc m¹nh trÝ tuÖ tay nghÒ. Ph­¬ng h­íng chñ yÕu cña ®æi míi gi¸o dôc - ®µo t¹o lµ phôc vô ®¾c lùc cho c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n­íc, tøc lµ cuèi cïng ph¶i t¹o ra ®­îc nguån lùc con ng­êi. C¸c tr­êng chuyªn nghiÖp vµ ®¹i häc tËp trung vµo ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®ñ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c«ng nghÖ tiªn tiÕn, c«ng nghÖ coi nh­ b¸o c¸o chÝnh trÞ ®¹i héi VIII ®· chØ ra. Ph¶i mau chãng lµm cho khoa häc vµ c«ng nghÖ trë thµnh nÒn t¶ng cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Gi¸o dôc ®¹i häc ph¶i kÕt hîp víi nghiªn cøu khoa häc, ph¸t triÓn khoa häc c¶ vÒ c¬ b¶n vµ øng dông. B¶o ®¶m tËp trung ®µo t¹o ®éi ngò nh©n lùc cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ víi diÖn ®¹i trµ, ®ång thêi ®Æc biÖt chó ý tíi mòi nhän - cã chÝnh s¸ch ph¸t hiÖn båi d­ìng vµ sö dông ng­êi tµi mau chãng t¨ng c­êng ®éi ngò nh©n lùc cã tr×nh ®é vµ n¨ng lùc cao, tõ c¸c nghÖ nh©n lµm c¸c nghÒ truyÒn thèng ®Õn c¸c chuyªn gia c«ng nghÖ cao. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o kÕt hîp chÆt chÏ víi khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ míi cã thÓ ®ãng gãp xøng ®angs vµo ph¸t huy nguån lùc con ng­êi, tuy nhiªn mét yÕu tè mµ ngµy nay con ng­êi cÇn ph¶i hoµn thiÖn ®ã lµ. CÇn coi träng mÆt ®¹o ®øc nh©n c¸ch cña nguån lùc con ng­êi. Muèn cã nguån lùc con ng­êi ®¸p øng ®­îc c«ng cuéc ®æi míi gi¸o dôc nhµ tr­êng cïng víi gi¸o dôc gia ®×nh vµ gi¸o dôc x· héi ph¶i lµm tèt viÖc ph¸t ®éng mét cao trµo häc tËp trong toµn §¶ng toµn d©n, toµn qu©n nh»m ®µo t¹o nªn nh÷ng con ng­êi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, c­êng tr¸ng vÒ thÓ chÊt, phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc lµ ®éng lùc cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®ång thêi lµ môc tiªu cña chñ nghÜa x· héi. VËy mäi chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc cÇn ph¶i qu¸n triÖt viÖc ch¨m sãc, båi d­ìng vµ ph¸t triÓn nh©n tè con ng­êi. ch­¬ng III : kÕt luËn Chñ nghÜa x· héi do con ng­êi, v× con ng­êi. Do vËy h×nh thµnh mèi quan hÖ ®óng ®¾n vÒ con ng­êi vÒ vai trß cña con ng­êi trong sù ph¸t triÓn x· héi nãi chung trong x· héi, x· héi chñ nghÜa nãi riªng lµ mét v¸n ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña thÕ giíi quan M¸c - Lªnin. Con ng­êi lµ kh¸i niÖm chØ nh÷ng c¸ thÓ ng­êi nh­ mét chØnh thÓ, trong sù thèng nhÊt gi÷a mÆt sinh häc vµ mÆt x· héi cña nã. NÕu chØ dõng l¹i ë mét sè tr­íc tÝnh sinh häc cña con ng­êi th× kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®­îc b¶n chÊt cña con ng­êi, con ng­