Đề tài Xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam vào thị trờng Hoa Kỳ - Những vấn đề đặt ra và giải pháp phát triển

c¬ quan qu¶n lý th¬ng m¹i quèc tÕ vµ côc qu¶n ly xuÊt khÈu. C¬ quan qu¶n lý th¬ng m¹i quèc tÕ thùc thi c¸c luËt chèng ph¸ gi¸, chèng trî gi¸, theo dâi viÖc tuann thñ c¸c hiÖp ®Þnh thong m¹i mµ Hoa Kú lµ mét thµnh viªn tham gia. Uû ban th¬ng m¹i quèc tÕ Hoa Kú lµ mét c¬ quan ®éc lËp nh toµ ¸n thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nghiªn cøu, b¸o c¸o, ®iÒu tra vµ khuyÕn nghÞ lªn tæng thèng nhiÒu vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i. Uû ban cè vÊn t nh©n hoÆc chÝnh chÝnh phñ chuyªn cè vÊn cho tæng thèng c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan nh»m b¶o vÖ lîi Ých cho quèc gia. Mét sè nÐt lín vÒ kinh tÕ: Quy m« kinh tÕ: Hoa Kú lµ mét quèc gia cã nÒn kinh tÕ lín vµ cã søc c¹nh tranh nhÊt trªn thÕ giíi. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi lín vµ thu nhËp quèc d©n lín nhÊt thÕ giíi. N¨m 2002 tæng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi 36300 USD. Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ: Hoa Kú lµ mét níc cã tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ kh¸ cao so víi c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhãm G8 n¨m 2002 tèc ®é t¨ng lµ 2,2% vµ n¨m 2003 lµ 3,1% dù b¸o n¨m 2004 nÒn kinh tÕ Hoa Kú sÏ t¨ng 4- 4,5%. C¬ c©u nÒn kinh tÕ: Hiªn nay cã tíi 80% GDP ®îc t¹o ra tõ ngµnh dÞch vô, c«ng nghiÖp chiÕm 18% vµ n«ng nghiÖp chØ chiÕm 2%, trong t¬ng lai tû träng ngµnh dÞch vô sÏ cßn tiÕp tôc t¨ng. Hoa Kú rÊt m¹nh vµ ®ãng vai trß chi phèi thÕ giíi trong c¸c lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ, thong m¹i ®iÖn tö, th«ng tin, tin häc, bu ®iÖn,...C¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÝnh lµ lóa mú, ng«,hoa qu¶, b«ng, thÞt bß, l©m s¶n, s¶n phÈm s÷a, c¸. Kinh tÕ ®èi ngo¹i: Hoa Kú lµ níc cung cÊp vèn, kü thuËt, c«ng nghÖ vµ lµ thÞ trêng quan träng nhÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi C¸c b¹n hµng chÝnh cña Hoa Kú lµ c¸c níc WTO, NAFTA, vµ mét sè níc cã ký hiÖp ®Þnh song ph¬ng víi Mü. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng níc ®· ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi Mü LuËt lÖ th¬ng m¹i Hoa Kú: Hoa Kú cã hÖ thèng ph¸p luËt v« cïng phøc t¹p ngoµi hÖ thèng ph¸p luËt chug cña liªn bang ra mçi bang cña Hoa Kú ®Òu cã nh÷ng luËt lÖ riªng cña tõng bang. V× thêi gian cã h¹n nªn ë ®©y em chØ cã thÓ t×m hiÓu vÒ luËt thuÕ chèng trî gi¸ vµ luËt thuÕ chèng ph¸ gi¸. 2.1. LuËt thuÕ chèng trî gi¸: Môc ®Ých cña luËt thuÕ chèng trî gi¸ lµ tiªu diÖt lîi thÕ c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng cña nh÷ng s¶n phÈm níc ngoµi ®îc chÝnh phñ níc ngoµi trî gi¸ nhËp khÈu vµo Hoa Kú. Møc thuÕ chèng trî gi¸ ®îc ¸p b»ng ®óng møc trî gi¸. ThuÕ nµy ®îc ¸p dông khi cã ®ñ hai ®iÒu kiÖn: Thø nhÊt, Bé th¬ng m¹i Hoa Kú ph¶i x¸c ®Þnh ®îc s¶n phÈm nhËp khÈu ®îc trî gi¸ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp cho c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt. Thø hai,Uû ban th¬ng m¹i quèc tÕ ph¶i x¸c ®Þnh hµng nhËp khÈu ®ã g©y thiÖt h¹i vËt chÊt hoÆc ®e do¹ thiÖt h¹i vËt chÊt hoÆc hoÆc ng¨n c¶n h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖp ®ã t¹i Hoa Kú. ViÖc ®iÒu tra luËt chèng trî gi¸ thêng ®îc tiÕn hµnh khi cdã ®¬n khiÕu kiÖn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc lªn bé th¬ng m¹i hoÆc uû ban th¬ng m¹i quèc tÕ 2.2. LuËt thuÕ chèng ph¸ gi¸: LuËt nµy ®îc ¸p dông réng h¬n luËt chèng trî gi¸, thuÕ chèng trî gi¸ ®îc ¸p dông khi hµng ho¸ nhËp khÈu níc ngoµi ®îc b¸n ph¸ gi¸ vµo thÞ trêng Hoa Kú hoÆc sÏ b¸n ph¸ gi¸ vµo thÞ trêng Hoa Kú víi “gi¸ thÊp h¬n gi¸ th«ng thêng”. ThÊp h¬n gi¸ trÞ th«ng thêng cã nghÜa lµgi¸ cña hµng ho¸ nhËp khÈu vµo Hoa Kú thÊp h¬n gi¸ cña hµng ho¸ ®ã ë níc xuÊt xø hoÆc ë níc thø ba thay thÕ thÝch hîp ( trong trêng hîp nÒn kinh tÕ phi thÞ trêng). ThuÕ chèng ph¸ gi¸ ®îc ¸p dông khi cã ®ñ hai ®iÒu kiÖn. Thø nhÊt, bé th¬ng m¹i Hoa Kú ph¶i x¸c ®Þnh hµng ho¸ níc ngoµi ®ang ®îc b¸n ph¸ gi¸ hoÆc cã thÓ sÏ ®îc b¸n ph¸ gi¸ ë thÞ trêng Hoa Kú. Thø hai Uû ban th¬ng m¹i quèc tÕ ph¶i x¸c ®Þnh hµng nhËp khÈu ®îc b¸n ph¸ gi¸ ®ang g©y thiÖt h¹i vËt chÊt hoÆc ®e do¹ g©y thiÖt h¹i vËt chÊt hoÆc ng¨n c¶n sù h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖo ®ã t¹i Hoa Kú. Thñ tôc ®iÒu tra ch«ng b¸n ph¸ gi¸ còng ®îc tiÕn hµnh khi cã ®¬n khiÕu kiÖn cña mét ngµnh c«ng nghiÖp hoÆc do bé th¬ng m¹i khëi xíng. ThuÕ chèng ph¸ gi¸ ®îc ¸p b»ng møc chªnh lÖch gi÷a “gi¸ b×nh thêng” vµ gi¸ nhËp khÈu vµo thÞ trêng Hoa Kú. Bé th¬ngg m¹i Hoa Kú sÏ x¸c ®Þnh gi¸ b×nh thêng cña hµng ho¸ nhËp khÈu theo ba c¸ch, thø tù u tiªn lµ,gi¸ cña hµng ho¸ ®ã t¹i níc xuÊt xø, gi¸ cña hµng ho¸ ®ã t¹i thi trêng thø ba, vµ “gi¸ trÞ tÝnh to¸n” b»ng tæng chi phÝ céng lîi nhuËn ,tiÒn hoa hång b¸n hµng vµ c¸c chi phi hµnh chÝnh kh¸c, nÕu níc xuÊt xø bÞ coi lµ phi thÞ trêng th× nh÷ng sè liÖu vÒ chi phÝ sÏ ®îc thu thËp ë mét níc thø ba thay thÕ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ tÝnh to¸n. NÕu tõ hai níc trë lªn bÞ kiÖn ph¸ gi¸ hoÆc trî gi¸, luËt yªu cÇu Uû ban th¬ng m¹i quèc tÕ ®¸nh gi¸ luü tÝch sè lîng vµ ¶nh hëng cu¶ hµng nhËp khÈu t¬ng tù tõ c¸c níc bÞ kiÖn nÕu chóg c¹nh tranh víi nhau vµ víi s¶n phÈm t¬ng tù cña Hoa Kú trªn thÞ trêng Hoa Kú, nÕu hµng nhËp khÈu ®îc coi lµ kh«ng ®¸ng kÓ ( thêng lµ nhá h¬n 3% tæng gi¸ trÞ cña s¶n phÈm bÞ ®iÒu tra ) viÖc ®iÒu tra tríc ®ã sÏ ®ù¬c dõng l¹i. LuËt chèng ph¸ gi¸ cßn cho phÐp Hoa Kú ®îc khiÕu kiÖn b¸n ph¸ gi¸ ë níc thø ba. Nh÷ng quy ®Þnh khi nhËp khÈu vµo Hoa Kú: LuËt an ninh y tÕ vµ s½n sµng ®èi phã víi khñng bè sinh häc n¨m 2002 cña Hoa Kú gäi t¾t lµ luËt chèng khñng bè sinh häc do tæng thèng Hoa Ký ký 12/6/2002 ®· chØ ®Þnh bé trëng bé y tÕ vµ dÞch vô nh©n d©n tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ®èi phã víi nguy c¬ khñng bè nh»m vµo nguån thùc phÈm cho Hoa Kú. Trong luËt nµy cã quy ®Þnh râ ai lµ ngêi ph¶i ®¨ng ký, nh÷ng c¬ së nµo ph¶i ®¨ng ký, nh÷ng c¬ së nµo kh«ngg ph¶i ®¨ng ký, khi noµ ph¶i ®¨ng ký, vµ nh÷ng thñ tôc ph¶i lµm khi thay ®æi néi dung ®¨ng ký, thay ®æi chñ së h÷u,ngoµi ra cßn quy ®Þnh c¸i h×nh ph¹t nÕu c¸c c¬ së vi ph¹m luËt. Mét sè héi chî t¹i Hoa Kú: §Ó th©m nhËp thÞ trêng Hoa Kú tríc hÕt cÇn ph¶i lµm thÕ nµo cho ngêi d©n Hoa Kú biÕt vÒ c¸c s¶n phÈm cña ViÖt Nam v× vËy ®u¨ hµng vµo c¸c héi chî lµ mét vÊn ®Ò quan träng. Hµng n¨m cã hµng ngh×n héi chî ®îc tæ chøc ë Hoa Kú, nh÷ng héi chî nµy ®· tån t¹i nhiÒu n¨m vµ ®ù¬c tæ chøc hµng n¨m víi nhng quy m« to nhá kh¸c nhau. Nh÷ng c«ng ty mu«n trng bµy hµng ho¸ cña m×nh thêng ph¶i ®¨ng ký tríc nhiÒu n¨m v× nh÷ng nha s¶n xuÊt kh¸c co thãi quen hµng n¨m ®Õn ky héi chî lµ hä mang hµng cña hä ®Õn trng bµy. Díi ®©y lµ mét sè héi chî lín t¹i Hoa Kú cã Ých cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. 4.1. Héi chî quèc tÕ hµng may mÆc t¹i Las Vegas: ®©y lµ héi chî lín nhÊt Hoa Kú vÒ hµng may mÆc vµ c¸c phô kiÖn may mÆc, héi chî nµy ®îc tæ chøc hai lÇn trong mét n¨m vµo th¸ng 2 vµ th¸ng 8. 4.2.Héi chî quèc tÕ vÒ giÇy dÐp t¹i Las Vegas: §©y lµ héi chî lín nhÊt t¹i Hoa Kú vÒ giÇy dÐp, tói, cÆp, ®å ®ùng hµnh lý do hiÖp héi giÇy dÐp thÕ giíi tæ chøc mçi n¨m hai lÇn vµo th¸ng 2 vµ th¸ng 8 Héi chî giÇy thêi trang New York do hiÖp héi giÇy thêi trang New York tæ chøc mçi n¨m 4 lÇn vµo c¸c th¸ng 2, 6, 8, 12. Héi chî quµ tÆng t¹i San Francisco mçi n¨m ®îc tæ chøc 2 lÇn vµo th¸ng 2, th¸ng 7 hoÆc 8. Héi chî quèc tÕ vÒ thuû s¶n t¹i Boston: §©y lµ héi chî lín nhÊt t¹i Hoa Kú vÒ thuû s¶n ®«ng l¹nh vµ chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ ngµnh thuû s¶n. Héi chî quèc tÕ vÒ thuû s¶n t¹i bê T©y ®îc tæ chøc t¹i Long Beach , Los Angeles vµo th¸ng 11 hµng n¨m. Héi chî quèc tÕ vÒ ®å gia dông trong nhµ: §îc tæ chøc hai lÇn mét n¨m t¹i thµnh phè High Point, bang B¾c Carolina. Héi chî quèc tÕ vÒ ®å gç vµ c¸c vËt dông ngoµi trêi t¹i thµnh phè Chicago vµo th¸ng 9 hµng n¨m. Héi chî quèc tÕ vÒ ®å néi thÊt vµ trang trÝ trong nhµ sÏ ®îc tæ chøc vµo thang7 n¨m 2005. III. Sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng Hoa Kú XuÊt khÈu hµng ho¸ cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi kinh tÕ cña quèc gia, xuÊt khÈu ®îc nhiÒu hµng ho¸ sÏ gióp ®Êt níc c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, t¨ng thªm nguån dù tr÷ ngo¹i tÖ cña nhµ níc ®ång thêi c¶i thiÖn c¬ cÊu nÒn kinh tÕ vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Hoa Kú lµ mét thÞ trêng réng lín nhÊt thÕ giíi cã kh¶ n¨ng tiªu thô nhiÒu hµng ho¸ tõ ViÖt Nam. MÆc dï vËy Hoa Kú lµ mét thÞ trêng v« cïng phøc t¹p v× hÖ thèng luËt ph¸p cña Hoa Kú ngoµi luËt chung ¸p dông cho toµn liªn bang mçi bang cßn cã hÖ thèng luËt riªng. Nh÷ng quy ®Þnh trong luËt th¬ng m¹i cña Hoa Kú cã nhiÒu ®iÒu kho¶n b¶o hé s¶n xuÊt trong níc, c¸c níc xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Hoa Kú thêng ph¹m ph¶i vÊn ®Ò nµy. H¬n n÷a nh÷ng quy ®Þnh nhËp khÈu vµo Hoa Kú rÊt chÆt chÏ vµ nhiÒu khi hµng rµo b¶o vÖ nµy qu¸ møc cÇn thiÕt nÕu kh«ng n¾m ch¾c vÊn ®Ò nµy hµng ho¸ ®a sang thÞ trêng Mü sÏ kh«ng vµo ®îc níc nµy. Hoa Kú lµ m¶nh ®Êt mµu mì víi nhiÒu doanh nghiÖp ®Õn tõ c¸c níc kh¸c nhau v× thÕ nghiªn cøu thÞ trêng tõ ®ã chän mÆt hµng cã u thÕ c¹nh tranh nhÊt lµ rÊt quan träng cho sù thµnh b¹i cña kinh doang xuÊt nhËp khÈu. Thanh to¸n lµ vÊn ®Ò khã kh¨n ®èi víi xuÊt nhËp khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Mü nãi riªng, lµm thÕ nµo khi xuÊt hµng ®i chóng ta thu ®îc tiÒn vÒ lµ mét vÊn ®Ò kh«ng ph¶i ®¬n gi¶n v× kho¶ng c¸ch ®Þa lý qu¸ xa do vËy cÇn ph¶i nghiªn cøu xem thãi quen thanh to¸n còng nh thãi quen nhËp hµng cña ngêi Mü nh thÕ nµo. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn cã thÓ nãi viÖc nghiªn cøu vÒ thÞ trêng Mü lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña hµng ho¸ ViÖt Nam vµo thÞ trêng Hoa Kú trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Tæng quan vÒ quan hÖ ViÖt Nam – Hoa Kú: Tõ khi Hoa Kú bá cÊm vËn kinh tÕ víi ViÖt Nam 2/1994 vµ b¾t ®Êu thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao 7/1995 vµ tiÕn hµnh trao ®æi sø qu¸n ®Çu tiªn n¨m 1997, quan hÖ ViÖt Nam – Hoa Kú ngµy cµng ph¸t triÓn trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. ViÖc th«ng qua hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i s«ng ph¬ng ViÖt Nam – Hoa Kú ®¸nh dÊu mét bíc quan träng trong viÖc b×nh thêng ho¸ quan hÖ gi÷a hai níc. Kim ng¹ch hµng ho¸ hai chiÒu ngµy cµng t¨ng n¨m 1994 lµ 220 triÖu USD ®Õn n¨m 2001 lµ 1,4 tû USD, ®Õn n¨m 2003 ®¹t 5,8 tû USD. §Æc biÖt xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú t¨ng nh¶y vät tõ 1,026 tû USD n¨m 2001 lªn 4,5 tû USD n¨m 2003. N¨m 2003 ViÖt Nam trë thµnh b¹n hµng th¬ng m¹i lín thø 40 cña Hoa Kú, nÕu tÝnh riªng xuÊt khÈu ViÖt Nam ®øng thø 35 vµo thÞ trêng Hoa Kú. C¬ héi vµ th¸ch thøc víi ViÖt Nam khi xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo Hoa Kú. 1.ThuËn lîi: Víi kim ng¹ch nhËp khÈu hµng ho¸ mçi n¨m lªn tíi 1.250 tû USD, Hoa Kú trë thµnh thÞ trêng khæng lå víi c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ ViÖt Nam cã thÓ xuÊt khÈu, tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña hµng ho¸ ViÖt Nam vµo Hoa Kú n¨m 2003 chiÕm kho¶ng 0,36% nhËp khÈu cña thÞ trêng nµy. Nhu cÇu cña thÞ trêng Hoa Kú rÊt ®a d¹ng v× thu nhËp b×nh qu©n cña ngêi d©n cao nhng kh«ng ®ång ®Òu, cßn qu¸ nhiÒu chªnh lÖch do vËy cã thÓ xuÊt sang thÞ trêng nµy c¸c lo¹i hµng ho¸ tõ rÎ tiÒn ®Õn ®¾t tiÒn. TiÒm lùc xuÊt khÈu vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ trêng quèc tÕ ®· ®îc n©ng cao mét bíc, c¬ cÊu hµng ho¸ thay ®æi theo híng t¨ng tû träng hµng chÕ biÕn, vµ theo híng ®a d¹ng ho¸ san phÈm. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü ®· vµ ®ang ph¸t huy hiÖu qu¶, c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam ®· quen vµ hiÓu h¬n vÒ thÞ trêng Hoa Kú tõ ®ã tiÕp cËn hiÖu qu¶ h¬n vµo thÞ trêng nµy. H¬n 1 triÖu ngêi ViÖt Nam ®ang sèng t¹i Hoa Kú lµ thÞ trêng ®¸ng kÓ ®èi víi c¸c mÆt hµng thùc phÈm, vµ lµ cÇu nèi rÊt tèt ®Ó hµng ho¸ ViÖt Nam th©m nhËp thÞ trêng Hoa Kú. Quan hÖ chÝnh trÞ hai níc tiÕp tôc ®îc n©ng cao theo chiÒu híng tÝch cùc. 2. Khã kh¨n vµ th¸ch thøc: + N¨ng lùc cung vµ tiÕp thÞ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn yÕu, ngoµi nh÷ng yÕu kÐm chung vµ truyÒn thèng nh chñng lo¹i hµng ho¸ nghÌo nµn, chÊt lîng vµ mÉu m· cha phï hîp, gi¸ c¶ kh«ng c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn cã nh÷ng ®iÓm yÕu kÐm nh quy m« doanh nghiÖp nhá, cha cã sù liªn kÕt gi÷a c¸c doang nghiÖp víi nhau nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhanh c¸c ®¬n hµng lín tõ phÝa ®èi t¸c Hoa Kú. H¬n n÷a hÇu hÕt doanh nghiÖp giÇy dÐp ho¹t ®éng xuÊt khÈu theo ph¬ng thøc gia c«ng. + C¹nh tranh vµo thÞ trêng Hoa Kú gay g¾t vµ quyÕt liÖt do Hoa Kú lµ thÞ trêng bÐo bë víi nhiÒu níc trong khi ®ã ViÖt Nam l¹i cha ph¶i lµ thµnh viªn cña WTO nªn cßn chÞu nhiÒu rµo c¶n th¬ng m¹i. + Tuy hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt- Mü ®· ph¸t huy hiÖu qu¶ song ViÖt Nam vÉn ph¶i chÞu møc thuÕ cao h¬n c¸c níc kh¸c do mét sè nguyªn nh©n sau: ViÖt Nam vÉn cha ®îc hëng møc thuÕ  ®·i GSP cña Hoa Kú giµnh cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. HiÖn t¹i cã 24 níc trong khu vùc lßng ch¶o Caribª ®îc hëng u ®·i theo s¸ng kiÕn khu vùc lßng ch¶o Caribª. Hoa Kú ®· tiÕn hµnh ký nhiÒu hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi c¸c níc NAFTA vµ hiÖp ®Þnh song ph¬ng víi c¸c cã c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu t¬ng tù ViÖt Nam. + C¸c biÖn ph¸p bao hé s¶n xuÊt cña Hoa Kú cã chiÒu híng ngµy cµng gia t¨ng, mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu cã tèc ®é t¨ng trëng cao cña ViÖt Nam ®ang vÊp ph¶i nh÷ng vÊn ®Ò nµy. + Cíc phÝ vµ thêi gian vËn t¶i hµng tõ ViÖt Nam sang Hoa Kú thêng cao h¬n vµ l©u h¬n tõ c¸c níc kh¸c vËn chuyÓn ®Õn Hoa Kú ( kÓ c¶ nh÷ng níc xung quanh ViÖt Nam ),cíc phÝ vËn t¶i hµng ho¸ tõ ViÖt Nam thêng cao h¬n tõ Trung Quèc tõ 15- 20%. + Hµng rµo kü thuËt vµ an toµn thùc phÈm cña Hoa Kú nhiÒu khi cao qu¸ møc cÇn thiÕt + C¸c biÖn ph¸p chèng khñng bè ®îc ban hµnh sau vô ngµy 11/9 còng t¹o thªm nh÷ng rµo c¶n míi ®èi víi xuÊt khÈu hµng ho¸ cña c¸c níc vµo thÞ trêng Hoa Kú trong ®ã cã ViÖt Nam. + ViÖ Nam cha ph¶i lµ thµnh viªn cña WTO, nªn chÞu møc thuÕ cao h¬n c¸c níc ®îc hëng u ®·i thuÕ quan cña Hoa Kú. + HÖ thing ph¸p luËt cña Hoa Kú qu¸ ®a d¹ng vµ phøc t¹p, nhiÒu bé luËt kh¸c nhau cña c¸c bang dÉn ®Õn hµng ho¸ nhËp khÈu chÞu ®iÒu chØnh bëi nhiÒu nguån luËt kh¸c nhau. + Quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a hai níc tuy ngµy cµng ®îc n©ng cao nhng vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò nh¹y c¶m, nhiÒu doanh nghiÖp Hoa Kú cha thùc sù quan t©m ®Õn quan hÖ th¬ng m¹i víi ViÖt Nam, nhiÒu ngêi ViÖt Nam di c sang mü cßn cã nhiÒu thµnh kiÕn víi hµng ho¸ cña ViÖt Nam. + ViÖt Nam vÉn bÞ Hoa Kú coi lµ níc cã nÒn kinh tÕ phi thÞ trêng, do vËy ph¶i chÞu nhiÒu bÊt lîi trong c¸c cuéc tranh chÊp th¬ng m¹i t¹i thÞ trêng Hoa Kú mµ ®iÓn h×nh lµ vô c¸ basa vµ t«m cña ViÖt Nam. + Kho kh¨n gÆp ph¶i trong thanh to¸n do hai bªn cha thùc sù t¹o ®îc lßng tin víi nhau vµ mét phÇn do thãi quen sö dông c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n cña mçi bªn. III. XuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Hoa Kú trong nh÷ng n¨m võa qua: 1. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Hoa Kú tõ n¨m 1994 ®Õn n¨m 2003 ( ®¬n vÞ triÖu USD ): N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Kim ng¹ch 50,6 189,90 331,80 388,50 554,10 608,30 821,40 1065,3 2002 2003 2452,8 4500 Nguån h¶i quan Hoa Kú vµ th¬ng vô ViÖt Nam t¹i Hoa kú 2. Thµnh phÇn hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Hoa Kú tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2002( ®¬n vÞ ngh×n USD ): 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 C¸ vµ h¶i s¶n 34.066 56.848 94.368 139.535 988 478.227 616.029 Rau qu¶ 10.061 18.835 26.446 28.840 52.906 50.126 76.000 Cµ phª 109.445 104.678 142.585 100.250 13.036 76.185 53.060 Cao su th« 413 2.135 1.767 2.505 5.330 2.807 11.231 DÇu má 80.650 34.622 170.374 100.633 88.412 182.798 181.125 Hµng cha chÕ biÕn kh¸c 12.407 34.618 17.917 27.589 32.061 29.670 56.839 Kho¸ng s¶n c«ng nghiÖp 913 1.648 3.383 4.849 6.670 9.108 19.589 S¶n phÈm kim lo¹i 81 183 792 3.091 3.226 3.538 8.382 Hµng ®iÖn tö 81 225 298 608 603 1.338 4.952 §å gç 264 437 1.193 3.697 9.186 13.427 30.441 Hµng du lÞch 365 473 625 1.265 1.606 897 49.534 May mÆc 23.755 26.009 28.462 36.152 47.427 48.174 900.473 Giµy dÐp 39.169 97.644 114.917 145.775 24.871 132.195 224.825 Hµng c«ng nghiÖp chÕ t¹o kh¸c 1.151 1.717 947 1.518 4.527 2.981 28.238 Hµng ho¸ kh¸c 6.216 8.117 12.334 12.646 890 21.156 84.027 Nguån bé th¬ng m¹i Hoa Kú 3. Ph©n tÝch mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu: 3.1. Thuû h¶i s¶n: Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy mÆt hµng thuû h¶i s¶n cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü cã møc t¨ng trëng cao trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y n¨m 2001 ®¹t 478,227 triÖu USD ®Õn n¨m 2002 ®¹t 616,029 triÖu USD n¨m 2003 ®¹t 730,5 triÖu USD. N¨m 2003, kim ng¹ch c¸c mÆt hµng h¶i s¶n ( kÓ c¶ chÕ biÕn ) ®¹t 730,5 triÖu USD tiÕp tôc xÕp vÞ trÝ thø 2 sau hµng dÖt may trong b¶ng xuÊt khÈu cña hµng ho¸ ViÖt Nam vµo Hoa Kú. Trong nhãm hµng thuû s¶n t«m ®«ng l¹nh ®¹t kim ng¹ch 468 triÖu USD, t¨ng 27% so víi n¨m 2002 vµ chiÕm 64% tæng kim ng¹ch nhãm hµng thuû s¶n; t«m cua chÕ biÕn ®¹t 162 triÖu USD t¨ng 17% so víi n¨m 2002. Riªng mÆt hµng phi lª c¸ gi¶m 19% so víi n¨m 2002 do t¸c ®éng cña luËt chèng ph¸ gi¸. Kim ng¹ch c¸ ngõ ®ãng hép t¨ng kho¶ng 7,3%. §Æc biÖt gi¸ cña c¸c mÆt hµng thuû s¶n ViÖt Nam gi¶m nhiÒu h¬n so víi thuû s¶n cña mét sè níc kh¸c xuÊt khÈu vµo Mü. VÝ dô t«m ®«ng l¹nh cña ViÖt Nam trung b×nh 10 th¸ng ®Çu n¨m 2003 gi¶m 4,4% so víi Th¸i Lan gi¶m 11,9% vµ Trung Quèc kh«ng gi¶m; gi¸ cua ®«ng l¹nh gi¶m 28,4% so víi Trung Quèc gi¶m 2,2% vµ Th¸i Lan t¨ng 0,9%. 3.2. Hµng dÖt may: §©y lµ ngµnh hµng chiÕm tû träng cao trong xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú gi¸ tri kim ng¹ch liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m ®Æc biÖt n¨m 2002 t¨ng rÊt m¹nh so víi n¨m 2001 tõ 48,174 triÖu USD lªn 900,473 triÖu USD, vµ n¨m 2003 ®¹t kim ng¹ch 2,514 tû USD. Theo sè liÖu cña h¶i quan Hoa Kú n¨m 2003, ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu sang Hoa Kú gÇn 2,514 tû USD hµng dÖt may ( trong ®ã phi h¹n ng¹ch chiÕm kho¶ng 20% ) t¨ng gÇn 160% so víi n¨m 2002 vµ chiÕm kho¶ng 56,2% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü. ThÞ phÇn cña hµng dÖt may ViÖt Nam t¹i thÞ trêng Mü t¨ng ®¸ng kÓ. N¨m 2003 riªng mÆt hµng quÇn ¸o ViÖt Nam ®· trë thµnh níc xuÊt khÈu ®øng thø 5 vÒ gi¸ trÞ vµ ®øng thø 7 vÒ sè lîng. 3.3. MÆt hµng giµy dÐp: §©y còng lµ mét mÆt hµng quan träng cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Hoa Kú kim ngach cña mÆt hµng nµy còng t¨ng liªn tôc n¨m 2001 kim ng¹ch giµy dÐp ®¹t 132,195 triÖu USD, n¨m 2002 ®¹t 224,825 triÖu USD, n¨m 2003 ®¹t 324,8 triÖu USD. TrÞ gi¸ xuÊt khÈu nhãm hµng nµy vµo Hoa Kú n¨m 2003 cña ViÖt Nam ®¹t 324,8 triÖu USD víi tèc ®é t¨ng trëng so víi n¨m 2002 lµ kho¶ng 45%, thÊp h¬n tèc ®é t¨ng cña c¸c nhãm hµng kh¸c. N¨m 2003 giµy dÐp ViÖt Nam chiÕm kho¶ng 2% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu cña Mü, ®øng thø 5 sau Trung Quèc (68%), italia (8%), brazin (7%), in®«nªxia (3,7%). NÐt næi bËt cña xuÊt khÈu giµy dÐp ViÖt Nam trong n¨m 2003 lµ t¨ng vÒ sè lîng nhng gi¶m vÒ ®¬n gi¸. VÝ dô ®èi víi dÐp kh«ng cã cao su ®¬n gi¸ b×nh qu©n mét ®«i nhËp tõ ViÖt Nam trong th¸ng 9/2003 gi¶m 11% cao h¬n rÊt nhiÒu tû lÖ gi¶m chung cña gi¸ nhËp khÈu vµo Hoa Kú lµ 2,2% vµ lµ tû lÖ gi¶m cao nhÊt trong c¸c níc xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nµy vµo Hoa Kú. §èi víi giµy dÐp cã cao su tû lÖ gi¶m gi¸ ®èi víi mÆt hµng nµy tõ ViÖt Nam lµ19,2%, trong khi ®ã ®¬n gi¸ chung t¨ng 0,14% vµ ®¬n gi¸ tõ c¸c níc lµ ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh cña ViÖt Nam ®Òu t¨ng tõ 1,6 ®Õn 40,2%. 3.4. §å gç néi thÊt: GÇn ®©y mÆt hµng ®å gç cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Hoa Kú t¨ng rÊt m¹nh n¨m 2001 ®¹t 13,427 triÖu USD, n¨m 2002 ®¹t 80,441 triÖu USD n¨m 2003 ®¹t 150 triÖu USD. XuÊt khÈu ®å gç néi thÊt cña ViÖt Nam vµo Mü n¨m 2003 ®¹t trªn 150 triÖu USD (kh«ng kÓ ®å néi thÊt kh«ng ph¶i lµ gç), t¨ng kho¶ng 160% so víi n¨m 2002. ViÖt Nam lµ mét trong 20 níc cã ®å gç xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Hoa Kú lín nhÊt, ®å gç cña ViÖt Nam t¨ng nhanh nh vËy do mét sè nguyªn nh©n sau: ThuÕ nhËp khÈu gi¶m do t¸c ®éng cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü; hµng gç Trung Quèc ®ang bÞ ¸p thuÕ chèng ph¸ gi¸ nªn c¸c nhµ nhËp khÈu Mü chuyÕn sang nhËp ®å gç tõ ViÖt Nam; N¨ng lùc cung øng ®å gç cña ViÖt Nam t¨ng do n¾m b¾t ®îc nhiÒu th«ng tin míi. IV. Nh÷ng h¹n chÕ cña xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Hoa Kú: 1. Khèi lîng hµng ho¸ cña ViÖt Nam cßn qu¸ nhá bÐ so víi nhu cÇu nhËp khÈu cña Hoa Kú: ®iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau ®©y B¶ng 1: Tû träng hµng ViÖt Nam trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña Hoa Kú n¨m 2003: (®¬n vÞ triÖu USD tÝnh theo gi¸ h¶i quan Hoa Kú vµ theo thèng kª cña h¶i quan Hoa Kú) C¸c nhãm hµng chÝnh Tæng nhËp khÈu hµng ho¸ cña Hoa Kú n¨m 2003 Tæng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú n¨m 2003 % cña ViÖt Nam trong tæng nhËp khÈu cña Hoa Kú Tæng trÞ gi¸ 1.250.097 4.472,0 0,36 Xe c¸c lo¹i,trõ toa xe löa; phô tïng c¸c bé phËn cña chóng 176.296 13,1 0,01 M¸y mãc thiÕt bÞ ®iÖn vµ c¸c bé phËn cña chóng, m¸y ghi vµ sao ©m thanh, h×nh ¶nh truyÒn h×nh; phô tïng vµ c¸c bé phËn phÞ trî cña m¸y trªn 156.247 30,2 0,02 DÇu khÝ 145.356 209,2 0,14 Hµng dÖt may 81.451 2.413,4 2,4 §å néi thÊt (giêng, tñ, bµn ghÕ),®Ìn c¸c lo¹i vµ c¸c bé ®Ìn cha ®îc ghi chi tiÕt ë c¸c n¬i kh¸c; biÓn ®êng b¸o s¸ng, biÓn ®Ò tªn tù chiÕu s¸ng vµ c¸c lo¹i t¬ng tù; cÊu kiÖn nhµ l¾p s½n 29.660 189,6 0,64 Nhùa vµ c¸c s¶n phÈm nhùa 22.720 11,3 0,05 §å ch¬i, dông cô dïng cho gi¶i trÝ vµ thÓ dôc, thÓ thao; phô tïng vµ c¸c bé phËn phô trî cña chóng 21038 11,9 0,06 Giµy dÐp vµ nguyªn phô liÖu 15564 324,8 0,01 C¸c s¶n phÈm lµm tõ s¾t thÐp 15136 6,2 0,04 H¶i s¶n, chÕ biÕn vµ cha chÕ biÕn 11436 730,5 6,39 C¸c s¶n phÈm lµm b»ng da thuéc; bé yªn c¬ng; c¸c mÆt hµng du lÞch, tói s¸ch vµ c¸c lo¹i bao hép t¬ng tù, c¸c mÆt hµng lµm tõ ruét ®éng vËt (trõ ruét con t»m) 7302 100,7 1,38 Dông cô, ®å nghÒ, dao kÐo, th×a dÜa vµ bé ®å ¨n lµm tõ kim lo¹i thêng, c¸c bé phËn cña chóng lµ tõ kim lo¹i thêng 5160 5,4 0,10 Thuû tinh vµ ®å thuû tinh 4530 4,7 0,10 C¸c s¶n phÈm gèm sø 4288 21,2 0,49 C¸c chÕ phÈm ngò cèc, bét, tinh bét, s÷a vµ c¸c s¶n phÈm b¸nh 2535 9,0 0,36 Cµ phª rang hay cha rang 1777 75,9 4,27 §éng vËt sèng 1619 4,3 0,27 Cao su vµ cao su chÕ biÕn 1047 13,3 1,27 Hoa, qu¶ vµ c¸c phÇn ¨n ®îc cña c©y 854 3,3 0,0004 Dõa, ®iÒu (t¬i vµ kh«) 460 97,3 21,15 H¹t tiªu 227 19,5 8,58 MËt ong thiªn nhiªn 207 15,9 7,70 ChÌ 171 1,3 0,0008 QuÕ 19 0,99 0,01 Nguån:H¶i quan Hoa Kú 2. Hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Hoa Kú cßn ph¶i qua c¸c níc trung gian v× nhiÒu hµng ho¸ cha ®îc ®¨ng ký nh·n hiÖu vµ xuÊt khÈu hµng th« cßn chiÕm mét tû träng lín. 3. HiÖn nay hµng ho¸ cña ViÖt Nam cã nhiÒu mÆt hµng ®ang cã nguy c¬ bÞ kiÖn b¸n ph¸ gi¸. 4. Thãi quen thanh to¸n cña hai níc Hoa Kú vµ ViÖt Nam cßn nhiÒu kh¸c biÖt. Ch¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Hoa Kú I. Gi¶i ph¸p chung: 1. VÒ phÝa nhµ níc: TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam nh»m t¹o t¬ng thÝch víi nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ph¸p Mü vµ hiÖn ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü. Do hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü cã nhiÒu ®iÓm ®Æc thï cã nhiÒu quy ®Þnh kh«ng phï hîp víi luËt hiÖn t¹i cña ViÖt Nam nh chÝnh s¸ch thuÕ, luËt c¹nh tranh, th¬ng m¹i nhµ níc, c¸ch gi¶i quyÕt tranh chÊp,..V× vËy vÒ phÝa ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng ®iÒu chØnh thÝch hîp trong c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt,nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ cÇn lµm lµ: TiÕp tôc rµ so¸t l¹i hÖ thèng luËt ph¸p ®iÒu chØnh ho¹t ®éng th¬ng m¹i lo¹i bá nh÷ng quy ®Þnh ®· lçi thêi. Hoµn thiÖn quy chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cho râ rµng phï hîp víi nh÷ng ®Þnh híng xuÊt khÈu cña nhµ níc ®ång thêi phï hîp víi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü. So¹n th¶o vµ ban hµnh luËt chèng ®éc quyÒn vµ luËt c¹nh tranh nh»m t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp kÓ c¶ doanh nghiÖp nhµ níc vµ t nh©n. Soan th¶o, ban hµnh míi c¸c luËt xuÊt khÈu phï hîp víi tiÕn tr×nh gi¶m thuÕ cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i. TÝch cùc thùc hiÖn nh÷ng nghÜa vô ®· cam kÕt trong hiÖp ®Þnh: ViÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô lµ rÊt khã kh¨n vµ phøc t¹p n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò v× vËy nhµ níc ph¶i lu«n gi¸m s¸t vµ chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c nghÜa vô ®· cam kÕt. Trong hiÖp ®Þnh kh«ng Ýt nh÷ng ®iÒu kho¶n sÏ gay khã kh¨n cho t×nh h×nh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp trong níc, nh÷ng ®iÒu kho¶n cña hiÖp ®Þnh chØ thùc hiÖn riªng víi Mü nªn chÝnh phñ cÇn cã nh÷ng híng dÉn riªng cho thÞ trêng nµy ®Ó kh«ng g©y ra luËt chång chÐo hoÆc t¹o ra nhiÒu kÏ hë ®Ó nh÷ng phÇn tö xÊu lµm ¨n bÊt chÝnh lîi dông. 1.3. §Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ phæ biÕn vÒ thÞ trêng Mü vÒ nh÷g chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Mü vµ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü. ThÞ trêng Mü v« cïng phøc t¹p cã nhiÒu quy ®Þnh thay ®æi thêng xuyªn v× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng th«ng tin cËp nhËt thêng xuyªn vÒ thÞ trêng nµy nh c¸c th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch thuÕ, quy ®Þnh h¶i quan, c¸c hµng rµo phi thuÕ quan vµ mét sè thñ tôc kh¸c khi nhËp khÈu vµo Hoa Kú. Nhµ níc ®øng ra tæ chøc nh÷ng líp båi dìng, nh÷ng cuéc héi th¶o ®Ó n©ng cao møc ®é hiÓu biÕt cña c¸c doanh nghiÖp vÒ thÞ trêng Mü. Ngoµi ra cÇn khuyÕn khÝch c¸c ngµnh liªn quan cã nh÷ng bµi viÕt, nh÷ng Ên phÈm vÒ thÞ trêng Mü nh»m t¹o nguån th«ng tin phong phó cho c¸c doanh nghiÖp, bªn c¹nh ®ã nhµ níc ph¶i thµnh lËp nh÷ng c«ng ty chuyªn t vÊn cho c¸c doanh nghiÖp vÒ thÞ trêng Mü, nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ mµ nhµ níc cÇn ph¶i lµm lµ: Tæ chøc viÖc tuyªn truyÒn trªn nhiÒu ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng vÒ thÞ trêng Mü nh c¸c vÊn ®Ò luËt ph¸p, chÝnh s¸ch nhËp khÈu, tiªu chuÈn chÊt lîng... Thµnh lËp quü xó tiÕn t×m kiÕm thÞ trêng Mü, cÇn cã sù hç trî tµi chÝnh cho nh÷ng doanh nghiÖp míi th©m nhËp thÞ trêng Mü. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tù bá chi phÝ cho viÖc kho¶ sat thÞ trêng Mü. TiÕp tôc cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü: VÊn ®Ò trî cÊp cho xuÊt khÈu hiÖn nay kh«ng thÓ sö dông réng r·i vi nã cã thÓ vi ph¹m luËt chèng trî gi¸ vµ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Mü nªn kh