Đồ án Đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp quản lý chât thải rắn sinh hoạt huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi

ng haønh vôùi vieäc laøm oâ nhieãm nguoàn nöôùc. Nöôùc coáng chöùa caùc chaát thaûi sinh hoaït, nöôùc thaûi töø caùc xí nghieäp cheá bieán thöïc phaåm, caùc xí nghieäp thuoäc da,…cuøng laø nguoàn goác cuûa voâ soá chaát höõu cô coù theå leân men döôùi taùc duïng cuûa caùc vi khuaån vaø laø moâi tröôøng phaùt trieån cuûa caùc loaïi vi khuaån gaây beänh khaùc nhau. Ôû Huyeän Tö Nghóa, do tình hình quaûn lyù raùc thaûi coøn haïn cheá neân ôû moät soá nôi ngöôøi daân coù hieän töôïng ñoå tröïc tieáp raùc thaûi xuoáng soâng suoái, ao, hoà,…vaø coøn coù caùc nguoàn nöôùc thaûi ñöôïc ñoå thaúng ra soâng ngoøi khoâng ñöôïc quaûn lyù ñeå thoâng qua caùc böôùc xöû lyù caàn thieát neân taát caû yeáu toá ñoäc haïi keå treân tieáp tuïc sinh soâi phaùt trieån gaây oâ nhieãm naëng ñeán chaát löôïng nguoàn nöôùc. Neáu raùc thaûi laø kim loaïi thì noù seõ gaây neân hieän töôïng aên moøn trong moâi tröôøng nöôùc, nguoàn nöôùc seõ nhieãm caùc chaát phoùng xaï coù nguoàn laø nöôùc thaûi cuûa caùc beänh vieän vaø caùc trung taâm y teá. Trong thöïc teá ngöôøi ta thöôøng thaûi caùc chaát phoùng xaï ñaõ pha loaõng ñeán giôùi haïn cho pheùp ra nguoàn nöôùc soâng, tuy noàng ñoä ñaõ ñöôïc khoáng cheá ñeå khoâng gaây ra taùc ñoäng tieâu cöïc, nguy hieåm tröïc tieáp leân sinh vaät nhöng do hieäu öùng laøm giaøu sinh hoïc, qua caùc giai ñoaïn cuûa chuoãi thöùc aên, noàng ñoä caùc nguyeân toá phoùng xaï trong moät soá sinh vaät coù theå cao hôn nhieàu hôn nöûa so vôùi noàng ñoä ban ñaàu cuûa chuùng trong nöôùc. Do ñoù vieäc thaûi caùc chaát phoùng xaï vaøo moâi tröôøng xung quang duø baát cöù lieàu löôïng naøo cuõng gaây ran nguy hieåm ñeán heä sinh vaät con ngöôøi. 3.4.3.3. Raùc gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí Caùc chaát thaûi thöôøng coù boä phaän coù theå bay hôi vaø mang theo muøi laøm oâ nhieãm khoâng khí, cuõng coù nhöõng chaát thaûi coù khaû naêng thaêng hoa phaùt taùn vaøo khoâng khí gaây oâ nhieãm tröïc tieáp, cuõng coù loaïi raùc trong ñieàu kieän nhieät ñoä vaø ñoä aåm ñuû seõ coù quaù trình bieán ñoåi nhôø hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät, keát quaû cuûa quaù trình laø gaây oâ nhieãm khoâng khí. Töø caùc ñoáng raùc nhaát laø raùc thöïc phaåm, noâng phaåm khoâng ñöôïc xöû lyù kòp thôøi vaø ñuùng kyõ thuaät seõ boác muøi hoâi thoái. Ví duï: Trong ñieàu kieän yeám khí, sunphat coù theå bò khöû thaønh sunphide vaø sau ñoù keát hôïp vôùi H2 ñeå taïo thaønh H2S moät chaát gaây ngoä ñoäc, muøi khoù chòu. 2CH3CHCOOH + SO42- - 2 CH3COOH + S2 + CO2 Lactate + sunfat acetate sunphide Sau ñoù, sunphide taùc duïng vôùi H2 theo phöông trình: S2 + 2H+ - H2S Sunphide laïi tieáp tuïc taùc duïng vôùi cation kim loaïi, ví duï Fe2+ S2 + Fe2+ - FeS2 Taïo neân moät maøu ñem baùm vaøo thaân, reã caây hay bao boïc xung quanh cô theå sinh vaät. Quaù trình phaân giaûi caùc hôïp chaát höõu cô hay quaù trình thoái röûa xaùc ñoäng thöïc vaät trong ñoù coù chöùa caùc hôïp chaát sunfat coù cô hoäi daãn ñeán caùc hôïp chaát coù muøi hoâi ñaëc tröng nhö chaât Methyl mercaptan vaø Acid amonibutiric. CH3SCH2 CH(NH2)COOH – CH3SH + CH3CH2CH2(NH3) COOH Meâthyl mercaptan coù theå bieán ñoåi trong ñieàu kieän heä men phaân huûy taïo ra methyl alcohol H2S: CH3SH + H20 – CH4OH + H2S Quaù trình phaân giaûi caùc chaát thaûi chöùa nhieàu ñaïm trong raùc bao goàm caû leân men chua, leân men thoái, moác xanh, moác vaøng, coù muøi oâi thiu do vi khuaån. Coù theå coù hai loaïi vi sinh vaät, loaïi thöù nhaát coù theå tieát ra nhieàu enzim hoån hôïp ñeå phaân huûy taát caû caùc thaønh phaàn oâi thiu gluxit vaø lipit trong raùc. Loaïi thöù hai, vi sinh vaät tieát ra moät enzim rieâng leû vaø khaû naêng cuûa chuùng chæ phaân huûy ñöôïc moät thaønh phaàn nhaát ñònh trong raùc. Tuøy ñieàu kieän moâi tröôøng maø caùc raùc thaûi coù nhöõng heä sinh vaät phaân huûy axit amin hieáu khí vaø yeám khí. Trong quaù trình hieáu khí: Axit amin trong chaát thaûi höõu cô ñöôïc men phaân giaûi vaø vi khuaån taïo thaønh axit höõu cô vaø NH3. Söï coù maët cuûa NH3 laøm coù muøi hoâi. Trong ñieàu kieän yeám khí: caùc axit amin trong raùc bò phaân giaûi thaønh caùc chaát daïng ami vaø CO2. Trong soá caùc amin môùi taïo thaønh coù nhieàu loaïi gaây ñoäc cho ngöôøi, ñoäng vaät. Treân thöïc teá, raùc thaûi ñöôïc hình thaønh töø hai quaù trình kî khí vaø hieáu khí xe laãn nhau. Keát quaû khoái raùc ñaõ hình thaønh moät löôïng ñaùng keå caùc chaát ñoäc, ñoàng thôøi phaùt taùn oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí nhöõng vi khuaån, naám moác vaø nhöõng muøi hoâi thoái naëng cuûa caùc hôïp chaát indol, skatol, phenol, H2S. Baûng 12: Ghi nhaän khí thaûi sinh ra töø baõi raùc Thôøi gian(thaùng) Thaønh phaàn khí theå tích Nitô – N2 Cacbonic – CO2 Metan – CH4 0 – 3 5.2 88 5 3 – 6 3.8 76 21 6 – 12 0.4 65 29 12 – 18 1.1 52 40 18 – 24 0.4 53 47 24 – 30 0.2 52 48 30 – 36 1.3 46 51 36 – 42 0.9 50 47 42 – 48 0.4 51 48 (Nguoàn: Sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng Quaûng ngaõi-2008) Nhö vaäy raùc sinh ra caùc chaát khí goàm NH3, CO2, H2, H2S, CH4, NH2 trong ñoù CO2 vaø CH4 sinh ra trong quaù trình phaân huûy kî khí trong caùc ñoáng raùc. Quaù trình naøy keùo daøi maõi cho ñeán 18 thaùng môùi döøng haún. Haàu heát trong ñoáng raùc chuû yeáu laø CO2 (chieám khoaûng 90%). Coù nhöõng khaûo saùt ñaõ chöùng toû raèng ôû khoaûng khoâng gian caùch ñoáng raùc 120m noàng ñoä cuûa hai chaát naøy ôû möùc ñoä 40%. Neáu ñoáng raùc khoâng ñöôïc xöû lyù ñuùng kyõ thuaät thì khí metan(CH4) vaø moät phaàn CO2, N2 seõ bay vaøo khí quyeån gaây nguy hieåm cho sinh vaät, gaây hieäu öùng nhaø kính. Caùc nhaø moâi tröôøng hoïc ñaõ chöùng minh raèng 15% taùc haïi hieän töôïng nhaø kính laø töø caùc hieäu öùng naøy. Maëc khaùc, nhö ta ñaõ bieát CO2 coù tæ troïng naëng gaáp 1,5 laàn khoâng khí vaø naëng gaáp 2,8 laàn Meâtan. Vì vaäy CO2 coù khuynh höôùng di chuyeån xuoáng ñaùy cuûa baõi raùc. Keát quaû laø CO2 ôû taàng döôùi cuûa ñoáng raùc saùt vôùi maët ñaát seõ cao trong nhieàu naêm, maëc khaùc CO2 coù theå di chuyeån trong caùc loå hoãng trong caáu truùc ñaát, ñaù, caùt theo aùp löïc cuûa khí noùng beân trong baõi raùc vaø ñi xuoáng gaëp caùc daïng gioù trong maët ñaát ñaõ duy chuyeån, gaëp nöôùc ngaàm seõ taïo ra. CO2 + H2O – H2CO3 Nhö vaäy haàu heát khí sinh ra trong ñoáng raùc chuû yeáu laø CO2 vaø CH4 ( chieám 90%).Coù nhöõng khaûo cöùu chöùng toû raèng ôû khoaûng khoâng gian caùc ñoáng raùc 120m noàng ñoä cuûa hai chaát naøy ôû möùc ñoä 40%.Neáu ñoáng raùc khoâng ñöôïc xöû lyù ñuùng kyõ thuaät thì khí Meâtan( CH4) vaø moät phaàn CO2,N2 seõ bay vaøo khí quyeån gaây nguy hieåm cho sinh vaät, gaây hieäu öùng nhaø kính. CHÖÔNG 4 HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT HUYEÄN TÖ NGHÓA, TÆNH QUAÛNG NGAÕI 4.1 Thaønh phaàn vaø khoái löôïng chaát thaûi raén Huyeän Tö Nghóa 4.1.1. Nguoàn phaùt sinh vaø thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït 4.1.1.1. Nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén sinh hoaït Trong caùc quaù trình sinh hoïc cuõng nhö saûn xuaát thì chæ moät phaàn nguyeân nhieân lieäu chuyeån thaønh naêng löôïng, coøn laïi seõ trôû thaønh phuï phaåm hoaëc laø chaát thaûi coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng.Do ñoù, chaát thaûi luoân ñöôïc sinh ra trong moïi lónh vöïc cuûa cuoäc soáng.Nhö vaäy raùc thaûi xuaát phaùt töø nhieàu nguoàn khaùc nhau nhöng chung quy vaãn do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi maø coù tuøy theo möùc ñoä taùc ñoäng, muïc ñích söû duïng maø con ngöôøi taïo ra nhieàu loaïi raùc thaûi coù tính chaát ñoäc haïi khaùc nhau,ñoàng thôøi cuõng chính con ngöôøi phaûi tìm ra bieän phaùp khoáng cheá möùc nguy haïi toái thieåu do aûnh höôûng cuûa raùc tôùi moâi tröôøng maø con ngöôøi soáng. Caùc nguoàn phaùt sinh raùc thaûi sinh hoaït Huyeän Tö Nghóa goàm: - Hoä gia ñình - Chôï, sieâu thò,khu thöông maïi-dòch vuï - Cô sôû saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp - Cô quan,tröôøng hoïc - Ñöôøng phoá - Beänh vieän,trung taâm y teá - Coâng trình xaây döïng. Baûng 13. Nguoàn phaùt sinh caùc daïng chaát thaûi STT Nguoàn thaûi Hoaït ñoäng nôi coù raùc phaùt sinh Daïng chaát thaûi 1 Chaát thaûi sinh hoaït Caùc khu daân cö, caên hoä gia ñình….. Thöïc phaåm, raùc röôûi, tro, caùc chaát thaûi ñaëc tröng khaùc… 2 Chaát thaûi khu thöông maïi Caùc chôï, nhaø haøng, khaùch saïn, thöông xaù. Thöïc phaåm, raùc röôûi, tro, caùc chaát thaûi ñaëc tröng khaùc… 3 Chaát thaûi khu coâng sôû Caùc cô quan, vaên phoøng, tröôøng hoïc, cöûa haøng taïp hoùa Thöïc phaåm, raùc röôûi, tro, caùc chaát thaûi ñaëc tröng khaùc… 4 Chaát thaûi queùt ñöôøng Ñöôøng phoá Laù caây, thöïc phaåm, xaùc ñoäng vaät, phaân ngöôøi… 5 Chaát thaûi laøm vöôøn Coâng vieân, khu giaûi trí Caây coû, caønh caây…… 6 Chaát thaûi xaây döïng Khu daân cö qui hoaïch xaây döïng, caùc khu xaây döïng môùi Caùt, ñaù, gaïch, xaø baàn, goã, bao bì vaø plastic, hoùa chaát, saét…… 7 Chaát thaûi Noâng Nghieäp Caùc chaát töø quaù trình chaên nuoâi gia suùc, nuoâi troàng thuûy saûn, thuoác tröø saâu…. Phaân vaø raùc töø caùc chuoàng nuoâi gia suùc, thöùc aên thöøa, bao bì trong quaù trình söû duïng thuoác tröø saâu vaø phaân boùn…. 8 Chaát thaûi beänh vieän Beänh vieän, trung taâm y teá, nhaø hoä sinh, döôõng ñöôøng…. Boâng baêng, cao su, kim tieâm, beänh phaåm…. (Nguoàn: Sinh vieân thöïc hieän ) 4.1.1.2 Thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït Huyeän Tö Nghóa Thaønh phaàn vaät lyù Thaønh phaàn rieâng bieät Thaønh phaàn naøy thay ñoåi theo vò trí ñòa lyù, theo vuøng daân cö, theo vuøng daân cö, theo möùc soáng, thôøi gian trong ngaøy, trong muøa,trong naêm.Goàm hôn 14 chuûng loaïi maø trong ñoù giaáy laø nhieàu nhaát,sau ñoù ñeán thöïc phaåm,raùc laøm vöôøn…. Raùc thaûi sinh hoaït coù thaønh phaàn gaàn nhö ñoàng nhaát ôû caùc nôi vôùi thaønh phaàn höõu cô chieám 60-90% Ñoä aåm Ñoä aåm cuûa raùc thaûi thöôøng ñöôïc xaùc ñònh baèng tæ leä giöõa troïng löôïng cuûa nöôùc treân troïng löôïng töôi hoaëc khoâ cuûa raùc thaûi. Ñoä aåm töôùi ñöôïc xaùc ñònh baèng phaàn traêm troïng löôïg öôùt cuûa maãu, coøn ñoä aåm khoâ ñöôïc bieåu dieãn baèng % troïng löôïng khoâ cuûa maãu. Baûng 14: Ñoä aåm caùc chaát thaûi sinh hoaït Stt Thaønh phaåm Ñoä aåm(%) I Chaát höõu cô 1 Thöïc phaåm thöøa 60 2 Giaáy 8 3 Nhöïa 4 4 Vaûi vuïn 13 5 Cao su 5 6 Da 8 7 Raùc vöôøn 80 8 goã 40 II Chaát voâ cô 10 Thuûy tinh 3 11 Gang, thieác 7 12 Nhoâm 6 13 Kim loaïi khaùc 4 14 Buïi, tro 9 (Nguoàn: Sinh vieân thöïc hieän ) Ñoä aåm cuûa raùc cuõng thay ñoåi theo töøng loaïi thaønh phaàn vaø cuõng thay ñoåi theo muøa.caùc khu vöïc vuøng nhieät ñôùi ñoä aåm raát cao nhieàu khi leân tôùi 80%.Ñoä aåm ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû phaàn thaát thoaùt sau khi saáy ôû 1050C Tyû troïng Vieäc xem xeùt tyû troïng raùc thaûi coù yù nghóa quan troïng trong vieäc ñaùnh giaù toång khoái löôïng vaø theå tích raùc thaûi caàn quaûn lyù.Tyû troïng raùc thaûi cuûa Huyeän Tö Nghóa phuï thuoäc nhieàu vaøo muøa trong naêm, thôøi gian ñoå ñoáng …. Tyû troïng chaát thaûi ñöôïc xaùc ñònh baèng tyû leä troïng löôïng cuûa maãu vaø theå tích cuûa noù. Ñôn vò tính laø kg/m3 hoaëc 1b/yd3, ñoái vôùi raùc thaûi sinh hoaït tyû troïng thay ñoåi töø 120-590 kg/m3, ñoái vôùi xe vaän chuyeån raùc coù thieát bò eùp raùc thì tyû troïng raùc coù theå leân ñeán 830 kg/m3. Thaønh phaàn hoùa hoïc Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa raùc bao goàm nhöõng chaát deã bay hôi khi ñoát ôû nhieät ñoä 950C, Thaønh phaàn tro laø thaønh phaàn coøn laïi sau khi ñoát vaø deã noùng chaûy, taïi ñieåm noùng chaûy theå tích cuûa raùc giaûm 95%.Chaát bay hôi laø thaønh phaàn höõu cô ñöôïc xaùc ñònh laø phaàn thaát thoaùt sau khi ñoát.Cacbon coá ñònh laø phaàn cacbon coøn laïi. Thaønh phaàn hoùa hoïc coù yù nghóa trong vieäc löïa choïn coâng ngheä thu hoài, taùi cheá vaø xöû lyù. Thöôøng thì raùc thaûi ñöôïc xem laø moät daïng hoãn hôïp cuûa caùc chaát baùn aåm coù theå hoaëc khoâng theå ñoát ñöôïc. 4.1.2. Khoái löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït Huyeän Tö Nghóa Tình hình vaø qui moâ daân soá keùo theo tình hình raùc thaûi treân ñòa baøn dieãn bieán khaù phöùc taïp.Löôïng raùc thaûi sinh hoaït ngaøy caøng nhieàu,hieän nay raùc thaûi sinh hoaït ngaøy caøng nhieàu, hieän nay leân ñeán treân 110taán/ ngaøy(vôùi khoaûng 65 taán/ngaøy chaát thaûi sinh hoaït, vôùi nguoàn phaùt sinh ña daïng vaø khoù kieåm soaùt ñaõ taïo neân aùp löïc raát lôùn ñoái vôùi coâng taùc giöõ gìn veä sinh moâi tröôøng. Coâng Ty Moâi Tröôøng & Ñoâ Thò laø ñôn vò chòu traùch nhieäm toaøn boä coâng vieäc thu gom,vaän chuyeån vaø xöû lyù raùc cho caû Huyeän Tö Nghóa Baûng15: khoái löôïng raùc thaûi sinh hoaït Huyeän Tö Nghóa Naêm Khoái löôïng (taán/naêm) Tæ leä gia taêng Trung bình/thaùng 2008 20.697 - 1.724,75 2009 24.571 3,3 2.047,58 (Nguoàn: Phoøng Quaûn Lyù Moâi Tröôøng Huyeän) Qua baûng treân theå hieän söï thay ñoåi khoái löôïng raùc thaûi sinh hoaït Huyeän Tö Nghóa giai ñoïan 2008-2009 ta caàn löu yù moät soá ñieåm sau: Khoái löôïng raùc töø 2008-2009 gia taêng lieân tuïc vôùi toác ñoä bình quaân khoaûng 3,3% chöùng toû löôïng raùc thaûi ra ngaøy caøng taêng. Nguyeân nhaân cuûa söï gia taêng khoái löôïng laø do khoaûng thôøi gian naøy laø giai ñoïan Huyeän Tö Nghóa phaùt trieån maïnh nhaát, nhanh nhaát keå caû veà kinh teá,xaây döïng, phaùt trieån ñoâ thò hoùa vaø söï bieán ñoäng daân soá cô hoïc. Tình hình quản lý rác tại Huyeän Tö Nghóa Thực trạng phát thải rác tại Huyeän Tö Nghóa Ôû Huyeän töø vuøng noâng thoân cho tôùi thaønh thò moâi tröôøng ñang bò oâ nhieãm. Ôû noâng thoân thì raùc thaûi sinh hoaït vöùt traøn lan, tình traïng chaên nuoâi, gieát moå gia suùc khoâng ñuùng nôi quy ñònh…. Các nguồn chủ yếu phát sinh rác thải Huyeän Tö Nghóa Rác hộ dân: phát sinh từ các hộ gia đình.Thành phần rác thải này bao gồm: thực phẩm,giấy,carton,plastic, gỗ, thủy tinh, caàn thiết, các kim loại khác, đồ diện tử gia dụng, rác vườn, vỏ xe…Ngoài ra, rác hộ dân có thể chứa một phần các chất thải độc hại. Rác quét đường: phát sinh từ họat động vệ sinh đường phố, khu vui chơi giải trí và làm đẹp cảnh quan. Nguồn rác này do người đi đường và các hộ dân sống dọc hai bên đường xả bừa bãi. Thành phần của chúng có thể gồm các loại sau: cành cây và lá cây, giấy vụn, bao nilon, xác động vật chết …. Rác khu thương mại : phát sinh từ hoạt động buôn bán của các cửa hàng bách hóa, nhà hàng, khách sạn, siêu thị, văn phòng giao dịch, nhà máy in, cửa hàng sửa chửa…Các loại chất thải từ khu thương mại bao gồm: giấy, carton, plastic, gỗ, thực phẩm, thủy tinh, kim loại, vỏ xe, đồ điệ gia dụng. Ngoài ra, rác khu thương mại còn có thể chứa một phần các chất thải độc hại. Rác cơ quan, công sở: phát sinh từ các cơ quan,xí nghiệp, trường học, nhà tù, văn phòng làm việc.Thành phần raùc thaûi ôû ñaây gioáng nhö khu thöông maïi. Raùc chôï: phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng mua baùn ôû chôï. Thaønh phaàn chuû yeáu laø raùc höõu cô bao goàm: rau, cuû, quaû thöøa vaø hö hoûng. Raùc xaø baàn töø caùc coâng trình xaây döïng: phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng xaây döïng vaø thaùo dôõ caùc coâng trình xaây döïng, ñöôøng giao thoâng. Caùc loaïi chaát thaûi bao goàm: beâtoâng, goã, theùp, gaïch, thaïch cao… Raùc beänh vieän: bao goàm raùc sinh hoaït vaø raùc y teá phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng khaùm beänh, ñieàu trò beänh vaø nuoâi beänh trong caùc beänh vieän vaø cô sôõ y teá. Rieâng raùc y teá coù thaønh phaàn phöùc taïp goàm caùc beänh phaåm, kim tieâm, chai loï chöùa thuoác, caùc loaïi thuoác quaù haïn söû duïng....... coù khaû naêng laây nhieãm vaø ñoäc haïi ñoái vôùi söùc khoûe coäng ñoàng neân phaûi ñöôïc phaân loaïi vaø toå chöùc thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù rieâng Raùc noâng nghieäp: phaùt sinh töø caùc chaát töø quaù trình chaên nuoâi gia suùc, nuoâi troàng thuûy saûn, thuoác tröø saâu…. . Thaønh phaàn cuûa chuùng bao goàm: bao bì thuoác, phaân gia suùc vaø gia caàm, pheá thaûi khoâng ñoäc haïi vaø caùc chaát thaûi ñoäc haïi. Phaàn raùc thaûi khoâng ñoäc haïi coù theå ñoå boû chuùng vôùi raùc thaûi hoä daân.. Moät caùch toång quaùt, veà phöông dieän quaûn lyù, raùc thaûi töø caùc nguoàn phaùt sinh treân coù theå chia ra thaønh caùc loaïi sau: Raùc thaûi sinh hoaït Raùc thaûi noâng nghieäp Raùc y teá Raùc thaûi nguy haïi(raùc thaûi coâng nhieäp ñoäc haïi, chaát thaûi ñoäc haïi, chaát thaûi ñoäc haïi töø hoä gia ñình....) Thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït Thaønh phaàn raùc thaûi coù yù nghóa quan troïng trong vieäc löïa choïn caùc thieát bò xöû lyù, caùc quaù trình xöû lyù, cuõng nhö hoaït ñònh caùc chöông trình quaûn lyù ñoái vôùi heä thoáng kyõ thuaät quaûn lyù raùc. Hieän nay, do söï khuûng hoaûng thieáu quyõ ñaát ñai ôû caùc ñoâ thò duøng cho vieäc choân laáp raùc ñaõ daãn ñeán caùc nöôc ñang phaùt trieån gia taêng khaû naêng taùi cheá chaát thaûi. Giaûm löôïng chaát thaûi ñi vaøo baõi choân laáp trong caùc naêm tôùi laø chieán löôïc cuûa taát caû caùc thaønh phoá. Baûng 16: Thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït Huyeän Tö Nghóa STT THAØNH PHAÅM KHOÁI LÖÔÏNG (%) 1 Thöïc phaåm 2 Giaáy 1,05 – 25 3 Carton 0,00 – 0,01 4 Vaûi 0,00 – 5,00 5 Tuùi nylon 1,50 – 17,0 6 Nhöïa cöùng 0,00 – 0,01 7 Da 0,00 – 0,05 8 Goã 0,00 – 3,50 9 Bao thuoác dieät tröø saâu 10 Thöùc aên thöøatrong nuoâi thuûy saûn 11 Lon ñoà hoäp 0,00 – 0,06 12 Kim loaïi maøu 0,00 – 0,03 13 Saét 0,00 – 0,01 14 Thuûy tinh 0,00 – 1,30 15 Phaân gia suùc vaø raùc thaûi 16 Xaø baàn, tra 0,00 – 6,1 (Nguoàn: Sinh vieân thöïc hieän) Töø keát quaû baûng treân thaáy thaønh phaàn raùc höõu cô chieám tyû leä cao 65 – 95% daãn ñeán aûnh höôûng ñeán quaù trình phaân huûy chaát höõu cô trong raùc vaø gaây oâ nhieãm nghieâm troïng ñeán moâi tröôøng cuûa Huyeän. C) Khoái löôïng raùc phaùt sinh töø caùc nguoàn khoâng ñöôïc ño kieåm rieâng. Qua thöïc teá quaûn lyù vieäc thu gom vaø vaän chuyeån raùc vaø soá lieäu thoáng keâ khoái löôïng töøng qui trình thu gom cuûa Coâng Ty Moâi Tröôøng & Ñoâ Thò, coù theå öôùc tyû leä khoái löôïng raùc sinh hoaït nhö sau: Raùc ñöôøng phoá chieám tyû troïng 10% toång löôïng raùc Raùc coâng sôû chieám tyû troïng 2,8% toång löôïng raùc Raùc hoä daân chieám tyû troïng 25% toång löôïng raùc Raùc thöông nghieäp chieám tyû troïng 12% toång löôïng raùc Vôùi tình hình raùc thaûi 110 taán/ngaøy cho thaáy vaán ñeà quan taâm cuûa Huyeän trong nhöõng naêm gaàn ñaây laø coâng taùc duy trì baûo ñaûm chaát löôïng veä sinh moâi tröôøng. Maëc duø, trong thôøi gian qua ngaønh veä sinh ñoâ thò töøng böôùc ñoåi môùi quy trình, coâng ngheä ñeå ñaùp öùng nhu caàu veä sinh moâi tröôøng ngaøy caøng cao cuûa ngöôøi daân ôû Huyeän, aùp duïng nhieàu phöông phaùp nhö: tuyeân truyeàn, vaän ñoäng baèng nhieàu hình thöùc khaùc nhau(truyeàn hình, baùo chí, baêng roân, phoái hôïp thaønh ñoaøn vaø caùc ban ngaønh ñòa phöông thöïc hieän caùc cuoäc vaän ñoäng khoâng xaû raùc, thaùng haønh ñoäng, ngaøy moâi tröôøng xanh……) cuõng nhö duøng caùc bieän phaùp xöû phaït veà vi phaïm chaát löôïng veä sinh laøm cho ñöôøng phoá saïch ñeïp hôn. Tuy nhieân, do vaãn coøn moät soá boä phaän daân cö chöa boû thoùi quen xaû raùc böøa baõi nôi coâng coäng, löïc löôïng thu gom raùc daân laäp chöa chaáp haønh toát caùc qui ñònh cuûa ngaønh veä sinh ñoâ thò vaø nhaát laø caùc xe ñaåy tay baùn haøng rong thöôøng xuyeân ñoå raùc böøa baõi treân caùc tuyeán ñöôøng… 4.2.2 Hieän traïng quaûn lyù raùc ôû Huyeän Veà raùc sinh hoaït, xaø baàn Tuy nghaønh veä sinh ñoâ thò ñang coù nhieàu noå löïc trong vaán ñeà giöõ gìn veä sinh nhöng chaát löôïng veä sinh chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa ngöôøi daân trong tình hình Huyeän coù nhieàu chuyeån ñoåi veà caùc maët kinh teá xaõ hoäi. Do ñoù, trong thôøi gian gaàn ñaây, vieäc caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng, baùo chí vaø ngöôøi daân lieân tuïc phaûn aùnh veà chaát löôïng veä sinh treân ñòa baøn Huyeän cuõng nhö caùc coâng trình haï taàng cuûa nghaønh, ñieàu naøy ñoøi hoûi ngaønh veä sinh ñoâ thò caàn coù söï chuyeån ñoåi cô baûn, ñeà ra caùc giaûi phaùp ñoàng boä khaéc phuïc tình traïng naøy baèng moät cô cheá quaûn lyù thu gom löu. Veà qui trình coâng ngheä vaø cô sôû vaät chaát kyõ thuaät haï taàng: Thieáu moät qui hoaïch toång theå quaûn lyù chaát thaûi raén toaøn Huyeän laøm cô sôõ cho vieäc xaây döïng heä thoáng quy trình coâng ngheä thu gom, löu chöùa, vaän chuyeån vaø xöû lyù raùc caùc loaïi hieän ñaïi ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng. Toaøn boä qui trình, coâng ngheä cuûa ngaønh veä sinh ñoâ thò vaãn chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thöïc teá giaûi quyeát hôïp lyù hieäu quaû khoái löôïng raùc, xaø baàn thaûi ra treân toaøn Huyeän. Coâng ngheä heä thoáng coâng trình thu gom, löu chöùa, trung chuyeån raùc, xaø baàn cuûa ngaønh coøn cuõ kyõ, laïc haäu khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu veà veä sinh ñoâ thò cuûa Huyeän hieän taïi vaø töông lai. Caùc boâ raùc, traïm trung chuyeån raùc (löu cheá taïm) thieáu vaø söû duïng coâng ngheä laïc haäu, khoâng ñaït yeâu caàu veà veä sinh moâi tröôøng; ñaëc bieät coøn thieáu maët baèng duøng cho coâng taùc veä sinh ñoâ thò. Phöông tieän thu gom, löu chöùa vaø vaän chuyeån raùc, xaø baàn phaàn lôùn quaù cuõ kyõ khoâng ñaït tieâu chuaån, thöôøng xuyeân chöùa raùc vöôït möùc cho pheùp, khoâng ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng. Toác ñoä ñaàu tö phöông tieän löu chöùa vaø vaän chuyeån raùc raát thaáp so vôùi toác ñoä taêng tröôûng raùc vaø xaø baàn (chæ coù 3% so vôùi 13%). Theo ñònh höôùng quy hoaïch cuûa Huyeän, trong thôøi gian tôùi seõ ñaàu tö ñöa vaøo moät soá coâng tröôøng xöû lyù nhö baõi xöõ lyù raùc coâng nghieäp, nguy haïi taïi xaõ nghóa kyø, Huyeän Tö Nghóa vôùi dieän tích 8ha. Veà raùc noâng nghieäp vaø raùc y teá Raùc y teá: song song vôùi toác ñoä taêng tröôûng raùc sinh hoaït, xaø baàn thì raùc y teá cuõng laø moät trong nhöõng moái quan taâm cuûa caùc caáp chính quyeàn vaø ban ngaønh Huyeän, hieän coù moät soá beänh vieän xaây loø huyû chaát thaûi raén nguy haïi ngay taïi beänh vieän ñeå xöû lyù trieät ñeå raùc y teá, ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng. Ngoaøi ra, Coâng ty Moâi Tröôøng & Ñoâ Thò cuõng phoái hôïp vôùi Sôû y Teá töøng böôùc hoaøn chænh khaâu phaân loaïi, löu chöùa, thu gom, vaän chuyeån raùc y teá baèng vieäc toå chöùc höôùng daãn thöïc hieän phaân loaïi raùc ngay töø caùc khoa, phoøng trong cô sôõ y teá. Ñaàu tö theâm caùc trang thieát bò xe maùy (xe taûi thuøng kín vaø thuøng raùc 240 lít). Veà raùc noâng nghieäp Hieän taïi vieäc quaûn lyù vaø xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp treân ñòa baøn Huyeän vaãn coøn boû ngoû chöa coù ñôn vò chuyeân traùch naøo thöïc hieän. Coâng ty Moâi Tröôøng & Ñoâ Thò chæ thöïc hieän xöû lyù ñoát moät soá löôïng raát ít caùc raùc noâng nghieäp khoâng ñoäc haïi nhö raùc thaûi töø chuoàng gia suùc…. 4.2.2.1 Hieän traïng toå chöùc quaûn lyù hoaït ñoäng thu gom vaän chuyeån raùc cuûa Huyeän Hoaït ñoäng thu gom vaän chuyeån raùc hieän nay coù caùc toå chöùc tham gia quaûn lyù vôùi nhöõng traùch nhieäm nhö sau: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tröïc thuoäc uyû ban nhaân tænh coù traùch nhieäm quaûn lyù chuyeân ngaønh. Coâng ty Moâi Tröôøng & Ñoâ Thò Thaønh Phoá thuoäc sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng coù traùch nhieäm sau: Thu gom vaän chuyeån raùc sinh hoaït, raùc xaây döïng baèng caùc thieát bò cô giôùi töø caùc ñieåm heïn raùc(thu gom sô caáp) ñeán baõi xöû lyù. Thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù raùc y teá Coâng ty moâi tröôøng chòu traùch nhieäm xöû lyù raùc sinh hoaït vaø raùc xaây döïng. Löïc löôïng thaâu gom raùc tö nhaân(raùc daân laäp) do chính quyeàn ñòa phöông quaûn lyù (UBND phöôøng,xaõ), thu gom raùc töø caùc hoä daân ñeán ñieåm heïn raùc. 4.2.2.2 Heä thoáng thu gom, vaän chuyeån raùc cuûa Huyeän Raùc sinh hoaït Heä thoáng kyõ thuaät thu gom vaø vaän chuyeån raùc sinh hoaït taïi Huyeän ñöôïc ñaûm nhaän bôûi caùc ñoäi vaän chuyeån cuûa Coâng ty Moâi tröôøng & Ñoâ Thò Quaûng Ngaõi vaø heä thoáng thu gom raùc daân laäp. Goàm coù ba hình thöùc thu gom: Hình thöùc 1: Haøng ngaøy, raùc ñöôïc thu gom baèng xe ñaåy tay vaø taäp keát taïi ñieåm heïn, sau ñoù raùc töø xe ñaåy tay seõ ñoå sang xe eùp nhoû (töø 2 – 4 taán) chuyeån ñeán traïm trung chuyeån. Taïi traïm trung chuyeån, xe taûi lôùn laáy raùc töø xe eùp raùc nhoû vaø vaän chuyeån ñeán baõi xöû lyù. Hình thöùc 2: Raùc ñöôïc thu gom baèng xe ñaåy tay vaø taäp trung taïi ñieåm heïn, sau ñoù raùc töø xe ñaåy tay seõ ñoå saùng xe eùp lôùn vaø chôû thaúng tôùi baõi choân laáp. Hieän nay coâng ngheä naøy ñang ñöôïc aùp duïng vaø ngaøy caøng môû roäng ñeå giaûm daàn ñieåm taäp trung raùc quaù nhieàu vaø haïn cheá oâ nhieãm. Hình thöùc 3: Raùc chöùa saün trong caùc thuøng chöùa (240 – 600L) ôû doïc caùc tuyeán ñöôøng hay taïi caùc nguoàn phaùt sinh raùc lôùn (chôï, khu thöông maïi, vaên phoøng, cô quan….) ñöôïc ñoå sang xe eùp loaïi nhoû (töø 2 - 4 taán) vaø vaän chuyeån ñeán traïm trung chuyeån. Taïi traïm trung chuyeån, xe taûi lôùn nhaän raùc töø xe eùp nhoû vaø vaän chuyeån ñeán ñoå taïi baõi choân laáp. Trong hình thöùc naøy neáu raùc töø thuøng raùc töø caùc thuøng chöùa ñoå vaøo xe eùp lôùn, noù seõ vaän chuyeån ñeán thaúng baõi choân laáp. cuûa Huyeännguoàn raùc töø hoä daân cö, khu thöông maïi, coâng nghieäp Ñieåm taäp keát h