Đồ án Nghiên cứu áp dụng hình thức quản lý môi trường dựa vào cộng đồng dân cư ở bán đảo Bình Quới – Thanh Đa

h tieáp caän hôïp lyù ñeå ñaït tôùi muïc tieâu baûo veä moâi tröôøng döïa vaøo söï tham gia cuûa coäng ñoàng. Taïi Thuïy Ñieån : vai troø cuûa coäng ñoàng trong vieäc baûo veä moâi tröôøng ñöôïc theå hieän thoâng qua vieäc chính phuû taïo ñieàu kieän cho coäng ñoàng cuøng tham gia vaøo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng.. Vieäc quan taâm laéng nghe caùc yù kieán ñoùng goùp cuûa coäng ñoàng daân cö ngay ôû giai ñoaïn ñaàu thöïc hieän döï aùn laø caùch toát nhaát ñeå traùnh nhöõng khoù khaên, sai soùt veà sau. Neáu khoâng quan taâm thöïc hieän toát vieäc naøy, söï phaûn khaùng cuûa ngöôøi daân coù theå taêng leân vaø gaây chaäm treã hoaëc ngöøng döï aùn. Taïi Nhaät Baûn : ñeå vaän ñoäng coäng ñoàng tham gia vaøo vieäc thu gom chaát thaûi vaø xaây döïng xaõ hoäi taùi cheá, Chính phuû Nhaät Baûn ñaõ ban haønh nhöõng chuû tröông, chính saùch thuùc ñaåy vaø khuyeán khích vieäc quaûn lyù chaát thaûi raén döïa treân cô sôû cuûa söï tham gia tích cöïc vaø töï nguyeän cuûa caùc coäng ñoàng daân cö khaùc nhau. Taïi Aán Ñoä : chính quyeàn ñòa phöông trao cho coäng ñoàng quyeàn ñöôïc kieåm soaùt nhöõng ñoái töôïng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, baát keå ñoái töôïng ñoù laø cô quan, doanh nghieäp thuoäc nhaø nöôùc hay tö nhaân. Caùc cô quan coù traùch nhieäm kieåm tra oâ nhieãm moâi tröôøng phaûi coù keá hoaïch kieåm tra moâi tröôøng cuï theå vaø thoâng baùo cho coäng ñoàng daân cö ñöôïc bieát, ñoàng thôøi phaûi xaây döïng caùc baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng vôùi ngoân ngöõ deã hieåu, maïch laïc, thoâng baùo veà caùc keát quaû giaùm saùt moâi tröôøng, khi ñoù, coäng ñoàng daân cö coù theå kieåm tra laïi chaát löôïng moâi tröôøng thöïc teá vaø coù quyeàn kieän caùc cô quan, toå chöùc neáu thöïc teá sai khaùc vôùi baûng ñaùng giaù taùc ñoäng moâi tröôøng ñaõ xaây döïng. Taïi Brazil : coäng ñoàng tham gia vaøo vieäc ñoåi môùi, thay ñoåi cô baûn heä thoáng coáng raõnh baèng caùch löïa choïn möùc dòch vuï vaän haønh vaø baûo döôõng cô sôû haï taàng heä thoáng coáng . Caùc gia ñình coù theå töï do löïa choïn phöông aùn caûi thieän heä thoáng veä sinh hieän coù cuûa mình. Taïi Philippines : coäng ñoàng tham gia vaøo vieäc xaây döïng keá hoaïch vaø tìm kieám caùc giaûi phaùp laøm thoâng thoaùng caùc doøng chaûy ñaõ mang laïi caùc keát quaû khaû quan trong vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà thuûy lôïi. Coäng ñoàng tieán haønh ñoùng goùp ngaøy coâng lao ñoäng vaø moät phaàn kinh phí, ñoàng thôøi khuyeán khích ngöôøi söû duïng töï truyeän traû caùc khoaûn tieàn dòch vuï, naâng cao yù thöùc ngöôøi daân trong vieäc baûo veä moâi tröôøng. 3.3.2 Tình hình nghieân cöùu trong nöôùc : Trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng vaø söû duïng hôïp lyù taøi nguyeân thieân nhieân, coäng ñoàng ñoùng vai troø raát quan troïng. Coäng ñoàng laø nhöõng ngöôøi tröïc tieáp phuï thuoäc vaøo caùc nguoàn taøi nguyeân, moâi tröôøng ñòa phöông vaø quyeàn lôïi cuûa hoï cuõng gaén chaët trong moái quan heä ñoù. Vì vaäy, coäng ñoàng coù khaû naêng baûo veä ñöôïc caùc nguoàn taøi nguyeân vaø moâi tröôøng, thöïc hieän caùc hoaït ñoäng coù ích cho moâi tröôøng. Ôû nöôùc ta coù nhöõng ñòa phöông coù caùc moâ hình baûo veä moâi tröôøng döïa vaøo coäng ñoàng coù söùc soáng vaø ñöôïc duy trì. Theo thôøi gian, nhöõng moâ hình naøy ñaõ cho thaáy coù hieäu quaû thöïc söï ñoái vôùi vieäc quaûn lyù taøi nguyeân vaø baûo veä moâi tröôøng , cuï theå nhö sau : Moâ hình cam keát baûo veä moâi tröôøng : do nhaân daân ñòa phöông töï nguyeän quy ñònh vaø thi haønh, nhaèm baûo veä röøng, khai thaùc taøi nguyeân röøng moät caùch hôïp lyù, giöõ gìn ña daïng sinh hoïc cho theá heä ñang soáng vaø caùc theá heä töông lai. Nhöõng quy ñònh veà moâi tröôøng ñaõ goùp phaàn quan troïng vaøo coâng taùc baûo veä moâi tröôøng ôû caùc ñòa phöông, taêng cöôøng yù thöùc baûo veä moâi tröôøng cuûa moãi ngöôøi daân trong coäng ñoàng laøng xaõ. Moâ hình toå chöùc töï quaûn töï xöû lyù moâi tröôøng : do nhaân daân ñòa phöông töï nguyeän quy ñònh vaø thi haønh, nhaèm baûo veä röøng, khai thaùc taøi nguyeân röøng moät caùch hôïp lyù, giöõ gìn ña daïng sinh hoïc cho theá heä ñang soáng vaø caùc theá heä töông lai. Nhöõng quy ñònh veà moâi tröôøng trong caùc höông öôùc ñaõ goùp phaàn quan troïng vaøo coâng taùc baûo veä moâi tröôøng ôû caùc ñòa phöông, taêng cöôøng yù thöùc baûo veä moâi tröôøng cuûa moãi ngöôøi daân trong coäng ñoàng laøng xaõ. Moâ hình toå chöùc töï quaûn töï xöû lyù moâi tröôøng : nhöõng toå töï quaûn ñöôïc xaây döïng vaø hoaït ñoäng ñeå giöõ gìn veä sinh moâi tröôøng vaø taïo neân coâng aên vieäc laøm cho daân cö ñòa phöông. Hieäu quaû cuûa caùc hoaït ñoäng naøy phuï thuoäc vaøo chính quyeàn ñòa phöông vaø coäng ñoàng daân cö. Moâ hình loàng gheùp xoùa ñoùi giaûm ngheøo, phaùt trieån kinh teá gaén vôùi coâng taùc baûo veä moâi tröôøng : caùc moâ hình loàng gheùp xoùa ñoùi giaûm ngheøo, phaùt trieån kinh teá coäng ñoàng daân cö vôùi coâng taùc baûo veä moâi tröôøng coù yù nghóa thieát thöïc, mang laïi lôïi ích kinh teá roõ reät, ñoàng thôøi baûo veä moâi tröôøng, höôùng tôùi söï phaùt trieån beàn vöõng. Moâ hình baûo veä moâi tröôøng trong saûn xuaát coâng nghieäp : ôû nöôùc ta hình thaønh moâ hình toát gaén saûn xuaát vôùi baûo veä moâi tröôøng nhö caùc moâ hình saûn xuaát saïch hôn , tieát kieäm naêng löôïng, nguyeân vaät lieäu, baûo veä moâi tröôøng cuûa caùc coâng ty nhö coâng ty thuoác saùt truøng Vieät Nam , coâng ty phaân laân Vaên Ñieån , coâng ty traùch nhieäm höõu haïn Sam Yang Vieät Nam. Moâ hình huy ñoäng caùc nguoàn löïc phuïc vuï coâng taùc baûo veä moâi tröôøng: caùc coäng ñoàng raát linh hoaït trong giöõ gìn truyeàn thoáng cuûa ñòa phöông, töø vieäc giaùo duïc coäng ñoàng, gia ñình, tö vaán noäi boä, trao ñoåi saùch, baùo veà caùc noäi dung lieân quan ñeán baûo veä röøng, ñeán vieäc tham gia caùc buoåi taäp luyeän choáng chaùy röøng, toân troïng nhöõng ngöôøi thi haønh coâng vuï veà baûo veä röøng ôû coäng ñoàng. Nhieàu coäng ñoàng aùp duïng caùc bieän phaùp baûo veä moâi tröôøng nhö xaây döïng maïng löôùi cuûa coäng ñoàng baûo veä röøng ñeå hoã trôï hoaït ñoäng cuûa kieåm laâm. Moâ hình huy ñoäng voán phuïc vuï coâng taùc baûo veä moâi tröôøng : caùc coäng ñoàng ñòa phöông raát linh hoaït trong vieäc khai thaùc, söû duïng nguoàn voán ñeå baûo veä moâi tröôøng . Moät soá moâ hình nhö : moâ hình doanh nghieäp hoaït ñoäng coâng ích chuyeân traùch thu gom, vaän chuyeån , xöû lyù chaát thaûi. Moät soá bieän phaùp nhö vieäc caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc chuyeân traùch veà moâi tröôøng tieán haønh thu phí baûo veä moâi tröôøng töø coäng ñoàng, bao goàm thu phí veä sinh moâi tröôøng, thu phí nöôùc thaûi, nguoàn kinh phí naøy seõ boå sung nguoàn thu ngaân saùch, goùp phaàn cho coâng taùc baûo veä moâi tröôøng ôû ñòa phöông. Moâ hình huy ñoäng voán cho coäng ñoàng phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng : huy ñoäng voán cho coäng ñoàng phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng thoâng qua hình thöùc quyõ laø moät moâ hình tieân tieán vaø hieäu quaû ñöôïc nhieàu nôi söû duïng. Phöông thöùc cho vay voán ñeå ñaàu tö cho phaùt trieån kinh teá cuûa coäng ñoàng daân cö laø moät höôùng ñi raát quan troïng trong vieäc naâng cao ñôøi soáng ngöôøi daân, goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng ñòa phöông. Caùc döï aùn cho vay voán theo höôùng phaùt trieån caùc moâ hình kinh teá trang traïi, troàng röøng, caûi taïo ñaát ñoài, ñaát troáng ñeå troàng caây aên quaû, caây coâng nghieäp, chaên nuoâi, troàng caây laâu naêm keát hôïp vôùi baûo veä röøng ñaõ ñem laïi nhieàu keát quaû cuï theå. Caùc phong traøo tình nguyeän : caùc hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng cuûa coäng ñoàng ñang dieãn ra ôû khaép nôi do nhaän thöùc cuûa coâng chuùng veà moâi tröôøng ngaøy caøng ñöôïc naâng cao. Quy moâ hoaït ñoäng cuûa caùc phong traøo tình nguyeän raát ña daïng vaø phong phuù. Caùc phong traøo tình nguyeän baûo veä moâi tröôøng thöôøng thu huùt nhieàu ngöôøi tham gia, höôûng öùng goùp phaàn giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà tröôùc maét cuûa coäng ñoàng daân cö , ñem laïi nhöõng lôïi ích coäng ñoàng to lôùn . Taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh trong nhöõng naêm gaàn ñaây, moâ hình quaûn lyù moâi tröôøng döïa vaøo coäng ñoàng ñöôïc böôùc ñaàu trieån khai thöïc hieän nhö : Döï aùn quaûn lyù moâi tröôøng vuøng bieån vaø ven bieån ôû khu vöïc bieån Ñoâng do coâng ty tö vaán moâi tröôøng toaøn caàu phoái hôïp vôùi quyõ Quoác teá vì thieân nhieân thöïc hieän ñoái vôùi chính quyeàn vaø caùc coäng ñoàng taïi 150 xaõ thuoäc 58 huyeän vuøng duyeân haûi cuûa 29 tænh ven bieån Vieät Nam. Döï aùn söû duïng phöông phaùp trao ñoåi, phoûng vaán nhanh ngöôøi daân soáng ôû noâng thoân, ñeå tìm thoâng tin veà moái quan heä giöõa caùc coäng ñoàng daân cö vaø taøi nguyeân bieån , veà nhaän thöùc vaø thaùi ñoä cuûa coäng ñoàng ñoái vôùi taøi nguyeân bieån vaø ven bieån. Ñeà taøi nghieân cöùu trình dieãn moâ hình quaûn lyù moâi tröôøng vôùi söï tham gia cuûa coäng ñoàng , tröôøng hôïp cuï theå phöôøng 3 quaän 11 thaønh phoá Hoà Chí Minh, do vieän moâi tröôøng vaø taøi nguyeân chuû trì thöïc hieän naêm 2005. Döï aùn Khu baûo toàn Raïn Traøo aùp duïng theo moâ hình döïa vaøo coäng ñoàng ñöôïc Uûy ban nhaân daân tænh Khaùnh Hoøa pheâ duyeät vaø thaønh laäp ngaøy 7/11/2001 treân cô sôû coù söï tham gia cuûa chính quyeàn ñòa phöông. Hoaït ñoäng cuûa döï aùn theo nguyeân taéc ñoàng quaûn lyù , laáy ngöôøi daân laøm trung taâm cho moïi hoaït ñoäng vôùi söï trôï giuùp cuûa chính quyeàn ñòa phöông vaø caùc ban ngaønh lieân quan, thoâng qua vieäc aùp duïng caùc hoaït ñoäng khai thaùc vaø nuoâi troàng thuûy saûn beàn vöõng nhaèm baûo toàn heä sinh thaùi san hoâ ven bôø hieän ñaõ goùp phaàn naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cho coäng ñoàng ngöôøi daân nôi ñaây. Sau gaàn 4 naêm trieån khai , phöông thöùc quaûn lyù nguoàn lôïi thuûy saûn ven bôø döïa treân cô sôû coäng ñoàng tuy coøn môùi meû nhöng ñaõ môû ra moät trieån voïng môùi. Nguoàn lôïi haûi saûn ôû khu vöïc khoâng nhöõng suy giaûm maø ngaøy caøng phaùt trieån. Moâ hình quaûn lyù moâi tröôøng döïa vaøo coäng ñoàng ñöôïc tieán haønh ôû nöôùc ta ñöôïc aùp duïng ôû nhieàu lónh vöïc khaùc nhau , tuy nhieân phaàn lôùn taäp trung vieäc caûi thieän oâ nhieãm moâi tröôøng taïi caùc coäng ñoàng daân cö soáng ôû keânh raïch, khu vöïc phaùt sinh oâ nhieãm naëng, rieâng trong lónh vöïc hoaït ñoäng du lòch thì haàu nhö chöa ñöôïc aùp duïng. Tuy nhieân , moät soá chöông trình loàng gheùp döïa vaøo coäng ñoàng phaùt trieån du lòch nhö : döï aùn xaây döïng caùc khu baûo toàn nhaèm baûo veä taøi nguyeân thieân nhieân treân cô sôû sinh thaùi caûnh quan , baûo toàn di saûn ña daïng sinh hoïc cuûa Vieät Nam taïi ba khu vöïc : Vöôøn quoác gia Yok Ñoân , vöôøn quoác gia Ba Beå vaø Khu baûo toàn thieân nhieân Na Hang. Trong quaù trình thöïc hieän döï aùn, chöông trình phaùt trieån coäng ñoàng ñöôïc aùp duïng nhaèm giaûm aùp löïc leân röøng baèng caùch tröïc tieáp hoã trôï naâng cao sinh keá cuûa coäng ñoàng ñòa phöông vaø ñöa vaøo söû duïng caùc dòch vuï khuyeán noâng beàn vöõng. Vieäc baûo toàn ña daïng sinh hoïc taïi Vöôøn quoác gia Yok Ñoân, Vöôøn quoác gia Ba Beå vaø khu baûo toàn thieân nhieân Na Hang seõ laøm cô sôû phaùt trieån hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi taïi ba khu vöïc treân. Quaûn lyù moâi tröôøng döïa vaøo coäng ñoàng ñoái vôùi hoaït ñoäng du lòch : Söï tham gia cuûa coäng ñoàng trong phaùt trieån du lòch : Coäng ñoàng coù quyeàn tham gia vaø höôûng lôïi ích hôïp phaùp töø hoaït ñoäng du lòch, coù traùch nhieäm baûo veä taøi nguyeân du lòch, baûn saéc vaên hoùa ñòa phöông, giöõ gìn an ninh, traät töï , an toaøn xaõ hoäi, veä sinh moâi tröôøng ñeå taïo söï haáp daãn du lòch. Coäng ñoàng ñöôïc taïo ñieàu kieän ñeå ñaàu tö phaùt trieån du lòch, khoâi phuïc vaø phaùt huy caùc loaïi hình vaên hoùa, ngheä thuaät daân gian, ngaønh ngheà thuû coâng truyeàn thoáng, saûn xuaát haøng hoùa cuûa ñòa phöông phuïc vuï khaùch du lòch, goùp phaàn naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa ngöôøi daân ñòa phöông. Vai troø cuûa coäng ñoàng trong hoaït ñoäng du lòch : Söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông vaøo hoaït ñoäng du lòch khoâng chæ mang laïi lôïi ích cho chính coäng ñoàng ñoù maø coøn naâng cao chaát löôïng du lòch nhö sau : Söï tham gia cuûa ñòa phöông laø caàn thieát cho ngaønh du lòch, ngöôøi daân ñòa phöông, neàn vaên hoùa, moâi tröôøng, loái soáng vaø truyeàn thoáng cuûa hoï laø nhöõng nhaân toá quan troïng thu huùt khaùch du lòch tôùi moät ñieåm du lòch. Do vaäy, caùc nhu caàu vaø khaùt voïng cuûa daân ñòa phöông caàn phaûi ñöôïc uûng hoä hoaøn toaøn. Phaùt trieån du lòch moät caùch thaän troïng coù theå mang laïi nhöõng lôïi ích kinh teá, moâi tröôøng vaø vaên hoùa cho coäng ñoàng. Ngöôïc laïi, söï tham gia thöïc söï cuûa coäng ñoàng coù theå laøm phong phuù kinh nghieäm vaø saûn phaåm du lòch. Khi moät coäng ñoàng ñöôïc tham gia chæ ñaïo phaùt trieån du lòch thì coäng ñoàng ñoù raát coù theå trôû thaønh ñoái taùc tích cöïc vaø taïo ra kieåm chöùng vaø caân baèng vì coäng ñoàng coù moät vò trí ñaëc bieät trong khu vöïc vaø nghóa vuï vôùi chaát löôïng moâi tröôøng. Khaû naêng tröôøng toàn cuûa du lòch phuï thuoäc vaøo söï uûng hoä vaø tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông. Söï tham gia thöïc söï cuûa coäng ñoàng ñòa phöông seõ goùp phaàn laøm giaûm ñoùi ngheøo vaø naâng cao trieån voïng laâu daøi cuûa saûn phaåm du lòch. Toùm laïi , söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông laø raát caàn thieát ñeå phaùt trieån du lòch beàn vöõng. Söï phaùt trieån ñoù ñaùp öùng nhu caàu cuûa coäng ñoàng ñòa phöông vaø baûo veä moâi tröôøng thieân nhieân vaø vaên hoùa cuûa hoï. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu phaùt trieån du lòch beàn vöõng naøy, caàn coù moät chieán löôïc phaùt trieån phuø hôïp vôùi ñòa phöông, maø vieäc tröôùc tieân caàn laøm laø tham khaûo yù kieán coäng ñoàng nhaèm ñaùnh giaù ñuùng tình hình coäng ñoàng ñòa phöông, ñeå ñaûm baûo söï tham gia cuûa coäng ñoàng sau naøy ñöôïc toå chöùc phuø hôïp, hôïp lyù, phaùt huy vai troø coäng ñoàng trong quaù trình baûo veä moâi tröôøng. Tham khaûo yù kieán coäng ñoàng : YÙ nghóa cuûa vieäc tham khaûo yù kieán coäng ñoàng : Tham khaûo yù kieán coäng ñoàng laø moät quaù trình nhaèm dung hoøa giöõa phaùt trieån kinh teá vôùi nhöõng moái quan taâm lôùn hôn cuûa daân ñòa phöông vaø taùc ñoäng tieàm aån cuûa söï phaùt trieån leân moâi tröôøng töï nhieân, xaõ hoäi vaø vaên hoùa. Vieäc tham khaûo yù kieán giöõa chính quyeàn vaø daân ñòa phöông laø raát caàn thieát ñeå ñaùnh giaù moät döï aùn phaùt trieån, caùc bieän phaùp ñeå giaûm thieåu caùc taùc ñoäng tieâu cöïc vaø toái ña hoùa söï ñoùng goùp tích cöïc cuûa quaàn chuùng ñòa phöông. Caùc döï aùn ñöôïc aùp ñaët töø beân ngoaøi hoaëc töø treân xuoáng thöôøng khoâng tính ñeán caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân vaø nhaân vaên cuõng nhö caùc moái quan taâm cuûa ñòa phöông. Thieáu söï tham khaûo yù kieán cuûa cô quan nhaø nöôùc vaø tö nhaân vaø coäng ñoàng ñòa phöông coù theå ñöa ñeán söï thuø ñòch vaø ñoái khaùng, thaäm chí khoù coù theå giaûi quyeát ñöôïc caùc maâu thuaãn veà quyeàn lôïi. Tham khaûo yù kieán coäng ñoàng mang tính chaát then choát vì noù haøm nghóa trao ñoåi thoâng tin, yù kieán , ñaùnh giaù vaø haønh ñoäng döïa vaøo kyõ naêng, kieán thöùc vaø caùc nguoàn löïc ñòa phöông. Du lòch vaø söï tham khaûo yù kieán cuûa coäng ñoàng : Thieáu söï tham khaûo yù kieán trong lónh vöïc du lòch daãn ñeán khoù khaên cho ngöôøi daân ñòa phöông, ñaëc bieät ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Möùc ñoä gia taêng söï quan taâm tôùi caùc taùc ñoäng cuûa du lòch veà maët kinh teá , moâi tröôøng, vaên hoùa vaø xaõ hoäi theå hieän söï caàn thieát phaûi coù caùc möùc ñoä tham khaûo yù kieán coäng ñoàng ñöôïc naâng cao trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh du lòch. Söï caàn thieát cuûa vieäc tham khaûo yù kieán coäng ñoàng treân phöông dieän roäng vì lôïi ích cuûa caû coäng ñoàng ñòa phöông, du khaùch taïi moät soá khu vöïc. Quaù trình tham khaûo yù kieán coäng ñoàng laø caàn thieát ñeå thoâng baùo cho ngöôøi daân ñòa phöông veà daáu hieäu thay ñoåi trong kinh teá do söï taêng tröôûng nhanh choùng cuûa ngaønh du lòch vaø nhöõng ruûi ro coù lieân quan ñeán ngaønh du lòch mang laïi , vaø nhöõng lôïi ích tieåm aån cuûa vieäc phaùt trieån du lòch theo ñònh höôùng beàn vöõng. Ngöôøi daân ñòa phöông coù vai troø quan troïng trong vieäc cam keát baûo veä moâi tröôøng laâu daøi hôn so vôùi caùc toå chöùc quoác gia vaø quoác teá. Ngöôøi daân seõ saép xeáp, ñieàu tieát laïi caùc hoaït ñoäng khi vieäc xuoáng caáp moâi tröôøng laøm cho caùc nguoàn lôïi cuûa hoï bò suy giaûm. Toå chöùc söï tham gia cuûa coäng ñoàng vaøo quaûn lyù vaø tieán haønh hoaït ñoäng du lòch : Du lòch laø lónh vöïc kinh doanh mang khaùch haøng ñeán vôùi saûn phaåm, chöù khoâng mang saûn phaåm ñeán khaùch haøng. Saûn phaåm ôû ñaây bao goàm khoâng chæ khoâng gian moâi tröôøng nôi coäng ñoàng ñòa phöông söû duïng hoaëc sôû höõu, maø coøn laø chính coäng ñoàng ñòa phöông vôùi baûn saéc vaên hoùa cuûa hoï. Hoaït ñoäng du lòch beàn vöõng chæ thöùc söï ñöôïc thöïc thi neáu coäng ñoàng ñòa phöông töø vai troø laø “ saûn phaåm “ du lòch hoaëc ñöùng ngoaøi hoaït ñoäng du lòch ñöôïc tham gia vaøo lónh vöïc du lòch döôùi daïng : tham gia quy hoaïch phaùt trieån du lòch, tham gia vaøo vieäc laäp quyeát ñònh lieân quan ñeán phaùt trieån cuûa ñieåm du lòch, tham gia hoaït ñoäng vaø quaûn lyù hoaït ñoäng du lòch ôû nhöõng vò trí , ngaønh ngheà thích hôïp. Söï khoâng tham gia hoaëc tham gia khoâng ñaày ñuû cuûa coäng ñoàng ñòa phöông seõ khieán chính hoï trôû thaønh saûn phaåm bò baùn cho hoaït ñoäng du lòch, hoaëc hoï ïseõ khai thaùc taøi nguyeân du lòch theo kieåu cuûa hoï, khoâng coù lôïi cho du lòch. Trong giai ñoaïn ñoåi môùi hieän nay, caàn thay ñoåi quan ñieåm veà baûo veä moâi tröôøng. Coâng cuoäc baûo veä moâi tröôøng laø traùch nhieäm cuûa toaøn daân, cuûa taäp hôïp taát caû caùc thaønh vieân trong coäng ñoàng xaõ hoäi. Do ñoù, vai troø cuûa coäng ñoàng raát quan troïng. Ñeå phaùt trieån beàn vöõng, caàn ñaëc bieät quan taâm laéng nghe yù vaø coù söï ñoùng goùp yù kieán cuûa coäng ñoàng trong quaù trình thöïc hieän coâng taùc baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån hoaït ñoäng du lòch – dòch vuï taïi ñòa phöông. Ñòa phöông Du lòch Saûn phaåm Tham gia tích cöïc Tham gia tieâu cöïc Baûng 7 : Sô ñoà toå chöùc CHÖÔNG 4 NGHIEÂN CÖÙU XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG DÖÏA VAØO COÄNG ÑOÀNG ÑOÁI VÔÙI HOAÏT ÑOÄNG DU LÒCH TAÏI KHU VÖÏC BAÙN ÑAÛO BÌNH QUÔÙI – THANH ÑA. Xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm : Xaùc ñònh moâi tröôøng Xaùc ñònh caùc beân coù lieân quan Chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng Phoûng vaán Ñieàu tra Toå chöùc hoäi thaûo Quaän Khaûo saùt Khaùch du lòch Phöôøng Naâng cao nhaän thöùc coäng ñoàng Naâng cao naêng löïc trình ñoä, chuyeân moân, kyõ naêng Cô quan Ñoaøn theå Doanh nghieäp Gia coá keø ñuùng kyõ thuaät Aùp duïng heä thoáng QLMT theo TC ISO 14001: 2004 Coâng taùc quy hoaïch, phaùt trieån du lòch – dòch vuï taïi khu vöïc baùn ñaûo Bình Quôùi – Thanh Ña ñang ôû giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình thöïc hieän. Do ñoù, caàn coù taàm nhìn chieán löôïc, xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm trong giai ñoaïn hieän nay vaø treân heát laø trong quaù trình phaùt trieån du lòch trong thôøi gian saép tôùi, nhaèm taïo ñieàu kieän tieàn ñeà cho vieäc xaây döïng caùc keá hoaïch, chöông trình haønh ñoäng baûo veä moâi tröôøng, ñaûm baûo phaùt trieån du lòch moät caùch beàn vöõng, khoâng laøm toån haïi ñeán moâi tröôøng, khoâng laøm giaûm tieàm naêng du lòch cuûa ñòa phöông, khoâng taïo theâm caùc gaùnh naëng, aùp löïc moâi tröôøng cho toaøn xaõ hoäi, cho coäng ñoàng hieän taïi vaø theá heä mai sau. Phöông phaùp xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm : Vieäc xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm laø moät coâng ñoaïn quan troïng, caàn thöïc hieän tröôùc heát trong quaù trình phaùt trieån hoaït ñoäng du lòch taïi khu vöïc baùn ñaûo Bình Quôùi – Thanh Ña. Caùc vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm trong khu vöïc phaûi ñöôïc nhaän dieän chính xaùc, roõ raøng vaø ñaày ñuû, nhaèm ñònh höôùng cho caû chuoãi hoaït ñoäng veà sau ñaûm baûo phaùt trieån du lòch gaén lieàn vôùi caùc hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng. Vieäc xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm nhaèm muïc ñòch xaây döïng keá hoaïch, chöông trình haønh ñoäng baûo veä moâi tröôøng, ñaûm baûo phaùt trieån du lòch beàn vöõng. Trình töï xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm trong quaù trình phaùt trieån hoaït ñoäng du lòch taïi khu vöïc baùn ñaûo Bình Quôùi – Thanh Ña ñöôïc thöïc hieän. Söû duïng caùc phieáu ñieàu tra, phoûng vaán coäng ñoàng : Söû duïng caùc phieáu ñieàu tra, phoûng vaán coäng ñoàng. Muïc ñích nhaèm thoâng qua vieäc tieáp caän tröïc tieáp caùc thaønh vieân coù lieân quan trong coäng ñoàng ñeå naém baét, xaùc ñònh ñöôïc caùc moái quan taâm cuûa coäng ñoàng ñoái vôùi moâi tröôøng vaø coâng taùc baûo veä moâi tröôøng, phaùt trieån du lòch taïi ñòa phöông. Coâng taùc naøy ñöôïc thöïc hieän döùôi hình thöùc : taän duïng cô hoäi dieãn ra Hoäi nghò nhaân daân ôû töøng toå daân phoá – maët traän ñöôïc toå chöùc ñònh kì haøng naêm vaøo thaùng 6, nhaèm tuyeân truyeàn naâng cao yù thöùc coäng ñoàng, vöøa tieáp caän coäng ñoàng, phaùt caùc phieáu thaêm doø vaø phoûng vaán veà nhaän thöùc coäng ñoàng, ñoàng thôøi laéng nghe caùc yù kieán phaùt bieåu cuûa caùc hoä trong toå daân phoá veà caùc vaán ñeà moâi tröôøng hieän taïi ôû ñòa phöông. Aùp duïng toát moâ hình quaûn lyù moâi tröôøng döïa vaøo coäng ñoàng chæ coù hieäu quaû khi tieán haønh caùc coâng taùc ñi saâu vaøo nhaân daân, gaén lieàn vôùi coäng ñoàng, laéng nghe caùc yù kieán ñoùng goùp, caùc phaûn aùnh veà moâi tröôøng cuûa coäng ñoàng nhaèm naém baét ñöôïc caùc vaán ñeà moâi tröôøng maø coäng ñoàng cho raèng caùc vaán ñeà aáy caàn quan taâm trong quaù trình phaùt trieån du lòch – dòch vuï taïi ñòa phöông vaø ñi ñoâi vôùi vieäc baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi beàn vöõng, töø ñoù ñaët ra caùc keá hoaïch vaø cô cheá quaûn lyù phuø hôïp vôùi vieäc khai thaùc, toân taïo caùc loaïi taøi nguyeân thieân nhieân vaø moâi tröôøng sinh thaùi. Toå chöùc hoäi thaûo : Caùc keát quaû töø quaù trình ñieàu tra, phoûng vaán coäng ñoàng seõ ñöôïc thoáng keâ, toång hôïp, laøm cô sôû ñònh höôùng ñeå tieán haønh toå chöùc hoäi thaûo ñònh höôùng veà caùc vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm. Trong quaù trình hoäi thaûo, caùc thaønh vieân seõ tham gia thaûo luaän, trao ñoåi veà caùc vaán ñeà moâi tröôøng, caàn quan taâm trong giai ñoaïn hieän nay vaø saép tôùi, sau cuøng ñeå ñi ñeán thoáng nhaát thöïc hieän coâng taùc baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån du lòch beàn vöõng. Toå chöùc caùc chöông trình ñaøo taïo xaây döïng boài döôõng kieán thöùc moâi tröôøng cho nhaân vieân trong caùc hoaït ñoäng du lòch. Hieän nay, caùc chöông trình naøy ñöôïc aùp duïng taïi khu du lòch Bình Quôùi vaø ñöôïc aùp duïng phaùt huy tích cöïc. Bình Quôùi laø moät trong nhöõng nôi du lòch tieàm naêng lôùn, ñi ñaàu veà phaùt trieån du lòch sinh thaùi lôùn taïi ñòa baøn phöôøng 28 quaän Bình Thaïnh naøy. Moät soá chöông trình ñaøo taïo taïi khu du lòch Bình Quôùi nhö : 4.1.1.3 Chöông trình boài döôõng kieán thöùc moâi tröôøng cho nhaân vieân trong caùc boä phaän Muïc ñích ñaøo taïo : Trang bò kieán thöùc caùc khía caïnh moâi tröôøng hieän nay. Cuûng coá kieán thöùc cô baûn veà moâi tröôøng, keøm theo caùc vaán ñeà thuoäc lónh vöïc veä sinh vaø caây xanh daønh cho nhaân vieân chuyeân moân. Taïo cho taát caû caùc nhaân vieân coù vai troø traùch nhieäm baûo veä moâi tröôøng trong khu du lòch noùi rieâng vaø moâi tröôøng ñòa phöông noùi chung. Trang bò kó naêng öùng phoù vôùi caùc tình huoáng khaån caáp aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng trong khu du lòch. Trang bò kó naêng dieãn giaûi moâi tröôøng, phoái hôïp höôùng daãn du khaùch veà yù thöùc moâi tröôøng. Trang bò kó naêng , thao taùc nhaän daïng vaø phaân loaïi caùc loaïi raùc Höôùng daãn nhaân vieân tieát kieäm ñieän nöôùc vaø raùc thaûi. Nguoàn löïc ñaøo taïo : Ban quaûn lyù moâi tröôøng taïi khu du lòch Bình Quôùi Chuyeân vieân moâi tröôøng Cuïc moâi tröôøng Thaønh phoá. Thôøi gian ñaøo taïo : Moät naêm ñaøo taïo hai laàn Moät laàn ñaøo taïo trong thôøi gian moät thaùng. Keá hoaïch döï kieán : Noäi dung/ chöông trình Ñaøo taïo Thaønh phaàn tham döï Thôøi gian döï kieán 1. Giôùi thieäu heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa ÑS Nhaân vieân (NV) nhaø haøng, caây xanh, veâ sinh vaø baûo veä 90-120 phuùt 2. Thuû tuïc nhaän daïng caùc khía caïnh moâi tröôøng NV nhaø haøng, NV caây xanh, NV veâ sinh vaø NV baûo veä 90-120 phuùt 3. Ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng ban ñaàu cuûa ÑS NV nhaø haøng, NV caây xanh, NV veâ sinh vaø NV baûo veä 90-120 phuùt 4. Caùc chính saùch moâi tröôøng cuûa khu du lòch ÑS NV nhaø haøng, NV caây xanh, NV veâ sinh vaø NV baûo veä 90-120 phuùt 5. Vaán ñeà cuûa khu du lòch taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng NV nhaø haøng, NV caây xanh vaø NV veä sinh 90-120 phuùt 6. Haønh ñoäng phoøng ngöøa, khaéc phuïc söï coá moâi tröôøng NV nhaø haøng, NV caây xanh, NV veâ sinh vaø NV baûo veä 90-120