Đồ án Tính toán thiết kế hệ thống xử lý nước thải dệt nhuộm của Nhà máy dệt nhuộm Song Thủy H.K

CO Hoaù chaát giaët Nöôùc thaûi chöùa thuoác nhuoäm vaø hoaù chaát dö ôû 98oC 2.5 Xaû noùng Nhieät ñoä ban ñaàu 40oC Nhieät ñoä xaû noùng 80oC Laøm saïch thuoác nhuoäm dö Nöôùc + Vaûi PE, Vaûi PECO Nöôùc thaûi chöùa thuoác nhuoäm vaø hoaù chaát dö ôû 80oC 2.6 Caàm maøu Nhieät ñoä 40oC Baûo veä maøu treân vaûi Nöôùc + Vaûi PE, Vaûi PECO Hoaù chaát caàm maøu Nöôùc thaûi chöùa thuoác nhuoäm vaø hoaù chaát dö ôû 40oC 3 Hoà Laøm cho meàm vaûi Nöôùc + Vaûi PE, Vaûi PECO + Dung dòch hoà Nöôùc thaûi 4. Ly taâm Laøm khoâ vaûi + Vaûi PE, PECO 5. Saáy Laøm khoâ vaûi + Vaûi PE, PECO Vaûi nhuoäm khoâ Hôi nöôùc Nhieät dö 6. Hoaøn taát Ñònh hình theo kích thuôùc mong muoán + Vaûi PE, PECO Vaûi thaønh phaåm Vaûi vuïn Nguyeân lieäu vaø phaåm nhuoäm: Nguyeân lieäu maø Coâng ty duøng ñeå nhuoäm laø vaûi moäc ñaõ ñöôïc deät saün. Nhìn chung caùc loaïi vaûi ñeàu ñöôïc deät töø caùc loaïi sôïi sau: Sôïi Cotton: ñöôïc keùo töø sôïi boâng vaûi, coù ñaëc tính laø huùt aåm cao, xoáp, beàn trong moâi tröôøng kieàm, phaân huûy trong moâi tröôøng axít. Maët haøng thích hôïp vôùi khí haäu noùng muøa heø, tuy nhieân sôïi coøn laãn nhieàu taïp chaát nhö saùp, maøi boâng vaø deã nhaøu. Do vaäy caàn xöû lyù kyõ tröôùc khi nhuoäm ñeå loaïi boû taïp chaát. Sôïi polyester: laø sôïi hoùa hoïc daïng cao phaân töû ñöôïc taïo thaønh töø quaù trình toång hôïp höõu cô, huùt aåm keùm, cöùng, beàn ôû traïng thaùi öôùt ,… tuy nhieân keùm beàn vôùi ma saùt neân loaïi sôïi naøy thöôøng ñöôïc troän chung vôùi caùc sôïi khaùc. Sôïi naøy beàn vôùi axít nhöng keùm beàn vôùi kieàm. Sôïi pha PECO (polyester vaø cotton): Sôïi pha PECO ñöôïc pha ñeå khaéc phuïc caùc nhöôïc ñieåm cuûa sôïi polyester vaø cotton keå treân. Tuy nhieân, Coâng ty Song Thuûy chuû yeáu nhuoäm sôïi polyester (chieám tyû leä 80%), sôïi pha PECO (18%) vaø raát ít nhuoäm sôïi cotton (2%). Caùc loaïi phaåm nhuoäm ñöôïc söû duïng bao goàm: Phaåm nhuoäm phaân taùn: laø nhöõng hôïp chaát maøu khoâng tan trong nöôùc do khoâng chöùa caùc nhoùm coù tính tan nhö - SO3Na, - COONa. Nhöng ôû traïng thaùi phaân taùn vaø huyeàn phuø trong dung dòch coù theå phaân taùn treân sôïi maïch phaân töû thöôøng nhoû. Thuoác nhuoäm phaân taùn coù nhieàu loaïi daãn xuaát khaùc nhau nhö: Azo, antraquinon, nitrodiphenylamin… ñöôïc duøng ñeå nhuoäm sôïi: polyamide, polyester, axetat. Phaåm nhuoäm tröïc tieáp: laø nhöõng hôïp chaát maøu hoøa tan trong nöôùc, coù khaû naêng töï baét maøu vaøo moät soá vaät lieäu nhö: xô xenlulo, tô taèm vaø xô polyamit moät caùch tröïc tieáp nhôø caùc löïc haáp phuï trong moâi tröôøng kieàm. Haàu heát thuoác nhuoäm tröïc tieáp thuoäc veà nhoùm azo, soá ít hôn laø daãn xuaát cuûa dioxazin vaø ftaloxianin, chuùng ñöôïc saûn xuaát döôùi daïng muoái natri cuûa axít sunfonic (R – SO3Na). Keùm beàn vôùi aùnh saùng vaø khi giaët giuõ. Phaåm nhuoäm axít: laø nhöõng hôïp chaát tan trong nöôùc, duøng ñeå nhuoäm caùc loaïi: len, tô taèm vaø xô polyamit. Ña soá thuoác nhuoäm axít thuoäc nhoùm azo, vaø ñöôïc taïo thaønh töø caùc muoái cuûa axít maïnh vaø bazô maïnh. Quy trình saûn xuaát cuûa coâng ty: Vaûi moäc Taåy traéng Nhuoäm Hoà Ly taâm Saáy Hoaøn taát Saûn phaåm Loø hôi Nguyeân lieäu Doøng thaûi + H2O2 + Nöôùc Dòch taåy (CODcao, BODcao,SScao) Khí thaûi, hôi hoaù chaát + Nöôùc + Thuoác nhuoäm + Muoái, soda + Dòch hoà tinh boät Nöôùc thaûi chöùa thuoác nhuoäm (CODcao, BODthaáp, SScao) Nöôùc thaûi + Nhieät (caáp ñieän) + Nhieät (daàu DO) Hôi nhieät (T = 500C) Khí thaûi (SOx, NOx, CO) Nhieät Buïi Daàu DO Than ñaù Sô Ñoà 2 Sô ñoà quy trình saûn xuaát Nhaän Xeùt: Nguoàn gaây aûnh höôûng chính ñeán moâi tröôøng cuûa coâng ty laø nöôùc thaûi saûn xuaát vaø moät ít nöôùc thaûi sinh hoaït, vôùi löu löôïng 500m3/ngaøy. Ngoaøi ra coøn moät soá taùc nhaân gaây oâ nhieãm nhö: khí thaûi vaø raùc thaûi töø hoaït ñoäng saûn xuaát, giao thoâng vaø sinh hoaït cuûa caùn boä nhaân vieân trong coâng ty. Vieäc ñoát nhieân lieäu töø maùy caùn vaûi trong khaâu hoaøn taát cuûa quaù trình nhuoäm vaø khí thaûi phaùt sinh töø loø hôi. Ñaây laø nguoàn gaây oâ nhieãm khoâng khí chính taïi coâng ty. Chaát thaûi raén phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát chuû yeáu laø vaûi vuïn, gieû lau maùy moùc …vaø giaáy vuïn, thöùc aên thöøa, bao bì thöïc phaåm töø hoaït ñoäng sinh hoaït cuûa nhaân vieân coâng ty. : CHOÏN LÖÏA QUY TRÌNH COÂNG NGHEÄ Toång Quan Veà Caùc Phöông Phaùp XLNT Trong Ngaønh Deät Nhuoäm: Nöôùc thaûi ngaønh deät nhuoäm laø moät trong nhöõng loaïi nöôùc thaûi gaây oâ nhieãm naëng vaø coù taùc ñoäng maïnh leân moâi tröôøng. Nöôùc thaûi coâng nghieäp deät nhuoäm raát ña daïng, phöùc taïp vaø khoâng oån ñònh. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi deät nhuoäm thoâng thöôøng chia laøm ba coâng ñoaïn: xöû lyù baäc moät, baäc hai vaø baäc ba. Xöû lyù baäc moät goàm caùc quaù trình xöû lyù sô boä, baét ñaàu töø song chaén raùc vaø keát thuùc sau laéng caáp moät. Coâng ñoaïn naøy coù nhieäm vuï khöû caùc vaät raén noåi coù kích thöôùc lôùn vaø caùc taïp chaát coù theå laéng ra khoûi nöôùc thaûi ñeå baûo veä bôm vaø ñöôøng oáng. Giai ñoaïn naøy goàm caùc quaù trình loïc qua song hoaëc löôùi chaén raùc, laéng, tuyeån noåi, taùch daàu môõ vaø trung hoøa. Xöû lyù baäc hai goàm caùc quaù trình sinh hoïc (ñoâi khi caû quaù trình hoùa hoïc) coù taùc duïng khöû haàu heát caùc taïp chaát höõu cô hoøa tan coù theå phaân huûy baèng con ñöôøng sinh hoïc, nghóa laø khöû BOD. Ñoù laø caùc quaù trình: hoaït hoùa buøn, loïc sinh hoïc hay oxy hoùa sinh hoïc vaø phaân huûy yeám khí. Taát caû caùc quaù trình naøy ñeàu söû duïng khaû naêng chuyeån hoùa caùc chaát thaûi höõu cô veà daïng oån ñònh vaø naêng löôïng thaáp cuûa vi sinh vaät. Xöû lyù baäc ba thöôøng goàm caùc quaù trình nhö vi loïc, keát tuûa hoùa hoïc vaø ñoâng tuï, haáp phuï baèng than hoaït tính, trao ñoåi ion, thaåm thaáu ngöôïc, quaù trình khöû caùc chaát dinh döôõng, clo hoùa vaø ozone hoùa Phöông Phaùp Xöû cô hoïc: Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc söû duïng nhaèm muïc ñích: Taùch caùc chaát khoâng hoøa tan, nhöõng chaát lô löûng coù kích thöôùc lôùn (raùc, nhöïa, daàu môõ, caën lô löûng, soûi, caùt, maûnh kim loaïi, thuûy tinh, caùc chaát taïp noåi,…) vaø moät phaàn caùc chaát ôû daïng keo ra khoûi nöôùc thaûi. Ñieàu hoøa löu löôïng vaø caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi. Xöû lyù cô hoïc laø giai ñoaïn chuaån bò vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc quaù trình xöû lyù hoùa hoïc vaø sinh hoïc. Caùc coâng trình xöû lyù cô hoïc goàm: Song chaén raùc: chaén giöõ caùc caën baån coù kích thöôùc lôùn . Song chaén ñöôïc ñaët tröôùc caùc coâng trình laøm saïch hoaëc coù theå ñaët tröôùc mieäng xaû cuûa caùc phaân xöôûng neáu nöôùc thaûi coù chöùa taïp chaát thoâ, daïng sôïi. Beå laéng caùt: coù nhieäm vuï loaïi boû caùt, hoaëc caùc taïp chaát voâ cô khaùc coù kích thöôùc töø 0,2 – 2mm ra khoûi nöôùc thaûi nhaèm ñaûm baûo an toaøn cho bôm khoûi bò caùt, soûi baøo moøn, traùnh taùc ñöôøng oáng daãn vaø traùnh aûnh höôûng ñeán coâng trình sinh hoïc phía sau. Beå laéng: Coù nhieäm vuï laéng caùc haït caën lô löûng coù troïng löôïng rieâng lôùn hôn troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc, caën hình thaønh trong quaù trình keo tuï taïo boâng (beå laéng ñôït 1) hoaëc caën sinh ra trong quaù trình xöû lyù sinh hoïc (beå laéng ñôït 2). Theo chieàu doøng chaûy, beå laéng ñöôïc phaân thaønh: beå laéng ngang, beå laéng ñöùng, beå laéng radian. Beå laéng ngang: nöôùc chaûy vaøo beå theo phöông ngang töø ñaàu beå ñeán cuoái beå. Beå laéng ngang coù maët baèng hình chöõ nhaät. Do beå laéng coù hoá thu nöôùc heân thöôøng taïo thaønh nhöõng vuøng xoaùy laøm giaûm khaû naêng laéng cuûa caùc haït caën. Ngoaøi ra beå laéng khoâng phuï thuoäc vaøo möïc nöôùc ngaàm , thöôøng aùp duïng khi coâng suaát traïm lôùn hôn 15000m3/ngaøy ñeâm. Beå laéng ñöùng: nöôùc chaûy theo höôùng thaúng ñöùng töø döôùi ñaùy beå leân. Beå laéng ñöùng thöôøng coù maët baèng hình troøn. Beå laéng ñöùng coù keát caáu ñôn giaûn. Trong thöïc teá, nöôùc thaûi chuyeån ñoäng khaù phöùc taïp. Ñoù laø doøng tia roái ngaäp, neân phaïm vi cuûa doøng ñöôïc môû roäng do löïc loâi keùo cuûa taàng maët ngoaøi. Vì vaäy trong beå taïo nhöõng vuøng nöôùc xoaùy. Höôùng nöôùc xoaùy baét ñaàu töø mieäng loe vaø taám chaén vôùi toác ñoä lôùn laøm caûn trôï quaù trình laéng. Beå laéng ñöùng thöôøng söû duïng khi möïc nöôùc ngaàm thaáp vaø coâng suaát traïm ñeán 30000 m3/ngaøy ñeâm. Beå laéng radien: nöôùc chaûy vaøo beå theo höôùng trung taâm ra qua thaønh beå hay coù theå ngöôïc laïi. Nhöôïc ñieåm cuûa ôû trong nhöõng vuøng laéng xuaát hieän nhöõng tia xoaùy roõ reät do ñoù taïo neân nhöõng söùc caûn boå sung ñoái vôùi nhöõng haït lô löûng. Do ñoù hieäu suaát laéng khoâng cao. Nhöng beå laéng ly taâm tieát kieäm chieàu cao hôn beå laéng ñöùng . Beå ñieàu hoaø: Coù nhieäm vuï duy trì doøng thaûi vaø noàng ñoä vaøo caùc coâng trình xöû lyù , khaéc phuïc nhöõng söï coá vaän haønh do söï dao ñoäng veà noàng ñoä vaø löu löôïng cuûa nöôùc thaûi gaây ra, ñoàng thôøi naâng cao hieäu suaát cuûa caùc quaù trình xöû lyù sinh hoïc. Beå loïc: Ñöôïc öùng duïng ñeå taùch caùc taïp chaát coù kích thöôùc nhoû khi khoâng theå loaïi boû ñöôïc baèng phöông phaùp laéng. Quaù trình loïc ít khi söû duïng trong xöû lyù nöôùc thaûi, thöôøng chæ ñöôïc söû duïng trong tröôøng hôïp nöôùc sau xöû lyù ñoøi hoûi coù chaát löôïng cao. Nhöõng vaät lieäu loïc coù theå söû duïng laø caùt thaïch anh, than coác vaø soûi nghieàn… Ñaëc tính quan troïng cuûa lôùp haït loïc laø ñoä xoáp vaø ñoä beàn maët rieâng. Quaù trình loïc coù theå xaûy ra döôùi taùc duïng cuûa aùp suaát cao tröôùc vaät lieäu loïc hoaëc chaân khoâng sau lôùp loïc. Caùc phin loïc laøm vieäc seõ taùch caùc phaàn töû taïp chaát phaân taùn hoaëc lô löûng khoù laéng khoûi nöôùc. Caùc phin loïc laøm vieäc khoâng hoaøn toaøn döïa vaøo nguyeân lyù cô hoïc. Khi nöôùc qua lôùp loïc, duø ít hay nhieàu cuõng taïo ra lôùp maøng treân beà maët caùc haït vaät lieäu loïc. Maøng naøy laø maøng sinh hoïc. Do vaäy, ngoaøi taùc duïng taùch caùc phaàn töû taïp chaát phaân taùn ra khoûi nöôùc, caùc maøng sinh hoïc cuõng bieán ñoåi caùc chaát hoøa tan trong nöôùc thaûi nhôø quaàn theå vi sinh vaät coù trong maøng sinh hoïc. Chaát baån vaø maøng sinh hoïc seõ baùm vaøo beà maët vaät lieäu loïc, daàn daàn bít caùc khe hôû cuûa lôùp loïc laøm cho doøng chaûy bò chaäm laïi hoaëc ngöøng chaûy. Trong quaù trình laøm vieäc ngöôøi ta phaûi röûa phin loïc, laáy bôùt maøng baån phía treân vaø cho nöôùc röûa ñi töø döôùi leân treân ñeå taùch maøng baån ra khoûi vaät lieäu loïc. Trong xöû lyù nöôùc thaûi thöôøng duøng thieát bò loïc chaäm, loïc nhanh, loïc kín, loïc hôû. Ngoaøi ra coøn duøng loaïi loïc eùp khung baûn, loïc quay chaân khoâng, caùc maùy vi loïc hieän ñaïi. Ñaëc bieät laø ñaõ caûi tieán caùc thieát bò loïc tröôùc ñaây thuaàn tuùy laø loïc cô hoïc thaønh loïc sinh hoïc, trong ñoù vai troø cuûa maøng sinh hoïc ñöôïc phaùt huy nhieàu hôn. Phöông Phaùp Xöû Lyù Sinh Hoïc: Phöông phaùp sinh hoïc ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù caùc chaát höõu cô hoøa tan coù trong nöôùc thaûi cuõng nhö moät soá chaát voâ cô nhö: H2S, sulfide, ammonia…döïa treân cô sôû hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät. Vi sinh vaät söû duïng chaát höõu cô vaø moät soá khoaùng chaát laøm thöùc aên ñeå sinh tröôûng vaø phaùt trieån. Caùc quaù trình xöû lyù sinh hoïc baèng phöông phaùp kî khí, hieáu khí, kî hieáu khí coù theå xaûy ra ôû ñieàu kieän töï nhieân hoaëc nhaân taïo. Trong caùc coâng trình xöû lyù nhaân taïo, ngöôøi ta taïo ñieàu kieän toái öu cho quaù trình oxy sinh hoùa neân quaù trình xöû lyù coù toác ñoä vaø hieäu suaát cao hôn xöû lyù sinh hoïc töï nhieân. Phöông phaùp sinh hoïc nhaân taïo Quaù trình kî khí Quaù trình xöû lyù kî khí vôùi vi sinh vaät sinh tröôûng daïng lô löûng. Beå phaûn öùng yeám khí tieáp xuùc Quaù trình phaân huûy xaûy ra trong beå kín vôùi buøn tuaàn hoaøn. Hoãn hôïp buøn vaø nöôùc thaûi trong beå ñöôïc khuaáy troän hoaøn toaøn, sau khi phaân huûy hoãn hôïp ñöôïc ñöa sang beå laéng hoaëc beå tuyeån noåi ñeå taùch rieâng buøn vôùi nöôùc. Buøn tuaàn hoaøn trôû laïi beå kî khí, löôïng buøn dö thaûi boû thöôøng raát ít do toác ñoä sinh tröôûng cuûa sinh vaät khaù chaäm Beå xöû lyù baèng lôùp buøn kî khí vôùi doøng nöôùc ñi töø döôùi leân (UASB). Ñaây laø moät trong nhöõng quaù trình kî khí öùng duïng roäng raõi nhaát treân theá giôùi do: Caû ba quaù trình phaân huûy - laéng buøn – taùch khí ñöôïc laép ñaëc trong cuøng moät coâng trình. Taïo thaønh caùc loaïi buøn haït coù maät ñoä vi sinh vaät raát cao vaø toác ñoä laéng vöôït xa so vôùi buøn hoaït tính hieáu khí daïng lô löûng. Ít tieâu toán naêng löôïng vaän haønh. Ít buøn dö neân giaûm chi phí xöû lyù buøn vaø löôïng buøn sinh ra deã taùch nöôùc. Nhu caàu dinh döôõng thaáp neân giaûm chi phí boå sung dinh döôõng. Coù khaû naêng thu hoài naêng löôïng töø khí CH4. Quaù trình xöû lyù kî khí vôùi vi sinh vaät sinh tröôûng daïng dính baùm Beå loïc kî khí Beå loïc kî khí laø moät beå chöùa vaät lieäu tieáp xuùc ñeå xöû lyù chaát höõu cô chöùa carbon trong nöôùc thaûi. nöôùc thaûi ñöôïc daãn vaøo beå töø döôùi leân hoaëc töø treân xuoáng, tieáp xuùc vôùi lôùp vaät lieäu treân ñoù coù vi sinh vaät kî khí sinh tröôûng vaø phaùt trieån. Vi sinh vaät ñöôïc giöõ treân beà maët vaät lieäu tieáp xuùc vaø khoâng bò röûa troâi theo nöôùc sau khi xöû lyù neân thôøi gian löu cuûa teá baøo sinh vaät raát cao (khoaûng 100 ngaøy). Beå phaûn öùng coù doøng nöôùc ñi qua lôùp caën lô löûng vaø loïc tieáp qua lôùp vaät lieäu loïc coá ñònh Laø daïng keát hôïp giöõa quaù trình xöû lyù kî khí lô löûng vaø baùm dính. Quaù trình hieáu khí Quaù trình hieáu khí vôùi vi sinh vaät sinh tröôûng daïng lô löûng. Trong quaù trình buøn hoaït tính, caùc chaát höõu cô hoøa tan vaø khoâng hoøa tan chuyeån hoùa thaønh boâng buøn sinh hoïc - quaàn theå vi sinh vaät hieáu khí – coù khaû naêng laéng döôùi taùc ñoäng cuûa troïng löïc. Nöôùc chaûy lieân tuïc vaøo beå aeroten, trong ñoù khí ñöôïc ñöa vaøo cuøng xaùo troän vôùi buøn hoaït tính nhaèm cung caáp oxy cho vi sinh vaät phaân huûy chaát höõu cô. Döôùi ñieàu kieän nhö theá, vi sinh vaät sinh tröôûng taêng sinh khoái vaø keát thaønh boâng buøn. hoãn hôïp buøn vaø nöôùc thaûi chaûy ñeán beå laéng ñôït 2 vaø taïi ñaây buøn hoaït tính laéng xuoáng ñaùy. Löôïng lôùn buøn hoaït tính (25 – 75% löu löôïng) tuaàn hoaøn veà beå aeroten ñeå giöõ oån ñònh maät ñoä vi khuaån, taïo ñieàu kieän phaân huûy nhanh nhaát chaát höõu cô. Löôïng sinh khoái dö moãi ngaøy cuøng vôùi löôïng buøn töôi töø beå laéng 1 ñöôïc daãn tieáp tuïc ñeán coâng trình xöû lyù buøn. Ñeå thieát keá vaø vaän haønh heä thoáng buøn hoaït tính hieáu khí moät caùch hieäu quaû caàn phaûi hieåu roõ vai troø quan troïng cuûa quaàn theå vi sinh vaät. Caùc vi sinh vaät naøy seõ phaân huûy caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi vaø thu naêng löôïng ñeå chuyeån hoùa thaønh teá baøo môùi, chæ moät phaàn chaát höõu cô bò oxy hoùa hoaøn toaøn thaønh CO2, H2O, NO3-, SO42-,…Moät caùch toång quaùt, vi sinh vaät toàn taïi trong heä thoáng buøn hoaït tính bao goàm: Psuedormonas, Zoogloea, Flacobacterium, Nocardia, Bdellovibrio, Mycobacterium,… vaø hai loaïi vi khuaån nitrate hoùa Nitrosomoas, Nitrobacter. Moät soá daïng beå öùng duïng quaù trình buøn hoaït tính lô löûng nhö sau: Beå aeroten thoâng thöôøng Ñoøi hoûi cheá ñoä doøng chaûy nuùt (plug - flow), khi ñoù chieàu daøi beå raát lôùn so vôùi chieàu roäng. Trong beå naøy nöôùc thaûi vaøo coù theå phaân boá ôû nhieàu ñieåm theo chieàu daøi, buøn hoaït tính tuaàn hoaøn ñöa vaøo ñaàu beå. Ôû cheá ñoä doøng chaûy nuùt, boâng buøn coù ñaëc tính toát hôn, deã laéng. toác ñoä suïc khí giaûm daàn theo chieàu daøi beå. Quaù trình phaân huûy noäi baøo xaûy ra ôû cuoái beå. Beå aeroten môû roäng: Haïn cheá löôïng buøn dö sinh ra, khi ñoù toác ñoä sinh tröôûng thaáp vaø löôïng nöôùc sinh ra cao hôn. Thôøi gian löu löôïng buøn cao hôn so vôùi caùc beå khaùc (20 – 30 ngaøy). Haøm löôïng buøn thích hôïp trong khoaûng 3.000 – 6.000mg/l. Beå aeroten xaùo troän hoaøn toaøn Beå naøy thöôøng coù daïng troøn hoaëc vuoâng, haøm löôïng buøn hoaït tính vaø nhu caàu oxy ñoàng nhaát trong toaøn boä theå tích beå. Ñoøi hoûi choïn hình daïng beå, trang thieát bò suïc khí thích hôïp. thieát bò suïc khí cô khí (motour vaø caùnh khuaáy) hoaëc thieát bò khueách taùn khí thöôøng ñöôïc söû duïng. beå naøy coù öu ñieåm chòu quaù taûi raát toát Möông oxy hoùa Laø möông daãn daïng voøng coù suïc khí ñeå taïo doøng chaûy trong möông coù vaän toác ñuû xaùo troän buøn hoaït tính. Vaän toác trong möông thöôøng ñöôïc thieát keá lôùn hôn 3m/s ñeå traùnh caën laéng. möông oxy hoùa coù theå keát hôïp vôùi quaù trính xöû lyù nitô. Beå hoaït ñoäng giaùn ñoaïn SBR Beå hoaït ñoäng giaùn ñoaïn laø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi vôùi buøn hoaït tính theo kieåu laøm ñaày vaø xaû caïn. quaù trình xaûy ra trong beå SBR töông töï nhö trong beå buøn hoaït tính hoaït ñoäng lieân tuïc, chæ coù ñieàu taát caû caùc quaù trình xaûy ra trong cuøng moät beå vaø ñöôïc thöïc hieän laàn löôït theo caùc böôùc : laøm ñaày, phaûn öùng, laéng, xaû caën, ngöng. Quaù trình xöû lyù hieáu khí vôùi vi sinh vaät sinh tröôûng daïng dính baùm Beå loïc sinh hoïc Beå loïc sinh hoïc chöùa ñaày caùc vaät lieäu tieáp xuùc, laø giaù theå cho vi sinh vaät soáng baùm. Nöôùc thaûi ñöôïc phaân boá ñeàu treân maët lôùp vaät lieäu baèng heä thoáng quay hoaëc voøi phun. quaàn theå vi sinh vaät soáng baùm treân giaù theå taïo neân maøng nhaày sinh hoïc coù khaû naêng haáp phuï vaø phaân huûy chaát höõu cô chöùa trong nöôùc thaûi. Quaàn theå vi sinh vaät naøy coù theå bao goàm vi khuaån hieáu khí, kî khí vaø tuøy nghi, naám taûo vaø caùc ñoäng vaät nguyeân sinh…trong ñoù vi khuaån tuøy nghi chieám öu theá. Phaàn beân ngoaøi lôùp maøng nhaày (khoaûng 0,1 – 0,2 mm) laø loaïi vi sinh hieáu khí. Khi vi sinh vaät phaùt trieån, chieàu daøy lôùp maøng nhaày caøng taêng, vi sinh lôùp ngoaøi tieâu thuï heát löôïng oxy khueách taùn tröôùc khi oxy thaám vaøo beân trong. Vì vaäy gaàn saùt beà maët giaù theå moâi tröôøng kî khí hình thaønh. Khi chaát höõu cô bò phaân huûy hoaøn toaøn ôû lôùp ngoaøi, vi sinh soáng gaàn beà maët giaù theå thieáu nguoàn cô chaát daãn ñeán tình traïng phaân huûy noäi baøo vaø maát khaû naêng baùm dính. Nöôùc thaûi sau khi xöû lyù ñöôïc thu qua heä thoáng thu nöôùc ñaët beân döôùi. Heä thoáng thu nöôùc naøy coù caáu truùc roã ñeå taïo ñieàu kieän khoâng khí löu thoâng trong beå. Sau khi ra khoûi beå, nöôùc thaûi vaøo beå laéng ñôït 2 ñeå loaïi boû maøng vi sinh taùch khoûi giaù theå. Nöôùc sau khí xöû lyù coù theå tuaàn hoaøn ñeå pha loaõng nöôùc thaûi ñaàu vaøo beå loïc sinh hoïc, ñoàng thôøi duy trì ñoä aåm cho maøng nhaày. Beå loïc sinh hoïc tieáp xuùc quay (RBC) RBC bao goàm caùc ñóa troøn polustyren hoaëc poly vinyl chloride ñaët gaàn saùt nhau. Ñóa nhuùng chìm moät phaàn trong nöôùc thaûi vaø quay ôû toác ñoä chaäm. tuông töï nhö beå loïc sinh hoïc, maøng vi sinh hình thaønh vaø baùm treân maët ñóa. Khi ñóa quay, maøng sinh khoái treân ñóa tieáp xuùc vôùi chaát höõu cô trong nöôùc thaûi vaø sau ñoù tieáp xuùc vôùi oxy. Ñóa quay taïo ñieàu kieän chuyeån hoùa oxy vaø luoân giöõ sinh khoái trong ñieàu kieän hieáu khí. Ñoàng thôøi khi ñóa quay taïo neân löïc caét loaïi boû caùc maøng vi sinh khoâng coøn khaû naêng baùm dính vaø giöõ chuùng ôû daïng lô löûng ñeå ñöa sang beå laéng ñôït 2. Truïc RBC phaûi tính toaùn ñuû ñôõ vaät lieäu nhöïa vaø löïc quay. Phöông phaùp sinh hoïc töï nhieân Cô sôû cuûa phöông phaùp laø döïa vaøo khaû naêng töï laøm saïch cuûa ñaát vaø nguoàn nöôùc. Caùnh ñoàng töôùi Daãn nöôùc thaûi theo heä thoáng möông ñaát treân caùnh ñoàng töôùi, duøng bôm vaø oáng phaân phoái phun nöôùc thaûi leân maët ñaát. Moät phaàn nöôùc boác hôi, phaàn coøn laïi thaám vaøo ñaát ñeå taïo ñoä aåm vaø cung caáp moät phaàn chaát dinh döôõng cho caây coû sinh tröôûng. Phöông phaùp naøy chæ ñöôïc duøng haïn cheá ôû nhöõng nôi coù khoái löôïng nöôùc thaûi nhoû, vuøng ñaát khoâ caèn, xa khu daân cö, ñoä boác hôi cao vaø ñaát luoân thieáu ñoä aåm. ÔÛ caùnh ñoàng töôùi khoâng ñöôïc troàng rau xanh vaø caây thöïc phaåm vì vi khuaån, vi ruùt gaây beänh cuøng kim loaïi naëng trong nöôùc thaûi chöa ñöôïc loaïi boû seõ gaây taùc haïi cho söùc khoûe cuûa ngöôøi söû duïng caùc loaïi rau, caây thöïc phaåm naøy. Hoà sinh hoïc Hoà hieáu khí: Coù dieän tích roäng, chieàu saâu caïn. chaát höõu cô trong nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù chuû yeáu nhôø söï coäng sinh giöõa taûo vaø vi khuaån soáng ôû daïng lô löûng. Oxy cung caáp cho vi khuaån nhôø söï khuyeát taùn qua beà maët vaø quang hôïp cuûa taûo. Chaát dinh döôõng vaø CO2 sinh ra trong quaù trình phaân huûy chaát höõu cô ñöôïc taûo söû duïng. Ñeå ñaït hieäu quaû cao coù theå cung caáp oxy baèng caùch thoåi khí nhaân taïo. Hoà hieáu khí coù 2 daïng : (1) coù muïc ñích laø toái öu saûn löôïng taûo, hoà naøy coù chieàu saâu caïn 0,15 – 0,45m; (2) toái öu löôïng oxy cung caáp cho vi khuaån, chieàu saâu hoà naøy khoaûng 1,5m. Hoà tuøy tieän: Trong hoà toàn taïi 3 khu vöïc: (1) khu vöïc beà maët, nôi coù chuû yeáu vi khuaån vaø taûo soáng coäng sinh; (2) khu vöïc ñaùy, tích luõy caën laéng vaø caën naøy ñöôïc phaân huûy nhôø vi khuaån kî khí; (3) khu vöïc trung gian, chaát höõu cô trong nöôùc thaûi chòu söï phaân huûy cuûa vi khuaån tuøy nghi. Coù theå söû duïng maùy khuaáy ñeå taïo ñieàu kieän hieáu khí treân beà maët khi taûi troïng cao. taûi troïng thích hôïp dao ñoäng khoaûng 70 -140 kg BOD5/ha ngaøy. Hoà kî khí: Thöôøng ñöôïc aùp duïng cho nöôùc thaûi coù noàng ñoä chaát höõu cô cao vaø caën lô löûng lôùn, ñoàng thôøi coù theå keát hôïp phaân huûy buøn laéng. hoà naøy coù chieàu saâu lôùn, coù theå saâu ñeán 9m. taûi troïng thieát keá khoaûng 220 – 560 kg BOD5/ha ngaøy. Hoà xöû lyù boå sung: Coù theå aùp duïng sau quaù trình xöû lyù sinh hoïc (aeroten, beå loïc sinh hoïc hoaëc sau hoà sinh hoïc hieáu khí, tuøy nghi…) ñeå ñaït ñöôïc chaát löôïng nöôùc ra cao hôn, ñoàng thôøi thöïc hieän quaù trình nitrat hoùa. Do thieáu chaát dinh döôõng, vi sinh coøn laïi trong hoà naøy soáng ôû giai ñoaïn hoâ haáp noäi baøo vaø ammonia chuyeån hoùa sinh hoïc thaønh nitrate. Thôøi gian löu nöôùc trong hoà naøy khoaûng 18 – 20 ngaøy. Taûi troïng thích hôïp 67 – 200 kg BOD5/ha Phöông phaùp xöû lyù hoùa lyù: Caùc phöông phaùp hoaù lyù thöôøng öùng duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi laø keo tuï, trích ly, bay hôi…Söû duïng phöông phaùp naøy laøm giaûm moät phaàn chaát oâ nhieãm ra khoûi nöôùc thaûi. Caên cöù vaøo caùc ñieàu kieän ñòa phöông vaø yeâu caàu veä sinh maø phöông phaùp hoùa lyù laø giaûi phaùp cuoái cuøng hoaëc laø giai ñoaïn xöû lyù sô boä cho caùc giai ñoaïn xöû lyù tieáp theo. Phöông phaùp Keo tuï Caùc haït caën coù kích thöôùc nhoû hôn 10-4mm thöôøng khoâng theå töï laéng ñöôïc maø luoân toàn taïi ôû traïng thaùi lô löûng. Muoán loaïi boû caùc haït caën lô löûng phaûi duøng bieän phaùp xöû lyù cô hoïc keát hôïp vôùi bieän phaùp hoùa hoïc, töùc laø cho vaøo nöôùc caàn xöû lyù caùc chaát phaûn öùng ñeå taïo ra caùc haït keo coù khaû naêng keát dính laïi vôùi nhau vaø dính keát caùc haït lô löûng trong nöôùc, taïo thaønh caùc boâng caën coù troïng löôïng ñaùng keå. Do ñoù, caùc boâng caën môùi taïo thaønh deã daøng laéng xuoáng. Ñeå thöïc hieän quaù trình keo tuï, ngöôøi ta thuôøng cho vaøo trong nöôùc thaûi caùc chaát keo tuï thích hôïp nhö pheøn nhoâm Al2(SO4)3, pheøn saét loaïi FeSO4, Fe2(SO2)3 hoaëc loaïi FeCl3. Caùc loaïi pheøn naøy ñöôïc ñöa vaøo nöôùc döôùi daïng dung dòch hoøa tan. Khi quaù trình keo tuï taïo boâng taïo ra thì noàng ñoä chaát lô löûng, muøi, maøu seõ giaûm xuoáng. Khi cho muoái nhoâm sunfat vaøo nöôùc seõ taùc duïng töông hoã vôùi bicacbonat chöùa trong nöôùc vaø taïo thaønh nhoâm hidroxyt ôû daïng keo: Al2(SO4)3 + 3Ca(HCO3)2 à 2Al(OH)3+ 3CaSO4 + 6CO2 Neáu ñoä kieàm cuøa nöôùc khoâng ñuû ñoä kieàm baèng caùch theâm voâi, khi ñoù : Al2(SO4)3 + 3Ca(OH)2 à 2Al(OH)3 + 3CaSO4 Khi duøng muoái saét seõ taïo thaønh saét hydroxit khoâng hoaø tan: 2FeCl3 + 3Ca(OH)3 à 3CaCl2 + 2Fe(OH)3. Fe2(SO4)3 + 3Ca(OH)2 à 3CaSO4 + 2Fe(OH)3. Boâng hydroxit taïo thaønh seõ haáp thuï vaø keát dính caùc chaát huyeàn phuø, chaát keo coù trong nöôùc thaûi. Khi coù chaát ñieän ly, caùc chaát keo trong nöôùc thaûi haáp thuï ion treân beà maët vaø tích ñieän. Caùc phaân töû chaát baån chuû yeáu haáp phuï caùc anion neân seõ tích ñieän aâm. Khi cho theâm chaát keo tuï vaøo nöôùc taïo thaønh caùc haït keo tích ñieän döông ( nhö Al(OH)3, Fe(OH)2, Fe(OH)3) , chuùng seõ hôïp nhaát vôùi caùc phaân töû chaát baån ñeán möùc ñuû lôùn ñeå laéng thaønh caën. Ñoù laø hieän töôïng maát oån ñònh vaø keát thuùc baèng quaù trình laøm to haït. Trong nöôùc thaûi deät nhuoäm, caùc phaàn töû mang maøu tích ñieän döông ( thuoác nhuoäm bazô), hay ñieän aâm ( thuoác nhuoäm axit), hoaëc ôû daïng phaân taùn moâ( thuoác nhuoäm phaân taùn, hoaøn nguyeân). Do vaäy phaûi löïa choïn chaát keo tuï tuyø theo tính chaát nöôùc thaûi trong töøng nhaø maùy. Haøm löôïng chaát keo tuï ñöa vaøo nöôùc thaûi caàn xaùc