Giải pháp chống thấm cho đập đất NoRestriction

Đập đất là loại đập làm bằng vật liệu địa phương được xâydựng phổ biến ở nước ta

và trên thế giới. Đây là một loại đập tận dụng được vật liệutại chỗ, cấu tạo đơn giản,

công nghệ thi công không phức tạp, trên mọi loại nền đều có thể xây dựng đập đất, vì

vậy giá thành thường rẻ.

Khu vực Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ trong 25 năm qua đã xây dựng trên 200

đập hồ chứa lớn vừa và nhỏ mà công trình dâng nước chủ yếu là đập đất làm bằng vật

liệu địa phương. Đa số các công trình làm việc an toàn phát huy hiệu quả phục vụ phát

triển thủy điện (Trị An, Thác mơ, Đami- Hàm Thuận ), cung cấp nước cho sinh hoạt,

phục vụ sản xuất nông nghiệp – công nghiệp (Dầu Tiếng, Đá đen, Sông Quao, Cà

Giây ) tạo ra những biến đổi sâu sắc về đời sống và xã hội ở các Tỉnh NamTrung Bộ

và Đông Nam Bộ.

Tuy nhiên tình trạng chung hiện nay nhiều đập đã xuống cấp nghiêm trọng, hiện

tượng thấmqua thân đập khá phổ biến. Mái thượng lưu các đập đa số đều hư hỏng, đá

lát long rời, xói lở; mái hạ lưu các đập có hệ thống tiêu thoát nươcmặt xây dựng chưa

tốt, th-ng bị xói trong mùa mưa bão, một số đập đã xảy ra sự cố gây thiệt hại đáng kể

về kinh tế xã hội ở vùng hạ lưu công trình. Qua nghiên cứu sự cố các công trình đập đất

đã xây dựng ở Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ rút ra một số nguyên nhân cơ bản sau :

- Chất lượng thi công không đảm bảo yêu cầu thiết kế về dung trọng, độ ẩm,

chiều dày lớp đầm, số lần đầm

- Vật liệu đất đắp thường không đồng nhất, đất có tính trương nở mạnh, hệ số thấm

lớn, tan rã nhanh

- Vật liệu đắp đập thường không bóc hết tầng phủ thực vật quy định nên thường

lẫn các tạp chất hữu cơ

- Thi công xử lý tiếp giáp giữa các khối đập đắp trước sau và chuyển tiếp giữa vật

kiến trúc bên trong thân đập với đập thường có chất lượng rất kém, tạo điều kiện cho sự

phá hoại do thấm tiếp xúc

- Công tác giám sát chất lượng xây dựng không được tiến hành thường xuyên

nghiêm túc, toàn diện từ : khảo sát, thiết kế đến thi công, điều này làm cho chất lượng

thi công không được đảm bảo.

Tổng kết và phân tích những nguyên nhân gây ra sự cố công trình đất trên thế giới

Middle Brooks cho thấy : trên 60% những sự cố công trình đất do thấm gây ra và

khoảng 10% sự cố công trình có tác nhân kích thích từ thấm, 30% sự cố công trình do

tràn nước mặt đập, trượt mái và các nguyên nhân khác.

Hiện tượng thấm khá phổ biến trong sự cố đập ở khu vực Nam Trung Bộ, Đông

Nam. Hiện tượng thấm xảy ra sau một thời gian khai thác, có nơi vài ba năm, mười

năm, có nơi mới chỉ 1-2 năm đã phát sinh thấm, thậm chí có những đập bị thấm mạnh

ngay sau khi tích nước lần đầu tiên (Cà Giây, Sông Quao). Qua quan trắc nhận thấy

rằng phần lớn lưu lượng thấm đo được thường lớn hơn nhiều lần so với lượng thấm tính

toán thiết kế, vị trí đường bão hòa cao hơn dự kiến và không đổ vào đống đá tiêu nước

gây nên xói ngầm ở nền và thân đập.