Giáo án dạy thêm Ngữ văn 7 tuần 1, 2, 3

+ C« hiÖu tr­ëng b­íc lªn lÔ ®µi lµm g×? +Lêi v¨n nãi trong c©u 2 liªn quan ®Õn ý g× ë c©u 1? +¢m thanh vµ h×nh ¶nh phÊp phíi trªn ®Ønh cét cê ë c©u 3 lµ t¶ c¸i g×? Bµi tËp 3 1. §Þnh h­íng. - ViÕt cho ai? - Môc ®Ých ®Ó lµm g×? - Néi dung vÒ c¸i g×? - C¸ch thøc nh­ thÕ nµo? 2. X©y dùng bè côc. MB: Giíi thiÖu lai lÞch 2 con bóp bª: VÖ SÜ- Em Nhá. TB:-Tr­íc ®©y 2 con bóp bª lu«n bªn nhau còng nh­ hai anh em c« chñ, cËu chñ - Nh­ng råi bóp bª còng buéc ph¶i chia tay v× c« chñ & cËu chñ cña chóng ph¶i chia tay nhau,do hoµn c¶nh gia ®×nh Tr­íc khi chia tay,hai anh em ®­a nhau tíi tr­êng chµo thÇy c«, b¹n bÌ. - Còng chÝnh nhê t×nh c¶m anh em s©u ®Ëm nªn 2 con bóp bª kh«ng ph¶i xa nhau. KB:C¶m nghÜ cña em tr­íc t×nh c¶m cña 2 anh em & cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª. 3. DiÔn ®¹t. HS diÔn ®¹t c¸c ý ®· ghi trong bè côc thµnh v¨n b¶n.(GV kiÓm tra). 4. KiÓm traVB. Sau khi hoµn thµnh v¨n b¶n, HS tù kiÓm tra l¹i ®iÒu chØnh ®Ó hoµn thiÖn. Bµi tËp 4 * MB: Giíi thiÖu chung vÒ c¶nh ®Ñp ë quª h­¬ng ViÖt Nam. * TB: - C¶nh ®Ñp ë 4 mïa (thêi tiÕt, khÝ hËu) - Phong c¶nh h÷u t×nh. Hoa th¬m tr¸i ngät. - Con ng­êi thËt thµ, trung hËu. (Miªu t¶ theo tr×nh tù thêi gian - kh«ng gian) * KB. - C¶m nghÜ vÒ ®Êt n­íc t­¬i ®Ñp.niÒm tù hµo vÒ c¶nh ®Ñp cña quª h­¬ng, ®Êt n­íc ViÖt Nam- Liªn hÖ b¶n th©n. 3.Hoạt động vận dụng Viết bài văn hoàn chỉnh cho đề bài trong bài tập 4 4, Hoạt động tìm tòi mở rộng. - Tìm hiểu tài liệu về liên kết, mạch lạc, bố cục của văn bản - Hoàn thành các bài tập - Chuẩn bị bài: Ôn tập văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê + Ôn lại nhưng kiến thức đã học về văn bản ************************************************* Tuần 3- Tháng 9: ÔN TẬP VĂN BẢN: CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ I. Mục tiêu bài học Học sinh cần: 1. Kiến thức: + Củng cố kiến thức về văn bản cuộc chia tay của những con búp bê. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng miêu tả và phân tích tâm lí nhân vật. 3. Thái độ: + Có ý thức viết đoạn văn, bài văn đảm bảo tính liên kết, mạch lạc 4. Năng lực và phẩm chất + Phẩm chất: sống yêu thương, trung thực, tự tin, sống tự chủ, tự lập. + Năng lực: Tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo, sử dụng ngôn ngữ, giao tiếp, thẩm mĩ, hợp tác II. Chuẩn bị 1:GV: tích đời sống, tích TV, tài liệu tham khảo. 2: HS: Ôn lại nội dung văn bản theo hướng dẫn . III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học + Phương pháp: hoạt động nhóm, PP giải quyết vấn đề, vấn đáp + Kĩ thuật: Chia nhóm, giao nhiệm vụ, đặt câu hỏi, thảo luận nhóm IV. Tổ chức các hoạt động dạy học 1) Hoạt động khởi động * Ổn định: * Kiểm tra bài cũ: Kt trong giờ * Vào bài mới: - Gv giới thiệu bài 2) Hoạt động luyện tập Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt ? Tãm t¾t truyện bằng một đoạn văn ngắn khoảng 3-4 câu Hs làm việc cá nhân, trả lời Gv nhận xét, bổ sung ? T¹i sao t¸c gi¶ ®Æt tªn truyÖn lµ Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª ? ? T×m c¸c chi tiÕt trong truyÖn cho thÊy hai anh em Thµnh, Thuû rÊt mùc gÇn gòi, th­¬ng yªu, chia sÎ vµ lu«n quan t©m ®Õn nhau. ? Trong truyÖn cã chi tiÕt nµo khiÕn em c¶m ®éng nhÊt. H·y tr×nh bµy b»ng 1 ®o¹n v¨n -- Hs làm việc cá nhân, ®äc ®o¹n v¨n - Hs khác nhận xét, bổ sung - gv chốt - Cho hs th¶o luËn nhãm, tr¶ lêi ? Trong truyÖn cã mÊy cuéc chia tay? T¹i sao tªn truyÖn lµ” Cuéc....”nh­ng trong thùc tÕ bóp bª kh«ng xa nhau? nÕu ®Æt tªn truyÖn lµ “ bóp bª kh«ng hÒ chia tay”, “ Cuäc chia tay gi÷a Thµnh vµ Thuû” th× ý nghÜa cña truyÖn cã kh¸c ®i kh«ng? NhËn xÐt ? Thø tù kÓ trong truyÖn ng¾n Cuéc..... cã g× ®éc ®¸o. H·y ph©n tÝch ®Ó chØ râ t¸c dông cña thø tù kÓ Êy trong viÖc biÓu ®¹t néi dung chñ ®Ò? §o¹n v¨n “ §»ng ®«ngthÕ nµy” a. NghÖ thuËt miªu t¶ trong ®/v ? b. chØ râ vai trß cña v¨n miªu t¶ trong t¸c phÈm tù sù nµy? Bµi tËp 1 V× bè mÑ chia tay nhau, hai anh em Thµnh vµ Thuû còng ph¶i mçi ng­êi mét ng¶: Thuû vÒ quª víi mÑ cßn Thµnh ë l¹i víi bè. Hai anh em nh­êng ®å ch¬i cho nhau, Thuû ®au ®ín Bµi tËp 2 - Nh÷ng con bóp bª vèn lµ ®å ch¬i thña nhá, gîi lªn sù ngé nghÜnh, trong s¸ng, ng©y th¬, v« téi. Còng nh­ Thµnh vµ Thñy buéc ph¶i chia tay nhau nh­ng t×nh c¶m cña anh vµ em kh«ng bao giê xa. - Nh÷ng kØ niÖm, t×nh yªu th­¬ng, lßng kh¸t väng h¹nh phóc cßn m·i m·i víi 2 anh em, m·i m·i víi thêi gian. Bµi tËp 3 - Thñy khãc, Thµnh còng ®au khæ. Thñy ngåi c¹nh anh,lÆng lÏ ®Æt tay lªn vai anh. - Thñy lµ c« bÐ nh©n hËu, giµu t×nh th­¬ng, quan t©m, s¨n sãc anh trai: Khi Thµnh ®i ®¸ bãng bÞ r¸ch ¸o, Thuû ®· mang kim ra tËn s©n vËn ®éng ®Ó v¸ ¸o cho anh. Tr­íc khi chia tay dÆn anh “ Khi nµo ¸o anh r¸ch, anh t×m vÒ chç em,em v¸ cho”; dÆn con vÖ sÜ “ VÖ sÜ ë l¹i g¸c cho anh tao ngñ nhe”. - Ng­îc l¹i, Thµnh th­êng gióp em m×nh häc. ChiÒu chiÒu l¹i ®ãn em ë tr­êng vÒ. - C¶nh chia ®å ch¬i nãi lªn t×nh anh em th¾m thiÕt :nh­êng nhau ®å ch¬i. Bµi tËp 4 Bµi tËp 5 - Tªn truyÖn lµ “ Cuéc ....” trong khi thùc tÕ bóp bª kh«ng hÒ chia tay. ®©y lµ dông ý cña t¸c gi¶. bóp bª lµ vËt v« tri v« gi¸c nh­ng chóng còng cÇn sum häp , cÇn gÇn gòi bªn nhau, lÏ nµo nh÷ng em nhá ng©y th¬ trong tr¾ng nh­ bóp bª l¹i ph¶i ®au khæ chia tay. §iÒu ®ã ®Æt ra cho nh÷ng ng­êi lµm cha, lµm mÑ ph¶i cã tr¸ch nhiÖm gi÷ g×n tæ Êm cña gia ®×nh m×nh . - NÕu ®Æt tªn truyÖn nh­ thÕ ý nghÜa truyÖn vÒ c¬ b¶n kh«ng kh¸c nh­ng sÏ ®¸nh mÊt s¾c th¸i biÓu c¶m. T¸c gi¶ lÊy cuéc chia tay cña hai con bóp bª ®Ó nãi cuéc chia tay cña con ng­êi thÕ nh­ng cuèi cïng bóp bª vÉn ®oµn tô. VÊn ®Ò nµy ®Ó ng­êi lín ph¶i suy nghÜ. Bµi tËp 6 - Sù ®éc ®¸o trong thø tù kÓ: ®an xen gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i( Tõ hiÖn t¹i gîi nhí vÒ qu¸ khø). Dïng thø tù kÓ nµy, t¸c gi¶ ®· t¹o ra sù hÊp dÉn cho c©u chuyÖn. ®Æc biÖt qua sù ®èi chiÕu gi­· qu¸ khø HP vµ hiÖn t¹i ®au buån t¸c gi¶ lµm næi bËt chñ ®Ò cña t¸c phÈm: Võa ca ngîi t×nh anh em s©u s¾c, bÒn chÆt vµ c¶m ®éng, võa lµm næi bËt bi kÞch tinh thÇn to lín cña nh÷ng ®øa trÎ v« téi khi bè mÑ li dÞ, tæ Êm gia ®×nh bÞ chia l×a. Bµi tËp 7 a. NghÖ thuËt miªu t¶: nh©n hãa, tõ l¸y,h/a ®èi lËp b. Dông ý cña t¸c gi¶ : Thiªn nhiªn t­¬I ®Ñp, rén rµng,cuéc sèng sinh ho¹t nhén nhÞp cß t©m tr¹ng 2 anh em xãt xa, ®au buån.g T¶ c¶nh ®Ó lµm næi bËt néi t©m nh©n vËt. 3.Hoạt động vận dụng - Qua câu chuyện này, tác giả muốn nhắn gửi đến mọi người điều gì? - Kể lại kỉ niệm về một món đồ chơi mµ em yêu quý. - Tãm t¾t truyÖn ng¾n: “ Cuéc....” b»ng mét ®o¹n v¨n ng¾n( 7-10 c©u) 4. Hoạt động tìm tòi mở rộng: - Tìm đọc tác phẩm văn học viết về tình cảm gia đình - Xem kĩ lại kiến thức đã học. - ChuÈn bÞ bµi: LUYỆN TẬP: TỪ LÁY, TỪ GHÉP + ¤n l¹i lÝ thuyÕt ********************************************** TuÇn 4- Th¸ng 9 : ÔN TẬP TỪ LÁY, TỪ GHÉP I. Mục tiêu bài học Học sinh cần: 1. Kiến thức: + Củng cố kiến thức về từ ghép, từ láy . 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng sử dụng từ ghép, từ láy . 3. Thái độ: + Tích cực học tập 4. Năng lực và phẩm chất + Phẩm chất: sống yêu thương, trung thực, tự tin, sống tự chủ, tự lập. + Năng lực: Tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo, sử dụng ngôn ngữ, giao tiếp, thẩm mĩ, hợp tác II. Chuẩn bị 1:GV: tích đời sống , tài liệu tham khảo. 2: HS: Ôn lại nội dung văn bản theo hướng dẫn . III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học + Phương pháp: hoạt động nhóm, PP giải quyết vấn đề, vấn đáp + Kĩ thuật: Chia nhóm, giao nhiệm vụ, đặt câu hỏi, thảo luận nhóm IV. Tổ chức các hoạt động dạy học 1) Hoạt động khởi động * Ổn định: * Kiểm tra bài cũ: Kt trong giờ * Vào bài mới: - Gv giới thiệu bài 2) Hoạt động luyện tập Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt ? H·y g¹ch ch©n c¸c tõ ghÐp - ph©n lo¹i. - Hs thảo luận cặp, trả lời ? Ph©n biÖt, so s¸nh nghÜa cña tõ nghÐp víi nghÜa cña c¸c tiÕng: a. èc nhåi, c¸ trÝch, d­a hÊu . b. ViÕt l¸ch, giÊy m¸, chî bóa, quµ c¸p. c. Gang thÐp, m¸t tay, nãng lßng. - Nhóm khác nhận xét - gv nhận xét chung - Gv: Cã mét sè tiÕng trong cÊu t¹o tõ ghÐp ®· mÊt nghÜa, mê nghÜa. Tuy vËy ng­êi ta vÉn x¸c ®Þnh ®­îc ®ã lµ tõ ghÐp CP hay ®¼ng lËp. ? H·y t×m c¸c tõ ghÐp vµ tõ l¸y cã trong VD sau. Con tr©u rÊt th©n thiÕt víi ng­êi d©n lao ®éng. Nhưng tr©u ph¶i c¸i nÆng nÒ, chËm ch¹p, sèng cuéc sèng vÊt v¶, ch¼ng mÊy lóc th¶nh th¬i. V× vËy, chØ khi nghÜ ®Õn ®êi sèng nhäc nh»n, cùc khæ cña m×nh, ng­êi n«ng d©n míi liªn hÖ ®Õn con tr©u. Hướng dẫn hs thảo luận nhóm ? H·y chän côm tõ thÝch hîp ( tr¨ng ®· lªn råi, c¬n giã nhÑ, tõ tõ lªn ë ch©n trêi, v¾t ngang qua, rÆng tre ®en, nh÷ng h­¬ng th¬m ng¸t) ®iÒn vµo chç trèng ®Ó hoµn chØnh ®o¹n v¨n d­íi ®©y: Ngµy ch­a t¾t h¼n,............ MÆt tr¨ng trßn, to vµ ®á........., sau ........cña lµng xa. MÊy sîi m©y con........., mçi lóc m¶nh dÇn råi ®øt h¼n. Trªn qu·ng ®ång ruéng, .......hiu hiu ®­a l¹i, thoang tho¶ng .......... (Th¹ch Lam) - Gọi đại diện trình bày, nhận xét - gv nhận xét chung ? §Æt c©u víi mçi tõ sau: Lạnh lùng, lạnh lẽo, lành lạnh, nhanh nhảu, lúng túng - hs đặt câu ? H·y thay tõ “cã” b»ng tõ l¸y thÝch hîp ®Ó ®o¹n v¨n sau giµu h×nh ¶nh h¬n. §ång quª vang lªn ©m ®iÖu cña ngµy míi. BÕn s«ng cã nh÷ng chuyÕn phµ. Chî bóa cã tiÕng ng­êi.Tr­êng häc cã tiÕng trÎ häc bµi. ? H·y t×m c¸c tõ l¸y trong ®o¹n th¬ sau: Hs hoạt động cá nhân ? H·y chän tõ thÝch hîp trong c¸c tõ: ©m x©m, sÇm sËp, ngai ng¸i, å å, lïng tïng, ®ép ®ép, man m¸c ®Ó ®iÒn vµo chç trèng trong ®o¹n v¨n sau: M­a xuèng .... , giät ng·, giät bay, bôi n­íc táa tr¾ng xãa.Trong nhµ ..........h¼n ®i.Mïi n­íc m­a míi Êm, ngßn ngät,.......... Mïi........, xa l¹ cña nh÷ng trËn m­a ®Çu mïa ®em vÒ. M­a rÌo rÌo trªn s©n, gâ ..........trªn phªn nøa, m¸i gi¹i, ®Ëp.........., liªn miªn vµo tµu l¸ chuèi. TiÕng giät gianh ®æ ...... xèi lªn nh÷ng r·nh n­íc s©u. Bµi tËp 1: a. TrÎ em nh­ bóp trªn cµnh. BiÕt ¨n ngñ biÕt häc hµnh lµ ngoan. (HCM) b. Ai ¬i b­ng b¸t c¬m ®Çy. DÎo th¬m mét h¹t ®¾ng cay mu«n phÇn. (ca dao) c. NÕu kh«ng cã ®iÖu Nam Ai. S«ng H­¬ng thøc suèt ®ªm dµi lµm chi. NÕu thuyÒn ®éc méc mÊt ®i. Th× Hå Ba BÓ cßn g× n÷a em. (Hµ Thóc Qu¸) Bµi tËp 2: Nhãm a: NghÜa cña c¸c tõ ghÐp nµy hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh ® tõ ghÐp CP. Nhãm b: NghÜa cña c¸c tõ ghÐp nµy kh¸i qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng ® tõ ghÐp §l. Bµi tËp 3: C¸c tõ ghÐp: con tr©u, ng­êi d©n, lao ®éng, cuéc sèng, cùc khæ, n«ng d©n, liªn hÖ. - C¸c tõ l¸y: th©n thiÕt, nÆng nÒ, chËm ch¹p, vÊt v¶, th¶nh th¬i, nhäc nh»n. Bµi tËp 4: Ngµy ch­a t¾t h¼n, tr¨ng ®· lªn råi. MÆt tr¨ng trßn, to vµ ®á tõ tõ lªn ë ch©n trêi, sau rÆng tre ®en cña lµng xa. MÊy sîi m©y con v¾t ngang qua, mçi lóc m¶nh dÇn råi ®øt h¼n. Trªn qu·ng ®ång ruéng, c¬n giã nhÑ hiu hiu ®­a l¹i, thoang tho¶ng nh÷ng h­¬ng th¬m ng¸ (Th¹ch Lam) Bµi tËp 5 Bµi tËp 6 - VD: d¹t dµo- rén rµng- ng©n nga Bµi tËp 7 a.VÇng tr¨ng v»ng vÆc gi÷a trêi. §inh ninh hai miÖng, mét lêi song song. . . (TkiÒu-NDu) b.Gµ eo ãc g¸y s­¬ng n¨m trèng. Hße phÊt ph¬ rñ bãng bèn bªn. Kh¾c giê ®»ng ®½ng nh­ niªn. Mèi sÇu d»ng dÆc tùa miÒn biÓn xa. . . (Chinh phô ng©m) c.Lom khom d­íi nói, tiÒu vµi chó, L¸c ®¸c bªn s«ng chî mÊy nhµ. (Bµ huyÖn Thanh Quan) d.N¨m gian nhµ cá thÊp le te. Ngâ tèi ®ªm s©u ®ãm lËp lße. L­ng dËu phÊt ph¬ mµu khãi nh¹t. Lµn ao lãng l¸nh bãng tr¨ng loe. (Thu Èm-NKhuyÕn) Bài tập 8 M­a xuèng sÇm sËp, giät ng·, giät bay, bôi n­íc táa tr¾ng xãa.Trong nhµ ©m x©m h¼n ®i.Mïi n­íc m­a míi Êm, ngßn ngät, man m¸c. Mïi ngai ng¸i, xa l¹ cña nh÷ng trËn m­a ®Çu mïa ®em vÒ. M­a rÌo rÌo trªn s©n, gâ ®ép ®ép trªn phªn nøa, m¸i gi¹i, ®Ëp lïng tïng, liªn miªn vµo tµu l¸ chuèi. TiÕng giät gianh ®æ å å, xèi lªn nh÷ng r·nh n­íc s©u. 3.Hoạt động vận dụng - Đặt câu có sử dụng từ ghép, từ láy? 4. Hoạt động tìm tòi mở rộng - Tìm hiểu thêm về từ ghép, từ láy - Hoàn thành các bài tập - Chuẩn bị bài: ôn tập từ Hán Việt + Ôn kĩ lại kiến thức lí thuyết ******************************************************* TuÇn 1- Th¸ng 10 : ÔN TẬP VĂN BIỂU CẢM VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM I. Mục tiêu bài học Học sinh cần: 1. Kiến thức: - Củng cố kiến thức về văn biểu cảm và cách làm văn biểu cảm 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng làm văn biểu cảm 3. Thái độ: + Tích cực học tập 4. Năng lực và phẩm chất + Phẩm chất: sống yêu thương, trung thực, tự tin, sống tự chủ, tự lập. + Năng lực: Tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo, sử dụng ngôn ngữ, giao tiếp, thẩm mĩ, hợp tác II. Chuẩn bị 1:GV: tích đời sống , tài liệu tham khảo. 2: HS: Ôn lại nội dung văn bản theo hướng dẫn . III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học + Phương pháp: hoạt động nhóm, PP giải quyết vấn đề, vấn đáp + Kĩ thuật: Chia nhóm, giao nhiệm vụ, đặt câu hỏi, thảo luận nhóm IV. Tổ chức các hoạt động dạy học 1) Hoạt động khởi động * Ổn định: * Kiểm tra bài cũ: Kt trong giờ * Vào bài mới: - Gv giới thiệu bài 2) Hoạt động luyện tập Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt ? ThÕ nµo lµ v¨n biÓu c¶m? ? Cã nh÷ng c¸ch biÓu c¶m nµo? ? §Ò v¨n biÓu c¶m th­êng gåm nh÷ng yÕu tè nµo? - Gv nªu mét sã l­u ý ? T×m hiÓu ®Ò bµi trªn? ? CÇn viÕt nh÷ng ý lín nµo? - Cho hs th¶o luËn nhãm, lËp dµn bµi - §¹i diÖn tr×nh bµy, nhËn xÐt - Gv nhËn xÐt, chèt - Gv h­íng d©n viÕt c©u, ®o¹n v¨n biÓu c¶m - hs th¶o luËn nhãm ? LËp dµn ý cho ®Ò bµi trªn ? - §¹i diÖn tr×nh bµy, nhËn xÐt - Gv nhËn xÐt, chèt I. KiÕn thøc c¬ b¶n: 1 .Kh¸i niÖm : V¨n biÓu c¶m lµ v¨n viÕt ra nh»m biÓu ®¹t c¶m xóc, sù ®¸nh gi¸,suy nghÜ cña m×nh vÒ TG xung quanh, vµ khªu gîi lßng ®ång c¶m n¬i con ng­êi. V¨n biÓu c¶m cßn gäi lµ v¨n tr÷ t×nh, gåm thÓ lo¹i: Th¬ tr÷ t×nh, ca dao tr÷ t×nh, tuú bót, th­. -T×nh c¶m thÓ hiÖn: lµ t/c ®Ñp, thÊm nhuÇn t­ t­ëng nh©n v¨n. 2. Hai c¸ch biÓu c¶m : +Trùc tiÕp : Béc lé c¶m xóc, t/c qua nh÷ng tiÕng kªu, lêi than gîi ra t/c Êy. +Gi¸n tiÕp : Béc lé c¶m xóc, t/c th«ng qua c¸c biÖn ph¸p tù sù, miªu t¶ ®Ó khªu gîi t×nh c¶m. 3. §Ò v¨n biÓu c¶m: Nªu ®­îc ®èi t­îng biÓu c¶m, ®Þnh h­íng t×nh c¶m cho bµi lµm. 4. L­u ý : a. §èi t­îng v¨n biÓu c¶m rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Dùa vµo ®èi t­îng ng­êi ta chia lµm 2 d¹ng bµi biÓu c¶m : + BiÓu c¶m vÒ ®èi t­îng trong cuéc sèng : sù vËt, con ng­êi... + BiÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc b. Ph©n biÖt v¨n biÓu c¶m víi v¨n miªu t¶, tù sù : ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh vµ môc ®Ých giao tiÕp hoµn toµn kh¸c nhau. + V¨n biÓu c¶m còng dïng miªu t¶, tù sù nh­ng chØ lµ c¬ së gîi c¶m xóc, gióp t×nh c¶m trong bµi v¨n ch©n thùc h¬n. V× vËy ta kh«ng miªu t¶, kÓ l¹i ®èi t­îng cô thÓ, hoµn chØnh mµ chØ chon chi tiÕt cã kh¶ n¨ng gîi c¶m, ®Ó tõ ®ã biÓu hiÖn c¶m xóc, t×nh c¶m. + Trong v¨n miªu t¶, tù sù còng cã biÓu c¶m nh­ng Ýt. II. C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ng­êi : 1 T×m hiÓu ®Ò : - ®èi t­îng tiÕp nhËn - Môc ®Ých - Néi dung : t×nh c¶m g×? ®/v ai ? - H×nh thøc : ®o¹n v¨n hay bµi v¨n * T×m ý 2 LËp dµn ý : a. Më bµi - Giíi thiÖu ®èi t­îng BC b. Th©n bµi - §Æc ®iÓm næi bËt cña ®èi t­îng? mçi ®Æc ®iÓm gîi cho em c¶m xóc g× ? - §èi t­îng cã nh÷ng kØ niÖm nµo ®¸ng nhí ®/v em? - §èi t­îng gîi cho em nghÜ ®Õn h×nh ¶nh nµo t­¬ng tù, liªn t­ëng ®Õn bµi th¬, bµi h¸t nµo ? - Trong t­¬ng lai, ®èi t­îng cã thay ®æi kh«ng ? NÕu thay ®æi hoÆc em ph¶i xa ®èi t­îng ®ã th× t©m tr¹ng, c¶m xóc cña em sÏ ntn? - Håi t­ëng qu¸ khø, quan s¸t suy ngÉm vÒ hiÖn t¹i : quan s¸t bµy tá c¶m xóc, m¬ ­íc tíi t­¬ng lai.... c. KB - Nªu c¶m nghÜ chung vÒ ®èi t­îng - Liªn hÖ, rót ra bµi häc cho b¶n th©n 3. ViÕt thµnh v¨n: a. C¸ch viÕt c©u v¨n biÓu c¶m : + Dïng nhiÒu c©u v¨n cã chøa c¸c th¸n tõ ( chao «i,A, µ...); nh÷ng tõ ng÷ diÔn t¶ c¶m xóc( yªu, hên,ghÐt,vui, nhí, giËn...) - Dïng c©u hái tu tõ ®Ó béc lé c¶m xóc, th¸i ®é. - C©u cã h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸ gîi c¶m xóc. - Dïng ®iÖp tõ ®iÖp ng÷ t¹o nhÞp ®iÖu gîi c¶m xóc. - Dïng nhiÒu tõ l¸y. + C¸ch viÕt ®o¹n v¨n biÓu c¶m : - Trong ®o¹n v¨n ph¶i diÔn t¶ ®­îc 1 ý, 1biÓu hiÖn cña t×nh c¶m c¶m xóc. C©u v¨n linh ho¹t, cã c©u biÓu c¶m trùc tiÕp, cã c©u biÓu c¶m gi¸n tiÕp . Th«ng th­êng c©u biÓu c¶m trùc tiÕp hay ®øng ®Çu hoÆc cuèi ®o¹n ®Ó nªu t×nh c¶m, c¶m xóc chñ yÕu. III.LuyÖn tËp: Bµi 1: C¶m xóc vÒ khu v­ên nhµ em. a) MB: - Em yªu khu v­ên nhá tr­íc nhµ, cã nhiÒu loµi c©y, ®Çy mµu s¾c,tiÕng chim,h­¬ng vÞ... b)TB: - Mçi mïa v­ên cã 1 vÎ ®Ñp riªng, nh­ng ®Ñp nhÊt,®¸ng yªu nhÊt lµ vµo mïa xu©n. - Cã nhiÒu kØ niÖm vui buån ®¸ng nhí gi÷ khu v­ên víi em vµ gia ®×nh( g¾n bã, lîi Ých...) c. KB: - Em sÏ ch¨m sãc khu v­ên ®Ó ®Ñp ,xanh tèt h¬n. B¶o vÖ vµ ch¨m sãc khu v­ên chÝnh lµ gi÷ g×n t×nh c¶m gia ®×nh, l­u gi÷ nh÷ng kØ niÖm , lµm ®Ñp cho quª h­¬ng. 3. Ho¹t ®éng vËn dông - ViÕt mét ®o¹n v¨n biÓu c¶m trong dµn ý võa lËp. 4. Ho¹t ®éng t×m tßi, më réng - T×m thªm nh÷ng tµi liÖu vÒ v¨n biÓu c¶m - ¤n l¹i bµi - ChuÈn bÞ: ¤n tËp th¬ tr÷ t×nh trung ®¹i TuÇn 2,3- Th¸ng 10 : ÔN TẬP THƠ TRỮ TÌNH TRUNG ĐẠI I. Mục tiêu bài học Học sinh cần: 1. Kiến thức: - Củng cố kiến thức về các bài thơ trung đại đã học. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng đọc- hiểu và cảm thụ văn chương 3. Thái độ: + Tích cực học tập 4. Năng lực và phẩm chất + Phẩm chất: sống yêu thương, trung thực, tự tin, sống tự chủ, tự lập. + Năng lực: Tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo, sử dụng ngôn ngữ, giao tiếp, thẩm mĩ, hợp tác II. Chuẩn bị 1:GV: tích đời sống , tài liệu tham khảo. 2: HS: Ôn lại nội dung văn bản theo hướng dẫn . III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học + Phương pháp: hoạt động nhóm, PP giải quyết vấn đề, vấn đáp + Kĩ thuật: Chia nhóm, giao nhiệm vụ, đặt câu hỏi, thảo luận nhóm IV. Tổ chức các hoạt động dạy học 1) Hoạt động khởi động * Ổn định: * Kiểm tra bài cũ: Kt trong giờ * Vào bài mới: - Gv giới thiệu bài 2) Hoạt động luyện tập Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt ? Nêu những đặc điểm nổi bật của thơ trữ tình trung đại? - Hs thảo luận nhóm, hoàn thiện bảng tống hợp - Đại diện trình bày, nhận xét - Gv chốt I §Æc ®iÓm cña th¬ tr÷ t×nh trung ®¹i ViÖt Nam - V¨n häc trung ®¹i lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn cña nÒn v¨n häc viÕt VN - Th¬ tr÷ t×nh trung ®¹i chñ yÕu mang tinh thÇn yªu n­íc, nh©n ®¹o vµ chñ nghÜa anh hïng cao c¶, g¾n bã m¸u thÞt víi mÖnh ®Êt n­íc vµ sè phËn con ng­êi - Th¬ trung ®¹i ®­îc viÕt b»ng ch÷ h¸n vµ ch÷ N«m víi nhiÒu thÓ lo¹i: thÊt ng«n tø tuyÖt, ngò ng«n tø tuyÖt, thÊt ng«n b¸t có, lôc b¸t, song thÊt lôc b¸t. II. B¶ng hÖ thèng kiÕn thøc vÒ th¬ trung ®¹i: T¸c phÈm T¸c gi¶ ThÓ th¬ Néi dung NghÖ thuËt 1. Nam quèc s¬n hµ LÝ Th­êng KiÖt ThÊt ng«n tø tuyÖt - B¶n tuyªn ng«n §L ®Çu tiªn K§ chñ quyÒn l·nh thæ cña ®Êt n­íc vµ nªu cao ýchÝ q/ t©m b¶o vÖ chñ /q tr­íc kÎ thï XL 2. Phß gi¸ vÒ kinh TrÇn quang Kh¶i. Ngò ng«n TT - ThÓ hiÖn hµo khÝ chiÕn th¾ng vµ kh¸t väng th¸i b×nh thÞnh trÞ cña DT ta ë thêi TrÇn. - DiÔn ®¹t c« ®äng 3. Buæi chiÒu ®øng ...tr«ng ra TrÇn Nh©n T«ng ThÊt ng«n tø tuyÖt - C¶nh th«n quª B¨c bé trÇm lÆng kh«ng ®×u h­u, hån th¬ th¾m thiÕt t×nh quª - g¾n bã m¸u thÞt víi quª h­¬ng. - Lùa chän kh¾c ho¹ chi tiÕt tiªu biÓu cho c¶nh quan. 4.C«n S¬n ca. NguyÔn Tr·i lôc b¸t - Nh©n c¸ch thanh cao vµ sù giao hoµ tuyÖt ®èi víi thiªn nhiªn. - §iÖp tõ “ ta”. - Giäng ®iÖu nhÑ nhµng. 5. Sau phót chia li §Æng TrÇn C«n Song thÊt lôc b¸t - Nçi sÇu li cña ng­êi chinh phô sau lóc tiÔn ®­a chång ra trËn. - Tè c¸o chiÔn tranh phi nghÜa- thÓ hiÖn niÒm kh¸t khao h¹nh phóc ... - Ng«n tõ ®iªu luyÖn. §iÖp ng÷ - T¶ c¶nh ngô t×nh. 6 B¸nh tr«i n­íc Hå Xu©n H­¬ng ThÊt ng«n tø tuyÖt - Ca ngîi vÎ ®Ñp phÇm chÊt trong tr¾ng s¾t son cña ng­êi phô n÷ Vn ngµy x­a. - C¶m th«ng s©u s¾c sè phËn ch×m næi cña hä. - Ng«n ng÷ b×nh dÞ, ®a nghÜa, thµnh ng÷. 7. Qua ®Ìo Ngang Bµ h.Thanh Quan ThÊt ng«n b¸t có - Nçi nhí th­¬ng qu¸ khø ®i ®«i víi nçi buån ®¬n lÎ gi÷a nói ®Ìo hoang s¬ - t¶ c¶nh ngô t×nh, §¶o ng÷, lèi ch¬i ch÷, ®èi. 8. B¹n ®Õn ch¬i nhµ. NguyÔn KhuyÕn ThÊt... b/có - T×nh b¹n ®Ëm ®µ, th¾m thiÕt cña t¸c gi¶. - Ng«n ng÷ ®êi th­êng Hs thảo luận nhóm, trả lời III. Hoµn c¶nh ra ®êi, thÓ th¬, néi dung , nghÖ thuËt 1. S«ng nói n­íc Nam - H/c ra ®êi: kh¸ng chiÕn chèng Tèng 1076 - ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt. c©u 2,4 hiÖp vÇn víi nhau ë ch÷ cuèi - Néi dung: Kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn l·nh thæ, quyÕt t©m b¶o vÖ l·nh thæ tríc sù x©m l­îc cña kÎ thï - NghÖ thuËt: Giäng th¬ ®anh thÐp hïng hån, ý t­ëng hoµ vµo c¶m xóc, lêi th¬ c« ®óc s¸ng râ. * Bµi th¬ ®­îc coi lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp ®Çu tiªn cña n­íc ta ®­îc viÕt b»ng th¬.Nã kh¼ng ®Þnh mét ch©n lÝ : s«ng nói n­íc Nam lµ cña ng­êi ViÖt Nam,kh«ng ai ®­îc x©m ph¹m - Bµi th¬ võa biÓu ý võa biÓu c¶m c¶m xóc m·nh liÖt ®­îc nÐn kÝn trong ý t­ëng. - Giäng th¬ hµo hïng ®anh thÐp,ng«n ng÷ dâng d¹c,døt kho¸t,thÓ hiÖn b¶n lÜnh khÝ ph¸ch d©n téc. “s«ng nói n­íc Nam” lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp ®Çu tiªn kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn l·nh thæ cña ®Êt n­íc vµ nªu cao ý chÝ quyÕt t©m b¶o vÖ chñ quyÒn ®ã tr­íc mäi kÎ thï x©m l­îc . 2. Phß gi¸ vÒ kinh - H/c ra ®êi: 1285. Sau chiÕn th¾ng Nguyªn M«ng. s¸ng t¸c lóc «ng ®i ®ãn Th¸i Th­îng Hoµng vÒ Th¨ng Long. - ThÓ th¬: Ngò ng«n tø tuyÖt. Gieo vÇn ë cuèi c©u 1,2,4 - Néi dung: ThÓ hiÖn hµo khÝ chiÕn th¾ng vµ kh¸t väng th¸i b×nh thÞnh trÞ cña qu©n d©n nhµ TrÇn - NghÖ thuËt: Giäng th¬ hµo hïng, lêi th¬ c« ®óc s¸ng râ, ý t­ëng hoµ vµo c¶m xóc. * Bµi th¬ thiªn vÒ biÓu ý: +Hai c©u ®Çu : thÓ hiÖn hµo khÝ chiÕn th¾ng cña d©n téc ®èi víi giÆc Nguyªn – M«ng. + Hai c©u cuèi : lêi ®éng viªn x©y dùng ph¸t triÓn ®Êt n­íc trong thêi b×nh vµ niÒm tin s¾t ®¸ vµo sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng mu«n ®êi cña ®Êt n­íc. - Bµi th¬ dïng c¸ch diÔn ®¹t sóc tÝch,c« ®äng,kh«ng h×nh ¶nh,hoa mü,c¶m xóc ®­îc nÐn trong ý t­ëng. bµi th¬ thÓ hiÖn hµo khÝ chiÕn th¾ng vµ kh¸t väng th¸i b×nh,thÞnh trÞ cña d©n téc ta thêi ®¹i nhµ TrÇn 3. Buæi chiÒu ®øng ë phñ Thiªn Tr­êng tr«ng ra. - H/c ra ®êi: Khi t¸c gi¶ vÒ th¨m quª cò ë Phñ Thiªn Tr­êng - ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt - Néi dung: C¶nh lµng quª ®ång b¨ng B¾c Bé ®Ñp b×nh yªn, v¾ng lÆng nh­ng ko ®×u hiu, vÉn ¸nh lªn sù sèng con ng­êi GV : T¸c gi¶ quan s¸t c¶nh Thiªn Tr­êng lµ lóc vÒ chiÒu s¾p tèi : C¶nh chung ë phñ Thiªn Tr­êng lµ vµo dÞp thu ®«ng,cã bãng chiÒu,s¾c chiÒu man m¸c ,chËp chên “n÷a nh­ cã n÷a nh­ kh«ng” vµo lóc giao thêi gi÷a ban ngµy vµ ban ®ªm ë chèn th«n quª d©n d·. àMét c¶nh chiÒu ë th«n quª ®­îc ph¸c häa rÊt ®¬n s¬ nh­ng vÉn ®Ëm ®µ s¾c quª ,hån quª. C¶nh buæi chiÒu ë phñ Thiªn Tr­êng lµ c¶nh t­îng vïng quª trÇm lÆng mµ kh«ng ®×u hiu.ë ®©y vÉn ¸nh lªn sù sèng cña con ng­êi trong sù hßa hîp víi c¶nh vËt thiªn nhiªn mét c¸ch nªn th¬,chøng tá t¸c gi¶ lµ ng­êi tuy cã ®Þa vÞ tèi cao nh­ng t©m hån vÉn g¾n bã m¸u thÞt víi quª h­¬ng th«n d·. 4.C«n s¬n ca - H/c ra ®êi: Khi NT vÒ ë Èn ë C«n S¬n - ThÓ th¬: Lôc b¸t - Néi dung: C¶nh C«n S¬n ®Ñp nªn th¬, t©m hån yªu thiªn nhiªn , hoµ hîp víi thiªn nhiªn cña NT - NghÖ thuËt: §iÖp tõ, so s¸nh, tõ l¸y, ®éng tõ, tÝnh tõ gîi c¶m. giäng ®iÖu nhÑ nhµng,th¶nh th¬i,ªm tai - Tõ “ta”®iÖp l¹i 5 lÇn. NguyÔn Tr·i ®ang sèng trong nh÷ng gi©y phót th·nh th¬i,®ang th¶ hån vµo c¶nh trÝ C«n S¬n. C«n S¬n lµ mét c¶nh trÝ thiªn nhiªn kho¸ng ®¹t,thanh tÜnh nªn th¬, t¹o khung c¶nh cho thi nh©n ngåi ng©m th¬ nhµn mét c¸ch thó vÞ. Víi h×nh ¶nh nh©n vËt “ta”gi÷a c¶nh t­îng C«n S¬n nªn th¬ ,hÊp dÉn ,®o¹n th¬ cho thÊy sù giao hßa gi÷a con ng­êi vµ thiªn nhiªn b¾t nguån tõ nh©n c¸ch thanh cao,t©m hån thi sÜ cña chÝnh NguyÔn Tr·i . 5. Sau phót chia li - XuÊt xø: TrÝch "Chinh phô ng©m khóc" - ThÓ th¬: Song thÊt lôc b¸t - Néi dung: nçi sÇu cña ng­êi vî trÎ sau khi tiÔn chång ra trËn -NghÖ thuËt: §iÖp ng÷, tõ l¸y, ©m ®iÖu th¬, GV: a)Khóc ng©m1: Nçi sÇu chia li cña ng­êi vî. - B»ng phÐp ®èi “chµng th× ®i – thiÕp th× vÒ”t¸c gi¶ cho thÊy thùc tr¹ng cña cuéc chia li.Chµng ®i vµo câi vÊt v¶,thiÕp th× vß vâ c« ®¬n. - H×nh ¶nh “m©y biÕc,nói ngµn” lµ c¸c h×nh ¶nh gãp phÇn gîi lªn c¸i mªnh m«ng cña nçi sÇu chia li. b)Khóc ng©m 2 : Gîi t¶ thªm nçi sÇu chia li. PhÐp ®èi + ®iÖp ng÷ vµ ®¶o vÞ trÝ hai ®Þa danh Hµm D­¬ng ,Tiªu T­¬ng ®· diÔn t¶ sù ng¨n c¸ch mu«n trïng.Sù chia li trong khi t×nh c¶m t©m hån vÉn g¾n bã thiÕt tha . c) Khóc ng©m 3: Nçi sÇu chia li t¨ng tiÕnthÓ hiÖn b»ng phÐp ®èi,®iÖp ng÷,®iÖp ý. - Sù xa c¸ch ®· hoµn toµn mÊt hót vµo ngµn d©u “nh÷ng mÊy ngµn d©u”. - Mµu xanh cña ngµn d©u gîi t¶ trêi ®Êt cao réng,th¨m th¼m mªnh m«ng,n¬i göi g¾m,lan táa vµo nçi sÇu chi li. Ch÷ “sÇu” trë thµnh khèi sÇu,nói sÇu cña ng­êi chinh phô. 6. B¸nh tr«i n­íc - ThÓ th¬: th¸t ng«n tø tuyÖt. HiÖp vÇn ë ch÷ cuèi c©u 1,2,3 - Néi dung: Ca ngîi phÈm chÊt trong tr¾ng s¾t son cña ng­êi phô n÷ trong x· héi phong kiÕn x­a - NghÖ thuËt : Èn dô, sö dông thµnh ng÷ GV : *Bµi th¬ ®­îc hiÓu theo hai nghÜa: - B¸nh tr«i n­íc lµ b¸nh lµm tõ bét nÕp,®­îc nhµo nÆn vµ viªn trßn,cã nh©n ®õ¬ng phªn,®­îc luéc chÝn b»ng c¸ch cho vµo nåi n­íc ®un s«i. - PhÈm chÊt th©n phËn ng­êi phô n÷. + H×nh thøc : xinh ®Ñp. + PhÈm chÊt : trong tr¾ng dï gÆp c¶nh ngé nµo còng gi÷ ®­îc sù son s¾t,thñy chung t×nh nghÜa,mÆc dï th©n phËn ch×m nçi bÊp bªnh gi÷a cuéc ®êi. àNghÜa sau quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ cho bµi th¬.Víi ng«n ng÷ b×nh dÞ,bµi th¬ cho thÊy Hå Xu©n H­¬ng rÊt tr©n träng vÎ ®Ñp,phÈm chÊt trong tr¾ng cña ng­êi phô n÷ VN ngµy x­a,võa c¶m th­¬ng s©u s¾c cho th©n phËn chÝm næi cña hä. 7. B¹n ®Õn ch¬i nhµ - H/c: S¸ng t¸c khi NK vÒ ë Èn - ThÓ th¬ : thÊt ng«n b¸t có ®­êng luËt. Gieo vÇn ë ch÷ cuèi mçi c©u 1 ,2 , 4 , 6, 8 - Néidung; ca ngîi t×nh b¹n ch©n thµnh , th¾m thiÕt - NghÖ thuËt: T¹o ra t×nh huång dÝ