Giáo án Địa lí lớp 6 - Bài 18: Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ không khí

Ngày:./01/2018 Tuần:..Tiết: Bài 18: THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ I.Mục tiêu bài học: Sau bài học, HS cần đạt những yêu cầu sau: Kiến thức: Phân biệt và trình bày được hai khái niệm: thời tiết và khí hậu. Hiểu nhiệt độ không khí là gì và nguyên nhân làm cho không khí có nhiệt độ. Làm quen với các dự báo thời tiết hàng ngày. Kỹ năng: Biết cách đo, tính nhiệt độ trung bình ngày, tháng, năm. Bước đầu tập quan sát và ghi chép một số yếu tố thời tiết đơn giản. Thái độ: Có ý thức, trách nhiệm với môn học. Tinh thần yêu thiên nhiên và bảo vệ thiên nhiên. II. Đồ dùng dạy học và phương tiện cần thiết: Giáo viên: Sách giáo khoa lớp 6, giáo án. Hình 48. Sự thay đổi nhiệt độ theo độ cao và Hình 49. Sự thay đổi nhiệt độ theo vĩ độ. Học sinh: Sách giáo khoa lớp 6, tập ghi bài. III. Hoạt động dạy và học: Ổn định lớp: (1 phút) Kiểm tra bài cũ: (2 phút) Lớp vỏ khí được chia thành mấy tầng? Nêu vị trí, đặc điểm của tầng đối lưu. Vào bài mới: (2 phút) Khi các em coi chương trình Thời sự, để kết thúc chương trình đều có mục “Dự báo thời tiết”. Các em luôn cảm thấy nhàm chán và bỏ qua. Vậy tại sao người ta lại vẫn luôn trình chiếu mục ấy? Bởi vì, thời tiết và khí hậu có ảnh hưởng lớn tới cuộc sống hằng ngày của con người, từ ăn mặc, ở, cho đến các hoạt động sản xuất. Vì vậy, việc nghiên cứu thời tiết và khí hậu là một vấn đề hết sức cần thiết. Để nghiên cứu thời tiết và khí hậu, chúng ta cần nắm được các yếu tố chính là: nhiệt độ, gió và mưa. Hôm nay, cô và các em sẽ cùng nhau tìm hiểu bài 18. Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ không khí. Thời gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung 10 PHÚT HOẠT ĐỘNG 1: TÌM HIỂU THỜI TIẾT VÀ KHÍ HẬU Hình thức: Hoạt động cá nhân GV đặt câu hỏi cho học sinh trả lời dựa theo sách giáo khoa. - Mục “Dự báo thời tiết” thường hay nói về nội dung gì? Một ngày thông báo mấy lần? - Vậy, thời tiết là gì? - Mùa đông và mùa hè ở miền Bắc nước ta có sự khác nhau như thế nào? - Mùa đông ở miền Bắc khác với mùa đông ở miền Nam nước ta khác nhau như thế nào? GV nhận xét, chuẩn xác kiến thức. Chốt lại kiến thức:”Thời tiết không giống nhau ở khắp mọi nơi và luôn thay đổi.” - Khí hậu là gì? - Vậy, khí hậu và thời tiết khác nhau như thế nào? GV nhận xét, chuẩn xác kiến thức và bổ sung:”Thời tiết thay đổi, không theo qui luật, có sự khác nhau giữa các nơi và thời gian nên phải dự báo thường xuyên. Khí hậu mang tính qui luật nên không cần dự báo.” - Trả lời dựa vào SGK. - Mùa đông lạnh mưa ít. Mùa hè nóng, mưa nhiều. - Miền Bắc có mùa đông lạnh, miền Nam không có mùa đông lạnh. - Trả lời dựa vào SGK. - Thời tiết là tình trạng khí quyển trong một thời gian ngắn (một buổi, một ngày, vài ngày), còn khí hậu là trình trạng thời tiết được lặp đi lặp lại trong một thời gian dài (thường vài chục năm) và đã trở thành quy luật. I. Thời tiết và khí hậu: - Thời tiết là tất cả mọi hiện tượng khí tượng (nắng, mưa, gió) xảy ra trong một thời gian ngắn, ở một địa phương. - Khí hậu của một nơi, là sự lặp đi lặp lại tình hình thời tiết nơi đó, trong một thời gian dài, từ năm này qua năm khác và đã trở thành quy luật. 20 PHÚT HOẠT ĐỘNG 2: TÌM HIỂU NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ VÀ CÁCH ĐO NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ Hình thức: Hoạt động cá nhân. GV nêu qui trình hấp thụ nhiệt của đất và không khí. Sau đó đặt câu hỏi cho học sinh. - Nhiệt độ không khí là gì? - Muốn biết nhiệt độ không khí người ta dùng dụng cụ gì để đo? - Tại sao phải để nhiệt kế trong bóng râm và cách mặt đất 2m? GV hướng dẫn học sinh cách tính nhiệt độ trung bình ngày. Từ đó cho học sinh suy luận ra cách tính nhiệt độ trung bình tháng và năm. GV chuẩn xác kiến thức và giải thích thêm cho học sinh:”Tại sao không khí nóng nhất không phải 12h mà là 13h?” - Trả lời dựa vào SGK. - Dùng nhiệt kế. - Nếu để nhiệt kế dưới ánh nắng Mặt Trời thì nhiệt độ đo được không phải là nhiệt độ của không khí. - Nhiệt độ trung bình ngày = Tổng nhiệt độ các lần đo chia cho số lần đo. - Nhiệt độ trung bình tháng = Tổng nhiệt độ trung bình các ngày trong tháng chia cho số ngày. - Nhiệt độ trung bình năm = Tổng nhiệt độ trung bình 12 tháng chia cho 12. - Theo dõi và ghi nhớ. Phát biểu nếu có thể trả lời được. II. Nhiệt độ không khí và cách đo nhiệt độ không khí: - Nhiệt độ không khí là độ nóng, lạnh của không khí. - Công thức tính nhiệt độ trung bình ngày, tháng, năm. 10 PHÚT HOẠT ĐỘNG 3: TÌM HIỂU SỰ THAY ĐỔI CỦA KHÔNG KHÍ Hình thức: Hoạt động theo cặp đôi a. Nhiệt độ không khí thay đổi tùy theo vị trí gần hay xa biển: - Tại sao ngày hè, người ta thường ra biển nghỉ và tắm mát? - Tại sao về mùa hạ, những miền gần biển có không khí mát hơn trong đất liền; ngược lại, về mùa đông, những miền gần biển lại có không khí ấm hơn trong đất liền? GV nhận xét và chuẩn xác kiến thức:”Miền gần biền và miền gần sâu trong lục địa sẽ có khí hậu khác nhau. Sự khác nhau đó sinh ra 2 loại khí hậu: khí hậu lục địa và khí hậu đại dương.” b. Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ cao: GV cho HS quan sát hình 48, nhận xét sự thay đổi nhiệt độ theo độ cao, giải thích? GV hướng dẫn cho học sinh tính sự chênh lệch độ cao giữa 2 điểm hình 48. c. Nhiệt độ không khí thay đổi theo vĩ độ: GV cho HS quan sát hình 49, nhận xét sự thay đổi nhiệt độ theo vĩ độ? GV nhận xét và chuẩn xác kiến thức. - Trả lời theo suy nghĩ của HS. - Nước biển có tác dụng điều hòa nhiệt độ, làm cho khí hậu về mùa hạ bớt nóng, về mùa đông bớt lạnh. - Theo dõi và ghi nhớ. - Trả lời. - Theo dõi và ghi nhớ. - Trả lời. - Theo dõi và ghi nhớ. III. Sự thay đổi của không khí: a. Vị trí gần hay xa biển: Nhiệt độ không khí ở những miền nằm gần biển và những miền năm sâu trong lục địa có sự khác nhau. b. Độ cao: Trong tầng đối lưu, càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm. c. Vĩ độ địa lí: Không khí ở các vùng vĩ độ thấp nóng hơn không khí ở các vùng vĩ độ cao. Củng cố: - Thời tiết khác khí hậu ở điểm nào? - Cách tính nhiệt độ trung bình ngày, tháng, năm? Dặn dò: - Trả lời câu hỏi cuối bài trong SGK. Bỏ câu 2. - Học bài và soạn bài 19: Khí áp và gió trên Trái Đất. IV. Rút kinh nghiệm ...