Giáo án Địa lý lớp 10 - Sóng, thuỷ triều và dòng biển

Sóng. Thuỷ triều và dòng biển A. Mục tiêu bài học: Sau khi học xong bài học, học sinh phải cần: - Hiểu khái niệm về sóng biển và nguyên nhân chủ yếu gây ra sóng. - Hiểu rõ tương quan giữa vị trí Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất đã ảnh hưởng tới thuỷ triều như thế nào. - Nhận biết được đặc điểm phân bố của các dòng biển trên Trái Đất. - Biết phân tích hình vẽ, tranh ảnh và bản đồ để đi đến nội dung bài học. - Nhận thức được nguyên nhân sinh ra thuỷ triều. Biết được cách vận dụng hiện tượng này trong cuộc sống. B. Thiết bị dạy học: - Hình các dòng biển (phóng to theo SGK). - Các hình trong SGK (phóng to). - Tranh ảnh về sóng và thuỷ triều. C. Hoạt động dạy học: Kiểm tra 1 số kiến thức cũ đã học. Khởi động. Thỉnh thoảng ta vẫn nghe nói “Biển lặng”. Có bao giờ biển hoàn toàn tĩnh lặng? Thực tế biển luôn luôn vận động. Em nào còn nhớ biển chuyển động dưới những dạng nào? Trên cơ sở những kiến thức đã học ở lớp 6, bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về sóng, thuỷ triều và dòng biển. Hoạt động của GV và HS Nội dung chính HĐ 1: Nhóm. Bước 1: Các nhóm đọc SGK, quan sát các tranh ảnh GV gắn trên bảng (sóng biển, sóng thần,…) trao đổi các nội dung sau: - Sóng là gì? - Nguyên nhân gây ra sóng? - Thế nào là sóng bạc đầu? - Nguyên nhân gây ra sóng thần? - Mô tả đôi nét về sóng thần? Bước 2: Đại diện các nhóm lên trình bày. GV chuẩn xác kiến thức. Có thể bổ sung I. Sóng biển. 1. Khái niệm. Là hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng. 2. Nguyên nhân. Chủ yếu là do gió. 3. Sóng thần. Có chiều cao và tốc độ rất lớn. Chủ yếu do động đất gây ra các câu hỏi sau: - Em biết gì về đợt sóng thần gần đây nhất của nhân loại? HĐ 2: Cả lớp. GV yêu cầu HS nghiên cứu kỹ các hình trong SGK, lần lượt trả lời các câu hỏi sau: - Thuỷ triều là gì? - Nguyên nhân hình thành thuỷ triều nhất? Lúc đó ở Trái Đất sẽ nhìn thấy Mặt Trăng như thế nào? - Khi nào dao động thuỷ triều nhỏ nhất? Lúc đó ở Trái Đất sẽ nhìn thấy Mặt Trăng như thê nào? - Nghiên cứu về thuỷ triều có nghĩa như thế nào đối với sản xuất và quân sự? Chuyển ý: Khi nhắc đến khái niệm “dòng sông”, chúng ta sẽ hình dung ngay đến những dòng sông xinh đẹp trên lục địa. Hôm nay chúng ta lại tìm hiểu những “dòng sông” không chảy trên lục II. Thuỷ triều. 1. Khái niệm. Thuỷ triều là hiện tượng chuyển động lên xuống thường xuyên và có chu kỳ của các khối nước trong các biển và đại dương. 2. Nguyên nhân. Được hình thành chủ yếu do sức hút của Mặt Trăng và Mặt Trời. 3. Đặc điểm. - Khi Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất cùng nằm trên một đường thẳng thì dao động thuỷ triều lớn nhất. - Khi Mặt Trăng, Mặt Trời, Trái Đất nằm vuông góc với nhau thì dao động thuỷ triều nhỏ nhất. III. Dòng biển. địa mà chảy ngay trong biển cả -> Giới thiệu phần III. HĐ 3: Nhóm. Bước 1: Các nhóm nghiên cứu kỹ nội dung trong SGK, quan sát kỹ H 16.4.4, thảo luận, hoàn thành các nhiệm vụ sau: Nhóm 1: Hoàn thành phiếu học tập 1. (Các dòng biển nóng BBC). Nhóm 2: Hoàn thành phiếu học tập 2. (Các dòng biển lạnh BBC). Nhóm 3: Hoàn thành phiếu học tập 3. (Các dòng biển nóng NBC). Nhóm 4: Hoàn thành phiếu học tập 4. (Các dòng biển lạnh NBC). Bước 2: Đại diện các nhóm lên trình bày kết hợp với chỉ H 16.4 trên bảng. GV chuẩn xác kiến thức và bổ xung các câu hỏi sau: - Tác động của dòng biển nóng, lạnh đối với khí hậu nơi có chảy qua? 1. Phân loại. Có hai loại: Dòng biển nóng và dòng biển lạnh. 2. Phân bố. - Các dòng biển nóng thường phát sinh ở hai bên Xích đạo, chảy về hướng Tây, khi gặp lục địa thì chuyển hướng chảy về phía cực. - Các dòng biển lạnh xuất phát từ khoảng vĩ tuyến 30 - 400, chảy về phía Xích đạo. - Hướng chảy của các vòng hoàn lưu lớn ở bán cầu Bắc theo chiều kim đồng hồ, ở bán cầu Nam thì ngược lại. - ở nửa cầu Bắc có những dòng biển lạnh xuất phát từ vùng cực, men theo bờ Tây các đại dương chảy về phía Xích đạo. - ở vùng gió mùa thường xuất hiện các dòng nước đổi chiều theo mùa. - Các dòng biển nóng và lạnh chảy đối xứng qua hai bờ của các đại dương. - Hãy chứng minh các dòng biển thường chảy đối xứng giữa hai bên bờ của các đại dương. - Tại sao hướng chảy của các vòng hoàn lưu lớn ở bán cầu Bắc theo chiều kim đồng hồ, còn ở bán cầu Nam thì ngược lại? Đánh giá. 1. Câu nào dưới đây không chính xác? A. Sóng biển là hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng. B. Sóng biển là hình thức dao dộng của nước biển theo chiều nằm ngang. C. Nguyên nhân chủ yếu sinh ra sóng thần là do động đất dưới đáy biển. D. Nguyên nhân chủ yếu của sóng biển và sóng bạc đầu là gió. 2. Nối các dữ kiện sau sao cho hợp lý nhất. Mặt Trời Mặt Trăng Trái Đất Nằm trên đường thẳng Nằm vuông góc với nhau Dao động thuỷ triều nhỏ nhất Dao động thuỷ triều lớn nhất Vào các ngày 1 và 15 âm lịch Vào các ngày 7 và 23 âm lịch Phụ lục. * Phiếu học tập số 1: Bán cầu Tính chất dòng biển Tên gọi Nơi xuất phát Hướng chảy Bắc Nóng * Phiếu học tập số 2: Bán cầu Tính chất dòng biển Tên gọi Nơi xuất phát Hướng chảy Bắc Lạnh * Phiếu học tập số 3: Bán cầu Tính chất dòng biển Tên gọi Nơi xuất phát Hướng chảy Nam Nóng * Phiếu học tập số 4: Bán cầu Tính chất dòng biển Tên gọi Nơi xuất phát Hướng chảy Nam Lạnh * Thông tin phản hồi. Bán cầu Tính chất dòng biển Tên gọi Nơi xuất phát Hướng chảy Nóng 1. Dòng biển Bắc Thái Bình Dương. 2. Dòng biển Gulfstream (Bắc Đại Tây Dương). 3. Dòng biển Ghine. 4. Dòng biển theo gió mùa. 5. Dòng biển Bắc xích đạo Xích đạo Chảy về hướng Tây, khi gặp lục địa thì chảy lên hướng Bắc. Bắc Lạnh 1. Dòng biển California. 2. Dòng biển Labrado. 3. Dòng biển Canary. 4. Dòng biển Oiasivo. Khoảng vĩ tuyến 30- 400B hoặc từ cực. Men theo bờ Tây của các đại dương chảy về phía xích độ Nam Nóng 1. Dòng biển Brazinl. 2. Dòng biển Mazambich. 3. Dòng biển Đông úc. 4. Dòng biển Nam Xích đạo Xích đạo Chảy về hướng Tây, khi gặp lục địa thì chuyển hướng về phía Nam cực. Lạnh 1. Dòng biển theo gió Tây 2. Dòng biển Peru 3. Dòng biển Benghela 4. Dòng biển Tây úc Khoảng vĩ tuyến 30 - 400 Nam Chảy về phía xích đạo. --------------------------------- Rỳt kinh nghiệm sau bài dạy................................................................................... ................................................................................................................................. ................................................................................................................................