Giáo án Địa lý lớp 10 - Thổ nhưỡng quyển các nhân tố hình thành thổ nhưỡng

THỔ NHƯỠNG QUYỂN CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH THỔ NHƯỠNG I Mục tiêu bài học : Sau bài học học sinh cần : - Trình bày được các khái niệm thổ nhưỡng (đất) , độ phì của đất , thổ nhưỡng quyển . - Biết được các nhân tố hình thành đất , hiểu được vai trò của mỗi nhân tố trong sự hình thành đất . - Rèn luyện kỹ năng đọc , hiểu , giải thích kênh hình , xác lập mối quan hệ giữa các nhân tố trong sự hình thành đất . - Ý thức được sự cần thiết phải bảo vệ đất trong sản xuất và đời sống . II Thiết bị dạy học : - Các hình trong SGK - Tranh ảnh về sự tác động của con người trong việc hình thành đất ở nhiều khu vực khí hậu khác nhau . III.Hoạt động dạy học : Hoạt động của GV và HS Nội dung chính *HĐ1 : Cá nhân + Bước 1 : HS dựa vào SGK , vốn hiểu biết trả lời các câu hỏi : - Trình bày các khái niệm : thổ nhưỡng ( đất ) , độ phì của đất , thổ nhưỡng quyển . - Vì sao nói đất là vật thể tự nhiên độc đáo ? - Trả lời câu hỏi của mục I trang 81 SGK + Bước 2 : HS trình bày , GV chuẩn kiến thức . Chuyển ý : đất được hình I Thổ nhưỡng ( đất ) - Thổ nhưỡng : lớp vật chất mềm , xốp trên bề mặt lục địa , được đặc trưng bởi độ phì . - Độ phì : Là khả năng cung cấp nước , khí , nhiệt và các chất dinh dưỡng cần thiết cho thực vật sinh trưởng và phát triển - Thổ nhưỡng quyển : Lớp vỏ chứa vật chất tơi xốp trên bề mặt các lục địa . II Các nhân tố hình thành đất thành từ các chất hữu cơ và vô cơ do tác động của các nhân tố tự nhiên . Vậy có các nhân tố nào tham gia vào quá trình hình thành đất . Mỗi nhân tố có vai trò như thế nào trong việc hình thành đất ? *HĐ 2 : Nhóm +Bước 1 : Mỗi nhóm tìm hiểu 2 nhân tố Nhóm 1,2 : dựa vào SGK , hình 26.2 trang 89 SGK , vốn hiểu biết thảo luận theo các câu hỏi : - Nhân tố đá mẹ và khí hậu có vai trò gì trong quá trình hình thành đất ? Cho ví dụ . 1. Đá mẹ - Là những sản phẩm phong hoá từ đá gốc . - Vai trò : là nguồn cung cấp vật chất vô cơ cho đất , quyết định thành phần khoáng vật , thành phần cơ giới và ảnh hưởng trực tiếp tới các tính chất lí hoá của đất . 2 .Khí hậu - Các yếu tố nhiệt độ ẩm ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hình thành đất : Nhiệt độ , độ ẩm làm đá bị phá huỷ trở thành sản phẩm của phong hoá : hoà tan rửa trôi , tích tụ , phân giải tổng hợp chất hữu cơ . - Các câu hỏi ở mục 1 , 2 trang 82 SGK Nhóm 3,4 : Dựa vào SGK , vốn hiểu biết thảo luận theo các câu hỏi : - nhân tố sinh vật và địa hình có vai trò gì trong quá trình hình thành đất ? Cho ví dụ . - Câu hỏi của mục 3 trang 82 SGK Nhóm 5,6 : HS dựa vào SGK , tranh ảnh , vốn hiểu biết thảo luận theo các câu hỏi : - Nhân tố thời gian và con người có vai trò gì trong quá trình hình thành đất ? 3.Sinh vật - Đóng vai trò chủ đạo trong việc hình thành đất - Thực vật : Cung cấp xác vật chất hữu cơ cho đất , phá huỷ đá . - Vi sinh vật : Phân giải xác vật chất hữu cơ và tổng hợp thành mùn - Động vật : Góp phần làm thay đổi 1 số tính chất vật lí của đất . 4. Địa hình - Ảnh hưởng gián tiếp quá trình hình thành đất thông qua sự thay đổi lượng nhiệt và độ ẩm. - Vì sao đất của nhiệt đới có tuổi già nhất ? - Câu hỏi mục 6 trang 83 SGK + Bước 2 : - Đại diện nhóm trình bày , các nhóm góp ý . - GV chuẩn kiến thức - GV liên hệ thực tế - Vùng núi : Lớp đất mỏng và bạc màu - Vùng bằng phẳng : Đất màu mỡ,dày 5. Thời gian - Thời gian hình thành đất là tuổi đất - Đất có tuổi già nhất ở miền nhiệt đới và cận nhiệt , tuổi trẻ nhất ở cực và ôn đới 6. Con người - Hoạt động sản xuất của con người làm gián đoạn hoặc thay đổi hướng phát triển của đất. - Đất bị xói mòn do đốt rừng , làm rẫy - Đất mất cấu tượng do quá trình canh tác lúa nước . - Việc bón phân hữu cơ , thau chua rủa mặn sẽ làm cho đất tốt hơn. IV. Đánh giá Nối các ý ở cột A và B cho hợp lí Nhân tố ảnh hưởng Vai trò ,đặc điểm 1 Đá mẹ 2 Sinh vật 3 Khí hậu 4 Con người 5 Thời gian 6 Địa hình