Giáo án Giáo dục công dân 11 Bài 13: Chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa (tiết 1)

Ngày soạn 05/03/2018 Ngày dạy 21/03/2018 Lớp dạy 11B1 Tiết PPCT: 27 BÀI 13 CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO, KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, VĂN HÓA (TIẾT 1) MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong, học sinh cần nắm được: Kiến thức Nắm được vai trò, nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo, các phương hướng để thực hiện chính sách giáo dục và đào tạo ở nước ta. Kỹ năng Đánh giá thực trạng phát triển giáo dục và đào tạo ở nước ta hiện nay. Thái độ Tham gia tuyên truyền và thực hiện chính sách giáo dục và đào tạo phù hợp với khả năng của bản thân. NĂNG LỰC DẠY HỌC ĐƯỢC HƯỚNG TỚI Hợp tác, tự nhận thức, sử dụng ngôn ngữ, công nghệ thông tin Năng lực nhận thức, giải quyết vấn đề cá nhân và giải quyết vấn đề xã hội, năng lực tự chịu trách nhiệm và thực hiện trách nhiệm công dân đối với cộng đồng đất nước. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, dự án, trực quan, hoạt động nhóm, trò chơi. Kĩ thuật: chia nhóm, động não TÀI LIỆU SỬ DỤNG Máy tính xách tay. Sách giáo khoa GDCD 11. Tài liệu chuẩn kiến thức, kĩ năng GDCD 11. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (Thời gian: 2’) GV chiếu hình ảnh. Hãy cho biết những hình ảnh đó nói đến hoạt động gì? GV nhận xét, dẫn dắt vào bài: Những hình ảnh đó nói đến hoạt động giáo dục và đào tạo. Vậy giáo dục và đào tạo có nhiệm vụ gì? Sự nghiệp giáo dục và đào tạo ở nước ta cần phát triển theo những phương hướng cơ bản nào? Để làm rõ những câu hỏi trên, hôm nay cô cùng các em sẽ đi tìm hiểu Bài 13: “ Chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa” (Tiết 1) HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức (Thời gian: 35’) 1.Tìm hiểu vai trò của giáo dục và đào tạo ở nước ta Mục tiêu: HS hiểu được vai trò của giáo dục và đào tạo ở nước ta. Phương pháp: Vấn đáp và thuyết trình. Thời gian: 4 phút. Cách tiến hành: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung bài học - Khái quát nội dung bài học - Đặt vấn đề và cung cấp khái niệm “giáo dục và đào tạo”: Khái niệm giáo dục và đào tạo Giáo dục: là bồi dưỡng, phát triển con người toàn diện từ mầm non đến THPT. Đào tạo: Chỉ sự bồi dưỡng định hướng nghề nghiệp cho con người trong các trường cao đẳng, trung cấp và đại học. Giáo dục và đào tạo: hoạt động có tổ chức, có mục đích của xã hội nhằm hình thành phát triển bồi dưỡng các năng lực và phẩm chất con người. Hỏi: Hãy cho biết vai trò của giáo dục và đào tạo? Kết luận vai trò: +Giữ gìn, phát huy, truyền bá văn minh nhân loại. +Động lực thúc đẩy CNH – HĐH đất nước. +Điều kiện phát huy nguồn lực con người Giáo dục và đào tạo được coi là quốc sách hàng đầu. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển. Chuyển ý: Qua nghiên cứu, chúng ta thấy giáo dục và đào tạo có vai trò rất quan trọng đối với sự nghiệp phát triển đất nước. Vậy để giáo dục hoàn thành vai trò của mình, Đảng và Nhà nước ta đã xác định nhiệm vụ giáo dục và đào tạo như thế nào, cô và các em sẽ cùng nghiên cứu Nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo. Lắng nghe - Trả lời câu hỏi. - Lắng nghe. - Lắng nghe. Chính sách giáo dục và đào tạo *Vai trò của giáo dục và đào tạo Giữ gìn, phát huy, truyền bá văn minh nhân loại. Động lực thúc đẩy CNH – HĐH đất nước. Điều kiện phát huy nguồn lực con người. Giáo dục và đào tạo được coi là quốc sách hàng đầu. 2.Tìm hiểu nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo Mục tiêu: HS hiểu được nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo. Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, trực quan. Thời gian: 6 phút. Cách tiến hành: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung bài học Hỏi: Dựa vào SGK, hãy cho biết nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo ở nước ta? Kết luận: Giáo dục và đào tạo có 3 nhiệm vụ: +Nâng cao dân trí +Đào tạo nhân lực +Bồi dưỡng nhân tài GV giúp học sinh làm rõ 3 nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo. Hỏi: Thế nào là nâng cao dân trí?Vì sao phải nâng cao dân trí? - Kết luận nhiệm vụ 1: Dân là nhân dân, trí là trí tuệ. Dân trí chính là trí tuệ của nhân dân. Dân trí được hiểu cơ bản là tỷ lệ biết đọc, biết viết, ngoài ra đó cũng chính là nhận thức của người dân trên mọi lĩnh vực. Nâng cao dân trí là nâng cao sự hiểu biết của người dân ở tất cả các lĩnh vực của đời sống. Đây là nhiệm vụ có tính chất quyết định sự thành bại của đất nước. Bởi vì toàn dân phải hiểu biết mới có thể góp phần xây dựng, đổi mới đất nước và hội nhập. Mặt khác, trình độ dân trí cao sẽ làm con người nhân thức đúng đắn về chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Hỏi: Đào tạo nhân lực là gì?Vì sao phải đào tạo nhân lực? Kết luận nhiệm vụ 2: Nhân là người, lực là nguồn lực. Đào tạo nhân lực thực chất là đà tạo nguồn lực con người. Đào tạo nhân lực là đào tạo đội ngũ người lao động, đội ngũ chuyên gia, đội ngũ nhà quản lí có đủ phẩm chất và kĩ năng để thúc đẩy sự phát triển của đất nước. - Liên hệ: Ở Việt Nam có lực lượng lao động lớn (khoảng 52.207.000 người; hàng năm trung bình có khoảng 1,5-1,6 triệu thanh niên bước vào tuổi lao động) số liệu thống kê năm 2017. Tuy có số lượng lớn, nhưng chất lượng lao động vẫn còn ở mực thấp. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam đạt mức 3,79 điểm (trong thang điểm 10), xếp hạng thứ 11 trong số 12 quốc gia được khảo sát tại châu Á. Trong khi Hàn Quốc đạt 6,91 điểm; Ấn Độ đạt 5,76 điểm; Malaysia đạt 5,59 điểm. Đánh giá này cũng cho biết nhân lực nước ta yếu về chất lượng, thiếu năng động và sáng tạo, tác phong lao động công nghiệp. Vì vậy đào tạo nhân lực để khắc phục tình trạng lao động giản đơn và yếu về nhân lực ở nước ta. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, nước ta đang thực hiện CNH, HĐH đất nước cùng với cuộc cách mạng 4.0 thì đào tạo nhân lực có vai trò rất quan trọng. Phát triển nguồn nhân lực là thước đo đánh giá sự phát triển của một quốc gia. Hỏi: Nhân tài là gì? Vì sao phải bồi dưỡng nhân tài? - Kết luận nhiệm vụ 3: Nhân tài được hiểu là những người có tài năng, có năng lực nổi trội, đặc biệt trong các lĩnh vực của xã hội. Bồi dưỡng nhân tài là chúng ta phát hiện, bồi dưỡng cho họ có điều kiện phát huy tối đa tài năng góp phần phát triển đất nước. Bồi dưỡng nhân tài là việc làm cần thiết nhằm góp phần vào công cuộc xây dựng đất nước, đưa nước ta thoát khỏi tình trạng kém phát triển. Họ cũng là nguồn nhân lực quan trọng của đất nước. Hay nói cách khác, một đất nước muốn phát triển không thể thiếu được những nhân tài. Chiếu hình ảnh: Nước ta đã tổ chức các cuộc thi học sinh giỏi, cuộc thi Olympic, có chính sách hỗ trợ cho học sinh, sinh viên giỏi đi du học theo nguồn ngân sách của Nhà nước. - GV liên hệ: không phải đến giai đoạn hiện nay, chúng ta mới chú trọng bồi dưỡng và trọng dụng nhân tài mà thực chất ngay từ thời phong kiến, điển hình dưới thời nhà Lê, Tiến sĩ Thân Nhân Trung đã có câu nói nổi tiếng: "...Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh mà hưng thịnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu mà thấp hèn...". Liên hệ và chuyển ý: Chúng ta cũng biết nước Nhật là nước có tài nguyên thiên nhiên nghèo nàn và thường xuyên bị thiên tai tàn phán vậy mà Nhật Bản lại được biết đến là 1 trong các cường quốc trên thế giới. Vì dân trí của họ rất cao và họ có đội ngũ tri thức và chuyên gia có tay nghề cao, là nước thu hút và đào tạo nhân tài. Vậy để đạt được 3 nhiệm vụ trên, thì đòi hỏi Đảng và Nhà nước ta phải đưa ra những phương hướng để định hướng cho giáo dục và đào tạo phát triển. Vậy những phương hướng đó là gì? Cô cùng các em sẽ tìm hiểu phần Phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào tạo. HS nghiên cứu SGK và trả lời Trả lời câu hỏi HS lắng nghe - Trả lời câu hỏi - HS quan sát, lắng nghe. - Trả lời câu hỏi - Lắng nghe - Quan sát hình ảnh - Lắng nghe - Lắng nghe a. Nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo Nâng cao dân trí: nâng cao sự hiểu biết của người dân, toàn dân trên tất cả các lĩnh vực. Quyết định sự thành bại của đất nước. - Đào tạo nhân lực: là đào tạo + Đội ngũ lao động + Đội ngũ chuyên gia + Đội ngũ các nhà quản lí Khắc phục tình trạng lao động giản đơn, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH. Bồi dưỡng nhân tài Khắc phục tình trạng kém phát triển của đất nước, góp phần phát triển đất nước. 3. Tìm hiểu phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào tạo Mục tiêu: HS hiểu được các phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào tạo. Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm, dự án, trực quan. Thời gian: 25 phút. Cách tiến hành: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung bài học - Tổ chức hoạt động nhóm về phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào tạo: 6 nhóm trình bày sản phẩm đã thảo luận ở nhà. Nhóm 1: Để nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo, chúng ta cần phải làm gì? Ví dụ ? Nhóm 2: Ở nước ta, việc mở rộng quy mô giáo dục và đào tạo được thực hiện như thế nào? Ví dụ minh họa? Nhóm 3: Nhà nước ưu tiên đầu tư cho giáo dục bằng những hình thức nào? Ví dụ minh họa? Nhóm 4: Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục thể hiện như thế nào? Ví dụ minh họa? Nhóm 5: Xã hội hóa sự nghiệp giáo dục được thực hiện như thế nào? Ví dụ minh họa? Nhóm 6: Vì sao chúng ta phải tăng cường hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo? Ví dụ minh họa? - Yêu cầu từng nhóm lên trình bày sản phẩm của nhóm, các nhóm khác nhận xét. Nhóm 1: Để nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo chúng ta cần làm gì? Ví dụ? - GV nhận xét, kết luận: Đổi mới về nội dung phương pháp dạy học. Trong những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xin ý kiến đổi mới sách giáo khoa, đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy năng lực của học sinh. Bên cạnh đó, còn thực hiện đổi mới trong thi cử đặc biệt là môn GDCD được đưa vào trở thành 1 trong số môn thi tự chọn. - Hỏi: Em hiểu thế nào là giáo dục toàn diện? Trả lời: Giáo dục đức, trí, thể, mĩ đồng thời giáo dục lí thuyết gắn với thực hành. Nhóm 2: Ở nước ta, việc mở rộng quy mô giáo dục và đào tạo được thực hiện như thế nào? Ví dụ? - GV nhận xét, kết luận: - Hỏi: Vì sao phải tăng nhanh dạy nghề và trung cấp chuyên nghiệp? - Trả lời: nhằm cung cấp đội ngũ nhân lực có trình độ lành nghề, phục vụ CNH, HĐH. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, đất nước ta đang bị rơi vào tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ”. Mục tiêu đặt ra 5 năm tới (2015 – 2020) dạy nghề cho 7,5 đến 8 triệu lao động, tỉ lệ lao động qua đào tạo chiếm trên 40%. Nhóm 3: Nhà nước ưu tiên đầu tư cho giáo dục bằng những hình thức nào? Cho VD minh họa? GV nhận xét, kết luận: - Liên hệ ở trường THPT Đồ Sơn, với sự quan tâm của thành phố, quận, trường ta đã và đang được xây dựng cơ sở vật chất đầy đủ có các phòng chức năng, phòng thực hành... Nhóm 4: Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục thể hiện như thế nào? Cho VD minh họa? GV nhận xét, kết luận: Hỏi: Nhà nước quy định điểm ưu tiên cho các thí sinh vùng sâu, vùng xa, dân tộc con thương bình, con liệt sĩ trong tuyển sinh cao đẳng đại học có ảnh hưởng đến nguyên tắc mọi công dân được đối xử bình đẳng về quyền và cơ hội học tập không? Trả lời: quy định trên không ảnh hưởng đến nguyên tắc mọi công dân được đối xử bình đẳng về quyền và cơ hội học tập mà ngược lại nó phản ánh phương hướng thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục nhằm tạo điều kiện cho đối tượng khó khăn tiếp cận cơ hội học tập để vươn lên. Nhóm 5: Xã hội hóa sự nghiệp giáo dục được thực hiện như thế nào? Ví dụ minh họa? - GV nhận xét, kết luận: - Hỏi: Em hãy kể tên các loại hình trường và các hình thức dạy học mà em biết? - Trả lời: +Trường: công lập, trường dân lập, bán công, tư thục... +Hình thức: chính quy, tại chức, từ xa, trực tuyến Nhóm 6: Vì sao chúng ta phải tăng cường hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo?Cho ví dụ minh họa? - GV nhận xét, kết luận: - Chiếu kết luận: Phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào tạo gồm: + Nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo. + Mở rộng quy mô giáo dục. + Ưu tiên đầu tư cho giáo dục. + Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục. + Xã hội hóa sự nghiệp giáo dục. + Tăng cường hợp tác quốc tế trong giáo dục và đào tạo. Kết luận chung: Thực hiện những phương hướng cơ bản trên sẽ góp phần vào việc giáo dục và đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. - Nhóm 1 trình bày, các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung. - Lắng nghe - Trả lời câu hỏi - Nhóm 2 trình bày, các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung. - Trả lời câu hỏi - Nhóm 3 trình bày, các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung. - Lắng nghe - Nhóm 4 trình bày, các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung. - Trả lời câu hỏi - Nhóm 5 trình bày, các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung. - Nhóm 6 trình bày, các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung. - Quan sát - Lắng nghe. Phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào tạo. Nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo: + Thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện + Đổi mới nội dung, phương pháp dạy học + Cơ cấu tổ chức, quản lí + Chính sách đúng đắn trong việc phát hiện, bồi dưỡng nhân tài. Mở rộng quy mô giáo dục + Cơ sở: Chất lượng, hiệu quả, gắn với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. + Mở rộng quy mô từ giáo dục mầm non đến đại học, tăng nhanh dạy nghề và trung cấp chuyên nghiệp, phát triển giáo dục không chính quy. Ưu tiên đầu tư cho giáo dục + Huy động mọi nguồn lực để phát triển giáo dục và đào tạo. + Xây dựng cơ sở vật chất chuẩn hóa, hiện đại hóa nhà trường. Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục + Mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. + Đảm bảo quyền và nghĩa vụ học tập của công dân. + Tạo điều kiện để người nghèo có cơ hội học tập, người giỏi được phát huy tài năng. Xã hội hóa sự nghiệp giáo dục + Giáo dục là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. + Đa dạng hóa các loại hình trường và các hình thức dạy học. + Xây dựng xã hội học tập để đáp ứng nhu cầu học tập thường xuyên, học tập suốt đời của nhân dân. Tăng cường hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo nhằm: + Tiếp cận chuẩn mực giáo dục tiên tiến của thế giới. + Tham gia đào tạo nhân lực khu vực và thế giới. HOẠT ĐỘNG 3: Luyện tập củng cố (Thời gian: 4’) *Mục tiêu: Học sinh luyện tập, củng cố kiến thức về chính sách giáo dục và đào tạo. *Phương thức tổ chức hoạt động: Tổ chức trò chơi ô màu bí mật: HS chọn ô màu và chọn đáp án đúng nhất Câu 1: Nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo ở nước ta là A. Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện B. Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài C. Phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước D. Giữ gìn, phát triển và truyền bá văn minh nhân loại Câu 2: Đa dạng hóa các loại hình trường lớp và các hình thức giáo dục là nội dung cơ bản của phương hướng nào dưới đây? A. Mở rộng quy mô giáo dục B. Ưu tiên đầu tư cho giáo dục C. Xã hội hóa sự nghiệp giáo dục D. Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục Câu 3: Đảng và Nhà nước ta coi giáo dục và đào tạo là A. Yếu tố quyết định để phát triển đất nước B. Nhân tố quan trọng trong chính sách của Nhà nước C. Chính sách xã hội cơ bản D. Quốc sách hàng đầu Câu 4: Tiếp cận với các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới phù hợp yêu cầu phát triển của đất nước ta là thể hiện nội dung phương hướng nào dưới đây? A. Ưu tiên đầu tư cho giáo dục B. Mở rộng quy mô giáo dục C. Tăng cường hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo D. Đổi mới nội dung và phương hướng dạy học Câu 5: Bạn X là người dân tộc thiểu số, sống và học tập ở vùng khó khăn được Nhà nước miễn học phí. Điều này thể hiện phương hướng nào? A. Huy động mọi nguồn lực để phát triển giáo dục và đào tạo B. Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục. C. Nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo D. Thực hiện đào tạo, bồi dưỡng nhân tài. *Kết quả mong đợi hoạt động: Đáp án: Câu 1: B Câu 2: C Câu 3: D Câu 4: C Câu 5: B HOẠT ĐỘNG 4: Vận dụng (Thời gian: 4’) *Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết tình huống thực tế. *Phương thức tổ chức hoạt động: Cho học sinh xem video về bản tin cải cách chữ viết của PGS. Bùi Hiển. Giao nhiệm vụ cho học sinh về nhà tìm hiểu và nêu quan điểm của bản thân về vấn đề trên. *Kết quả mong đợi hoạt động: Học sinh trình bày hiểu biết về việc cải cách chữ viết của PGS. Bùi Hiển và nêu được quan điểm của bản thân về vấn đề trên. 5. HOẠT ĐỘNG 5: Mở rộng (Thời gian: 1’) *Mục tiêu: Học sinh tìm tòi và mở rộng kiến thức về chính sách khoa học và công nghệ. *Phương thức tổ chức hoạt động: - HS sưu tầm những câu ca dao, tục ngữ nói về truyền thống hiếu học và tôn sư trọng đạo của dân tộc Việt Nam. - HS làm việc cá nhân tìm hiểu về nhiệm vụ các phương hướng cơ bản để phát triển khoa học và công nghệ. *Kết quả mong đợi hoạt động: - Kể tên được một số câu ca dao, tục ngữ nói về truyền thống hiếu học và tôn sư trọng đạo của dân tộc Việt Nam. - HS chuẩn bị được kiến thức cho tiết học sau. RÚT KINH NGHIỆM GIỜ DẠY Phê duyệt của BGH Phê duyệt của Tổ trưởng Phê duyệt của GVHD