Giáo án Hóa học 11 - Bài 35: Benzen và đồng đẳng, một số hiđrocacbon thơm khác

VÕ THỊ MỸ NGỌC LỚP: ĐHSHOA15 MSSV: 0015411055 TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP KHOA SP HÓA – SINH – KTNN KẾ HOẠCH DẠY HỌC Tiết: Bài 35: BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNG. MỘT SỐ HIĐROCACBON THƠM KHÁC ( Tiết 1) MỤC TIÊU Kiến thức − Định nghĩa, công thức chung, đặc điểm cấu tạo, đồng phân, danh pháp. - Gọi tên và viết các đồng phân benzene − Tính chất vật lí : Quy luật biến đổi nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi của các chất trong dãy Kĩ năng − Viết được công thức cấu tạo của benzen và một số chất trong dãy đồng đẳng và gọi tên. Tư duy, thái độ Tư duy: so sánh, logic, suy luận Thái độ: Tích cực, hứng thú học tập bộ môn Hóa học Phát hiện và giải quyết vấn đề một cách khách quan, trung thực trên cơ sở phân tích khoa học. Tinh thần làm việc nghiêm túc, có ý thức tự học, tự tìm tòi, trau dồi kiến thức. Các năng lực cần hướng tới cho học sinh: Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học. Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học Năng lực tự học Năng lực vận dụng hóa học vào đời sống CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH Giáo viên Giáo án Sách giáo khoa Học sinh SGK, tập ghi bài, dụng cụ học tập Xem lại bài cũ Đọc trước bài mới: benzen PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Thuyết trình vấn đáp Đàm thoại tìm tòi Nêu và giải quyết vấn đề. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC ổn định tình hình lớp( 1 phút) Giới thiệu bài mới ( 3 phút) Ở những tiết trước các em đã được học về hiđrocacbon no, hiđrocacbon không no. Hôm nay chúng ta học chương mới, đó là hiđrocacbon thơm. Vậy hiđrocacbon thơm là gì? Chia làm mấy loại? Nó có những ứng dụng nào trong cuộc sống? Để trả lời những câu hỏi trên chúng ta sẽ tìm hiểu một chương mới: Thì: Hiđrocacbon thơm là những hiđrocacbon trong phân tử có chứa một hay nhiều vòng benzen. Các hiđrocacbon thơm được chia thành: - Hiđrocacbon thơm có một vòng benzen trong phân tử. - Hiđrocacbon thơm có nhiều vòng benzen trong phân tử. Hiđrocacbon thơm là nguồn nguyên liệu quan trọng của công nghiệp tổng hợp polime, dược phẩm, phẩm nhuộm ... Bài đầu tiên chúng ta tìm hiểu trong chương này là bài: Bài 35 Benzen và đồng đẳng. Một số hiđrocacbon thơm khác HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung Tìm hiểu về đồng đẳng, đồng phân, danh pháp, cấu tạo ( 25 Phút ) Hoạt động 1: Tìm hiểu về đồng đẳng, đồng phân, danh pháp, cấu tạo I.CẤU TẠO: Ở lớp 9 chúng ta đã biết benzen có công thức C6H6. -GV vẽ công thức cấu tạo benzen Gv: ta thấy trong vòng benzen có 3 kiên kết đôi xen kẻ nhau. Gv: lưu ý trong phân tử thì 6 nguyên tử C lai hóa sp2 ( sp2 hình dạng của nó là tam giác phẳng) thế nên 6 nguyên tử C sẻ nằm trên mặt phẳng. Gv: giới thiệu 2 cách biểu diễn công thức của bezen: II.ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP GV yêu cầu HS nhắc lại khái niệm về đồng đẳng (ở bài 22 trang 99). GV yêu cầu HS dựa vào SGK nêu khái niệm về dãy đồng đẳng của benzen (tr150). GV nhận xét GV yêu cầu HS quan sát CTCT của các hiđrocacbon thơm trong bảng 7.1 (trang 151) và rút ra nhận xét về loại đồng phân của các hidrocacbon thơm. GV nhận xét câu trả lời của hs. GV: qua bảng 7.1 ta thấy C6H6 và C7H8 có 1 CTCT, còn C8H10 có 4 CTCT. - GV: vậy để vẽ đồng phân của C8H10 thì đầu tiên các em vẽ vòng benzen thì vòng benzen có 6C vậy 2C còn lại nằm ở nhóm thế Các em thấy ở đây nhóm thế có 2 C, các em bẻ gãy nhóm thế này thành 2 nhóm metyl, các em giữ nguyên vị trí 1 nhóm và di chuyển nhóm metyl còn lại vào các vị trí o, m, p ta được đồng phân thơm của C8H10 - GV: vị trí nào là vị trí o-, m-,p- thì chút nữa chúng ta sẽ tìm hiểu ở phần danh pháp. - GV: đối với nhóm thế có từ 3C trở lên thì các em có thêm đồng phân cấu tạo mạch C của nhánh. Phần này các em tham khảo SGK trang 151. GV hướng dẫn HS cách gọi tên benzen : + Khi coi vòng benzen là mạch chính thì các nhóm ankyl đính với nó là mạch nhánh. + Đối với những ankyl benzen có đồng phân thì để gọi tên chúng ta chỉ rõ vị trí các nguyên tử C của vòng bằng các chỉ số hoặc các chữ cái o-, m- , p- GV hướng dẫn cho học sinh vị trí o-, m-, p- + Còn về cách đánh số các nguyên tử cacbon trong vòng benzen thì đánh số sao cho tổng chỉ số trong tên gọi là nhỏ nhất. Gv yêu cầu hs xác định cách đánh số trong công thức sau cách đánh số nào là đúng bằng cách cho 2 hs lên viết tên của chúng: GV: vậy qua 2 cách đánh số trên cách nào là đúng. TÊN THAY THẾ: Số chỉ vị trí nhánh + tên nhánh + benzen Gv gọi thêm tên thông thường của các chất. toluen o-xilen m-xilen p-xilen Hs lắng nghe - HS: những hợp chất có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH2 nhưng các tính chất hóa học tương tự nhau hợp thành dãy đồng đẳng. HS : Benzen (C6H6) và các hiđrocacbon thơm khác có CTPT là C7H8, C8H10, ... lập thành dãy đồng đẳng của benzen có CTPT là CnH2n-6 (n ≥ 6, nguyên) - Hs nghe yêu cầu và thực hiện - HS: C6H6 và C7H8 không có đồng phân hidrocacbon thơm. - Từ C8H10 có đồng phân vị trí tương đối của các nhóm ankyl xung quanh vòng benzen và cấu tạo mạch cacbon của nhánh. Hs lắng nghe hướng dẫn của Gv HS: chú ý lắng nghe Hs: chú ý quan sát Hs đọc tên theo 2 cách đánh số 1,3-đimetylbenzen 1,5-đimetylbenzen Bài 35 BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNGMỘT SỐ HIĐRO CACBON THƠM KHÁC A. Benzen và đồng đẳng I. Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp, cấu tạo 1. Cấu tạo - Có 3 liên kết đôi, có cấu trúc lục giác đều. - Cả 6 nguyên tử C và 6 nguyên tử H cùng nằm trên một mặt phẳng. - Có hai cách biểu diễn công thức của benzen: 2. Dãy đồng đẳng của benzen C6H6 (benzen), C7H8 (toluen), C8H10, ... , CnH2n-6 (n ≥ 6, nguyên) 3. Đồng phân, danh pháp a) Đồng phân - C6H6 và C7H8 không có đồng phân hidrocacbon thơm. benzen toluen - Từ C8H10 trở đi có + đồng phân vị trí tương đối của các nhóm ankyl o-xilen m-xilen p-xilen + đồng phân cấu tạo mạch cacbon của nhánh (sgk) b) Danh pháp Tên hệ thống: nhóm ankyl + benzen Chú ý: Nếu vòng benzen liên kết với nhiều nhóm ankyl tên gọi: số chỉ vị trí nhánh + tên nhánh + benzen m-đimetylbenzen Cách đánh số các nguyên tử C trong vòng benzen sao cho tổng chỉ số trong tên gọi là nhỏ nhất. 1,3-dimetylbenzen 1,5-đimetylbenzen Hoạt động 2: ( 10 phút) Tìm hiểu về tính chất vật Hoạt động 2: Tìm hiểu về tính chất vật lí của benzen Gv yêu cầu học sinh đọc SGK để biết về tính chất vật lí của hiđrocacbon thơm Hs đọc SGK và trả lời II. Tính chất vật lí - Các hiđrocacbon thơm đều là chất lỏng hoặc rắn ở điều kiện thường ; ts, tnc tăng theo chiều tăng của phân tử khối. - Hiđrocacbon thơm ở thể lỏng có mùi đặc trưng, không tan trong nước, nhẹ hơn nước, hòa tan được nhiều chất hữu cơ Tổng kết dánh giá: Hướng dẫn tự học ở nhà: Xem lại bài. Đọc trước phần tiếp theo của bài 35: BENZEN Làm bài tập số 1 V. NHẬN XÉT CỦA GVHD