Giáo án Hóa học lớp 10 - Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

Tiết thứ 13: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC Kiến thức cũ có liên quan Kiến thức mới trong bài cần hình thành - Nguyên tử: Kí hiệu, số hiệu... - Cấu hình electron nguyên tử - Sự phát minh ra bảng tuần hoàn - Nguyên tắc sắp xếp của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn - Ô nguyên tố, chu kì I. MỤC TIÊU: 1.Kiến thức:Biết được: - Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn. - Cấu tạo của bảng tuần hoàn: ô, chu kì, nhóm nguyên tố (nhóm A, nhóm B). 2.Kĩ năng: Từ vị trí trong bảng tuần hoàn của nguyên tố (ô, chu kì) suy ra cấu hình electron và ngược lại. 3.Thái độ: Tích cực trong học tập, chủ động nắm bắt kiến thức II. TRỌNG TÂM: - Ô nguyên tố - Chu kì - Mối liên hệ giữa cấu hình và vị trí nguyên tố II.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng – phát vấn- trực quan. III. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ: *Giáo viên: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học (to) hoặc trên powerpoint *Học sinh: Chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp. IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục... 2.Kiểm tra bài cũ: (0 phút) 3.Bài mới: a) Đặt vấn đề: Đã có rất nhiều các nguyên tố hoá học được tìm ra, để sắp xếp các nguyên tố đó một cách khoa học người ta đa phải nghiên cứu rất nhiều và cuối cùng đã đưa ra bảng hệ thống tuần hoàn mà chúng ta đang sử dụng hôm nay. Các nguyên tố được sắp xếp như thế nào trong bảng tuần hoàn, chúng ta hãy cùng tìm hiểu. b) Triển khai bài HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1: Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn Mục tiêu: Học sinh biết về sự phát minh ra bảng tuần hoàn Gv yêu cầu học sinh đọc Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn Hoạt động 2: Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn Mục tiêu: Biết nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn - Cái gì đặc trưng cho hạt nhân và nguyên tử ? - Hs: Điện tích hạt nhân và số khối - Gv trình chiếu bảng tuần hoàn, chỉ cho hs số thứ tự của nguyên tố, yêu cầu học sinh quan sát và cho biết I/ NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN HÒAN:  Các nguyên tố được xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử.  Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên các nguyên tố được sắp xếp theo thứ tự dựa trên điều gì? - Yêu cầu hs viết cấu hình e của 3 nguyên tố trên 1 hàng, nhận xét diểm giống nhau, rút ra kết luận gì? - Yêu cầu hs viết cấu hình của 3 nguyên tố trên 1 cột, nhận xét, kết luận - Gv thông tin về e hoá trị tử được xếp thành một hàng.  Các nguyên tố có cùng số electron hóa trị trong nguyên tử được sắp xếp thành một cột. * Electron hóa trị là những electron có khả năng tham gia hình thành liên kết hóa học. Hoạt động 3: Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn Mục tiêu: Biết cấu tạo bảng tuần hoàn ( ô nguyên tố, chu kì), hiểu mối liên hệ giữa cấu hình và thứ tự chu kì nguyên tố trong bảng tuần hoàn - Gv thông tin về ô nguyên tố, số hiệu nguyên tử - Gv trình chiếu ô nguyên tố, yêu cầu hs cho biết ô nguyên tố cho biết những thông tin gì? - Vd: Ô nguyên tố nhôm, yêu cầu hs xác định các thông tin - Yêu cầu một sô hs khác xác định thông tin của một số nguyên tố trong II/ CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN 1. Ô nguyên tố: - Mỗi nguyên tố hóa học được xếp vào một ô của bảng gọi là ô nguyên tố. - Số thứ tự của ô nguyên tố đúng bằng số hiệu nguyên tử của nguyên tố đó. 13 26,98 Al Nhôm [Ne] 3s23p1 1,61 +3 Kí hiệu hóa học Số hiệu nguyên tử Tên nguyên tố Nguyên tử khối Trung bình Độ âm điện Cấu hình electron bảng tuần hoàn - Các nguyên tố có chung đặc điểm gì dược xếp vào một hàng? - Hs: Cùng số lớp electron - Vậy chu kì là gì? - Hs trả lời - Gv trình chiếu bảng tuần hoàn, yêu 2. Chu kì: a. Định nghĩa Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần. b.Giới thiệu các chu kì:  Chu kì 1: gồm 2 nguyên tố H(Z=1) đến He(Z=2)  Chu kì 2: gồm 8 nguyên tố Li(Z=3) đến Ne(Z=18)  Chu kì 3: gồm 8 nguyên tố Na(Z=11) đến Ar(Z=18) Số oxi hóa cầu hs quan sát, cho biết số nguyên tố trong mỗi chu kì - Gv: Các em có nhận xét gì về số lớp e với số thứ tự chu kì? - Hs trả lời - Gv thông tin về phân loại chu kì - Ta có nhận xét gì về chu kì, về nguyên tố đầu và cuối chu kì?  Chu kì 4: gồm 18 nguyên tố K(Z=19) đến Kr(Z=36)  Chu kì 5: gồm 18 nguyên tố Rb(Z=37) đến Xe(Z=54)  Chu kì 6: gồm 32 nguyên tố Cs(Z=55) đến Rn(Z=86)  Chu kì 7: Bắt đầu từ nguyên tố Fr(Z=87), đây là một chu kì chưa đầy đủ. c.Phân loại chu kì :  Chu kì 1, ,2, 3 là các chu kì nhỏ.  Chu kì 4, 5, 6, 7 là các chu kì lớn. Nhận xét :  Các nguyên tố trong cùng chu kì có số lớp electron bằng - Gv thông tin về họ Lantan và Actini nhau và bằng STT của chu kì.  Mở đầu chu kì là kim lọai kiềm, gần cuối chu kì là halogen (trừ CK 1); cuối chu kì là khí hiếm.  Dưới bảng có 2 họ nguyên tố: Lantan và Actini. 4. Củng cố: - Viết cấu hình e của nguyên tử của nguyên tố có số thứ tự 15, 17, 20, cho biết nguyên tố đó thuộc chu kì nào? - Câu hỏi trắc nghiệm: 1) Các nguyên tố xếp ở chu kì 6 có số lớp electron trong nguyên tử là: A. 3 B. 5 C. 6 D. 7 2) Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, số chu kì nhỏ và chu kì lớn là: A. 3 và 3 B. 3 và 4 C. 4 và 4 D. 4 và 3 3) Số nguyên tố trong chu kì 3 và 5 là: A. 8 và 18 B. 18 và84 C. 8 và 8 D. 18 và 18 4) Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo nguyên tắc nào? a) Theo chiều tăng của điện tích hạt nhân b) Các nguyên tố có cùng số lớp e trong nguyên tử được xếp thành một hàng c) Các nguyên tố có cùng số e hoá trị trong nguyên tử được xếp thành một cột d) Cả a, b, c 5. Dặn dò: - Học bài - Chuẩn bị phần nhóm nguyên tố Rút kinh nghiệm: .................................................................................. ......................................................................... .................................................................................. ......................................................................... .................................................................................. ......................................................................... .................................................................................. ......................................................................... .................................................................................. .........................................................................