Giáo án hoạt động ngoài giờ lớp 7 - Trường THCS Phương Tú

ội dung bài học - Giải đáp thắc mắc (nếu có) Ngày soạn: //2017 Ngày giảng: //2017 Bài 2 Tiết 3+4 GIAO TIếP, ứng xử trong gia đình I. MụC TIÊU CầN ĐạT 1. Kiến thức - Nắm được những nét cơ bản về tổ chức gia đình của người Hà Nội (các thế hệ trong một gia đình, quan hệ họ hàng); những mối quan hệ trong gia đình. 2, kỹ năng - Rèn luyện kĩ năng, hành vi giao tiếp ứng xử thanh lịch, văn minh đối với các mối quan hệ trong gia đình nói riêng và đối với dòng họ nói chung, có hướng điều chỉnh và có ý thức thực hiện hành vi ở mức độ đúng, dần dần nâng lên mức độ hành vi đẹp. Từ đó, xây dựng, hình thành thói quen và lối sống đẹp. 3. Thỏi độ - Luôn có ý thức rèn luyện cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh trong gia đình. 4. Năng lực: - Năng lực chung: Năng lực giải quyết vấn đề và sỏng tạo, Năng lực giao tiếp, Năng lực hợp tỏc, Năng lục sử dung ngụn ngữ, Năng lực tớnh toỏn - Năng lực chuyờn biợ̀t: Năng lực tư duy II/CHUẨN BỊ 1 Giỏo viờn - Tư liệu, bài viết, mẩu chuyện, băng hình, tranh ảnh tham khảo về cách núi, giao tiếp trong gia đỡnh. - Máy chiếu. - Phiếu thảo luận, bảng phụ, đạo cụ Tư liệu, bài viết, mẩu chuyện, băng hình, tranh ảnh tham khảo về người Hà Nội 2. Học sinh chuẩn bị bài ở nhà, SGK , , mẩu chuyện, băng hình, tranh ảnh. III. Tiến trình - dạy học 1. Ổn định (1’phỳt) 2. Kiểm tra bài cũ (Kiểm tra sự chuẩn bị của HS) (2’phỳt) 3. Bài mới (Vào bài) (37phỳt) * Đặt vấn đề vào bài: giới thiệu nội dung bài * Nội dung HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRề Nệ̃I DUNG CẦN ĐẠT Hoạt động 1 Các thế hệ trong một gia đình (37phỳt) GV nên giới thiệu qua, không nên quá đi sâu, chi tiết : Thế nào là gia đỡnh 2 thế hệ ? Gia đình hai thế hệ: ( gia đình hạt nhân) gồm hai thế hệ sống chung: cha mẹ và con. Đây là kiểu gia đình phổ biến của Hà Nội hiện nay trong xu hướng phát triển của xã hội hiện đại. Gia đình nhiều thế hệ là gia đỡnh ntn?: (còn gọi là đại gia đình) gồm ba, bốn thế hệ cùng một mái nhà: ông, bà, cha mẹ, con, cháu, gọi là “tam đại, tứ đại đồng đường”. Đây là kiểu gia đình truyền thống của người Hà Nội xưa. Gia đình càng lớn, mối quan hệ ứng xử giữa các thành viên càng nhiều, càng phức tạp. + Có thể cho HS lấy ví dụ trực tiếp về các thế hệ trong gia đình mình...Từ đó, nhấn mạnh ý : Các mối quan hệ ứng xử giữa các thành viên trong gia đình qui tụ lại thành nếp sống gia đình mà ta gọi đó là gia phong. I. tổ chức gia đình của người Hà nội 1. Các thế hệ trong một gia đình a. Gia đình hai thế hệ: ( gia đình hạt nhân) gồm hai thế hệ sống chung: cha mẹ và con. b) Gia đình nhiều thế hệ: (còn gọi là đại gia đình) gồm ba, bốn thế hệ cùng một mái nhà ,kiểu gia đình truyền thống của người Hà Nội xưa. Hoạt động 2 : Quan hệ họ hàng (37phỳt) + Về quan hệ họ hàng : Nêu sự khác nhau giữa quan hệ họ hàng ở ngoại thành với quan hệ họ hàng ở nội thành. ? ở ngoại thành, quan hệ họ hàng nằm trong tổng thể nét văn hoá của làng xã. Đó là sự gắn kết, ràng buộc chặt chẽ giữa gia đình và dòng họ. Mỗi cá nhân, mỗi gia đình vẫn chịu sự qui định riêng của mỗi dòng họ và mỗi năm, họ thường họp mặt ôn lại truyền thống của dòng họ mình vào một ngày nhất định, gọi là ngày giỗ Tổ. Mỗi dòng họ tạo nên những nét riêng, làm cho văn hoá làng xã thêm phong phú. ở nội thành, do dân nhiều nơi tụ hội chín người mười làng ; mặt khác, do tính chất độc lập cá nhân cao, nên mối quan hệ họ hàng không có nhiều ảnh hưởng và ràng buộc như ở ngoại thành. Tuy nhiên, người Hà Nội bao giờ cũng giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp được duy trì từ đời này qua đời khác của dòng họ mình Vậy, HS phải làm gì ? 2. Quan hệ họ hàng -ở ngoại thành, quan hệ họ hàng nằm trong tổng thể nét văn hoá của làng xã. Đó là sự gắn kết, ràng buộc chặt chẽ giữa gia đình và dòng họ. -ở nội thành, do dân nhiều nơi tụ hội chín người mười làng ; mặt khác, do tính chất độc lập cá nhân cao, quan hệ họ hàng không có nhiều ảnh hưởng và ràng buộc như ở ngoại thành. Tuy nhiên, người Hà Nội bao giờ cũng giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp của dòng họ mình. Tiết 2 Hoạt động 3 : giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh trong gia đình  Trước khi đi vào hướng dẫn hành vi cụ thể, GV có thể khái quát hoá kiến thức bằng 1 sơ đồ Giao tiếp, ứng xử đối với ông bà Tục ngữ có câu: Uống nước nhớ nguồn. hay Ăn quả nhớ kẻ trồng cây Với ông bà ,chúng ta phải có thái độ và tình cảm ntn?. Con cháu phải tôn kính và hiếu thảo đối với ông bà. Tuổi tác cuả ông bà và con cháu cách nhau khá xa, vì vậy, thường nảy sinh các “mâu thuẫn” thế hệ. Vì trong xã hội hiện đại, người già thường rất hay rơi vào tình trạng cô đơn, sống xa lạ ngay giữa con cháu, gia đình mình. Hơn nữa, tuổi già thường hay “trái tính, trái nết”, nhiều khi gây ra sự hiểu lầm, khó chịu cho con cháu. Chính vì thế, cần phải quan sát, lắng nghe và học cách thấu hiểu đối với ông bà, từ đó có cách ứng xử phù hợp với tình cảm và đạo lý truyền thống Hãy lập một bảng thống kê tìm hiều về tâm lý, lối sống, sở thích của ông bà mình. Sau đó, thảo luận và tìm ra những tình huống mà em thường gặp, từ đó, tìm ra những hành vi giao tiếp, ứng xử khéo léo, tế nhị với ông bà của mình? (?) Theo em, vấn đề nào là vấn đề nổi cộm, rất hay xảy ra mâu thuẫn giữa ông bà và con cháu trong gia đình? Em hãy đề xuất những hành vi ứng xử tế nhị, khéo léo để xoa dịu những mâu thuẫn ấy? Ông bà thích truyền thống, hay nói về cái đã qua: - Khi ông bà kể những chuyện cũ (có thể đã nghe nhiều lần), hãy chú ý lắng nghe bằng một thái độ vui vẻ, đừng cau có hoặc nói những câu sỗ sàng: “Có mỗi chuyện ấy mà ông bà cứ nói mãi”. Như thế, sẽ làm ông bà không vui. - Bởi ông bà tuổi đã cao nên tiếp thu cái mới thường chậm chạp. Ngược lại, các cháu thích cái mới, nên tiếp thu cái mới nhanh. Vì thế, ông bà có gì chưa hiểu, hãy nhẹ nhàng giải thích để ông bà hiểu. Tránh cáu gắt, to tiếng dễ làm ông bà tủi thân. Ông bà thích yên tĩnh, thường hay đau yếu: - Đừng ồn ào, mở nhạc, hát hò, nói cười ầm ĩ làm ông bà không hài lòng. Khi ông bà nằm nghỉ, hãy đi lại nhẹ nhàng, tránh tiếng động vì người già rất dễ thức giấc. - Hãy vui lòng nhường ti-vi khi ông bà đang xem chương trình yêu thích. Ông bà thích sống có nền nếp, ngăn nắp, rất trân trọng những kỉ vật cũ:- Không nên để ông bà nhắc nhở vì lối sống lộn xộn, bừa bãi. - Không được nghịch vào những đồ vật cũ, kỉ vật cũ của ông bà khi ông bà chưa cho phép. - Khi nói chuyện với ông bà phải thưa gửi lễ phép. Khi nhận quà từ ông bà phải đón nhận bằng hai tay, nhớ nói lời cảm ơn. - Hãy nhớ tới ngày sinh nhật của ông bà và tặng ông bà những món quà mình tự làm. - Cần thường xuyên thăm hỏi, động viên ông bà. Chăm sóc chu đáo, tận tình khi ông bà bị ốm: xúc cho ông bà ăn, lấy nước cho ông bà uống, kể chuyện cho ông bà nghe, đấm lưng, dìu ông bà khi ông bà muốn đi chơi... Không lẩn tránh, cáu gắt, miệt thị...khi ông bà đau yếu. Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. + GV có thể đưa các tình huống để học sinh thảo luận. Từ đó, HS nhận thức được những hành vi đúng sai. Trên cơ sở nhận thức ấy, HS đề xuất phương án giải quyết tình huống và cách thực hiện hành vi sao cho đúng và phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể. + Có thể đưa ra bài tập trắc nghiệm nhanh để HS dựa vào những hành vi tài liệu hướng dẫn hoặc trải nghiệm của bản thân, tự đánh giá hành vi của mình. + HS đóng tiểu phẩm nhỏ để các nhóm nhận thức được hành vi đúng – sai. + Giao bài tập thực hiện hành vi. Ví dụ: Em hãy tự làm một món quà thật ý nghĩa kèm theo những lời nói yêu thương, chân thành nhất dành tặng bố hoặc mẹ, làm bố mẹ bất ngờ. Sau đó, em hãy ghi lại cảm xúc của mình trước phản ứng của bố mẹ khi nhận được món quà. Thông qua bài tập này, HS sẽ nhận thức được ý nghĩa của những hành vi đẹp Với cha mẹ, ta phải: Yêu thương, kính trọng cha mẹ, học cách làm bố mẹ vui lòng: - Nói năng, thưa gửi lễ phép, đúng mực. Lắng nghe, vâng lời khi cha mẹ dạy bảo. - Chăm chỉ, cố gắng trong học tập để đạt được kết quả cao. - Giúp đỡ bố mẹ những công việc hàng ngày: dọn dẹp nhà cửa, cơm nước, trông em... - Không vòi vĩnh, đua đòi, yêu cầu bố mẹ đáp ứng những nhu cầu không phù hợp với lứa tuổi và hoàn cảnh gia đình. - Khi đi ra ngoài nhớ xin phép và nói rõ mình đi đâu, làm gì để bố mẹ khỏi lo lắng. Khi về muộn, nhớ gọi điện hoặc thông báo địa điểm để bố mẹ yên tâm, đề phòng những bất trắc xảy ra. - Có thái độ tôn trọng, lịch sự, lễ phép khi khách của bố mẹ đến nhà. Nếu bố mẹ không có nhà, hãy lắng nghe ý kiến của khách và thưa lại chính xác với bố mẹ. Học cách quan tâm và chia sẻ cùng bố mẹ: - Thường xuyên kể chuyện ở lớp cho bố mẹ vào buổi tối, giờ ăn cơm, hoặc lúc cả nhà quây quần vui vẻ. - Ngày sinh nhật của bố hoặc của mẹ, đừng quên chúc mừng và tặng bố mẹ những món quà nho nhỏ. Ví dụ như một tấm thiếp tự làm, một điểm mười, một bông hoa cắm vào lọ để ở bàn làm việc của bố mẹ kèm theo lời chúc, nấu một món ăn ngon để bố mẹ thưởng thức, dọn dẹp nhà cửa ngăn nắp, gọn gàng... - Vào những ngày đặc biệt của bố mẹ, hãy bộc lộ tình yêu của mình với bố mẹ theo cách riêng. - Khi bố mẹ trách mắng, hãy kiềm chế và tự đặt mình vào địa vị của bố mẹ để giữ thái độ lễ phép. Không được hỗn láo, cãi lại bố mẹ. Đợi bố mẹ nguôi giận, hãy đến gần và tâm sự vì sao mình lại làm như vậy. Nếu mình sai, hãy mạnh dạn xin lỗi và hứa sẽ sửa chữa lỗi lầm của mình. - Nếu là bạn gái, hãy tâm sự với mẹ mọi khúc mắc như những thay đổi của tuổi mới lớn. Hãy nhờ mẹ hướng dẫn làm các món ăn ngon, tập nấu một bữa cơm cho gia đình, trang điểm, vệ sinh tuổi mới lớn, cách ứng xử với bạn khác giới. - Nếu là bạn nam, hãy tâm sự với bố, nhờ bố dạy cho cách tập làm người lớn: biết giúp đỡ người khác, tâm lý với mẹ và em gái, chị gái...biết ứng phó với những tình huống trong cuộc sống. - Khi bố mẹ có chuyện buồn, gặp khó khăn trong công việc, nếu có thể, hãy tâm sự cùng bố mẹ. Dù không giúp được gì, nhưng cũng là cách làm bố mẹ vơi đi nỗi buồn hoặc có thêm động lực vượt qua khó khăn trong cuộc sống. - Khi bố mẹ đi công tác xa, đừng quên chúc bố mẹ đi đường bình an, hoàn thành tốt công việc. Có thể viết một lời chúc để vào vali của bố mẹ trước khi đi... Anh em như thể chân tay Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần. GV có thể đưa ra tình huống nhưng bỏ ngỏ hành vi. Yêu cầu HS phải điền những hành vi thích hợp với từng hoàn cảnh cụ thể. Hãy bộc lộ những suy nghĩ của mình về mâu thuẫn hay gặp phải với chính anh chị em của mình để các bạn cùng tháo gỡ. Là anh chị em trong một nhà, chúng ta cần phải: Yêu thương, đùm bọc, nhường nhịn lẫn nhau. - Khi nói chuyện với anh chị cần lễ phép, đúng mực. Khi nói chuyện với các em cần nhẹ nhàng, không cáu gắt, nặng lời, quát nạt. - Là anh chị lớn trong nhà cần giúp đỡ bố mẹ bằng cách chăm sóc cho các em như: tắm rửa, thay quần áo, dọn đồ chơi cho em.... - Hãy chia sẻ đồ ăn ngon, đồ chơi đẹp với các anh chị em trong gia đình. Chia sẻ sẽ làm ta vui vẻ và hạnh phúc hơn. Cùng nhau tổ chức sinh nhật cho mỗi anh chị em theo những cách riêng khi có điều kiện. Tôn trọng, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ: - Là anh chị, khi em sai phải nhẹ nhàng chỉ bảo cho em những lỗi sai để em nhận ra tự sửa và tránh. Không được cậy lớn, quát nạt hoặc gây gổ đánh em. - Hướng dẫn em cách để đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp. Dạy cho em cách làm hoặc chơi những trò chơi bổ ích. Không rủ em chơi những trò chơi nguy hiểm, hoặc đùa nghịch dại dột. Chỉ bảo, hướng dẫn cho em những bài tập khó. Dạy cho em những cách học hay để em học tập tiến bộ. - Đối với anh chị lớn cần tôn trọng, không được nghịch vào đồ của anh chị khi chưa có sự đồng ý. Không được gọi anh chị hoặc em của mình bằng những biệt hiệu xấu, hoặc lôi tật xấu của mỗi người ra để chọc ghẹo, trêu đùa. - Không được tự tiện lấy quần, áo, mũ, tất...của anh chị em ra dùng khi chưa có sự cho phép. Khi anh chị em có chuyện buồn, hãy tâm sự, lắng nghe và chia sẻ để tình anh em thêm thắm thiết. Giao tiếp, ứng xử đối với dòng họ GV có thể liên hệ với các đoạn phim, câu chuyện có liên quan. à Gv có thể giới thiệu nhanh bằng đoạn phim phù hợp với từng địa phương về truyền thống dòng họ. à Đưa ra những hành vi ứng xử phù hợp để hướng dẫn HS. Mỗi gia đình Hà Nội thường nằm trong sự gắn bó khăng khít của các mối quan hệ họ hàng, dòng họ. Dòng họ nào cũng có truyền thống lâu đời. Cái đặc sắc của Hà Nội là mỗi dòng họ đều duy trì cho mình một truyền thống nhất định như: truyền thống hiếu học, truyền thống nghề nghiệp, truyền thống gia giáo hoà thuận...Vì thế, con cháu của mỗi gia đình đều ý thức rất rõ về cội nguồn dòng họ của mình. . Truyền thống dòng họ Các gia đình thường họp nhau ở nhà thờ tổ, thăm ngôi mộ tổ, thắp một nén nhang khi giỗ chạp, khi tết đến xuân về, kể cho nhau nghe chuyện các cụ đời trước để khuyên răn con cháu học tập và rèn luyện kế nghiệp xưa không để hổ danh dòng họ. Họ lập tộc phả, gia phả ghi chép lại lai lịch phát triển của dòng tộc, của chi họ, của gia đình để mọi nhành biết lẫn nhau, tránh chuyện thị phi, dèm pha, công kích, tranh chấp để xảy ra chuyện đánh nhau vỡ đầu mới nhận họ. Họ khuyến học, khuyến tài, lập quĩ khen thưởng, cấp học bổng cho con cháu có điều kiện học hành đến nơi đến chốn. Những tấm gương người tốt, việc tốt đều được nêu gương, ghi chép lại trong sổ vàng lưu tại nhà thờ họ. Người cao tuổi, vợ chồng già song toàn, con cái làm ăn phương trưởng được họ mừng thọ, tặng danh hiệu phúc - lộc - thọ. Đây là những việc làm hết sức tinh tế để tạo sự gắn kết giữa các gia đình. Họ còn là trung tâm để đùm bọc, cứu giúp nhau với tinh thần một giọt máu đào hơn ao nước lã, chị ngã em nâng, lá lành đùm lá rách. Họ lập ra những ban hoà giải, thu xếp những bất hòa nội bộ nhằm ngăn cản những hành động sai trái của người trong họ... Cách giao tiếp ứng xử ý thức được vai trò, trách nhiệm của bản thân trong gia đình nói riêng và trong dòng họ của mình nói chung để làm gì? Chúng ta cần phải làm gì ?. - Học tập và rèn luyện để xứng danh với tổ tông, với truyền thống của dòng họ. Thường xuyên thăm hỏi mọi người trong họ. Nếu ở xa, mỗi năm nên về thăm nhà thờ tổ, thăm mộ tổ để luôn nhớ tới nguồn gốc của mình, và biết được truyền thống của dòng họ mình. Tham gia vào các hoạt động chung do dòng họ phát động, giúp đỡ, động viên, đối xử tốt với nhau để góp phần gìn giữ những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ Giao tiếp ứng xử trong gia đỡnh Giao tiếp ứng xử với anh chị em Giao tiếp ứng xử đối với cha mẹ Giao tiếp ứng xử đối với ụng bà II. Giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh trong gia đình 1. Giao tiếp, ứng xử trong gia đình a. Giao tiếp, ứng xử đối với ông bà -Con cháu phải tôn kính và hiếu thảo đối với ông bà. -Quan sát, lắng nghe và học cách thấu hiểu đối với ông bà, từ đó có cách ứng xử phù hợp với tình cảm và đạo lý truyền thống. -Hãy chú ý lắng nghe ông bà nói về cái đã qua bằng thái độ vui vẻ - Khi ông bà chưa hiểu ,hãy nhẹ nhàng giải thích ,tránh cáu gắt, to tiếng - Đừng ồn ào, khi ông bà nằm nghỉ, hãy đi lại nhẹ nhàng vì người già rất dễ thức giấc. - Không nên để ông bà nhắc nhở vì lối sống lộn xộn, bừa bãi. - Khi nói chuyện với ông bà phải thưa gửi lễ phép. Khi nhận quà từ ông bà phải đón nhận bằng hai tay, nhớ nói lời cảm ơn. - Hãy nhớ tới ngày sinh nhật của ông bà và tặng ông bà những món quà mình tự làm. - Cần thường xuyên thăm hỏi, động viên ông bà, chăm sóc chu đáo, tận tình khi ông bà bị ốm . Giao tiếp ứng xử với cha mẹ Với cha mẹ, ta phải: Yêu thương, kính trọng cha mẹ, học cách làm bố mẹ vui lòng. +Lễ phép,vâng lời +Chăm chỉ,cố gắng trong học tập +Giúp đỡ bố mẹ công việc hàng ngày +Tôn trọng ,lịch sự với khách của bố mẹ -Học cách quan tâm và chia sẻ cùng bố mẹ. +Chia sẻ, kể chuyện ở lớp, ở trường. +Quan tâm đến ngày sinh nhật của bố hoặc mẹ, bộc lộ tình yêu của mình với bố mẹ theo cách riêng. + Học cách kìm chế, khéo léo trong ứng xử khi bố mẹ giận dữ. + Học cách tâm sự... c. Giao tiếp ứng xử đối với anh chị em -Yêu thương, đùm bọc, nhường nhịn lẫn nhau +Nói năng nhẹ nhàng,đúng mực +Chăm sóc , giúp đỡ nhau -Tôn trọng, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ: +Nhẹ nhàng chỉ bảo giúp nhau sửa chữa khuyết điểm +Tôn trọng những điều riêng tư của nhau Tâm sự ,lắng nghe,chia sẻ niềm vui ,nỗi buồn. 2. Giao tiếp, ứng xử đối với dòng họ . Dòng họ nào cũng có truyền thống lâu đời. Cái đặc sắc của Hà Nội là mỗi dòng họ đều duy trì cho mình một truyền thống nhất định như: truyền thống hiếu học, truyền thống nghề nghiệp, truyền thống gia giáo hoà thuận..., con cháu của mỗi gia đình đều ý thức rất rõ về cội nguồn dòng họ của mình. a.Truyền thống dòng họ + Các gia đình thường họp nhau ở nhà thờ tổ, thăm ngôi mộ tổ, thắp nhang khi giỗ chạp, khi Tết đến xuân về, kể cho nhau nghe chuyện các cụ đời trước để khuyên răn con cháu học tập và rèn luyện kế nghiệp xưa để rạng danh dòng họ. + Họ khuyến học, khuyến tài, lập quĩ khen thưởng, cấp học bổng cho con cháu có điều kiện học hành . b. Cách giao tiếp ứng xử ý thức được vai trò, trách nhiệm của bản thân trong gia đình và trong dòng họ của mình để có thái độ đúng mực với những người trong dòng họ. - Học tập và rèn luyện để xứng danh với tổ tông, với truyền thống của dòng họ. -Thường xuyên thăm hỏi mọi người trong họ. Nếu ở xa, mỗi năm nên về thăm nhà thờ tổ, thăm mộ tổ để luôn nhớ tới nguồn gốc của mình, và biết được truyền thống của dòng họ mình. - Tham gia vào các hoạt động chung do dòng họ phát động. 4: Củng cố - GV sơ kết lại bài học, nhấn mạnh những ý chính: Xã hội hiện đại ngày càng phát triển, vai trò của gia đình càng trở nên quan trọng trong cuộc sống của mỗi người. Gia đình là nguồn cội. Gốc có vững bền, cây mới phát triển xanh tốt. Chính vì vậy, chúng ta cần phải giữ gìn, phát huy truyền thống của gia đình, học cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh, xây dựng một nếp sống có văn hóa... để mỗi gia đình thực sự là tổ ấm của mọi người. 5: Hướng dẫn về nhà Học thuộc nội dung của bài Xem và nghiờn cứu trước bài tiếp theo Ngày soạn: //2017 Ngày giảng: //2017 Tiết 5+6 Giao tiếp ứng xử trong nhà trường I. MụC TIÊU CầN ĐạT 1. Kiến thức: - Nắm được những mối quan hệ trong nhà trường : thầy cô, bạn bè, nhân viên, khách đến trường... 2. Kỹ năng: - Rèn luyện kĩ năng, hành vi giao tiếp ứng xử thanh lịch, văn minh đối với các mối quan hệ trong nhà trường ở từng hoàn cảnh cụ thể. 3. Thỏi độ - Nhận thức, phân biệt được những hành vi đúng - sai. Từ đó, HS tự giác điều chỉnh và có ý thức thực hiện hành vi ở mức độ đúng, dần dần nâng lên mức độ hành vi đẹp, hình thành thói quen và lối sống đẹp. 4. Năng lực: - Năng lực chung: Năng lực giải quyết vấn đề và sỏng tạo, Năng lực giao tiếp, Năng lực hợp tỏc, Năng lục sử dung ngụn ngữ, Năng lực tớnh toỏn - Năng lực chuyờn biợ̀t: Năng lực tư duy. II. CHUẨN BỊ: 1. Giỏo viờn: - Tư liệu, bài viết, mẩu chuyện, băng hình, tranh ảnh tham khảo về người Hà Nội 2. Học sinh: - Phiếu thảo luận, bảng phụ, đạo cụ, chuẩn bị 1 số hỡnh ảnh mẩu chuyện III. Tiến trình dạy - học 1.Ổn định (1’) 2.Kiểm tra bài cũ(Kiểm tra sự chuận bị của HS) (2’) 3.Bài mới(Vào bài) (36’) HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRề Nệ̃I DUNG CẦN ĐẠT HOẠT ĐỘNG 1: Các yếu tố trong một nhà trường (17’) GV :ướng dẫn HS tìm hiểu về các yếu tố trong một nhà trường. GV cần cho HS thấy được : Trường học là một môi trường đặc thù bởi những đặc trưng riêng về cơ sở vật chất, cảnh quan, môi trường. Về cơ sở vật chất, trường học bao gồm: khu hiệu bộ, các phòng học, phòng chức năng, thư viện, sân chơi... Trường học được trang bị bàn ghế, các công cụ hỗ trợ, tài liệu giảng dạy, sách giáo khoa, giáo cụ trực quan, các đồ dùng dạy học...giúp thầy truyền đạt và trò tiếp thu kiến thức. - Phần này, GV chỉ giới thiệu nhanh, không quá đi sâu. Tuỳ từng trường, tuỳ từng địa phương, GV có thể cho HS giới thiệu ngay về trường mình dựa trên định hướng của tài liệu. - Có thể dựng đoạn video nhanh giới thiệu về chính trường mình, tạo hứng thú cho HS. I. Các yếu tố trong một nhà trường Trường học là một môi trường đặc thù bởi những đặc trưng riêng về cơ sở vật chất, cảnh quan và con người. Về cơ sở vật chất, trường học bao gồm: khu hiệu bộ, các phòng học, phòng chức năng, thư viện, sân chơi... Trong nhà trường có đội ngũ thầy cô giáo, các lớp học sinh và nhân viên phục vụ. Trong đó, mối quan hệ thầy – trò, bạn bè, và những người làm việc trong trường học phải có qui tắc chuẩn mực riêng. Đòi hỏi cách giao tiếp, ứng xử của mỗi người phải phù hợp với các mối quan hệ cụ thể. HOẠT ĐỘNG 2: Giao tiếp, ứng xử thanh lịch văn minh trong nhà trường (18’) Hướng dẫn HS các hành vi giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh trong nhà trường - Trước tiên, GV có thể khái quát cho HS bằng sơ đồ : Ứng xử văn minh với mụi trường Sư phạm Giao tiếp, ứng xử với khỏch đến trường Giao tiếp, ứng xử với nhõn viờn trong trường Giao tiếp, ứng xử trong quan hệ bạn bố Giao tiếp, ứng xử trong quan hệ Thầy - trũ Giao tiếp ứng xử trong nhà trường 1. Giao tiếp, ứng xử trong quan hệ thầy - trò  a. Truyền thống tôn sư trọng đạo  - GV cần cho HS thấy được: Trong lịch sử truyền thống của dân tộc ta, hiếu học luôn đi đôi với tôn sư trọng đạo. Kính trọng người thầy truyền dạy tri thức cho mình được coi là một nghĩa vụ và đạo lý làm người. Những người thầy chân chính lấy việc dạy học làm nghề cao quí, nên được xã hội tôn vinh, phụ huynh quí trọng, học trò kính trọng, ghi ơn sâu sắc. Bởi vậy, đối với học trò, cách giao tiếp, ứng xử đối với thầy cô luôn được coi trọng. Nó vừa thể hiện đạo đức vừa là nét văn hoá của con người. - GV có thể cho HS xem phim, ảnh nói về truyền thống tôn sư trọng đạo. Yêu cầu HS sưu tầm 1 số hình ảnh về những người thầy trong xã hội xưa.nhằm mục đích giúp cho HS nhận thức được ý nghĩa quan trọng của người thầy và nét đẹp tôn sư trọng đạo của dân tộc Việt nói chung và của người Hà Nội nói riêng. b. Giao tiếp, ứng xử đối với thầy cô giáo Hãy nêu các tình huống ứng xử với thầy cô trong giờ học: Khi thầy cô vào lớp, hãy đứng nghiêm chỉnh, vẻ mặt tươi tắn để chào thầy cô. Khi thầy cô điểm danh hoặc gọi trả lời câu hỏi, hãy trả lời một cách đầy đủ, lễ phép, có đầu có cuối. Trên lớp phải chăm chú nghe giảng, hăng hái phát biểu xây dựng bài, không nói chuyện với các bạn xung quanh, không nghịch dưới gầm bàn, càng không được ngủ trong giờ học. Cố gắng phát huy óc sáng tạo, chủ động trong khi học để cùng thầy cô giải đáp những vấn đề khó. Khi đứng tại chỗ hoặc lên bảng làm bài, không nên uốn éo, gãi đầu gãi tai, hoặc đút tay vào túi quần... Hãy đứng nghiêm chỉnh, mắt nhìn thẳng vào thầy cô. Khi hết giờ học, đứng nghiêm trang chờ thầy cô ra khỏi lớp trước; không nên chen lấn, xô đẩy, chạy vội ra khỏi lớp học khi chưa được sự cho phép của thầy cô. Hoàn thành bài tập thầy cô giao đúng hẹn, không bỏ bê hay làm qua quýt cho xong. Có chỗ nào chưa hiểu, hãy mạnh dạn nhờ thầy cô giảng lại. Khi bị thầy cô phê bình, hãy tiếp thu và sửa đổi những điều mình chưa đúng và cảm ơn thầy cô đã góp ý cho mình. Kể cả khi thầy cô lỡ trách nhầm lẫn thì vẫn nhẹ nhàng, bình tĩnh, lễ phép nói lại cho rõ ràng để thầy cô hiểu. - Đối với thầy cô giáo cũ: + Dù các thầy cô không còn dạy mình nữa nhưng khi có điều kiện hoặc đến thăm các thầy cô giáo cũ. Điều đó sẽ làm các thầy cô rất vui và cảm động. + Nên dành thời gian quay trở lại trường cũ vào ngày kỉ niệm thành lập trường, 20 -11hàng năm để thăm lại các thầy cô giáo. Dù làm gì, giữ cương vị nào, hãy luôn tỏ ra lễ phép, kính trọng chào thầy cô, hỏi thăm sức khoẻ, cùng thầy cô ôn lại những kỉ niệm cũ. II. Giao tiếp, ứng xử thanh lịch văn minh trong nhà trường 1. Giao tiếp, ứng xử trong quan hệ thầy - trò a. Truyền thống tôn sư trọng đạo Trong lịch sử truyền thống của dân tộc ta, hiếu học luôn đi đôi với tôn sư trọng đạo. Kính trọng người thầy truyền dạy tri thức cho mình được coi là một nghĩa vụ và đạo lý làm người - Đối với học trò, cách giao tiếp ứng xử với thầy cô luôn được coi trọng, vừa thể hiện đạo đức vừa là nét văn hóa của con người. Giao tiếp, ứng xử đối với thầy cô giáo Trong giờ học: Khi thầy cô vào lớp, đứng nghiêm chỉnh, vẻ mặt tươi tắn để chào thầy cô. Khi thầy cô điểm danh hoặc gọi trả lời câu hỏi, trả lời một cách đầy đủ, lễ phép, có đầu có cuối. Trên lớp phải chăm chú nghe giảng, hăng hái phát biểu xây dựng bài, không nói chuyện , không nghịch , không ngủ trong giờ học. Cố gắng phát huy óc sáng tạo cùng thầy cô giải đáp những vấn đề khó. Khi đứng tại chỗ hoặc lên bảng làm bài, không nên uốn éo, gãi đầu gãi tai, hoặc đút tay vào túi quần... Hãy đứng nghiêm chỉnh, mắt nhìn thẳng vào thầy cô. Khi hết giờ học, đứng nghiêm trang chờ thầy cô ra khỏi lớp trước; không nên chen lấn, xô đẩy, chạy vội ra khỏi lớp học khi chưa được sự cho phép của thầy cô. Hoàn thành bài tập thầy cô giao đúng hẹn, không bỏ bê hay làm qua quýt cho xong. Có chỗ nào chưa hiểu, hãy mạnh dạn nhờ thầy cô giảng lại. Khi bị thầy cô phê bình, hãy tiếp thu và sửa đổi những điều mình chưa đúng và cảm ơn thầy cô đã góp ý cho mình. Kể cả khi thầy cô lỡ trách nhầm lẫn thì vẫn nhẹ nhàng, bình tĩnh, lễ phép nói lại cho rõ ràng để thầy cô hiểu. Tiết 2 Hoạt động 1: Giao tiếp ứng xử trong quan hệ bạn bè. (17’) Đối với bạn bè cùng lớp, cùng trường Bạn bè là nghĩa tương thân, vì th