Giáo án Lịch sử 10 - Bài 1 đến 16

A-s«-ca”nãi lªn chiÕn c«ng vµ lßng sïng kÝnh cña «ng. - A-s«- ca qua ®êi vµo cuèi thÕ kû III TCN, Ên §é l¹i r¬i vµo giai ®o¹n khñng ho¶ng. Ho¹t ®éng 2: Ho¹t ®éng theo nhãm -GV ®Æt c©u hái cho c¸c nhãm Nhãm 1: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh v­¬ng triÒu Góp- ta? Thêi gian tån t¹i? Vai trß vÒ mÆt chÝnh trÞ cña v­¬ng triÒu nµy? - Nhãm 2: §iÓm næi bËt trong v¨n ho¸ Ên §é d­íi thêi Góp ta? Néi dung cô thÓ? - Nhãm 3 : V¨n ho¸ Ên §é thêi Góp –ta ®· ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo ®Õn Ên §é giai ®o¹n sau vµ ¶nh h­ëng ra bªn ngoµi nh­ thÕ nµo? ViÖt Nam ¶nh h­ëng v¨n ho¸ Ên §é ë nh÷ng vùc nµo? -GV gäi ®¹i diÖn c¸c nhãm lªn tr×nh bµy vµ c¸c nhãm kh¸c bæ sung cho b¹n,sau ®ã GV nhËn xÐt vµ chèt ý: + Nhãm 1:- §Çu c«ng nguyªn, miÒn B¾c Ên §é ®­îc thèng nhÊt – næi bËt v­¬ng triÒu Góp –ta (319- 467), v­¬ng triÒu nµy ®· tæ chøc kh¸ng cù kh«ng cho ng­êi T©y ¸ x©m lÊn tõ phÝa t©y b¾c, thèng nhÊt miÒn B¾c Ên §é, lµm chñ gÇn nh­ toµn bé miÒn trung Ên §é. Sù ph¸t triÓn vµ nÐt ®Æc s¾c cña v­¬ng triÒu Góp-ta cßn gi÷ ®­îc ë thêi H¸c-sa giai ®o¹n sau (606-647). + Nhãm 2: §iÓm næi bËt cña thêi kú Góp- ta lµ sù ®Þnh h×nh vµ ph¸t triÓn cña v¨n ho¸ truyÒn thèng Ên §é Cô thÓ: +§¹o phËt tiÕp tôc ®­îc ph¸t triÓn sau hµng n¨m ra ®êi ë Ên §é ®Õn thêi Góp- ta ®­îc truyÒn b¸ kh¾p Ên §é vµ truyÒn ra nhiÒu n¬i. Cïng víi ®¹o phËt ph¸t triÓn kiÕn tróc ¶nh h­ëng cña ®¹o nh­ chïa Hang mäc ë nhiÒu n¬i vµ nh÷ng pho t­îng phËt ®iªu kh¾c b»ng ®¸, trªn ®¸.( giíi thiÖu chïa Hang ¸t-gian-ta,..) + §¹o Ên §é hay ®¹o Hin- ®u vèn lµ ®¹o cæ x­a cña ng­êi Ên còng ra ®êi vµ ph¸t triÓn, thê 3 vÞ thÇn chÝnh: thÇn S¸ng t¹o, thÇn thiÖn, ThÇn ¸c vµ nhiÒu vÞ thÇn kh¸c. Cïng víi ®¹o Hin-®u ph¸t triÓn th× c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc thê thÇn còng ®­îc x©y dùng. C¸c ng«i ®Òn ®­îc x©y dùng b»ng ®¸ cao ®å sé, h×nh chãp nói, lµ n¬i ngù trÞ cña c¸c thÇn vµ n¬i t¹c nhiÒu t­îng thÇn th¸nh b»ng ®¸,(giíi thiÖu cho HS xem ®Òn th¸p h×nh nói Mªnu, l¨ng mé h×nh b¸n cÇu, h×nh b¸t óp,..) + Ch÷ viÕt: tõ ch÷ viÕt cæ Brahmi ®· n©ng lªn, s¸ng t¹o vµ hoµn chØnh hÖ ch÷ sanskrit (ch÷ Ph¹n) lµ ch÷ viÕt phæ biÕn ë Ên §é thêi bÊy giê vµ lµ c¬ së h×nh thµnh ch÷ viÕt Ên §é ngµy nay. Ch÷ viÕt hoµn chØnh ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn v¨n häc viÕt cña Ên §é ph¸t triÓn rùc rì víi c¸c t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm tiªu biÓu nh­ S¬ kun ta la cña Ka li ®a sa +Nhãm 3:V¨n ho¸ thêi Góp – ta ®· ph¸t triÓn kh¾p Ên §é, nã cßn rùc rì sang c¶ thêi H¸c-sa. Ngµy nay d©n sè Ên §é ®a sè theo ®¹o Ên §é, ch÷ viÐt ngµy nay cña Ên §é dùa trªn ch÷ sankrÝt. Trong qu¸ tr×nh bu«n b¸n víi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸, v¨n ho¸ Ên §é ®· ¶nh h­ëng sang c¸c n­íc nµy chñ yÕu lµ t«n gi¸o ®¹o phËt, ®¹o Hin- ®u vµ ch÷ sankrÝt. ViÖt Nam còng ¶nh h­ëng cña v¨n ho¸ Ên §é ( ch÷ Ch¨m cæ lµ dùa trªn ch÷ sankrÝt, ®¹o Bµ -La- m«n cña ng­êi Ch¨m vµ kiÕn tróc th¸p Chµm, ®¹o phËt vµ c¸c c«ng tr×nh chïa mang kiÕn tróc ¶nh h­ëng cña phËt gi¸o cña Ên §é,..). 1.Thêi kú c¸c quèc gia ®Çu tiªn - Kho¶ng 1500 n¨m TCN ë ®ång b»ng s«ng H»ng ®· h×nh thµnh mét sè n­íc, th­êng x¶y tranh giµnh ¶nh h­ëng nh­ng m¹nh nhÊt lµ n­íc Ma- ga- ®a - Vua më n­íc lµ Bim-bi-sa-ra, nh­ng kiÖt xuÊt nhÊt (vua thø 11) lµ A-s«- ca (thÕ kû III TCN). + §¸nh dÑp c¸c n­íc nhá thèng nhÊt l·nh thæ. +Theo ®¹o phËt vµ cã c«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho ®¹o phËt truyÒn b¸ réng kh¾p. ¤ng cho dùng nhiÒu “ cét A-s«-ca” 2. Thêi kú v­¬ng triÒu Góp- ta vµ sù ph¸t triÓn cña v¨n ho¸ truyÒn thèng Ên §é. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ vai trß vÒ mÆt chÝnh trÞ: - §Çu c«ng nguyªn, miÒn B¾c Ên §é ®­îc thèng nhÊt – næi bËt v­¬ng triÒu Góp –ta (319- 467), Góp-ta ®· thèng nhÊt miÒn B¾c Ên §é, lµm chñ gÇn nh­ toµn bé miÒn trung Ên §é. - VÒ v¨n ho¸ d­íi thêi Góp –ta: + §¹o phËt: TiÕp tôc ®­îc ph¸t triÓn truyÒn b¸ kh¾p Ên §é vµ truyÒn ra nhiÒu n¬i. KiÕn tróc phËt gi¸o ph¸t triÓn (chïa Hang, t­îng phËt b»ng ®¸) + §¹o Ên §é hay ®¹o Hin- ®u ra ®êi vµ ph¸t triÓn, thê 3 vÞ thÇn chÝnh: thÇn S¸ng t¹o, thÇn thiÖn, ThÇn ¸c. C¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc thê thÇn còng ®­îc x©y dùng + Ch÷ viÕt : tõ ch÷ viÕt cæ Brahmi ®· n©ng lªn, s¸ng t¹o vµ hoµn chØnh hÖ ch÷ sanskrit + V¨n häc cæ ®iÓn Ên §é – v¨n häc Hin-®u, mang tinh thÇn vµ triÕt lý Hin -®u gi¸o rÊt ph¸t triÓn. - Ng­êi Ên §é ®· mang v¨n ho¸, ®Æc biÖt lµ v¨n ho¸ truyÒn thèng truyÒn b¸ ra bªn ngoµi mµ §«ng Nam ¸ lµ ¶nh h­ëng râ nÐt nhÊt. ViÖt Nam còng ¶nh h­ëng cña v¨n ho¸ Ên §é (th¸p Chµm, ®¹o phËt, ®¹o Hin-®u) NGÀY SOAN NGÀY DẠY LỚP DẠY 5/09/2017 10C3 10C4 Bµi 7 Sù ph¸t triÓn lÞch sö vµ nÒn v¨n ho¸ §a d¹ng cña Ên §é Môc tiªu bµi häc Sau khi häc xong bµi häc yªu cÇu häc sinh cÇn: KiÕn thøc N¾m ®­îc sù ph¸t triÓn cña lÞch sö vµ v¨n ho¸ triÒn thèng cña Ên §é. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, chÝnh s¸ch vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, t«n gi¸o vµ sù ph¸t triÓn cña kiÕn tróc cña c¸c v­¬ng triÒu Håi gi¸o §ª-li vµ v­¬ng triÒu M« -g«n. T­ t­ëng, t×nh c¶m Gi¸o dôc cho häc sinh biÕt ®­îc sù ph¸t triÓn ®a dang cña v¨n ho¸ Ên §é, qua ®ã gi¸o dôc c¸c em sù tr©n träng nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ cña nh©n lo¹n. 3.KÜ n¨ng RÌn häc sinh c¸c kÜ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp c¸c sù kiÖn lÞch sö cña Ên §é qua c¸c thêi k× lÞch sö. KÜ n¨ng khai th¸c tranh ¶nh, l­îc ®å lÞch sö ThiÕt bÞ vµ tµi liÖu d¹y häc -Tranh ¶nh vÒ ®Êt n­íc vµ con ng­êi Ên §é thêi phong kiÕn -L­îc ®å vÒ Ên §é. -C¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn Ên §é thêi phong kiÕn. III. TiÕn tr×nh tè chøc d¹y häc KiÓm tra bµi cò C©u hái 1: VÞ trÝ V­¬ng triÒu §ª-li vµ M«-g«n trong lÞch sö Ên §é? C©u hái 2: H·y cho biÕt sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia ®Çu tiªn ë Ên §é? C©u hái 3: Nh÷ng yÕu tè v¨n ho¸ truyÒn thèng cña Ên §é cã ¶nh h­ëng ra bªn ngoµi vµ nh÷ng n¬i nµo ? DÉn d¾t vµo bµi míi Ên §é lµ quèc gia lín trªn trªn thÕ giíi cã lÞch sö v¨n ho¸ truyÒn thèng l©u ®êi lµ n¬i khëi nguån cña cña Ên §é Hin-®u gi¸o. LÞch sö ph¸t triÓn cña Ên §é cã nh÷ng b­íc th¨ng trÇm víi nhiÒu thêi k× lÞch sö vµ c¸c v­¬ng triÒu kh¸c nhau. §Ó hiÓu sù ph¸t triÓn cña lÞch sö v¨n ho¸ truyÒn thèng Ên §é nh­ thÕ nµo? Ên §é ®· tr¶i qua c¸c V­¬ng triÒu nµo? Bµi häc sÏ tr¶ lêi c¸c c©u hái nªu trªn. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng trªn líp Ho¹t ®éng cña thµy vµ trß KiÕn thøc häc sinh cÇn n¾m v÷ng Ho¹t ®éng 1: Lµm viÖc c¸c nh©n -GV nªu c©u hái: H·y cho biÕt t×nh h×nh Ên §é sau thêi k× Góp ta vµ H¸c-sa? -HS ®äc SGK tr¶ lêi c©u hái. - GV tr×nh bµy vµ ph©n tÝch: §Õn thÕ kØ VII, Ên §é l¹i r¬i vµo t×nh tr¹ng chia rÏ, ph©n t¸n. Nguyªn nh©n lµ do chÝnh quyÒn trung ­¬ng suy yÕu, mÆt kh¸c tr¶i qua 6-7 thÕ kØ trªn ®Êt n­íc réng lín vµ ng¨n c¸ch nhau , mçi vïng l·nh thæ l¹i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ s¾c th¸i riªng cña m×nh, ®Êt n­íc l¹i chia thµnh hai miÒn, B¾c vµ Nam, mçi miÒn l¹i t¸ch thµnh ba vung, ba n­íc riªng, thµnh sau n­íc, trong ®ã n­íc Pa-la ë vïng §«ng B¾c vµ n­íc Pa-la-va ë miÒn Nam lµ cã vai trß næi tréi h¬n. -TiÕp ®ã GV nªu c©u hái: ViÖc ®Êt n­íc bÞ ph©n chia nh­ vËy th× v¨n ho¸ ph¸t triÓn nh­ thÕ nµo? -HS dùa vµo vèn kiÕn thøc cña m×nh vµ SGK tr¶ lêi c©u hái. - GV nhËn xÐt, bæ sung vµ chèt ý: Mçi n­íc l¹i tiÕp tôc ph¸t triÓn s©u réng nÒn v¨n ho¸ riªng cña m×nh trªn c¬ së v¨n ho¸ truyÒn thèng Ên §é-ch÷ viÕt v¨n häc nghÖ thuËt Hin -®u. -§ång thêi nhÊn m¹nh thªm sù ph©n liÖt kh«ng nãi lªn t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, suy tho¸i mµ l¹i ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn tù c­êng cña c¸c vïng c¸c ®Þa ph­¬ng. -Cuèi cïng GV tr×nh bµy n­íc Pa-la-va ë miÒn Nam cã vai trß tÝch cùc trong viÖc phæ biÕn v¨n ho¸ Ên §é. -GV nªu c©u hái: T¹i sao n­íc Pa-la-va ®ãng vai trß phæ biÕn v¨n ho¸ Ên §é ? -HS dùa vµo SGK tr¶ lêi c©u hái. -GV chèt ý: Pa-la-va thuËn lîi vÒ bÕn c¶ng vµ ®­êng biÓn . -GV s¬ kÕt môc 1 kh¼ng ®Þnh : V¨n ho¸ Ên §é thÕ kØ VII-XII ph¸t triÓn s©u réng trªn toµn l·nh thæ vµ cã ¶nh h­ëng ra bªn ngoµi. Ho¹t ®éng 1: C¸ nh©n -GV nªu c©u hái: Hoµn c¶nh ra ®êi cña V­¬ng triÒu Håi gi¸o §ª-li? -HS ®äc SGK tr¶ lêi c©u hái. HS kh¸c cã thÓ bæ sung cho b¹n. -GV nhËn xÐt vµ chèt ý: Do sù ph©n t¸n do ®ã ®· kh«ng ®em l¹i søc m¹nh thèng nhÊt ®Ó ng­êi Ên §é chèng l¹i ®­îc cuéc tÊn c«ng bªn ngoµi cña ng­êi Håi gi¸o gèc Thæ. -GV nªu c©u hái: Qu¸ tr×nh ng­êi Thæ ®¸nh chiÕm Ên §é thiÕt lËp v­¬ng triÒu §ª -li diÔn ra nh­ thÕ nµo? -HS nghiªn cøu SGK tr¶ lêi. -GV tr×nh bµy vµ ph©n tÝch: + N¨m 1055, ng­êi Thæ ®¸nh chiÕm B¸t -®a lËp lªn v­¬ng quèc Håi gi¸o ë vïng L­ìng Hµ. §¹o Håi ®­îc truyÒn b¸ ®Õn I-ran vµ trung ¸, lËp lªn v­¬ng quèc Håi gi¸o n÷a trªn vïng gi¸p T©y B¾c Ên §é. + Ng­êi Håi gi¸o gèc Trung ¸ tiÕn hµnh chinh chiÕm vµo ®Êt Ên §é, lËp lªn v­¬ng quèc Håi gi¸o Ên §é gäi tªn lµ §ª-li (®ãng ®« ë §ª-li b¾c Ên §é) tån t¹i h¬n 300 n¨m tõ 1206-1526 Ho¹t ®éng 2: nhãm -GV chia líp thµnh c¸c nhãm, giao nhiÖm vô cô thÓ cña c¸c nhãm nh­ sau: Nhãm 1: Nªu chÝnh s¸ch thèng trÞ cña v­¬ng quèc Håi gi¸o §ª-li. Nhãm 2: Nªu chÝnh s¸ch vÒ t«n gi¸o . Nhãm 3: Nªu chÝnh s¸ch vÒ v¨n ho¸. Nhãm 4: T×m hiÓu thµnh tùu vÒ kiÕn tróc . -HS ®äc SGK th¶o luËn vµ cö ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. HS kh¸c cã thÓ bæ sung cho b¹n. -GV nhËn xÐt bæ sung vµ chèt ý. + Nhãm 1: V­¬ng quèc Håi gi¸o §ª-li ®· truyÒn b¸, ¸p ®Æt Håi gi¸o trong c­ d©n ®· cã phËt gi¸o vµ ®ang theo Hin-®u gi¸o, tù dµnh cho m×nh quyÒn ­u tiªn ruéng ®Êt, ®Þa vÞ trong bé m¸y quan l¹i. Ng­êi kh«ng theo ®¹o Håi ngoµi thuÕ ruéng ®Êt 1/5 thu ho¹ch cßn ph¶i nép thuÕ ngo¹i ®¹o. + Nhãm 2: VÒ t«n gi¸o, thi hµnh chÝnh s¸ch mÒm máng, song sù ph©n biÖt t«n gi¸o ®· dÉn ®Õn sù bÊt b×nh cña nh©n d©n. + Nhãm 3: VÒ v¨n ho¸, V¨n ho¸ Håi gi¸o ®­îc du nhËp vµo Ên §é. + Nhãm 4: VÒ kiÕn tróc, x©y dùng mét sè c«ng tr×nh mang dÊu Ên kiÕn tróc Håi gi¸o, x©y dùng kinh ®« §ª-li trë thµnh mét thµnh phè lín nhÊt thÕ giíi. GV nªu c©u hái: VÞ trÝ cña V­¬ng triÒu §ª -li trong lÞch sö Ên §é? -GV gîi ý: Cã sù giao l­u gi÷a hai nÒn v¨n ho¸ hay lµ triÖt tiªu ; quan hÖ giao l­u vÒ bu«n b¸n, truyÒn b¸ v¨n ho¸. -HS ®äc SGK tr¶ lêi c©u hái. -GV chèt ý: + Sù ph¸t hiÖn nhau gi÷a hai nÒn v¨n minh ®Æc s¾c lµ Ên §é Hin-®u gi¸o vµ Håi gi¸o A-r¸p, b­íc ®Çu t¹o ra sù giao l­u v¨n ho¸ §«ng-T©y. + D­íi thêi V­¬ng triÒu Håi gi¸o §ª -li ®¹o Håi ®­îc truyÒn b¸ ®Õn mét sè n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸. Ho¹t ®éng 1: C¶ líp vµ c¸ nh©n -Tr­íc hÕt GV tr×nh bµy vµ ph©n tÝch: ThÕ kØ XV v­¬ng triÒu Håi gi¸o §ª-li suy yÕu, 1398 thuû lÜnh –vua Ti-mua theo dßng dâi M«ng Cæ tÊn c«ng Ên §é, ®Õn n¨m 1526 míi chiÕm ®­îc §ª-li, lËp ra V­¬ng triÒu M«-g«n (gèc M«ng Cæ). -GV nªu c©u hái: Em cã nhËn xÐt g× vÒ V­¬ng triÒu M«-g«n? -GV gîi ý: ChÕ ®é phong kiÕn cuèi cïng kh«ng? Thùc chÝnh s¸ch cñng cè ®Êt n­íc theo h­íng nµo? -HS ®äc SGK tù tr¶ lêi c©u hái. -GV nhËn xÐt vµ chèt ý: + V­¬ng triÒu M«-g«n lµ thêi k× cuèi cïng cña chÕ ®é phong kiÕn Ên §é, song kh«ng ph¶i suy tho¸i vµ tan r·. + C¸c «ng vua ®Òu ra søc cñng cè theo h­íng Ên §é ho¸ vµ x©y dùng ®Êt n­íc, ®­a Ên §é b­íc ph¸t triÓn míi d­íi thêi vua A-c¬-ba (1556-1605). -HS ®äc nhanh nh÷ng chÝnh s¸ch tÝch cùc cña vua A-c¬-ba trong SGK - GV kÕt hîp víi viÖc giíi thiÖu h×nh 17 “ Cæng l¨ng A-c¬-ba ë Xi-can-dra” trong SGK. -GV nªu c©u hái: t¸c ®éng cña nh÷ng chÝnh s¸ch cña vua A-c¬-ba ®èi víi sù ph¸t triÓn cña Ên §é ? -HS dùa vµo hiÓu biÕt cña m×nh vµ SGK tr¶ lêi c©u hái. - GV nhËn xÐt vµ chèt ý: Lµm cho x· héi Ên §é æn ®Þnh, kinh tÕ ph¸t triÓn, v¨n ho¸ cã nhiÒu thµnh tùu míi, ®Êt n­íc thÞnh v­îng. Ho¹t ®éng 2: C¶ líp vµ c¸ nh©n -GV tr×nh bµy vµ ph©n tÝch: HÇu hÕt c¸c «ng vua cßn l¹i cña v­¬ng triÒu ®Òu dïng quyÒn chuyªn chÕ, ®éc ®o¸n ®Ó cai trÞ ®Êt n­íc, mét sè cßn dïng nh÷ng biÖn ph¸p ®µn ¸p quyÕt liÖt, h×nh ph¸t kh¾c nhiÖt - GV gíi thiÖu vÒ h×nh 18 “ L¨ng Ta-gi¬-M-han” trong SGK -GV Nªu c©u hái: HËu qu¶ cña nh÷ng chÝnh s¸ch thèng trÞ hµ kh¾c ®ã ? -HS ®äc SGK tr¶ lêi c©u hái. - GV nhËn xÐt vµ chèt ý : §Êt n­íc l©m vµo t×nh trang chia rÏ vµ khñng ho¶ng. -GV tr×nh bµy râ: Sù suy yÕu ®ã, ®Æt Ên §é tr­íc sù x©m l­îc cña thùc d©n ph­¬ng T©y (Bå §µo Nha vµ Anh) 1. Sù ph¸t triÓn cña lÞch sö vµ v¨n ho¸ truyÒn thèng trªn toµn l·nh thæ Ên §é -§Õn thÕ kØ VII, Ên §é l¹i r¬i vµo t×nh tr¹ng chia rÏ, ph©n t¸n. Næi lªn vai trß cña Pa-la ë vïng §«ng B¾c vµ n­íc Pa-la-va ë miÒn Nam. -VÒ v¨n ho¸, mçi n­íc l¹i tiÕp tôc ph¸t triÓn s©u réng nÒn v¨n ho¸ riªng cña m×nh trªn c¬ së v¨n ho¸ truyÒn thèng Ên §é-ch÷ viÕt v¨n häc nghÖ thuËt Hin -®u. -V¨n ho¸ Ên §é thÕ kØ VII-XII ph¸t triÓn s©u réng trªn toµn l·nh thæ vµ cã ¶nh h­ëng ra bªn ngoµi 2.V­¬ng triÒu Håi gi¸o §ª-li -Hoµn c¶nh ra ®êi: Do sù ph©n t¸n ®· kh«ng ®em l¹i søc m¹nh thèng nhÊt ®Ó chèng l¹i cuéc tÊn c«ng bªn ngoµi cña ng­êi Håi gi¸o gèc Thæ. -Qu¸ tr×nh h×nh thµnh: 1206 ng­êi Håi gi¸o chiÕm vµo ®Êt Ên §é, lËp lªn v­¬ng quèc Håi gi¸o Ên §é gäi tªn lµ §ª-li . -ChÝnh s¸ch thèng trÞ : truyÒn b¸, ¸p ®Æt Håi gi¸o, tù dµnh cho m×nh quyÒn ­u tiªn ruéng ®Êt, ®Þa vÞ trong bé m¸y quan l¹i. -VÒ t«n gi¸o, thi hµnh chÝnh s¸ch mÒm máng, song mÊt ®­îc sù ph©n biÖt t«n gi¸o . -VÒ v¨n ho¸, v¨n ho¸ Håi gi¸o ®­îc du nhËp vµo Ên §é. -VÒ kiÕn tróc, x©y dùng mét sè c«ng tr×nh mang dÊu Ên kiÕn tróc Håi gi¸o, x©y dùng kinh ®« §ª-li trë thµnh mét thµnh phè lín nhÊt thÕ giíi. -VÞ trÝ cña V­¬ng triÒu §ª-li: +B­íc ®Çu t¹o ra sù giao l­u v¨n ho¸ §«ng-T©y. + Håi ®­îc truyÒn b¸ ®Õn mét sè n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸. 3.V­¬ng triÒu M« -g«n -N¨m 1398 thuû lÜnh –vua Ti-mua theo dßng dâi M«ng Cæ tÊn c«ng Ên §é, ®Õn n¨m 1526 lËp ra V­¬ng triÒu M«-g«n. -C¸c «ng vua ®Òu ra søc cñng cè theo h­íng Ên §é ho¸ vµ x©y dùng ®Êt n­íc, ®­a Ên §é b­íc ph¸t triÓn míi d­íi thêi vua A-c¬-ba (1556-1605). -Giai ®o¹n cuèi do nh÷ng chÝnh s¸ch thèng trÞ hµ kh¾c cña giai cÊp thèng trÞ, Ên §é l©m vµo khñng ho¶ng. - Ên §é ®øng tr­íc th¸ch thøc x©m l­îc cña thùc d©n ph­¬ng T©y (Bå §µo Nha vµ Anh) S¬ kÕt bµi häc KiÓm tra nhËn thøc cña häc sinh b»ng c¸c c©u hái: +Nªu sù ph¸t triÓn cña v¨n ho¸ truyÒn thèng Ên §é. +Nh÷ng nÐt chÝnh cña V­¬ng triÒu Håi gi¸o §ª-li vµ v­¬ng triÒu M«-g«n? + VÞ trÝ cña v­¬ng triÒu Håi gi¸o §ª-li vµ v­¬ng triÒu M«-g«n trong lÞch sö Ên §é? 5.DÆn dß, bµi tËp vÒ nhµ - Häc bµi cò, tr¶ lêi c©u hái trong SGK - Bµi tËp: + LËp b¶ng th«ng kª c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña lich sö Ên §é. + So s¸nh v­¬ng triÒu Håi gi¸o §ª-li víi v­¬ng triÒu M« -g«n Ch­¬ng V §«ng Nam ¸ thêi Phong kiÕn NGÀY SOAN NGÀY DẠY LỚP DẠY 10/09/2017 10C3 10C4 Bµi 8 Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c v­¬ng quèc §«ng Nam ¸ I. Môc tiªu bµi häc Sau khi häc xong bµi häc yªu cÇu HS cÇn n¾m ®­îc: KiÕn thøc -Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh vµ sù ra ®êi cña c¸c v­¬ng quèc cæ ë §«ng Nam ¸. -Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia phong kiÕn §«ng Nam ¸. 2. T­ t­ëng Gióp häc sinh biÕt qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña c¸c d©n téc trong khu vùc, qua ®ã gi¸o dôc c¸c em t×nh ®oµn kÕt vµ tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ lÞch sö. 3.KÜ n¨ng Th«ng qua bµi häc häc rÌn häc sinh kÜ n¨ng kh¸i qu¸t ho¸ sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia §«ng Nam ¸, kÜ n¨ng lËp b¶ng thèng kÕ vÒ ph¸t cña c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ qua c¸c thêi k× lÞch sö. II. ThiÕt bÞ vµ tµi liÖu d¹y häc -Tranh ¶nh vÒ con ng­êi vµ ®Êt n­íc §«ng Nam ¸ thêi cæ vµ phong kiÕn. - L­îc ®å ch©u ¸, l­îc ®å vÒ c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ . - Cuèn LÞch §«ng Nam ¸. III. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc KiÓm tra bµi cò C©u hái1 : Nªu chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ cña V­¬ng triÒu M« -g«n. C©u hái 2: VÞ trÝ V­¬ng triÒu §ª-li vµ M«-g«n trong lÞch sö Ên §é? DÉn d¾t vµo bµi míi §«ng Nam ¸ tõ l©u ®· ®­îc coi lµ khu vùc lÞch sö ®¹i lÝ-v¨n ho¸ riªng biÖt trªn c¬ së ph¸t triÓn ®å s¾t vµ kinh tÕ n«ng nghiÖp tr«ng lóa n­íc, tõ nh÷ng thÕ kØ ®Çu cña C«ng nguyªn, c¸c v­¬ng quèc cæ ®Çu tiªn ®· ®­îc h×nh thµnh ë §«ng Nam ¸; tiÕp ®ã kho¶ng thÕ kØ IX –X c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ ®­îc x¸c lËp vµ ph¸t triÕn thÞnh ®¹t vµo thÕ kØ X-XV. §Ó hiÓu ®iÒu kiÖn nµo dÉn ®Õn sù ra ®êi cña c¸c v­¬ng quèc cæ ë §«ng Nam ¸? Sù h×nh vµ ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia phong kiÕn §«ng Nam ¸ ®­îc biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo? Bµi häc h«m nay sÏ tr¶ lêi c¸c c©u hái nªu trªn. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng trªn líp Ho¹t ®éng cña thµy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n häc sinh cÇn n¾m v÷ng Ho¹t ®éng 1: Lµm viÖc c¶ líp vµ c¸ nh©n -Tr­íc hÕt, GV treo l­îc ®å c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ lªn b¶ng vµ yªu cÇu HS chØ trªn l­îc ®å hiÖn nay khu vùc gåm nh÷ng n­íc nµo. -Hs lªn b¶ng chØ l­îc ®å. -GV nhËn xÐt vµ giíi thiÖu tªn vµ vÞ trÝ trªn l­îc ®å 11 quèc gia hiÖn nay. -TiÕp ®ã, GV nªu c©u hái: Nªu nh÷ng nÐt chung, nh÷ng ®iÓm t­¬ng ®ång cña c¸c n­íc trong khu vùc? -HS dùa vµo vèn kiÕn thøc cña m×nh vµ SGK tr¶ lêi c©u hái. -GV nhËn xÐt, bæ sung ®ång thêi tr×nh bµy vµ ph©n tÝch: §«ng Nam ¸ cã ®Þa h×nh réng, song ®Þa h×nh ph©n t¸n bÞ chia c¾t bëi nh÷ng d·y nói vµ vïng nhiÖt ®íi, nh­ng thiªn nhiªn ®· ­u ®·i cho vïng nµy ®iÒu kiÖn thuËn lîi lµ giã mïa, t¹o nªn hai mïa râ rÖt: mïa l¹nh, m¸t, mïa mïa m­a t­¬ng ®èi nãng. Giã mµu kÌm theo m­a rÊt thÝch hîp cho sù ph¸t triÓn cña c©y lóa n­íc. -GV tr×nh bµy: §Çu C«ng nguyªn, c­ d©n §«ng Nam ¸ ®· biÕt sö dông sö dông ®å s¾t. N«ng nghiÖp vÉn lµ ngµnh s¶n xuÊt chÝnh, nh­ng ë mçi n­íc cã nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ph¸t triÓn nh­ dÖt, lµm gèm, ®óc ®ång vµ rÌn s¾tMÆt kh¸c do nhu cÇu trao ®æi s¶n phÈm, viÖc bu«n b¸n ®­êng biÓn rÊt ph¸t ®¹t, mét sè thµnh thÞ –h¶i c¶ng ®· ra ®êi vµ ho¹t ®éng nhén nhÞp nh­ ãc Eo (An Giang, ViÖt Nam) Ta-k«-la ( M· Lai) -GV nªu c©u hái: VÒ mÆt v¨n ho¸ khu vùc §«ng Nam ¸ cßn bÞ ¶nh h­ëng bëi nÒn v¨n ho¸ nµo? ý nghÜa cña sù ¶nh h­ëng ®ã? -GV cã thÓ gîi ý vÒ ¶nh h­ëng cña v¨n ho¸ Ên §é ®Õn khu vùc. -HS dùa vµo kiÕn thøc ®· häc ë bµi Ên §é vµ ®äc SGK tr¶ lêi c©u hái. -GV nhËn xÐt vµ chèt ý: V¨n ho¸ Ên ®é ¶nh h­ëng khu vùc, sù ¶nh h­ëng cña v¨n ho¸ Ên §é g¾n liÒn víi viÖc c¸c n­íc ph¸t triÓn v¨n ho¸ cæ cña m×nh. Næi bËt mçi n­íc ®Òu s¸ng t¹o ra ch÷ viÕt riªng. -§Õn ®©y GV kÕt luËn: §iÒu kiÖn ra ®êi cña c¸c v­¬ng quèc cæ lµ: + Do viÖc s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n gi÷a c¸c vïng; sù xuÊt hiÖn c¸c trung t©m bu«n b¸n næi tiªng. + Do ¶nh h­ëng cña v¨n ho¸ Ên §é víi viÖc c¸c n­íc ph¸t triÓn v¨n ho¸ cæ cña m×nh. Ho¹t ®éng 2: C¶ líp -Gv tr×nh bµy trªn l­îc ®å vÒ tªn gäi, vtrÞ trÝ t­¬ng ®èi vµ kho¶ng thêi gian ra ®êi cña c¸c v­¬ng quèc cæ §«ng Nam ¸ . -GV chuyÓn ý: C¸c v­¬ng quèc cæ §«ng Nam ¸ lóc ®ã cßn nhá bÐ, ph©n t¸n trªn ®Þa bµn hÑp, sèng riªng rÏ vµ nhiÒu khi cßn tranh chÊp nhau ®ã lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù ®æ vì, ®Ó råi trªn c¬ së ®ã h×nh thµnh c¸c quèc gia phong kiÕn d©n téc hïng m¹nh. Ho¹t ®éng 1: C¶ líp vµ c¸ nh©n -Ttr­íc hÕt GV tr×nh bµy: Trong kho¶ng thêi gian tõ thÕ kØ VII ®Õn X, ë §«ng Nam ¸ ®· h×nh thµnh mét sè quèc gia lÊy mét d©n téc ®«ng nhÊt lµm nßng cèt, th­êng gäi lµ c¸c quèc gia phong kiÕn d©n téc. -TiÕp ®ã, GV giíi thiÖu trªn l­îc ®å §«ng Nam ¸ tªn gäi vµ vÞ trÝ cña tõng n­íc: V­¬ng quèc Cam-pu- chia cña ng­êi Kh¬ me, c¸c v­¬ng quèc cña ng­êi m«n vµ ng­êi MiÕn ë h¹ l­u s«ng Mª Nam, ng­êi In-®«-nª-xi –a ë ®¶o Xu-ma-t¬-ra vµ Gia –va -GV nªu c©u hái: C¸c quèc gia phong kiÕn §«ng Nam ¸ ph¸t triÓn nhÊt vµo thêi gian nµo? ®ã lµ nh÷ng n­íc nµo ? -HS dùa vµo SGK tr¶ lêi c©u hái. -GV nhËn xÐt tr×nh bµy vµ ph©n tÝch: + Tõ kho¶ng nöa sau thÕ kØ X ®Õn nöa ®Çu thÕ kØ XVIII lµ thêi k× ph¸t triÓn nhÊt cña c¸c quèc gia phong kiÕn §«ng Nam ¸. + ë In-®«-nª xi-a cuèi thÕ kØ XIII dßng vua Ga-va m¹nh lªn chinh phôc ®­îc Xu-ma-t¬ -ra thÊt nhÊt ®­îc In-®«-nª xi-a d­íi v­¬ng triÒu M«-gi«-pa-hÝt (1213-1527) hïng m¹nh, bao gåm 10 n­íc nhá vµ ®¶o phô thuéc cã s¶n phÈm quÝ chØ ®øng sau A RËp. + Trªn b¸n ®¶o §«ng D­¬ng ngoµi quèc gia §¹i ViÖt, Ch¨m pa , v­¬ng quèc Cam -pu-chia tõ thÕ kØ IX cñng b­íc vµo thêi k× ¡ng co huy hoµng. + Trªn l­u vùc s«ng I-ra-oa-®i tõ gi÷a thÕ kØ XI, quèc gia Pa-gan ë miÒn trung chinhphôc c¸c tiÓu quèc gia kh¸c më ®Çu h×nh thµnh vµ ph¸t trÓn cña v­¬ng quèc Mi-an-ma. GV giíi thiÖu bøc tranh h×nh 19 SGK “ Toµn c¶nh ®« thÞ cæ Pa-gan Mi-an ma “ ®ång thêi tæ chøc cho HS khai th¸c bøc tranh ®Ó thÊy ®­îc sù ph¸t triÓn cña v­¬ng quèc Mi-an –ma. Gv nªu c©u hái : Sù kiÖn nµo ®¸nh dÊu mèc ph¸t triÓn cña lÞch sö khu vùc? -HS dùa vµo SGK tr¶ lêi c©u hái. - GV nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh : ThÕ kØ XIII lµ nèc quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö khu vùc bëi v×: BÞ dån ®Èy do cuéc x©m l­îc cña qu©n M«ng Cæ, mét bé phËn ng­êi Th¸i di c­ xuèng ph¸i nam lËp nªn v­¬ng quèc nhá ®Õn thÕ kØ XIV thèng nhÊt lËp v­¬ng quèc Th¸i. Mét nhãm ng­êi Th¸i kh¸c xuèng trung l­u s«ng Mª C«ng(ng­êi Lµo Lïm) lËp nªn v­¬ng quèc Lan Xang vµo gi÷a thÕ kØ XIV. Ho¹t ®éng 2: Lµm viÖc nhãm -GV chia líp thµnh c¸c nhãm nªu c©u hái: Nh÷ng biÓu hiÖn cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ v¨n ho¸ cña c¸c §«ng Nam ¸. ? -HS lµm viÖc thao nhãm vµ cöa ®¹i diÖn tr×nh bµy kÕt qu¶. HS kh¸c cã thÓ bæ sung cho b¹n. -GV nhËn xÐt vµ chèt ý: + Kinh tÕ, Cung cÊp mét khèi l­îng lín lóa g¹o, s¶n phÈm thñ c«ng (v¶i, ®å sø, chÕ phÈm kim khÝ..), nhÊt lµ s¶n vËt thiªn nhiªn, nhiÒu l¸i bu«n nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®Õn bu«n b¸n. + ChÝnh trÞ, tæ chøc bé m¸y chÆt chÏ kiÖn toµn tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng. + V¨n ho¸, c¸c d©n téc §«ng Nam ¸ x©y dùng ®­îc mét nÒn v¨n ho¸ riªng cña m×nh víi nh÷ng nÐt ®éc ®¸o. -GV tr×nh bµy: Tõ nöa sau thÕ kØ XVIII, c¸c quèc gai §«ng Nam ¸. b­íc vµo giai ®o¹n suy tho¸i vµ tr­íc sù x©m l­îc cña t­ b¶n ph­¬ng T©y. 1. Sù ra ®êi cña c¸c v­¬ng quèc cæ ë §«ng Nam ¸ -§«ng Nam ¸ cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn ­u ®·i-giã mïa, thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña c©y lóa n­íc vµ nhiÒu lo¹i c©y trång kh¸c. * §iÒu kiÖn ra ®êi c¸c v­¬ng quèc cæ ë §«ng Nam ¸: -§Çu C«ng nguyªn, c­ d©n §«ng Nam ¸ ®· biÕt sö dông sö dông ®å s¾t. N«ng nghiÖp vÉn lµ ngµnh s¶n xuÊt chÝnh, nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ph¸t triÓn nh­ dÖt, lµm gèm, ®óc ®ång vµ rÌn s¾t. - ViÖc bu«n b¸n ®­êng biÓn rÊt ph¸t ®¹t, mét sè thµnh thÞ –h¶i c¶ng ®· ra ®êi nh­ ãc Eo (An Giang, ViÖt Nam) Ta-k«-la ( M· Lai) -Do sù ¶nh h­ëng cña v¨n ho¸ Ên §é víi viÖc c¸c n­íc ph¸t triÓn v¨n ho¸ cæ cña m×nh. §ã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ra ®êi c¸c v­¬ng quèc cæ ë §«ng Nam ¸ . *Sù h×nh thµnh c¸c v­¬ng quèc cæ: Kho¶ng 10 thÕ kØ sau c«ng nguyªn hµng lo¹t c¸c v­¬ng quèc nhá h×nh thµnh: Cham-pa ë Trung Bé ViÖt Nam. Phï Nam h¹ l­u s«ng Mª C«ng, c¸c v­¬ng quèc ë h¹ l­u s«ng Mª Nam vµ ®¶o In-®«-nª-xia. 2. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia phong kiÕn §«ng Nam ¸ -Tõ thÕ kØ VII ®Õn X, ë §«ng Nam ¸ ®· h×nh thµnh mét sè quèc gia phong kiÕn d©n téc nh­ V­¬ng quèc Cam-pu- chia cña ng­êi Kh¬ me, c¸c v­¬ng quèc cña ng­êi M«n vµ ng­êi MiÕn ë h¹ l­u s«ng Mª Nam, ng­êi In-®«-nª-xi –a ë ®¶o Xu-ma-t¬-ra vµ Gia –va -Tõ kho¶ng nöa sau thÕ kØ X ®Õn nöa ®Çu thÕ kØ XVIII lµ thêi k× ph¸t triÓn nhÊt cña c¸c quèc gia phong kiÕn §«ng Nam ¸.: + In-®«-nª xi-a thèng nhÊt vµ ph¸t triÓn hïng m¹nh d­íi v­¬ng triÒu M«-gi«-pa-hÝt (1213-1527) + Trªn b¸n ®¶o §«ng D­¬ng ngoµi quèc gia §¹i ViÖt, Ch¨m pa, v­¬ng quèc Cam -pu-chia tõ thÕ kØ IX cñng b­íc vµo thêi k× ¡ng co huy hoµng. + Trªn l­u vùc s«ng I-ra-oa-®i tõ gi÷a thÕ kØ XI, më ®Çu h×nh thµnh vµ ph¸t trÓn cña v­¬ng quèc Mi-an-ma. + ThÕ kØ XIV thèng nhÊt lËp v­¬ng quèc Th¸i. + Gi÷a thÕ kØ XIV v­¬ng quèc Lan Xang thµnh lËp. -BiÓu hiÖn sù ph¸t triÓn thÞnh ®¹t: + Kinh tÕ, cung cÊp mét khèi l­îng lín lóa g¹o, s¶n phÈm thñ c«ng (v¶i, ®å sø, chÕ phÈm kim khÝ..), nhÊt lµ s¶n vËt thiªn nhiªn, nhiÒu l¸i bu«n nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®Õn bu«n b¸n. + ChÝnh trÞ, tæ chøc bé m¸y chÆt chÏ, kiÖn toµn tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng. + V¨n ho¸, c¸c d©n téc §«ng Nam ¸ x©y dùng ®­îc mét nÒn v¨n ho¸ riªng cña m×nh víi nh÷ng nÐt ®éc ®¸o. S¬ kÕt bµi häc KiÓm tra sù nhËn thøc cña häc sinh ®èi víi bµi häc b»ng viÖc yªu cÇu HS tr¶ lêi c¸c c©u hái ®­a ra ngay tõ ®Çu giê häc: §Ó hiÓu ®iÒu kiÖn nµo dÉn ®Õn sù ra ®êi cña c¸c v­¬ng quèc cæ ë §«ng Nam ¸? Sù h×nh vµ ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia phong kiÕn §«ng Nam ¸ ®­îc biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo? DÆn dß, bµi tËp vÒ nhµ - DÆn dß: Häc bµi cò, ®äc tr­íc bµi míi. S­u tÇm tranh ¶nh vÒ ®Êt n­íc vµ con ng­êi Lµo, Cam-pu-chia thêi phong kiÕn. - Bµi tËp: Tr¶ lêi c©u hái trong SGK. VÏ l­îc ®å Lµo, Cam-pu-chia. NGÀY SOAN NGÀY DẠY LỚP DẠY 18/09/2017 10C3 10C4 Bµi 9 V­¬ng quèc Cam-pu-chia vµ v­¬ng quèc lµo I. môc tiªu bµi häc Sau khi häc xong bµi häc yªu cÇu häc sinh cÇn: 1.KiÕn thøc -N¾m ®­îc vÞ trÝ ®Þa lÝ, ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña nh÷ng n­íc l¸ng giªng gÇn gòi víi ViÖt Nam. -Nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn lÞch sö cña hai v­¬ng quèc Lµo vµ Cam-pu-chia. -VÒ ¶nh h­ëng cña nÒn v¨n ho¸ Ên §é vµ viÖc x©y dùng nÒn v¨n ho¸ d©n téc cña hai n­íc nµy. T­ t­ëng, t×nh c¶m -Båi d­ìng HS t×nh c¶m yªu quÝ tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ lÞch sö truyÒn thèng cña hai d©n téc l¸ng giÒng gÇn gòi cña ViÖt Nam . -Gióp c¸c em hiÓu râ ®­îc mèi quan hÖ mËt thiÕt cña ba n­íc tõ x· x­a, tõ ®ã gióp HS hiÓu râ viÖc x©y dùng quan hÖ l¸ng giªng tèt, ®oµn kÕt gióp ®ì lÇn nhau lµ c¬ së tõ trong lÞch sö vµ cÇn thiÕt cho c¶ ba n­íc, ba d©n téc trªn b¸n ®¶o §«ng D­¬ng. KÜ n¨ng RÒn luyÖn kÜ n¨ng tæng hîp, ph©n tÝch c¸c sù kiÖn lÞch sö vÒ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña v­¬ng quèc Lµo vµ Cam-pu-chia. -KÜ n¨ng lËp b¶ng niªn biÓu c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña hai v­¬ng quèc Lµo vµ Cam-pu-chia. II.ThiÕt bÞ vµ tµi liÖu d¹y häc B¶n ®å hµnh chÝnh khu vùc §«ng Nam ¸. S­u tÇm tranh ¶nh vÒ ®Êt n­íc vµ con ng­êi hai n­íc Lµo vµ Cam-pu-chia thêi phong kiÕn. III.TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y vµ häc 1.KiÓm tra bµi cò C©u hái: Sù ph¸t triÓn thÞnh ®¹t cña c¸c quèc gia phong kiÕn §«ng Nam ¸ thÕ kØ X-XVIII ®­îc biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo? 2.DÉn d¾t vµo bµi míi Cam- phu-chia vµ Lµo lµ hai quèc