Giáo án Lịch sử lớp 6 - Bài 18: Trưng Vương và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán

Ngày soạn: Lớp Tiết Ngày dạy Tiến độ Ghi chú Chậm Đúng Nhanh TUẦN 21: TIẾT 20 BÀI 18 : TRÖNG VÖÔNG VAØ CUOÄC KHAÙNG CHIEÁN CHOÁNG QUAÂN XAÂM LÖÔÏC HAÙN I . Mục tiêu bài học 1. Kiến thức: - Sau khi khởi nghĩa thắng lợi, Hai Bà Trưng đã tiến hành công cuộc xây dựng đất nước và giữ gìn nền độc lập vừa giành lại được. Đó là những việc làm thiết thực đem lại quyền lợi cho nhân dân, tạo nên sức mạnh để tiến hành cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán. - Cuộc kháng chiến chống xâm lược Hán (42 – 43) nêu bật ý chí bất khuất của nhân dân ta. 2. Kỹ năng: - Kỹ năng đọc bản đồ lịch sử. - Bước đầu làm quen với phương pháp kể chuyện lịch sử. 3. Thái độ: - Tinh thần bất khuất của dân tộc. - Mãi mãi ghi nhớ công lao của các anh hùng dân tộc thời Hai Bà Trưng. II. Chuẩn bị 1. Thầy: Lược đồ cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán. Tranh ảnh đền thờ Hai Bà Trưng. - Trực quan, phân tích, so sánh, tổ chức học sinh thực hiện các hoạt động 2.Trò: Sưu tầm tranh ảnh, phiếu bài tập. III. Tổ chức dạy và học 1.Kiểm tra bài cũ: - Đất nước và nhân dân Âu Lạc dưới thời thuộc Hán có gì thay đổi ? - Nguyên nhân, diễn biến và kết quả cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng? - Ý nghĩa thắng lợi của khởi nghĩa Hai Bà Trưng ? 2.Giới thiệu bài: Ở bài trước, chúng ta đã nhận biết được nguyên nhân, diễn biến, kết quả và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Ngay sau đó, nhân dân ta tiến hành cuộc kháng chiến trong điều kiện vừa mới giành được độc lập, đất nước còn nhiều khó khăn. Cuộc kháng chiến diễn ra rất gay go và quyết liệt. Hoạt động tìm hiểu bài mới Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Chuẩn kĩ năng Chuẩn kiến thức cần đạt GV: Sau khi khởi nghĩa Hai Bà Trưng thắng lợi, nhân dân ta đã làm gì? (Nhân dân suy tôn Trưng Trắc lên làm vua) GV: Việc Bà Trưng Trắc được suy tôn lên làm vua đã chứng tỏ điều gì? (Sự đồng lòng nhất trí của toàn dân ta đối với người có công lao to lớn trong việc đánh đuổi quân đô hộ. Đây cũng là vị vua nữ đầu tiên của dân tộc ta, chứng tỏ rằng từ đây người Âu Lạc đã làm chủ được đất nước của mình. Chọn Mê Linh làm kinh đô). GV: Hãy nêu những việc của TrưngVương sau khi lên ngôi? (Phong chức tước cho những người có công; các Lạc tướng cai quản các huyện, xá thuế hai năm liền cho dân, xoá bỏ luật pháp hà khắc cùng các thứ lao dịch nặng nề của chính quyền đô hộ). GV: Giới thiệu thêm về việc phong chức tước cho những người có công: Trần Thị Đoan được phong làm Man Hoàng hậu; Nữ tướng Lê Chân được phong làm Thánh Chân công chúa; Nữ tướng Lê Thị Hoa được phong làm Phụ vương công chúa đông quân tướng quân GV: Những việc làm của Trưng Vương có ý nghĩa như thế nào? (Nhằm xây dựng chính quyền tự chủ, không lệ thuộc vào thế lực bên ngoài, chuẩn bị đối phó với cuộc xâm lược mới của nhà Hán). GV: Được tin cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng thắng lợi, vua Hán đã làm gì? (Vua Hán nổi giận hạ lệnh cho các quận miền Nam Trung Quốc khẩn trương chuẩn bị xe, thuyền làm thêm đường sá, tích trữ lương thực để sang đàn áp nghĩa quân). GV: Giới thiệu thêm: Sở dĩ vua Hán chưa đưa ra lệnh cho quân sang đàn áp ngay cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng là bởi vì nhà Hán đang lo đối phó với các cuộc đấu tranh của nhân dân và bành trướng lãnh thổ về phía Tây và phía Bắc. GVKL: Sau khi giành thắng lợi Hai Bà Trưng đã bắt tay vào xây dựng đất nước và chuẩn bị đối phó với cuộc xâm lược của nhà Hán. Những việc làm tuy ngắn(2 năm)Nhưng đã góp phần nâng cao ý trí đấu tranh bảo vệ độc lập của nhân dân. GV: Chuyển ý sang mục 2. Kĩ năng tái hiện kiến thức Kĩ năng phát hiện Kĩ năng phát hiện =>Rèn kĩ năng chỉ lược đồ, quan sát, khai thác nội dung và thông tin qua lược đồ 1.Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại được độc lập ? -Sau khi đánh đuổi quân đô hộ, Trưng Trắc được suy tôn làm vua (Trưng Vương), đóng đô ở Mê Linh. -Những việc làm của chính quyền Trưng Vương: +Phong tước cho những người có công, lập lại chính quyền. + Trao quyền cai quản cho các Lạc tướng. + Xá thuế cho dân. +Bãi bỏ các thứ lao dịch nặng nề. à Thể hiện ý chí quyết tâm của chính quyền độc lập. Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu về cuộc kháng chiến chống quân Hán xâm lược GV: Quân Hán tiến vào nước ta với lực lượng như thế nào? (Hai vạn quân tinh nhuệ; 2.000 xe thuyền các loại và nhiều dân phu). GV: Vì sao Mã Viện được chọn làm chỉ huy đạo quân xâm lược? (Mã Viện là viên tướng lão luyện, nổi tiếng gian ác, lại lắm mưu nhiều kế, quen chinh chiến ở phương Nam). GV: Cho học sinh so sánh lực lượng của quân Hán với số dân của Giao Chỉ (nơi diễn ra trận đánh chủ yếu của cuộc kháng chiến) (746.237 dân) -Tương quan so sánh lực lượng nghiêng về quân địch, quân ta tuy chiến đấu dũng cảm nhưng không thể thắng địch. (Lực lượng quân mạnh, trang bị đầy đủ vũ khí, lương thực, chúng tỏ tính ác liệt và dã man GV Trình bày diễn biến của cuộc khởi nghĩa & Quân địch -Tháng 4 năm 42, Mã Viện chiếm Hợp Phố, chia quân làm 2 đạo (thuỷ, bộ) tiến vào nước ta, chúng hợp nhau tại Lãng Bạc ðquân Hán bị bao vây. -Mã viện truy đuổi ráo riết ðMê Linh. & Quân ta -Kéo quân nghênh chiến tại Lãng Bạc. -Quân ta lui về giữ Cổ Loa ð Mê Linh ðCấm Khê. -Ta ra sức cản địch ðTháng 3/43, Hai Bà Trưng hy sinh. GV: Giới thiệu về vùng đất Lãng Bạc: nằm ở phía Đông Cổ Loa, gần Chí Linh – Hải Dương, đây là một miền đồi đất cao, xung quanh là vùng đồng sâu, hồ nước mênh mông). GV: Giải thích thêm về sự hi sinh anh dũng của Hai Bà Trưng: Cấm Khê đến lúc hiểm nghèo Chị em thất thế cũng liều với sông. GV: Giới thiệu diễn biến tiếp theo sau khi Hai Bà Trưng hi sinh. H.Để tưởng nhớ công lao to lớn của Hai Bà Trưng, nhân dân ta đã làm gì? GV: Hướng dẫn học sinh xem hình 45 – SGK: Đền thờ Hai Bà Trưng ở huyện Mê linh – Vĩnh Phúc. GV: Nhân dân ta đã lập hơn hai trăm đền thờ ở khắp toàn quốc đã nói lên điều gì? (Chứng tỏ lòng biết ơn, trân trọng công lao to lớn của Hai Bà Trưng, những người đã có công lớn giành lại độc lập dân tộc, thể hiện truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất của dân tộc ta từ buỉi bình minh lịch sử, đặc biệt là truyền thống đánh giặc của phụ nữ Việt Nam “Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh. Hàng năm chúng ta kỉ niệm Hai Bà Trưng vào ngày 6 – 2 âm lịch và vào dịp kỉ niệm 8 – 3 dương lịch. - Ngày nay nhân dân Hải Phòng nhớ ơn và lập đền thờ Nữ tướng Lê Chân ở Đền Nghè, đúc tượng, đặt tên quận quận Lê Chân, tên trường học ... Kĩ năng phát hiện Kĩ năng giải thich Kĩ năng trinh bày diễn biến Kĩ năng liên hệ =>Rèn kĩ năng chỉ lược đồ, quan sát, khai thác nội dung và thông tin qua lược đồ 2.Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán (42 – 43) đã diễn ra như thế nào ? a. Diễn biến -Tháng 4 năm 42, quân Hán tấn công Hợp Phố, quân ta chống trả rồi rút lui. -Sau khi chiếm Hợp Phố, Mã Viện chia quân thành 2 đạo thuỷ, bộ tiến vào nước ta. -Hai Bà Trưng cho quân nghênh chiến ở Lãng Bạc. - Cuộc chiến đấu diễn ra quyết liệt. -Thế giặc mạnh, quân ta lui về giữ Cổ Loa và Mê Linh, cuối cùng phải rút về Cấm Khê -Mã Viện đuổi theo, Hai Bà Trưng chiến đấu oanh liệt và hi sinh ở Cấm Khê. ( ngày 6/ 2 âm lịch) - Cuộc kháng chiến cịn tiếp tục đến tháng 11-43. - Năm 44 Mã Viện thu quân về nước, quân đi mười phần, khi về chỉ cịn bốn, năm phần b. Kết quả - Cuộc khởi nghĩa thất bại c. Ý nghĩa -Tiêu biểu cho ý chí quật cường bất khuất của dân tộc ta, nêu cao gương yêu nước quyết giành độc lập. Gv :Kết luận toàn bài: Dưới ách bóc lột tàn bạo của nhà Hán, nhân dân ta khắp nơi sẵn sàng nổi dậy. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng báo hiệu rằng bọn phong kiến phương Bắc không thể cai trị vĩnh viễn nước ta, nhất định nhân dân ta sẽ giành được độc lập chủ quyền cho Tổ quốc. IV. Củng cố: - Gọi hs lên bảng tường thuật cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng trên lược đồ V.Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài (2 phút) 1. Học bài - Học bài kỹ, làm bài tập trong vở luyện tập - Tường thuật diễn biến khởi nghĩa Hai Bà Trưng trên lược đồ 2. Chuẩn bị bài -- Xem trước bài “Trưng Vương và cuộc kháng chiến khống quân xâm lược Hán” - Đọc và trả lời câu hỏi sgk Mặc dù nhân dân ta đã chiến đấu rất dũng cảm, ngoạn cường, nhg do lực lượng quá chênh lệch, cuộc khởi nghĩa hai bà Trưng đã thất bại, đất nước ta bị PK phương Bắc cai trị. Chính sách cai trị của chúng ntn? Đời sống của nhân dân ta ra sao? Chúng.ta tìmhiểu bài hôm nay