Giáo án Lịch sử lớp 7 - Bài 4: Trung Quốc thời phong kiến (tiết 2)

Tuần: 3 Tiết: 5 Ngày soạn: 03/09/2018 Ngày dạy: 07/09/2018 Bài 4. TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN (Tiết 2) I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức: Giúp học sinh nắm được: - Nét nổi bật tình hình kinh tế, chính trị Trung Quốc thời Tống – Nguyên, Minh – Thanh. - Những thành tựu lớn về văn hoá, khoa học kỹ thuật của nhân dân Trung Quốc thời phong kiến 2. Thái đô: - Hiểu được mối quan hệ lịch sử giữa Trung Quốc – Việt Nam, từ đó có thái độ đúng đắn trong quan hệ hiện nay. - Hiểu rõ các giá trị văn hoá của nhân dân Trung Quốc. 3. Kỹ năng: - Rèn cho học sinh kỹ năng phân tích, tự rút ra kết luận. - Biết sử dụng các loại bảng biểu thống kê. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Giáo án, một số tranh ảnh về các công trình kiến trúc của Trung Quốc thời phong kiến. 2. Học sinh: - Học bài và đọc bài mới theo hướng dẫn tiết học trước. III. TIẾN TRÌNH DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định lớp: (1/) 7A1; 7A2... 2. Kiểm tra 15 phút: (15/) * Đề bài: 1. Xã hội phong kiến Trung Quốc đã được hình thành như thế nào ? (5điểm) 2. Sự thịnh vượng của Trung Quốc dưới thời Đường được biểu hiện ở mặt nào ? (5 điểm) * Đáp án và hướng dẫn chấm: 1. Xã hội phong kiến hình thành từ thế kỉ III TCN, thời Tần: - Quan lại và nông dân giàu chiến nhiều ruộng, có quyền lực trở thành địa chủ. (2 điểm) - Nhiều nông dân mất ruộng, phải nhận ruộng của địa chủ trở thành tá điền, phải nộp một phần hoa lợi cho địa chủ gọi là địa tô. (2 điểm) → Quan hệ sản xuất phong kiến hình thành. (1 điểm) 2. Sự thịnh vượng của Trung Quốc dưới thời Đường được biểu hiện: a. Đối nội: ( 2,5 điểm) - Bộ máy nhà nước được củng cố và hoàn thiện hơn. - Cử người thân tín đi cai quản các địa phương, mở nhiều khoa thi để chọn người tài. - Thi hành nhiều biện pháp giảm tô, lấy ruộng đất công và ruộng đất bỏ hoang chia cho nông dân - thực hiện chế độ quân điền → Do đó sản xuất phát triển, phồn thịnh. b. Đối ngoại: ( 2,5 điểm) - Đem quân lấn chiếm vùng Nội Mông, chinh phục Tây Vực, Triều Tiên. - Củng cố chế độ đô hộ ở An Nam, ép Tây Tạng phải thuần phục. → Dưới thời Đường Trung Quốc trở thành quốc gia phong kiến cường thịnh nhất châu Á. 3. Giới thiệu bài: (1/) Sau thời nhà Đường, các triều đại Tống – Nguyên, Minh – Thanh tiếp tục trị vì nhưng không còn phát triển mạnh mẽ như trước. Trong tiết học hôm nay chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu những nét chính của bốn triều đại này và những thành tựu chính về văn hoá, khoa học kỹ thuật của Trung Quốc. 4. Bài mới: (24/) Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1. Tìm hiểu Trung Quốc thời Tống – Nguyên. (7/) GV giới thiệu: sau thời Đường, Trung Quốc rơi vào cảnh loạn lạc, nhà Tống lại thống nhất nhưng không còn phát triển mạnh mẽ như trước. ? Em hãy nêu những nét chính về kinh tế, chính trị của nhà Tống ? ? Những chích sách trên của nhà Tống có tác dụng gì ? GV giới thiệu: Nhà Tống bị quân Mông Cổ tiêu diệt, nhà Nguyên ra đời. ? Hãy nêu những chính sách cơ bản của nhà Nguyên ? ? Những chính sách của nhà Nguyên đã có tác động như thế nào đến xã hội Trung Quốc ? HS thảo luận nhóm 3’:Vì sao nhà Nguyên lại thi hành chính sách phân biệt, đối xử giữa các dân tộc ? GV nhấn mạnh: ( Là người ngoại bang đến xâm lược nên nhà Nguyên sợ người Hán sẽ nỗi dậy chống lại) Hoạt động 2. Tìm hiểu Trung Quốc thời Minh – Thanh. (7/) GV: giới thiệu sự ra đời của nhà Minh: Cuối triều Nguyên, mâu thuẫn xã hội gay gắt, đời sống nhân dân cơ cực → Tháng 8 – 1368 Chu Nguyên Chương lật đổ nhà Nguyên, lên ngôi hoàng đế lập ra nhà Minh. * Nhà Minh bị lật đổ bởi cuộc khởi nghĩa của Lí Tự Thành. Sau đó một bộ tộc người Mãn ở phía Bắc đánh bạu Lí Tự Thành , lập ra nhà Thanh. ? Em có nhận xét gì về xã hội Trung Quốc thời Minh – Thanh ? HS: quan sát hình 9 Sgk trang 14 nhận xét kiến trúc thời phong kiến. ? Về kinh tế của Trung Quốc dưới thời Minh – Thanh ? ? Những mầm mống kinh tế TBCN được xuất hiện như thế nào ? HS: + Nhiều xưởng dệt lớn, thuê nhiều nhân công, chuyên môn hoá cao + Quảng Châu là thương cảng lớn GV gợi ý: Liên hệ với các triệu đại phong kiến Việt Nam để thấy được sự ảnh hưởng về tổ chức bộ máy nhà nước. ? Các triều đại phong kiến Trung Quốc đều có chính sách chung đối ngoại nào? HS: đều tiến hành mở rộng lãnh thổ bằng các cuộc chiến tranh xâm lược, mỗi khi xâm lược Đại Việt đều chịu thất bại nặng nề. Hoạt động 3. Tìm hiểu về văn hoá, khoa học kĩ thuật Trung Quốc thời phong kiến. (10/) HS: đọc phần chữ in nghiêng Sgk trang 14. Học sinh thảo luận: Em hãy nêu những thành tựu chính của văn hoá, khoa học kỷ thuật của nhân dân Trung Quốc + Nho giáo: Mạnh Tử, Khổng Tử, Đổng Trọng Thư, + Văn học: Thi Nại Am, La Quán Trung, Lí Bạch, Đỗ Phủ + Sử học: Hán thư, Đường thư, Minh sử. Nỗi tiếng là sử kí Tư Mã Thiên. + Nghệ thuật : Hội họa ( Lí Bạch ), nhiều công trình lớn như Cố Cung ở Bắc Kinh. GV: giới thiệu về những phát minh lớn của Trung Quốc thời phong kiến. → Sự phát triển của khoa học kỉ thuật thể hiện trình độ cao của người Trung Quốc. 4. Trung Quốc thời Tống – Nguyên a. Nhà Tống - Năm 960 nhà Tống thành lập thống nhất Trung Quốc - Xoá bỏ nhiều thứ thuế và sưu dịch. - Mở mang các công trình thủy lợi. - Khuyến khích phát triển một số ngành thủ công nghiệp. - Có nhiều phát minh quan trọng: la bàn, thuốc, nghề in... → Đời sống nhân dân ổn định. b. Nhà Nguyên - Phân biệt đối xử giữa các dân tộc: + Người Mông Cổ có địa vị cao. + Người Hán có địa vị thấp kém. → Nhân dân đói khổ, nhiều lần khởi nghĩa. 5. Trung Quốc thời Minh – Thanh - Xã hội phong kiến Trung Quốc lâm vào tình trạng suy thoái. - Kinh tế: công thương nghiệp phát triển, xuất hiện của mầm mống kinh tế TBCN như nhiều xưởng dệt, gốm chuyên môn hóa,có nhiều nhân công làm việc. - Ngoại thương phát triển, buôn bán với nhiều nước Đông Nam Á, Ấn Độ, Ba Tư... 6. Văn hoá, khoa học kĩ thuật Trung Quốc thời phong kiến a.Văn hóa Đạt được nhiều thành tựu lớn và rực rỡ: - Tư tưởng: Nho giáo trở thành hệ tư tưởng và đạo đức chính thống của giai cấp phong kiến. - Văn học: thời Đường xuất hiện nhiều nhà thơ nổi tiếng như Lý Bạch, Đổ Phủ...thời Minh – Thanh xuất hiện nhiều bộ tiểu thuyết có giá trị: Tam quốc diễn nghĩa, Tây du kí - Sử học: có các bộ Sử kí Tư Mã Thiên, Hán thư... - Nghệ thuật kiến trúc: lâu đời, độc đáo và trình độ cao. b. Khoa học kĩ thuật - Có nhiều phát minh lớn: Giấy, nghề in, la bàn, thuốc súng - Từ vật dụng cho cuộc sống bình thường đến kỉ thuật đóng tàu, luyện sắt, khai thác dầu mỏ... đều có sự đóng góp của người Trung Quốc. 5.Củng cố: (3/) Lập bảng tóm tắt những thành tựu về văn hoá, khoa học kĩ thuật của Trung Quốc thời phong kiến. Nội dung Những thành tựu chính Tư tưởng chủ đạo .. .. Về văn học .. .. Về nghệ thuật .. Khoa học – kĩ thuật .. 6. Hướng dẫn học tập ở nhà: (1/) - Học bài theo các câu hỏi 1,2,3 Sgk trang 15. - Hoàn thành bài tập ở phần củng cố. - Đọc trước SGK bài 5: Ấn Độ thời phong kiến, trả lời câu hỏi SGK mực xanh. IV. RÚT KINH NGHIỆM