Giáo án Lịch sử lớp 8 - Bài 29: Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến về kinh tế, xã hội Việt Nam

Ngày soạn: 09 /04 /2018 Ngày dạy: 12/04/2018 Lớp: 8A Tuần: 30 Tiết 47: Chương II: XÃ HỘI VIỆT NAM TỪ NĂM 1897 ĐẾN NĂM 19 Bài 29: CHÍNH SÁCH KHAI THÁC THUỘC ĐỊA CỦA THỰC DÂN PHÁP VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ KINH TẾ, XÃ HỘI VIỆT NAM I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Sau bài học HS cần: - Trình bày được các chính sách khai thác lần thứ nhất của thực dân Pháp ở Việt Nam: Kế hoạch, nội dung, cách tiến hành. - Phân tích được mục đích của các chính sách khai thác đó. 2.Thái độ: - Căm ghét kẻ xâm lược, thống trị, căm ghét sự áp bức, bóc lột - Bồi dưỡng cho HS ý chí chống xâm lược 3. Kỹ Năng: - Biết mô tả , khái quát, phân tích II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Giáo án, sơ đồ bộ máy thống trị của Pháp ở Đông Dương 2. Học sinh: - SGK, chuẩn bị bài mới III. PHƯƠNG PHÁP - Sử dụng hệ thống câu hỏi, trao đổi, thảo luận, trình bày, đánh giá... IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định(1’): 2. Kiểm tra bài cũ (6’) Hãy cho biết nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử của các đề nghị cải cách nửa cuối thế kỉ XIX? 3. Giới thiệu bài mới: Sau khi xâm chiếm được nước ta thực dân Pháp tiến hành khai thác bóc lột nước ta trên quy mô lớn ở tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục. Đó là cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp. Vậy kế hoạch, nội dung, cách tiến hành và mục đích của chính sách khai thác của thực dân Pháp như thế nào bài học hôm nay thầy và trò chúng ta cùng tìm hiểu. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1: (Cá nhân, nhóm) Tìm hiểu về chính sách cai trị về tổ chức bộ máy nhà nước của thực dân Pháp đối với nước ta (10’) - Gv: Sử dụng sơ đồ khái quát quá trình xâm lược, bình nước ta của thực dân Pháp. - Gv: Sử dụng tranh ảnh về viên toàn quyền Paul Doumer người cho tiến hành chương trình khai thác thuộc địa làn thứ nhất và câu nói nổi tiếng của ông “Không một xứ sở nào trên cái thế giới này lại có nhiều nguồn lợi như cái xứ Bắc Kì. Biết bao nhiêu ngành kĩ nghệ cần phái thiết lập. Biết bao chiến dịch xán lạn cần phải vạch ra. Xứ Bắc Kì giàu có. Nơi đây chính quốc tha hồ mà bòn rút đầy tay đưa của cải về nước. Ngành xuất cảng của nước Pháp cũng sẽ thấy nơi đây là một nguồn tiêu thụ hàng hóa rất có lợi cho mình. Vậy thì hãy tiến lên, tiến lên” - Gv: Sử dụng lược đồ trống trên màn hình học học sinh nghiên cứu sách giáo khoa và hoàn thiện vào sơ đồ bộ máy nhà nước - Gv: Nhận xét và so sánh kết quả trên sơ đồ có sẵn trong giáo án powerpoint rút ra kết luận. ? Nhìn vào sơ đồ chúng ta thấy Pháp chia nước ta thành mấy xứ. chế độ cai trị ở các xứ như thế nào? - Hs: Quan sát trả lời câu hỏi. - Gv: nhận xét kết luận. ? Em hãy nhận xét về tổ chức bộ máy cai trị của thực dân Pháp? - Hs: + Chặt chẽ, với tay xuống tận nông thôn + Kết hợp giữa nhà nước thực dân và quan lại phong kiến Gv: Mục đích của Pháp chia rẽ dân tộc ta trong sự thống nhất giả tạo, xóa tên nước ta trên bản đồ thế giới để bóc lột, kìm kẹp được nhiều hơn. Hoạt động 2: (Nhóm, cá nhân) Tìm hiểu về chính sách khai thác bóc lột về kinh tế của thực dân Pháp (16’) Gv: Chia lớp thành 4 nhóm, thảo luận các chính sách khai thác về kinh tế của thực dân Pháp đối với nước ta - Nhóm 1: Tìm hiểu về chính sách của Pháp trên lĩnh vực Nông nghiệp? - Nhóm 2: Tìm hiểu về chính sách của Pháp trên lĩnh vực Thủ công nghiệp? - Nhóm 3: Tìm hiểu về chính sách của Pháp trên lĩnh vực Giao thông vận tải? - Nhóm 4: Tìm hiểu về chính sách của Pháp trên lĩnh vực Thương nghiệp và tài chính? HS: Thảo luận nhóm lần lượt 4 nhóm, 4 nội dung trên, trong 3 phút. GV: Hướng dẫn HS thảo luận theo bảng cho sẵn trong phiếu học tập. HS: Các nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận của mình, nhóm khác bổ sung hoàn thiện. GV: Nhận xét, bổ sung, chốt ? Các chính sách trên của thực dân nhằm mục đích gì? HS: Suy nghĩ trả lời Gv: Phân tích cụ thể mục đích của các chính sách kinh tế của Pháp nhằm vơ vét sức người sức của của nhân dân Đông Dương. Chúng tập trung chủ yếu là khai thác những ngành kinh tế nước ta có nhiều nguồn lợi và phục vụ cho lợi ích của tư bản Pháp, chúng đánh thuế nặng vào hàng hóa nước ngoài còn hàng hóa của chúng thì miễn hoặc đánh thuế thấp, độc ác hơn nữa chúng đề ra hàng trăm loại thuế, nặng nhất là thuế muối, sắt,.. những mặt hàng thiết yếu. - Gv: Em hãy quan sát hình 98- Ga Hà Nội (năm 1900). và 1 số hình ảnh về các công trình được xây dựng từ thời pháp thuộc trên giáo án powerpoint. ? Qua đó em có nhận xét gì về những chuyển biến về kinh tế nước ta dưới tác động của chương trình khai thác thuộc địa lần thứ nhất ? - HS: Suy nghĩ trả lời - GV: chốt + Mặc dù mục đích của Pháp là vơ vét, bóc lột vậy nhưng nền kinh tế nước ta đã có bước chuyển biến, nhiều ngành nghề ra đời hơn, giao thông vận tải có bước tiến đáng kể. + Những yếu tố tích cực, tiêu cực đan xen đường lối nô dịch của thực dân Pháp. Hoạt động 3: (Cá nhân) Tìm hiểu về chính sách cai trị về văn hóa, giáo dục của thực dân Pháp đối với nước ta (10’) ? Em hãy cho biết chính sách văn hóa, giáo dục của thực dân Pháp đối với nước ta? HS: Dựa vào SGK, trả lời ngắn gọn GV: Chốt - Gv: Sử dụng tranh ảnh powerpoint về 1 số trường học, cơ sở văn hóa y tế trình chiếu cho học sinh xem, . - Gv: Tích hợp thêm kiên thức văn học nói về giáo dục thi cử thời kì này thông qua nhà thơ Tú Xương ? Theo em, chính sách văn hóa giáo dục của thực dân Pháp có phải để “khai hóa văn minh” cho người Việt Nam hay không? Vì sao? HS: Suy nghĩ, trả lời - Không, vì thực dân Pháp vẫn duy trì chế độ giáo dục phong kiến, và chỉ mở một số trường, cơ sở văn hóa y tế để phục vụ cho mục đích đào tạo tay sai để thống trị nước ta được nhiều nhất. GV: phân tích rõ mục đích thi hành nền văn hóa, giáo dục của thực dân. - Thông qua giáo dục phong kiến, thực dân muốn tạo ra lớp người chỉ biết phục tùng sử dụng chính sách dùng người Việt trị người Việt - Kìm hãm dân ta trong vòng ngu dốt để dễ bề cai trị - Ngoài ra chúng còn dùng sách báo độc hại để tuyên truyền, theo hướng bần cùng hóa và ngu dân. - Tiếp tục duy trì thói hư tật xấu trong xã hội. Gv: Sử dụng trích dẫn của Bác trong bản "Tuyên ngôn độc lập" về thủ đoạn tàn ác của Pháp. I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP (1897-1914): 1. Tổ chức bộ máy nhà nước - Thực dân Pháp chia nước ta thành ba xứ (nằm trong liên bang Đông Dương) với ba chế độ cai trị khác nhau. - Bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương do Pháp chi phối 2. Chính sách kinh tế - Nông nghiệp: Pháp cướp đoạt ruộng, lập đồn điền.duy trì chế độ phát canh thu tô. - Công nghiệp: tập trung khai thác than, kim loại và một số ngành: Xi măng, điện, chế biến gỗ, - Giao thông vận tải: Xây dựng hệ thống vận tải đường bộ, đường sắt để bóc lột kinh tế và phục vụ mục đích quân sự - Thương nghiệp: Độc quyền thị trường - Tài chính: Đề thêm hàng loạt thứ thuế mới => Mục đích của các chính sách trên là nhằm vơ vét sức người sức của của nhân dân Đông Dương. 3. Chính sách văn hóa, giáo dục - Đến năm 1919, Pháp vẫn duy trì chế độ giáo dục thời phong kiến. - Về sau, bắt đầu mở trường học nhằm đào tạo lớp người bản xứ phục vụ việc cai trị và một số cơ sở văn hóa, y tế. 4. Củng cố: (1’) - GV khái quát toàn bộ nội dung đã học. - Bài tập củng cố trên giáo án powerpoint. 5. Hướng dẫn học tập ở nhà: (1’) - Làm bài tập 1, 143 SGK, chuẩn bị phần II V. RÚT KINH NGHIỆM .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Ngày ....... tháng .......năm 2018 Ngày 08 tháng 3 năm 2018 DUYỆT TỔ XÃ HỘI NGƯỜI THỰC HIỆN .......................................... Phạm Văn Quang Ngày ....... tháng .......năm 2018 DUYỆT BGH .