Giáo án môn Ngữ văn 7 tiết 2: Mẹ tôi

MẸ TÔI - Et-môn-đô-đơ A-mi-xi - Tiết CT: 2 Tuần CM: 1 I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: -HS biếi : +Sơ giản về tác giả Ét-môn-đô đơ A-mi-xi. +Cách giáo dục vừa nghiêm khắc vừa tế nhị, có lí và có tình của người cha khi con mắc lỗi. -HS hiểu : Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư. 2. Kĩ năng: . -HS thực hiện được : Đọc – hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư. -HS thực hiện thành thạo : Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha ( tác giả bức thư ) và người mẹ nhắc đến trong bức thư. 3. Thái độ: - Thói quen sửa chữa khuyết điểm mỗi khi mắc lỗi. - Tính cách biết kính trọng, yêu thương cha mẹ. Tích hợp: + Tự nhận thức và xác định được giá trị của tình thương và trách nhiệm cá nhân với hạnh phúc gia đình. + Giao tiếp, trình bày suy nghĩ,cảm nhận của bản thân về cách ứng xử thể hiện tình cảm của các nhân vật,giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. II. NỘI DUNG HỌC TẬP : - Hoàn cảnh người bố viết thư. - Nội dung bức thư làm En – ri – cô xúc động vô cùng. III. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Bảng phụ. 2.Học sinh: vở soạn, vở ghi. IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP : Ổn định tổ chức và kiểm diện: 1p 2. Kiểm tra miệng: 5p Câu hỏi Đáp án Câu 1: Phân tích diễn biến tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường vào lớp Một của con.? tác giả? Câu 2: Ý nghĩa văn bản “Cổng trường mở ra ? Nêu xuất xứ và tác giả của văn bản Mẹ tôi? Câu 1: Tâm trạng của người mẹ: Thao thức, không ngủ, suy nghĩ về việc làm cho ngày đầu tiên con đi học thật sự có ý nghĩa., nhớ tâm trạng ngày xưa lần đầu mẹ đến trường, suy nghĩ về vai trò của giáo dục đối với thế hệ tương lai. - Et-môn-đô-đơ A-mi-xi (1846 - 1908 ):. Nhà văn Ý Câu 2: Tình cảm thương yêu sâu nặng của người mẹ đối với con cái và thấy được bổn phận của mình đối với cha mẹ. Tác phẩm: Trích từ “Những tấm lòng cao cả” 3.Tiến trình bài học Giới thiệu bài (2p) Trong cuộc đời của mỗi chúng ta, người mẹ có một vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cả. Nhưng không phải khi nào ta cũng ý thức hết được điều đó.Qua đoạn trích “Mẹ tôi” chúng ta học hôm nay các em sẽ hiểu rõ điều đó. Từ xưa đến nay người VN luôn có truyền thống “ Thờ cha, kính mẹ”. Dù xh có văn minh tiến bộ ntn nữa thì sự hiếu thảo, thờ kính cha mẹ vẫn là biểu hiện hàng đầu của thế hệ con cháu. Tuy nhiên lúc nào ta cũng ý thức được điều đó, có lúc vì vô tình hay tự ta phạm phải những lỗi lầm đối với cha mẹ. Chính những lúc đó cha mẹ mới giúp ta nhận ra được những lỗi lầm mà ta đã làm . VB “Mẹ tôi” mà chúng ta tìm hiểu ngày hôm nay sẽ giúp ta thấy được tình cảm của các bậc cha mẹ đối với con cái mình. Hoạt động của Giáo viên và Học sinh Nội dung bài học Hoạt động 1: Hướng dẫn hs, tìm hiểu chung (10 phút) ? Nêu những nét chính về tác giả và tác phẩm ? - Et- môn-đô đơ A-mi- xi là nhà văn Ý, tác giả của những cuốn sách: Cuôc đời của các chiến binh (truyện ngắn), Những tấm lòng cao cả (Truyện thiếu nhi ) ,Cuốn truyện của người thầy,Giữa trường và nhà (Tập truyện ngắn ). - Hướng dẫn hs đọc gọi học sinh đọc Chú ý đọc diễn cảm thể hiện tình cảm và tâm trạng của cha trước lỗi lầm của con. - Giáo viên đọc mẫu một đoạn. - Gọi học sinh đọc- Gọi hs khác nhận xét. - Gv nhận xét. - Hướng dẫn hs giải thích từ khó: Chú ý các từ: cảnh cáo, quằn quại, hối hận, bội bạc Bố cục văn bản chia làm mấy phần ? Phần 1: "Từ đầu.....cứu sống con " -Lời kể của En -ri -cô Phần 2:" phần còn lại " - Toàn bộ bức thư của người bố gửi cho En -ri -cô. Hoạt động 2 H/dẫn hs tìm hiểu văn bản (20 phút). ? Văn bản viết về ai ? Về việc gì ? - Là lá thư của bố gởi En-ri-cô. ? Cho biết hoàn cảnh khiến người bố viết thư cho En-ri-cô ? - En-ri-cô nhỡ thốt ra lời thiếu lễ độ với mẹ khi cô giáo đến nhà. Để giúp con suy nghĩ kĩ, nhận ra và sửa lỗi lầm,bố đã viết thư cho En-ri-cô. ? Bố En-ri-cô có thái độ như thế nào trước lỗi lầm của En-ri-cô ? - Tức giận, nghiêm khắc, đau khổ: không được tái phạm, như nhát dao đâm vào tim bố. - Hs đọc đoạn văn : Bố rất yêu con... của con được » ? Tìm chi tiết thể hiện thái độ của người bố ? -Thà rằng bố không có con, còn hơn là thấy con bội bạc với mẹ. (Lời lẽ chân tình, tế nhị nhưng nghiêm khắc) - Giáo viên diễn giảng làm rõ thái độ, tình cảm của người bố dành cho con. ( phân tích câu văn ) ? Vì sao người bố có thái độ như thế ? - Vì En-ri-cô nhỡ thốt ra lời thiếu lễ độ với mẹ. Hs đọc đoạn : « Bố nhớ... mất mẹ » ? Người bố nói gì với En-ri-cô ? - Nhắc lại chuyện xưa để cho En-ri-cô hiểu được công lao và sự hy sinh to lớn của mẹ. ? Lời lẽ của người bố như thế nào ? - Chân tình, tế nhị nhưng nghiêm khắc. - Hs đọc đoạn: “ Khi đã lớn khônmẹ đau lòng”. ? Người bố vạch cho En-ri-cô biết điều gì và mong gì ở En-ri-cô ? - Vai trò của mẹ trong cuộc sống của con. _ Hiểu được công lao và sự hy sinh của mẹ. Mong con hãy yêu quý và kính trọng mẹ. . ? Qua lời lẽ trong thư em hiểu mẹ En-ri-cô là người như thế nào ? Có điểm nào giống mẹ em ? - Thương con sẵn sàng hy sinh vì con. - Gv liên hệ với hình ảnh người mẹ trong văn bản Cổng trường mở ra. ? Trước tấm lòng yêu thương, hi sinh vô bờ bến của mẹ dành cho En-ri-cô người bố đã khuyên con điều gì ? -Từ nay, con không bao giờ được thốt ra lời nói nặng với mẹ, phải xin lỗi mẹ, hãy cầu xin mẹ hôn con. ? Theo em điều gì khiến En-ri-cô xúc động khi đọc thư bố ? - Học sinh thảo luận nhóm theo baøn à Đại diện trình bày -Giáo viên nhận xét - Vì bố gợi lại những kỉ niệm giữa mẹ và En-ri-cô. Vì lời nói chân tình sâu sắc của bố. ? Trong những lời khuyên của bố em tâm đắc nhất câu nào? Vì sao ? - Trong đời con .mất mẹ “ ?Theo em, tại sao bố En-ri-cô không trực tiếp nói với En-ri-cô mà lại viết thư? - Vì bố kín đáo, tế nhị, không làm con bị chạm lòng tự ái. Đây cũng là bài học về cách ứng xử trong cuộc sống. ( gia đình, nhà trường, xã hội ) ? Văn bản là bức thư của bố gởi cho con nhưng tại sao lấy nhan đề là “ Mẹ tôi “ ? - Qua bức thư, người đọc thấy hiện lên hình ảnh một người mẹ cao cả và lớn lao à Làm tăng tính khách quan cho sự việc và đối tượng được kể, thể hiện thái độ và tình cảm quý trọng của người bố đối với mẹ, sự xúc động và sự hối hận của En-ri-cô ? Em hiểu chi tiết « chiếc hôn ấy xóa đi dấu vết vong ân bội nghĩa trên trán con » như thế nào ? -Chiếc hôn mang ý nghĩa tượng trưng đó là chiếc hôn tha thứ, cái hôn của lòng mẹ bao dung, cái hôn xóa đi nỗi ân hận của đứa con, làm dịu nỗi đau của người mẹ. ? Có lần nảo em phạm lỗi với mẹ, tâm trạng và suy nghĩ em như thế nào ? Học sinh phát biểu. ? Nêu nghệ thuật của văn bản? - Sáng tạo nên hoàn cảnh xảy ra chuyện: En-ri-cô mắc lỗi với mẹ - Lồng trong câu chuyện một bức thư có nhiều chi tiết khắc họa người mẹ tận tụy,giàu đức hi sinh,hết lòng vì con. - Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp,có ý nghĩa giáo dục,thể hiện thái độ nghiêm khắc của người cha đối với con.. ? Hãy nêu ý nghĩa của văn bản? -Người mẹ có vai trò vô cùng q/trọng trong gia đình. -Tình thương yêu,kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người. ?Bài này giáo dục các em kĩ năng gì trong cuộc sống? ( KNS ) -Tự nhận thức,xác định được giá trị của tình thương và trách nhiệm cá nhân với hạnh phúc gia đình. - Giao tiếp, trình bày suy nghĩ về cách ứng xử thể hiện tình cảm của bản thân đối với mẹ. Hoạt động 4: Luyện tập 4p Hs biết vận dụng kiến thức để làm bài tập Hs đọc, xác định yêu cầu, làm bài GV hướng dẫn , bổ sung và yêu cầu hs đọc đoạn văn đó - GV hướng dẫn hs thực hiện bài tập ở nhà I. Tìm hiểu chung : 1 Tác giả: _ Et-môn-đô-đơ A-mi-xi (1846 - 1908 ) Nhà văn Ý Tác phẩm: Trích từ “Những tấm lòng cao cả”- Tác phẩm nổi tiếng nhất trong sự nghiệp sáng tác của ông. 2. Thể loại: Thư từ - Biểu cảm 3 Bố cục: 2 Phần II. Đọc - tìm hiểu văn bản: 1. Nội dung: a. Hoàn cảnh người bố viết thư: _ En-ri-cô nhỡ thốt ra lời thiếu lễ độ với mẹ khi cô giáo đến nhà. Để giúp con suy nghĩ kĩ, nhận ra và sửa lỗi lầm,bố đã viết thư cho En-ri-cô. 2. Phần lớn nhất của câu chuyện là bức thư khiến En-ri-cô “xúc động vô cùng”. Mỗi dòng thư đều là những lời của người cha: _ Cảnh cáo nghiêm khắc lỗi lầm của En-ri-cô. _ Gợi lại hình ảnh lớn lao cao cả của người mẹ và làm nổi bật vai trò của người mẹ trong gia đình. _ Yêu cầu con sửa chữa lỗi lầm. 2. Nghệ thuật: _ Sáng tạo nên hoàn cảnh xảy ra chuyện: En-ri-cô mắc lỗi với mẹ _ Lồng trong câu chuyện một bức thư có nhiều chi tiết khắc họa người mẹ tận tụy,giàu đức hi sinh,hết lòng vì con. _ Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp,có ý nghĩa giáo dục,thể hiện thái độ nghiêm khắc của người cha đối với con.. 3. Ý nghĩa văn bản: _ Người mẹ có vai trò vô cùng quan trọng trong gia đình. _ Tình thương yêu,kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người. * Ghi nhớ sgk /12 III. Luyện tập Bài tập1 Vai trò vô cùng to lớn của người mẹ được thể hiện trong đoạn: “Khi đã khôn lớn.. tình yêu thương đó” Bài tập 2 Hãy kể lại một sự việc em lỡ gây ra khiến bố, mẹ buồn phiền 4 . Tổng kết : (2p) Caâu 1: cho bieát hoaøn caûnh naøo maø ngöôøi boá ñaõ vieát thö ñeå göûi cho con mình laø En-ri-coâ ? _ En-ri-cô nhỡ thốt ra lời thiếu lễ độ với mẹ khi cô giáo đến nhà. Để giúp con suy nghĩ kĩ, nhận ra và sửa lỗi lầm,bố đã viết thư cho En-ri-cô. Câu 2: Em haõy neâu vai troø cuûa người mẹ trọng trong gia dìnhvaø tình caûm cuûa con ñoái vôùi cha meï? 0.Người mẹ có vai trò vô cùng quan trọng trong gia đình. Tình thương yêu,kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người. * Bài tập trắc nghiệm Câu 1:Cha của En-ri-cô là người như thế nào? A. Luôn nghiêm khắc và không tha thứ cho lỗi lầm của con B. Rất yêu thương và nuông chiều con *C. Yêu thương, nghiêm khắc và tế nhị trong việc giáo dục con D. Luôn luôn thay mẹ En-ri-cô giải quyết mọi vấn đề trong gia đình Câu 2: Mẹ En –ri-cô là người như thế nào? A. Rất chiều con B. Rất nghiêm khắc với con * C. Yêu thương và hi sinh tất cả vì con D. Không tha thứ cho lỗi lầm của con 5. Hướng dẫn học tập (1p) _ Đối với bài vừa học : + Sưu tầm những bài ca dao,thơ nói về tình cảm của cha mẹ dành cho con và tình cảm của con đối với cha mẹ. + Làm hoàn chỉnh bài tập 2. _ Đối với bài học ở tiết tiếp theo: Chuaån bò baøi : “Cuộc chia tay của những con búp bê” + Hoàn cảnh xảy ra các sự việc trong truyện? + Cuộc chia tay của hai anh em Thành và Thủy + Tìm chi tiết trong truyện để thấy tình cảm gắn bó của hai anh em Thành, Thuỷ.