Giáo án môn Sinh học Lớp 8 - Bài 8: Cấu tạo và tính chất của xương

CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG I.MỤC TIÊU: 1.Kiến thức: -Mô tả cấu tạo của một xương dài từ đó giải thích đ- ược sự lớn lên của xương và khả năng chịu lực của xương. -Biết cấu tạo và chức năng của xương ngắn và xương dẹt. -Xác định được thành phần hoá học của xương để chứng minh được tính chất đàn hồi và cứng rắn của xương. 2.Kĩ năng: -Quan sát tranh hình,thí nghiệm tìm ra kiến thức. -Tiến hành thí nghiệm đơn giản để tìm hiểu tính chất của xương. 3.Thái độ: -HS có ý thức bảo vệ xương. II.ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: -GV : +Tranh cấu tạo xương dài và các loại khớp. +Hai xương đùi ếch sạch. +Panh,đèn cồn,cốc nước lã, cốc đựng dd HCl 10% -HS : chuẩn bị xương đùi ếch (hoặc gà ) III.PHƯƠNG PHÁP : -Vấn đáp , làm thí nghiệm , thảo luận nhóm. IV.TỔ CHỨC DẠY HỌC: 1.Kiểm tra bài cũ (4 phút) +Bộ xương ngời gồm mấy phần ? Mỗi phần gồm những xương nào ? 2.Khởi động (1 phút ) -Mục tiêu :Cung cấp thông tin tạo hứng thú cho HS về khả năng đàn hồi và rắn chắc của xương. -Cách tiến hành: “ Hãy đọc mục em có biết ở trang 31 cho thấy xư- ơng có khả năng chịu đựng rất lớn. Do đâu mà x- ương có khả năng đó chúng ta nghiên cứu bài hôm nay.” 3.Các hoạt động dạy học ( 36 phút) Hoạt động của giáo viên Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1 ( 13 phút) Tìm hiểu cấu tạo của xương -Mục tiêu :+HS biết được cấu tạo chung của một xương dài từ đó giải thích được sự lớn lên của xương và khả năng chịu lực của xương. +Biết cấu tạo và chức năng của xương ngắn và x- ương dẹt. -Đồ dùng :+Tranh cấu tạo xương dài và các loại khớp. I-Cấu tạo của xư- -GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin , quan sát hình 8-1 ,8-2 thảo luận: +Xương dài gồm mấy phần và cấu tạo như thế nào? +Cấu tạo hình ống , nan xương ở đầu x- ương xếp vòng cung có ý nghĩa gì đối với chức năng nâng đỡ của xương? -HS nghiên cứu thông tin quan sát hình ghi nhớ thông tin. -HS thảo luận nhóm thống nhất câu trả lời. -Đại diện nhóm trình bày đáp án trên tranh , nhóm khác bổ sung. ơng 1.Cấu tạo và chức năng của xương dài. -GV nhận xét kết quả của các nhóm. -GV nêu câu hỏi: +Xương dài có chức năng gì? -GV nêu câu hỏi: +Hãy kể các xương dẹt và xương ngắn ở cơ thể người? +Xương dẹt và x- ương ngắn có cấu tạo và chức năng gì? -GV nhận xét chốt -HS dựa vào bảng 8-1 nêu chức năng của xương dài. -HS nghiên cứu thông tin quan sát hình 8-2 trả lời. *Kết luận:Nội dung bảng 8-1 SGK/29. 2.Cấu tạo xơng ngắn và xương dẹt -Cấu tạo : Ngoài là mô xương cứng , trong là mô xương xốp. kiến thức. -GV đặt câu hỏi liên hệ thực tế: +Với cấu tạo hình trụ rỗng , phần đầu có nan hình vòng cung tạo ô giúp các em liên tưởng tới kiến trúc nào trong đời sống? -HS trả lời: +Xây trụ cầu,vòm nhà thờ -Chức năng: chứa tuỷ đỏ. Hoạt động 2 (8 phút) Tìm hiểu sự dài ra và to ra của xương -Mục tiêu:+Giải thích được sự lớn lên của xương và khả năng chịu lực của xương. II-Sự to ra và dài -GV hỏi: +Xương dài ra và to ra là do đâu? +Quan sát hình 8-5 hãy cho biết vai trò của sụn tăng trưởng? -GV nhận xét chốt kiến thức. -HS nghiên cứu thông tin SGK quan sát hình trả lời câu hỏi: +Khoảng BC không tăng , khoảng AB ,CD tăng nhiều làm cho xương dài ra. -Một vài HS trả lời lớp nhận xét bổ sung. ra của xương -Xương dài ra là do sự phân chia các tế bào ở lớp sụn tăng trưởng. -Xơng to thêm nhờ sự phân chia của tế bào màng xương. Hoạt động 3 (15 phút) Tìm hiểu thành phần hoá học của xương -Mục tiêu:+Xác định được thành phần hoá học của xương để chứng minh được tính chất đàn hồi và cứng rắn của xương. -Đồ dùng:+Hai xương đùi ếch sạch. +Panh, đèn cồn, cốc nớc lã, cốc đựng dd HCl 10%. -GV yêu cầu HS lên biểu diễn thí nghiệm theo sự hướng dẫn của GV. +Đối với mẫu ngâm thì dùng kết quả đã chuẩn bị trước. -HS biểu diễn thí nghiệm: +Thả một xương đùi ếch vào cốc đựng dd HCl 10%. +Kẹp một cái x- ương khác đốt trên ngọn lửa đèn cồn. III-Thành phần hoá học và tính chất của xương. -GV yêu cầu HS nêu hiện tượng quan sát được khi: +Uốn xương ngâm +Xương đốt đặt lên giấy gõ nhẹ. -GV đặt câu hỏi: +Phần nào của x- ương cháy có mùi khét? +Bọt khí nổi lên khi ngâm xương đó là khí gì? +Tại sao sau khi ngâm xương lại bị dẻo và có thể kéo -HS cả lớp quan sát -HS nêu hiện tượng: +Xương ngâm trong dd axit rất mềm. +Xương đốt có mùi khét gõ nhẹ bị vỡ vụn. -HS thảo luận nhóm trả lời câu hỏi: +Chất cháy đợc chỉ có thể là chất hữu cơ. +Bọt khí đó là CO2 . +Xơng mất phần dài thắt nút? -GV giúp HS hoàn thiện kiến thức. -GV cũng chú ý cho HS tỉ lệ chất hữu cơ và vô cơ thay đổi theo lứa tuổi. rắn bị hoà tan vào axit chỉ có thể là can xi. -Đại diện nhóm báo cáo kết quả , nhóm khác nhận xét bổ sung. -Xương gồm: +Chất vô cơ: muối can xi. +Chất hữu cơ:cốt giao. -Tính chất: Rắn chắc và đàn hồi. 4.Tổng kết và hớng dẫn về nhà (4 phút) *Tổng kết: GV yêu cầu HS làm bài tập 1 SGK/31. -Sau đó HS tráo bài dựa vào đáp án đúng chấm điểm của nhau. *Hướng dẫn về nhà: -Học bài -Đọc trước bài 9